Charon vraagt
meer dan twee ogên
Kubus omarmt de ruimte
riA,
PZC
n T
z n
Geert van Tijn
krijgt iedereen
aan het zingen
Pleinmuseum
woensdag 24 augustus 2005
Ontdekkingsreis
door 40 jaar
popgeschiedenis
Rasmuzikanten zijn
het, die het festival-
programa op het Abdij-
plein mogen afsluiten. De
levensbeschrijvingen van
zanger en gitarist Patrick
Riguelle en pianist Jan
Hautekiet zijn in noten
schrift opgetekend. Dit
jaar zijn ze op pad als Ri
guelle Hautekiet De
Luxe, waarbij de chique
toevoeging verwijst naar
de versterking met gita
rist Chris Peeters
Riguelle komt uit Ukkel,
Hautekiet uit Brussel.
Hun muzikale verbintenis
sen zijn talrijk. Riguelle
was bijvoorbeeld ooit een
van de Serious Offenders
van Brendan Croker, ter
wijl Hautekiet betrokken
was bij groepen zoals The
Radios en The Scabs. Ze
werkten in 1994 voor het
eerst samen in het project
Eikels Worden Boomen,
ter gelegenheid van het
festival Brosella in Brus
sel.
Riguelle en Hautekiet trof
fen elkaar nadien vaker,
totdat het Ukkelse ge
meenschapscentrum Can-
delaershuys hen in 1998
samenbracht voor een
duo-project. Volledig
akoestisch namen ze het
album A minor thing op,
met hun beider lievelings
nummers die niet echt in
het collectieve geheugen
zitten maar daar eigenlijk
wel thuishoren. Het al
bum sloeg aan en werd ge
volgd door een succesvol
le toer.
Samen met Chris Peeters
keren Riguelle en Haute
kiet nu terug naar de ba
sis, de bron van hun pas
sie: het vertolken van hun
lievelingsnummers, het
net wat minder bekende
werk van hun grote hel
den: The Moody Blues, Da
vid Essex, Roxy Music,
The Everly Brothers,
Alexis Korner, Woody
Guthrie, Randy Newman,
Neil Young, maar ook een
aantal Franse chansons.
Een voorname rol is weg
gelegd voor het werk van
Brian Wilson van The
Beach Boys.
Het optreden van de drie,
die een veelheid aan in
strumenten benutten, laat
zich beluisteren als een
muzikale geschiedenisles.
Het is een ontdekkings
reis door veertig jaar pop
historie, waarbij de be
wonderde originelen toch
een eigen kleur en klank
krijgen.
Rolf Bosboom
Riguelle Hautekiet De
Luxe, zondag 11 sept.. Abdij
plein Middelburg, 15.00 uur.
erwijl de laatste bezoe
kers nog arriveren, ziet
het publiek op zeven
schennen tegelijk de eerste
druppels vallen. Ze veroorza
ken rimpelingen in het water,
dat een veelheid aan kleuren
heeft aangenomen. De beelden
die aanvankelijk abstract le
ken, komen tot leven. Het is het
begin van The Ferryman, een
fascinerende combinatie van
beeld, dans en muziek. De video
film is van Paul en Menno de
Nooijer uit Middelburg.
De internationale productie
gaat over Charon, de veer
man van de dood. Hij bevaart
sinds eeuwen de rivier van de on
sterfelijke dood, de Styx. Drie nim
fen weten echter in het niemands
land door te dringen, wat de veer
man confronteert met onvermoede
gevoelens en emoties. Er ontstaat
een spel van wederzijdse verlei
ding, van aantrekken en afstoten,
waarbij Charon alles in de strijd
werpt en zich onder meer ontpopt
tot een discoganger en een voetbal
ster, met alle machoclichés die
daarbij horen. In de loop van de
voorstelling vervagen de grenzen
tussen werkelijkheid en fantasie,
tussen leven en dood, steeds ver
der.
De vier dansers - de drie nimfen
(Maritxell Pan Cabo, Debbi Purtill
en Caroline Reece) en Charon (Ga
vin Coward) - hebben ieder hun ei
gen podium, geplaatst in een recht
hoekige opstelling. Achter de vrou
wen hangen in totaal zeven projec
tieschermen: drie aan de lange zij
de, twee aan de andere zijden.
Daarop zijn films te zien die het
spel spiegelen, versterken en ver
diepen, snel gemonteerd in de on
miskenbare De Nooijer-stijl. Het
publiek staat in het midden en
vormt als het ware de Styx, die de
veerman ook diverse malen over
steekt.
Stortvloed
Twee ogen blijken slechts armza
lig gereedschap om de voorstelling
goed te kunnen volgen. De stort
vloed aan beelden is groot,
caleidoscopisch bijna, en daar
naast wordt er rondom gedanst.
Bovendien is er prachtige live-mu-
ziek van Stefaan
Smagghe (viool), Dirk Moelants
(gamba) en Peter Wilms (percus
sie), dat wondermooi samenvloeit
met het beeld.
De kiem voor The Ferryman werd
al een jaar of vijf geleden gelegd.
„Eerder hadden wij een voorstel
ling waarbij we gebruik maakten
van een bibliotheek aan beelden,
waar we steeds uit plukten", zegt
Paul de Nooijer. „De productie is
in diverse landen opgevoerd: Ne
derland, België, Frankrijk, Spanje,
Italië. Veelal werd gebruik ge
maakt van twee dansers, die per
locatie wisselden."
„Die voorstelling is destijds gezien
door artistiek directeur Fabien Au-
dooren van het Internationaal
Straattheaterfestival in Gent, die
juist bezig was met het bij elkaar
brengen van diverse Europese
straatfestivals. De bedoeling was
een eigen project te organiseren,
omdat de festivals waren uitgeke
ken op alleen maar vuurspuwers
en jongleurs of het inkopen van
voorstellingen. Hij wilde een stuk
maken met helemaal nieuw materi
aal."
De Nooijer voelde zich aangespro
ken door het idee en zette kort iets
op papier. „Maar ik zei ook dat wij
het niet konden voorfinancieren.
We zijn bovendien niet zo goed in
het aanvragen van subsidies. Twee
jaar later, in september 2003 - ik
was het hele plan inmiddels verge
ten - kreeg ik een telefoontje. 'Ik
heb het geld.' Ik dacht even: waar
heb je het over? Menno wist boven
dien van het hele idee nog niets,
maar die bleek later meteen en
thousiast te zijn."
De basis voor een internationale
productie was daarmee gelegd,
met als initiatiefnemer Eunetstar,
het Europese netwerk van de
straatfestivals in Gent, Stockton
(Groot-Brittannië), Oerol (op Ter
schelling), Cognac (Frankrijk) en
Scènes uit The Ferryman, een voorstelling met film, dans en live-muziek
i
woensdag 24 augustus 2005
tand-up conductor
wordt hij genoemd,
of maestro van de me-
ga-koren. Geert van Tijn
noemt zijn optredens lie
ver 'openbare zanglessen'.
Al jarenlang krijgt de
70-jarige dirigent groe
pen mensen met allerlei
achtergronden massaal
aan het zingen.
Het begon in de jaren ze
ventig in het Vondelpark,
waar Van Tijn op een
bankje ging staan en daal
de aanwezigen aanspoor
de spontaan met hem mee
te zingen. Later volgde on
der meer een aquaconcert
in een Amsterdams zwem
bad, waarbij orkest en
koor in het water ston
den, terwijl de bezoekers
vrolijk hun rondjes zwom
men.
Onder leiding van Van
Tijn werd verder de win
naar van de marathon
van Amsterdam al meer
maals spontaan door een
heel stadion toegezongen.
En jonge bezoekers van
het Lowlandsfestival wer
den 's ochtends al een
paar keer uit hun tent ge
haald om massaal de dag
te beginnen met een zang
les van Van Tijn.
Soms overschrijdt Van
Tijn met zijn acties de
grenzen van de naïeviteit.
Dat kwam enigszins pijn
lijk aan het licht in een do
cumentaire van Leendert
Pot in 1992. Die volgde
toen Van Tijn in zijn voor
bereidingen op De Koren
slag, een project dat
moest leiden tot een sa
menzang van 80.000 men
sen in het Olympisch Sta
dion. Van Tijn was dolent
housiast, vroeg aan jan en
alleman om stukken te
schrijven of deel te nemen
en wilde het gebeuren
rechtstreeks op televisie
uitgezonden zien worden.
De onoverkomenlijke or
ganisatorische problemen
zag hij pas toen het al
veel te laat was, waardoor
de documentaire van Pot
veel weg kreeg van een
dramafilm Het gebeuren
werd afgelast, hoewel
Van Tijn er nog wel in
slaagde zijn plan op veel
kleinere schaal uit te voe
ren in het Goffertstadion
in Nijmegen. Het leidde
tot een beeld van Van Tijn
als 'dromer die ogenschijn
lijk absurde ideeën in de
realiteit wil brengen'.
De aanwezigheid van Van
Tijn op het Zeeland Nazo
mer Festival begint een
traditie te worden. Hij is
dit jaar voor de derde
keer aanwezig om het pu
bliek aan het zingen te
krijgen. Vanwege het
25-jarig ambtsjubileum
van onze koningin staan
in het programma vader
landse liederen centraal.
Martijn de Koning
Nazomerzingen III, zondag 4
september om 17.00 uur en
19.00 uur op het Abdijplein
Het Pleinmuseum is een eigentijds podium voor kunstenaars uit diverse disciplines.
f verdag is het een witte
kubus, maar bij zons
ondergang ontwaakt
het gebouw met weidse geba
ren. Het ontvouwt zich tot een
eigentijds podium voor kunste
naars uit een veelheid aan disci
plines, van dans tot film, van
beeldende kunst tot muziek,
van theater tot vormgeving. Het
Pleinmuseum vestigt zich tij
dens het Zeeland Nazomer Fes
tival een week lang op het Ab
dij plein.
Het mobiele tentoonstellingspa
viljoen is een project van de
Amsterdamse ontwerper René van
Engelenburg. Hij zoekt in zijn
werk steeds het contact met het pu
bliek. Dat leidt onder meer tot in
stallaties en performances in de
openbare ruimte, waarbij hij cultu
rele conventies probeert te door
breken.
Het Pleinmuseum is zijn bijdrage
aan het debat over de toekomst
van musea. De witte kubus staat
model voor het traditionele mu
seum: een besloten, smetteloze om
geving waar bezoekers in een wel
haast gewijde stilte en deemoedig
het getoonde mogen bewonderen.
Van Engelenburg wil juist dat een
museum naar buiten treedt, in het
leven staat, mensen verrast en hen
tot nadenken stemt.
De witte kubus die hij ontwierp
komt tot leven bij het vallen van
de avond. Het bouwwerk, een fra
me van stalen buizen en bespan
nen met witte doeken, groeit in
een kwartier hydraulisch uit tot
een architectonische installatie
met projectieschermen - vijftien
meter lang, zes meter hoog - die
'de ruimte royaal omarmt', zoals
de ontwerper het omschrijft.
Podium
Het uitklapbare museum is een po
dium voor kunstenaars en ontwer
pers. Meta Knol, conservator mo
derne en hedendaagse kunst bij
het Centraal Museum in Utrecht,
fungeert als gastcurator. Zij is, net
als Van Engelenburg, sterk geïnte
resseerd in kunstenaars die zich
niet binnen één vakgebied bewe
gen, maar juist die grenzen over
schrijden en samenwerking zoeken
met anderen.
Knol heeft de zeven kunstenaars
gekozen die werk hebben gemaakt
voor het Pleinmuseum. Eind juni
werd het paviljoen op de Neude in
Utrecht geopend door Frans Haks,
oud-directeur van het Groninger
Museum. Sindsdien maakt het mu
seum een tournee door het land,
waarbij telkens een week halt
wordt gehouden en elke avond een
andere kunstenaar aan bod komt.
Na Utrecht heeft de installatie op
de Kop van Zuid in Rotterdam, het
Mariënburgplein in Nijmegen, het
Waagplein in Groningen en de Leo
pold De Waelplaats in Antwerpen
gestaan. Na Middelburg volgt nog
het Museumplein in Amsterdam.
Waar op de andere plaatsen de
voorstellingen exact bij zonsonder
gang beginnen, wordt tijdens het
Zeeland Nazomer Festival 22.30
uur als vaste aanvangstijd aange
houden, vanwege de afstemming
met de rest van het programma op
het Abdijplein.
De Middelburgse reeks wordt zon
dag 4 september geopend door de
Vlaamse multimediakunstenaar
Peter Missotten. Hij laat de twin
tig minuten durende film Expect
poison from standing water IV
zien. Op de schermen is een water
spiegel zichtbaar. Boven water
gaat het leven normaal door, ter
wijl het verdronken land een on
heilspellende, naargeestige sfeer
ademt.
Het kunstenaarsduo Erwin Dries-
sens en Maria Verstappen verto
nen de visuele compositie Mem
braan, waarin de natuurkrachten
die worden uitgeoefend op het
doek van het paviljoen in beeld
worden gebracht, begeleid door
een elektronische compositie van
geluidskunstenaar Ton Driessens.
De jonge componist Merlijn
Twaalfhoven maakte samen met
beeldend kunstenaars Maze de
Boer en Govinda Mens de installa
tie Mono no Aware, waarin de pro
jectieschermen een denkbeeldige
huid vormen die door de warmte
van de projecties steeds verandert,
terwijl geluidsflarden komen en
gaan.
De bekendste deelnemer aan het
Pleinmuseum is Peter
Struycken, die altijd werkt met lo
gische structuren die met de com
puter kunnen worden berekend. In
het Pleinmuseum toont hij, samen
met informaticus Daniel Dekkers,
kleurvelden die voortdurend veran
deren onder invloed van software.
De bijdrage van choreograaf Piet
Rogie, die het paviljoen ziet als
een groot, liggend naakt, gaat over
de verhouding tussen lichaam en
geest bij de mens. Het zijn gefilm
de portretten van vier jonge dan
sers en een hoogzwangere vrouw.
Bea de Visser maakte de film
Vanya, die wordt geprojecteerd op
het langgerekte scherm. Kijkers
zien een vrouw die rent voor haar
leven. Het is een verzameling beel
den waarbij alle middelen worden
ingezet om het spannend te ma
ken, al blijft onduidelijk wat er is
gebeurd of dreigt te gebeuren.
Vraag
Zoals op alle locaties is de laatste
avond voor grafisch kunstenaar
Martijn Engelbregt, die ter plekke
een twee uur durende reality mo
vie maakt waarbij een came
raploeg mensen in het publiek
steeds dezelfde vraag voorlegt, ter
wijl de resultaten van de poll op d(
schermen worden geprojecteerd.
De bijdrage heet WVUEDUG-
WODP?, naar de vraag die steeds
terugkeert: Wat Vindt U Ervan
Dat U Gefilmd Wordt Op Dit
Plein?
Het bouwwerk van Van Engelen
burg kan wat regen hebben, maar
is wel gevoelig voor wind. Bij Ho
tel New York in Rotterdam bijvoor
beeld konden om die reden niet al
le voorstellingen doorgang vinden.
De ontwerper verwacht echter dat
de Abdij voldoende beschutting
biedt om afgelastingen in Middel
burg te voorkomen.
Rolf Bosboorr
Pleinmuseum, Abdijplein - 4 sep
tember: Peter Missotten, 5 septem
ber: Erwin Driessens Maria Ver
stappen; 6 september: Merlijn
Tivaalfhoven; 7 september: Peter
Struycken; 8 september: Piet Ro
gie; 9 september: Bea de Visser; 10
september: Martijn Engelbregt.
Aanvang telkens om 22.30 uur.
