Misschien is de koopavond te gewoon
geworden
Koopavonden koopzondagen
23 Joop van Zijp, dialectverteller
24 Het was echt oorlog in Ons Indië
25 Vier jaar onschuldig achter tralies
Edactie@pzc.nl
us31,4460 AA Goes
tóntie-ex p I o i t a t i e
j.onMidden-Zeeland: 0113-315520;
«.Vlaanderen: 0114-372770;
r 020-4562500.
r(jag 13 augustus 2005
Koopavond in Goes
De koopavond is niet meer
wat hij geweest is. In alle
Zeeuwse winkelsteden bespeu
ren ondernemers een achteruit
gang. In Vlissingen en Zierikzee
wordt al over alternatieven nage
dacht. De zondag is voor lang
niet iedereen een optie. „Dan
gaan we lekker fietsen."
Maestro Gelato doet goede zaken.
Het winkelpubliek dat op deze
donderdagavond komt aanwandelen,
de ogen dichtgeknepen vanwege de la
ge zon, botst bijna vanzelf op de Goe-
se ijssalon. De bankjes op de hoek van
de Ganzepoortstraat en de Lange
Vorststraat zijn bezet met ijslikkende
consumenten.
Ook Edo en Franka Meijs uit Den
Bosch zijn er met hun vier kinderen
neergestreken. Ontzettend leuk vin
den ze de koopavond in de 'gezellige,
open en vriendelijke' stad. Wel jam
mer dat de winkels om etenstijd dicht
gingen. Dat gebeurt in Den Bosch
niet. Feilloos noemen ze een van de ar
gumenten die winkeliers zelf aanvoe
ren als ze proberen te verklaren waar
om de koopavond niet meer is wat hij
ooit geweest is. Want die indruk heb
ben ondernemers in alle Zeeuwse win
kelsteden.
„De populariteit van de koopavond
neemt absoluut af", bevestigt Hans
Wieland van Wieland Schoenen Le
derwaren in Terneuzen. „Er wordt
door ondernemers verschrikkelijk
veel over gepraat. Vroeger was het on
denkbaar dat ik iemand op koopa
vond vrijaf kon geven. Nu niet meer.
Van de tweeënvijftig koopavonden
per jaar zijn er denk ik tien of twaalf
echt goed. Vroeger verkocht ik vrij
dagsavonds vooral herenschoenen,
want alle mannen werkten van negen
tot zes. Nu verkoop ik de hele week
door herenschoenen."
Ook voorzitter Dan Kersten van de
Zierikzeese ondernemersvereniging
ZZ Neptunus ziet de koopavond in
zijn stad achteruitkachelen. Hij steekt
de hand in eigen boezem. „De winkels
in het centrum zouden met zijn allen
open moeten gaan. Hier is de ene zaak
open en de andere blijft dicht. En bij
velen gaat de deur om etenstijd op
slot. Kun je dan verwachten dat de
klanten om zeven uur weer op de
stoep staan?"
Precies hetzelfde verhaal vertelt Har
ry van Hal van Primera in Vlissingen.
„We hebben er zelf natuurlijk een
beetje schuld aan dat de koopavond
steeds verder terugzakt. Als we als on
dernemer tussen zes en zeven dicht
gaan om te eten, jagen we de mensen
de stad uit. Waarom zouden ze dan na
zevenen weer terugkomen?"
Volgens hem staan vrijwel alle Vlis-
singse ondernemers - voor zover ze
open zijn - op vrijdagavond 'met erger
nis' in hun winkel. „In het begin was
het best interessant, die koopavond.
Maar de afgelopen jaren zie je het
steeds meer teruglopen." Een belang
rijke oorzaak is dat veel mensen zich
's avonds op straat niet meer veilig
voelen, meent Van Hal. „De koopa
vond is eigenlijk van de jeugd. Ze lo
pen in grote groepen door de stad. Die
samenscholingen geven mensen een
onprettig gevoel. Er wordt wel eens
wat geroepen. Iedereen weet hoe dat
gaat. Jongeren doen graag een beetje
stoer."
Na klachten van ondernemers is in
Zierikzee de politie op donderdaga
vond meer gaan controleren, aldus
Kersten. „Als mensen zich onbehaag
lijk voelen op straat, heeft dat effect
op de koopavond."
Zeer onveilig
In Middelburg voelen veel potentiële
klanten zich op de donderdagse koopa
vond 'zeer onveilig', stelt Cees Bos
van Bos Men Shop. Hij heeft zowel in
Middelburg als in Goes een vestiging.
„In Goes is de koopavond veel beter
dan in Middelburg." Zijn Middelburg
se bedrijfsleider Jelle de Vries zegt
dat in de omzet te merken is dat de
klanten wegblijven. „Het speelt al een
paar jaar. Vooral in de winter zijn
mensen bang. Af en toe houdt de poli
tie een actie. Dan wordt een paar
maanden lang elke donderdag gecon
troleerd en dan zie je dat samenscho
lingen uit elkaar worden gehaald. Dat
helpt wel, maar is zo'n project afgelo
pen, dan zijn de jongeren zo weer te
rug."
De koopavonden zijn nog wel lonend,
aldus Bos, maar in Middelburg én in
Goes is het wel minder geworden. „De
viijdag is een belangrijkere dag gewor
den. Dan zijn tegenwoordig veel men
sen viij."
Hoewel hij 'niet anders kan zeggen'
dat dat er elke donderdagavond veel
mensen op straat lopen, gelooft ook
voorzitter Ron Berks van de Onderne
mersorganisatie Goes (OOG) - en eige
naar van kledingzaak Berco - dat het
belang van de koopavond afneemt.
„Waar dat in uitmondt, durf ik niet te
zeggen. Uit wat ik hoor van collega's,
gaat het om een landelijke trend."
Dat wordt bevestigd door secretaris
Els Prins van MKB (midden- en klein
bedrijf) Nederland. Ze kent geen on
Axel
Goes
Hulst
Middelburg
Oostburg
Sluis
Terneuzen
Tholen
Vlissingen
Zierikzee
vrijdag
donderdag
vrijdag
donderdag
woensdag
geen koopavond
vrijdag
vrijdag
vrijdag
donderdag
geen koopzondag
vier keer per jaar koopzondagen
elke zondag
elke eerste zondag van de maand
elke zondag
elke zondag
elke laatste zondag van de maand
geen koopzondag
elke laatste zondag van de maand
de eerste zondag van de maanden
juni, juli, augustus en september
•derzoek naar de populariteit van de
koopavond in Nederland, maar ze
hoort wel de signalen van onderne
mers uit de zevenentwintig brancheor
ganisaties uit de detailhandel die bij
MKB Nederland zijn aangesloten.
„We horen het hier aan tafel. Het is
niet iets van gisteren. Het speelt zeker
al een jaar."
Prins somt dezelfde oorzaken op als
de Zeeuwse ondernemers. Het leefpa
troon van de mensen is veranderd.
Voor velen is de zondag niet meer hei
lig en lang niet iedereen werkt vijf da
gen van negen tot vijf.
Internet
De opkomst van internet is volgens
haar van weinig invloed, hoewel ze er
van opkijkt dat de site www.koop-
avond.nl niet over koopavonden gaat
maar mensen aanzet tot thuiswinke-
len. „Internet is makkelijk voor men
sen die zich willen informeren over
een product. Kwamen ze daar vroeger
tijdens koopavond voor naar de win
kel, nu zullen velen eerst op internet
kijken. Om het vervolgens wel in de
winkel te kopen. Die vrees bestond
ook met de komst van de postorderbe
drijf. Sindsdien is er in Nederland nog
nooit zoveel vierkante meter aan win
kelruimte gebouwd."
Niet overal vormen de winkeliers één
front. „Als je wilt dat klanten naar
het centrum toekomen, moet je dat
centrum aantrekkelijk maken", aldus
Prins. „Hoe meer winkels verlicht
zijn, hoe gezelliger het oogt. Je moet
niet na elke drie winkels op een zwart
gat stuiten. Dat zorgt vaak voor een
neerwaartse spiraal. Het ziet er onge
zellig uit, waardoor minder mensen
komen, waardoor het nog ongezelliger
wordt."
Het veiligheidsgevoel van de klant
speelt een belangrijke rol, bevestigt
Prins. Ze nuanceert dat wel. „Vroeger
flaneerde men tijdens de koopavond.
Dat hoorde erbij. Nu wordt een groep
jongeren bijna per definitie als bedrei
gend ervaren, terwijl ze meestal ge
woon gezellig staan te keuvelen. Het
is natuurlijk niet zo dat alle jongeren
rottigheid in de zin hebben."
Ook in Goes lopen veel jongeren op
straat, maar Berks heeft geen aanwij
zing dat dit het publiek een ongemak
kelijk gevoel geeft. „Ik denk dat het
wel meevalt. Er is hier ook veel socia
le controle op straat." Wieland betwij
felt eveneens of veiligheid een item is.
„Dat hoor je in de Randstad, maar
voor Terneuzen kan ik dat niet bevesti
gen."
In Vlissingen en Zierikzee denken on
dernemers na over alternatieven voor
de huidige koopavond. De Vereniging
Winkelcentrum Vlissingen gaat haar
leden vragen hoe ze staan tegenover
het inruilen van de koopavond tegen
twaalf extra koopzondagen. Van Hal
is 'honderdtwintig procent' voor. „Ik
zou er het liefst morgen mee begin
nen. Elke kleine ondernemer rekent.
Op een zondagmiddag verdien ik tien
keer beter dan op een koopavond, al
zijn mijn personeelslasten hoger. Elke
laatste zondag van de maand is het
hier top. De boulevard trekt elke zon
dag massa's mensen. Het potentieel
aan winkels dat er direct achter ligt,
benutten we niet. Ze verbazen zich
dat meestal alles dicht is. Ik vind het
een verplichting tegenover toeristen
en dagjesmensen om op zondag open
te zijn."
Referendum
Hij logenstraft daarmee Prins' stelling
dat geen enkele detaillist zit te wach
ten op meer koopzondagen. „Winke
liers zijn al zes dagen per week aan
het werk. Die willen daar geen zeven
de dag aan vastplakken. MKB Neder
land is helemaal geen vooi-stander van
meer dan twaalf koopzondagen per
jaar. En kijk naar Utrecht. Daar heeft
het publiek het in een referendum in
grote meerderheid afgewezen. De be
volking heeft er dus ook helemaal
geen zin in."
In Zierikzee wordt niet gedacht aan
een uitbreiding van het aantal (van
vier) koopzondagen per jaar. „Dat is
geen optie", zegt Kersten. „Daar is
Zierikzee te klein voor." Wel heeft hij
een werkgroep opgericht om te onder
zoeken hoe de koopavond kan worden
verbeterd. Een mogelijkheid is om uit
te wijken naar de vrijdag, maar ook
wordt gedacht aan andere openingstij
den (om acht uur sluiten maar dan
wel om etenstijd open).
In Goes is de zaak simpel, daar heeft
de gemeenteraad het aantal koopzon
dagen op een maximum van vier ge
zet. Berks denkt dat de meeste onder
nemers geen belangstelling hebben
voor extra koopzondagen. Om ver
schillende redenen. De één omdat hij
zijn vrije dag niet wil opgeven, de an
der uit religieuze overwegingen.
Bos zou extra koopzondagen in Mid
delburg toejuichen. De samenwerking
met de maandelijkse kunstroute is vol
gens hem succesvol. De koopavond
hoeft niet helemaal afgeschaft. „We
kunnen in Middelburg ook het Zwit
serse voorbeeld volgen. Daar hebben
ze in januari, februaiï en maart geen
koopavond."
Wieland denkt de koopavond zijn
langste tijd heeft gehad. „Al zal ik
niet als eerste dichtgaan. Op zaterdag
middag moet ik mijn klanten om vijf
uur min of meer buiten zetten. Dan
zou ik best een uur langer open willen
blijven. En meer zondagen open, dat
lijkt me ook wel wat, hoewel ik me
kan voorstellen dat de detailhande
laar daar niet op zit te wachten. Die
zou wel op maandag of dinsdag dicht
kunnen gaan. Uiteindelijk is de consu
ment de baas. Als die op zondag wil
gaan winkelen, hebben wij maar te
volgen."
Rustpunt
In Goes is op dondei'dagavond geen
klant te vinden die de koopavond zou
willen inruilen voor meer koopzonda
gen. Het echtpaar Poortvliet is spe
ciaal uit Kruiningen gekomen om in
kopen te doen waarvoor overdag geen
tijd was. Dat doen ze niet zo vaak.
„Mijn vrouw zegt net tegen me dat ze
het niet zo di*uk vindt", zegt Poort
vliet. „Ik zie precies wat ik verwacht
te. Veel jongeren en weinig mensen
van middelbare leeftijd."
Maar op zondag zouden ze zelf zijn
weggebleven, stelt hij resoluut. „Ten
eerste ben ik er principieel op tegen.
Ik ben christelijk en ik leef volgens de
tien geboden. Afgezien daarvan vind
ik dat er een bepaald rustpunt in de
week moet zijn. Het hoeft niet hele
maal een vierentwintiguurseconomie
te worden."
Hand in hand komen Willy en Greet
van Dorst aangewandeld door de Lan
ge Vorststraat. Ze zijn speciaal uit het
Belgische Schoten, vlakbij Bras-
schaat, naar de Goese koopavond ge
komen. Dat doen ze vaker en ze gaan
ook wel eens naar Roosendaal of Bi'e-
da. Onveilig voelen ze zich nooit. Met
verbazing horen ze dat de Nederland
se koopavond ter discussie staat. „We
hebben wel de indruk dat het iets min
der wordt dan voorheen", zegt Willy
van Dorst. „In Nederland is de koopa
vond misschien te gewoon geworden,
maar bij ons kun je door de week
's avonds niet winkelen. Dat begint
zachtjes aan een beetje te komen. Als
de koopavonden in Nederland worden
ingeruild voor koopzondagen, dan ko
men we niet meer. Op zondag hebben
we wel iets anders te doen. Dan gaan
we lekker fietsen."
Ernst Jan Rozendaal
foto's Mechteld Jansen
I
■>1
