PZC
CBS ziet signalen van herstel
Arcadis: overheid investeert weer
Ophef over
onderzoek
energieprijs
Auto's uit het Oosten
De economie van 2005: groei en recessie tegelijk
Schade door
files stijgt met
vier procent
Het woord van God
vanuit de tunne
Meer vrouwen in autohandel
Lagere winst Mittal Steel
Pharming krijgt Japans patent
Deutsche Telekom koopt bedrijf
Redactie: 0113-315649
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 31, 4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Teeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
donderdag 11 augustus 2005
Juli drukste
maand ooit
voor Schiphol
rinor Maurice Wilbrink
DEN HAAG - Het is vele malen
doorgerekend, van alle kanten
bekeken, er is over vergaderd en
het is tot het laatste moment ge
heim: het nieuwe groeicijfer.
Vanochtend publiceert het Cen
traal Bureau voor de Statistiek
de economische groei voor het
tweede kwartaal.
Het statistiekje is met enige
spanning omgeven. Na een on
verwacht teleurstellend eerste
kwartaal, toen de economie met
een half procent kromp, zou een
nieuw negatief cijfer duidelijk
maken dat ons land in een reces
sie verkeert.
Maar de macro-economen bij de
banken zijn optimistischer. Zij
denken dat de economie in het
E tweede kwartaal met een kwart
procent is gegroeid ten opzichte
van het eerste kwartaal. Niet
spectaculair, maar zeker genoeg
i om een recessie te vermijden.
Enige relativering past ook.
2003 leek op het eerste gezicht
een heel slecht jaar, het slecht
ste sinds de diepe recessie van
beginjaren '80. Lange tijd stond
een economische krimp van 0,9
procent in de boeken. Maar toen
het CBS veel later alle gegevens
binnen had, en ook nog eens de
Iberekeningswijze herzag, bleek
de krimp nog maar 0,4 procent.
Vorig jaar was na herbereke-
ning zelfs een behoorlijk jaar
meteen plus van 1,7 procent.
Recessiegevoel
Veel mensen hebben die jaren
echter heel anders beleefd, ze
kampen al lange tijd met een re
cessiegevoel. Snel toenemende
werkloosheid, dalende koop
kracht zorgde voor toenemende
ZOETERMEER - Door files
lijdt de Nederlandse economie
dit jaar 492 miljoen euro scha
de.
Dat is gebleken uit berekenin
gen van verladersorganisatie
EV0 en Transport en Logistiek
[Nederland (TLN). De schade
valt daarmee 4 procent hoger
uit dan in 2004.
1EVO en TLN willen dat het kabi
net voorkomt dat de aanleg van
spitsstroken verdere vertraging
oploopt. Dat uitstel dreigt van
wege de normen voor luchtver
ontreiniging, die mogelijk over
schreden worden door de extra
rijbaan. Als de eerdere spitsstro
ken niet waren geopend, was de
economische schade nog 58 mil
joen euro hoger uitgevallen, al
dus EVO en TLN.
Op het stuk snelweg A2 tussen
Holendrecht en Oudenrijn heeft
de transportsector met 33 mil
joen euro de meeste schade.
Het Rijk probeert op verschillen
de manieren de files te bestrij
den. Volgens staatssecretaris
Van Geel (Milieu) zijn nieuwe
spitsstroken mogelijk zonder
dat de luchtvervuiling toe
neemt. Dat kan door tevens de
maximumsnelheid te verlagen.
Naast meer asfalt voor de druk
ke uren denkt minister Peijs
(Verkeer) na over andere maatre-
n als het beprijzen van het
autogebruik om het fileleed te
verminderen. ANP
onzekerheid en een laag consu
mentenvertrouwen. Nog altijd
is dit vertrouwen niet hersteld.
Minder mensen vrezen nu welis
waar voor hun baan, maar aller
lei (overheids)maatregelen slaan
gaten in het huishoudbudget.
Kinderopvang is voor middenin
komens veel duurder geworden;
WAO'ers worden herkeurd en
duizenden van hen moeten de ar
beidsmarkt weer op; veel oudere
werknemers weten niet hoelang
ze moeten doorwerken; de pen
sioenpremies zijn fors verhoogd
in veel sectoren; er is toenemen
de onrust rond de vraag hoe
duur het nieuwe zorgstelsel gaat
worden.
Er komen in 2006 ook wat leuke
dingen. Om te beginnen is het
lesgeld voor 16-17-jarigen afge
schaft. Kinderopvang voor mid
deninkomens wordt wat goedko
per. De OZB wordt gehalveerd.
Daarnaast bieden veel CAO's
weer wat ruimte voor salarisver
betering. Meer banen in 2006
zouden het besteedbare inko
men moeten laten groeien. Con
sumenten pikken dit nieuws wel
degelijk op en zijn recent opti
mistischer geworden over hun fi
nanciële mogelijkheden komend
jaar. Veel economen denken dat
de terugval in het eerste kwar
taal toch een incident was. „Het
slechte winterweer heeft vooral
de bouw flink geraakt. De bouw
sector is goed voor vijf procent
van de totale economie, en druk
te het eerste kwartaalcijfer",
zegt Fortis-econoom Aline
Schuiling. Ze wijst er op dat de
bouwproductie in april-mei al
weer zeven procent hoger was
dan in dezelfde maanden het
jaar ervoor.
Ook de arbeidsmarkt geeft teke
nen van herstel. De index van
Monsterboard - een barometer
voor de online arbeidsmarkt -
schiet omhoog. Het aantal vaca
tures stijgt behoorlijk. CBS-eco-
noom Michiel Vergeer vermoedt
dat werkgevers nu vooral uit
zendkrachten inzetten, en dat
wordt bevestigd door uitzenders
als Randstad.
Volgens Vergeer verkeert een
deel van de economie in reces
sie, zoals de detailhandel en de
industrie die voor de binnen
landse markt produceert. Ook
de bezuinigingen bij de over
heid drukken de economie.
Groei meet het CBS in de voor
onze economie belangrijke com
merciële dienstverlening. Daar
naast doet de exportindustrie
het redelijk en neemt het onder-
nemersvertrouwen toe. „Onder
de oppervlakte zijn er signalen
van economisch herstel", zegt
Vergeer. GPD
Püig
Dominee Van den Broeke voor de preekstoel in de kerk van Biggekerke „Het is het hart van de gemeente."
foto Ruben Oreel
door Selma Osman
MELISKERKE - „Welke preekstoel wil
je zien?" Dominee C. van den Broeke
van de Samen-Op-Weg-kerken in Melis-
kerke en Biggekerke heeft de keus uit
drie, waaronder een van roze marmer.
Zelf bestijgt hij het liefst de houten
trapjes van de Odulphuskerk in Melis-
kerke en de Dorpskerk in Biggekerke.
„In die kerken ademen de eeuwen
Drie kwartier van de dienst brengt hij
door achter de tafel. Daarna klimt hij
omhoog voor de preek. In Biggekerke
gaat dat zijwaarts, zo smal is de trap.
Hij staat dan ruim een kwartier in 'de
tunne' (zoals Walchenaren zeggen) of
de 'houten broek'. „Je verdwijnt erin
tot aan je middel."
De hoogte heeft als voordeel dat de pre
dikant voor iedereen goed zichtbaar is.
Van den Broeke ziet er ook een diepere
betekenis is. „Het is de plek van het
woord van God. Je hangt als het ware
tussen hemel en aarde in, om het wat on
eerbiedig te zeggen."
Het dak van de preekstoel fungeert als
klankbord. Uit zijn jeugd herinnert Van
den Broeke zich de 'preektijgers', man
nen die hun stem verhieven. „Tegen
woordig hoef je niet meer zo theatraal
te doen, want er is een microfoon." In
nieuwe kerken, zoals de Ichtuskerk uit
1961 in Meliskerke, zit geen dak meer
boven de kansel. Daar is de preekstoel
gemaakt van roze marmer en staat hij
ook niet meer in het midden. „Heel an
ders", zegt Van den Broeke terwijl hij
de deur van die kerk opent. „Maar kijk
eens wat een ruimte. Daar kun je een
aardig koor in ontvangen."
De Meliskerkse dominee brengt de mees
te tijd door op kantoor, in huiskamers,
het ziekenhuis of de begraafplaats.
Daarom vindt hij het elke week weer
heel bijzonder om in de kerk te staan.
„Het is het hart van de gemeente."
van onze redactie economie
LONDEN - Ingenieurs- en ad
viesbureau Arcadis ziet een her
stel van de Nederlandse markt.
Gemeenten investeren weer in
infrastructuur, er is meer geld
voor vernieuwingen van het Ne
derlandse spoorwegennet en de
markt van kunstgrassportvel
den groeit. „Onze werkvoorraad
is met 25 procent verbeterd,"
zei bestuursvoorzitter Harrie
Noy van het Arnhemse inge
nieurs- en adviesbureau giste
ren bij de presentatie van de
halfjaarcijfers. Arcadis boekte
in de eerste zes maanden een
winst van 13,3 miljoen, 24 pro
cent meer dan in dezelfde perio
de vorig jaar.
De omzet steeg met 6 procent
naar 457 miljoen. Arcadis haalt
circa 30 procent van de omzet
uit Nederland. Volgens Noy zijn
de vooruitzichten voor 2005
goed. De winst zal over heel het
jaar 20 tot 25 procent hoger uit
vallen, zo is de verwachting. Be
langrijkste aanjager van de
groei van omzet en winst blijft
de milieupoot, met een autono
me groei van 9 procent.
Arcadis doet het nog steeds
goed in de Verenigde Staten,
waar de activiteiten vooral
groeiden door sanering van ver
vuilde grond van Amerikaanse
legerbases.. Arcadis haalt inmid
dels 40 procent van de omzet uit
Amerika.
Arcadis blijft onverminderd op
overnamepad. De pijlen zijn
vooral gericht op de VS. GPD
[V ee, je hoort mij niet klagen over
L mijn baan. Maar manager zijn in
een autofabriek moet op dit moment
toch grote bekoringen kennen. Vooral
als de baas je opdracht geeft om oost
waarts te trekken en een fabriek op te
zetten achter het voormalige IJzeren
Gordijn. Het weekblad Business Week
schetst een bruisende nieuwe wereld en
met hun bekrompen Amerikaanse pet
op spreken ze al meteen van Detroit
East, in plaats van Sochaux Est of
•olfsburg Ost. Het doet me denken
aan een oude foto van mijn kinderen,
♦oor hun veiligheid zitten ze opgeslo-
'en °P Hun speelterrein maar vanachter
1 Hippengaas kijken ze ons vol verlan
gen aan, snakkend naar hel moment
oat we ze vrijlaten. Het lijkt wel of ze
aar in Oost-Europa speciaal zijn
'aargemaakt om ons, en in ieder geval
de autoindustrie, te dienen.
Ze zijn hoogopgeleid, want onderwijs
stond hoog in het vaandel bij de com
munisten. Ze staan te trappelen, want
ze willen dolgraag gaan delen in de rijk
dommen van het Westen. Op de foto's
in Business Week zie je ze aan het
werk, in blinkend schone fabriekshal
len waar glanzende auto's-in-wording
langs het plafond schuiven. Ze kosten
niks: in Duitsland zijn de loonkosten
zo'n 50 dollar per uur, en wordt 28 uur
per week gewerkt, in Slowakije is dat 6
dollar en komen de mannen 40 uur per
week. Lokale politici staan te dringen
om de fabrieken binnen te halen en bie
den de prachtigste faciliteiten: bouw
grond voor de fabriek, nieuwe wegen,
onderwijs op maat, fiscale faciliteiten.
Het moet toch voor een manager een
feest zijn om daar aan de slag te gaan.
Volgens Business Week zal in 2010
meer dan 20 procent van de West-Euro-
pese productie uit Oost-Europa (en Tur
kije) komen.
De gevolgen zijn voorspelbaar. Er zal
werkgelegenheid uit het Westen ver
dwijnen. Nieuwe fabrieken zullen daar
worden gebouwd en als er ingekrom
pen moet worden zal dat hier gebeuren.
De consument zal profiteren van voor
deliger auto's. De onderhandelingsposi
tie van de werknemers in het Westen
zal worden aangetast. Niets is zo scha
delijk voor een machtspositie als een
voordeliger alternatief. Van ouderwet
se internationale arbeiderssolidariteit
valt niks te verwachten. Als de vakbon
den in het Westen hun positie willen
handhaven zullen ze moeten samen
spannen met de bonden in het Oosten,
maar die voelen daar natuurlijk niks
voor.
De ontwikkeling is gunstig voor andere
bedrijvigheid in het Westen. De werk
nemers in de nieuwe fabrieken krijgen
meer te besteden en dat creëert vraag.
Zoiets is vooral gunstig voor een land
als Nederland dat nauwelijks een auto
industrie heeft. Maar we kunnen ze wel
onze bloemen verkopen, ons bier en on
ze kaas, onderwijs, organisatie-advie
zen, accountantsdiensten, televisie
amusement, films, golf clinics, etcetera.
Landen met een grote autoindustrie
hebben uiteraard meer problemen met
de omschakeling, maar die hebben ook
navenant meer nieuwe mogelijkheden,
zoals voor vliegtuigen en computers.
Daar achter hun dranghekken staan ze
nog steeds hongerig uit te kijken naar
wat wij heel gewoon vinden en ze kun
nen echt niet alles zelf maken.
Lastiger is de vraag wat er gebeurd zou
zijn als het Oosten nooit achter een IJ
zeren Gordijn zou zijn opgesloten.
Was de autoindustrie dan al eerder mas
saal in het Oosten opgebloeid? Onge
twijfeld. De consumenten markten zou
den zich daar eerder ontwikkeld heb
ben, de landbouw had een goed be
staan kunnen bieden in het voeden van
de welvarende Europese bevolking.
Een land als Tsjecho-Slowakije had al
een sterke industriële traditie. Mis
schien had het Tsjechische Bata Nike
wel overvleugeld.
Hadden zij van het begin af aan met
ons meegedaan dan waren wij zeker
niet armer geweest, en waarschijnlijk
zelfs rijker.
We hadden dan immers ook kunnen
profiteren van hun mogelijkheden en
talenten. Afgezet tegen die mogelijkhe
den is dus niet alleen Oost-Europa be
zig aan een inhaalslag, maar West-Eu
ropa evenzeer. Op termijn gaan we alle
maal winnen.
Joop Hartog
UTRECHT - Een tweedehands autohandelaar kan net zc
goed een vrouw zijn. Dit blijkt uit onderzoek dat Autorou-
te.nl heeft uitgevoerd onder ruim vijfhonderd occasion
handelaren in Nederland.
Drie op de vier occasionhandelaren vindt dat vrouwen pri
ma geschikt zijn als handelaar in occasions. Zestig pro
cent van de handelaren merkt bovendien dat er de laatste
tien jaar meer vrouwen actief zijn in de handel in tweede
hands auto's. De helft van de zelfstandige autohandela
ren, dealers en universele autobedrijven vindt dat het vak
occasionhandelaar in het bloed zit en dat je een geboren
handelaar moet zijn om ooit succesvol te worden in deze
branche. ANP
AMSTERDAM - De nettowinst van Mittal Steel, de groot
ste staalproducent ter wereld, is in het tweede kwartaal
van dit jaar gedaald met 15 procent tot 1,09 miljard dol
lar. Dat is het gevolg van een sterke stijging van de mate
riaalkosten en een daling van de staalprijzen. De vraag
naar staal kromp doordat afnemers in de Verenigde Sta
ten en Europa inteerden op hun voorraden.
Mittal liet gisteren bij de publicatie van zijn resultaten
weten dat de marktsituatie in het lopende kwartaal moei
lijk zal blijven. Wel verwacht het concern op korte ter
mijn enig prijsherstel door productiebeperking in de staal
industrie. ANP
LEIDEN - Biotechnologiebedrijf Pharming heeft in Ja
pan een patent gekregen voor zijn product lactoferrine.
Dat heeft het bedrijf uit Leiden gisteren bekendgemaakt.
Lactoferrine is een natuurlijk eiwit dat infecties bestrijdt
en voorkomt.
Door het patent kan Pharming in Japan lactoferrine pro
duceren en in voeding verwerken. Volgens bestuurvoorzit-
ter Pinto is de toewijzing van het patent belangrijk voor
de commerciële toepassing van het product. ANP
WENEN - T-Mobile, de dochter voor mobiele telefonie
van Deutsche Telekom, neemt het Oostenrijkse bedrijf Te-
le.ring over van de Amerikaanse onderneming Alltel voor
1,3 miljard euro. Dat hebben de partijen gisteren bekend
gemaakt. Tele.'ring is de op drie na grootste aanbieder
van mobiele telefonie in Oostenrijk. De transactie moet
begin 2006 rond zijn.
Het is de grootste overname van Deutsche Telekom sinds
de aankoop van het Amerikaanse bedrijf VoiceStream in
2000. DPA/ANP
door Jeffrey Kutterink
GOES - Energiebedrijven Delta
en Cogas uiten scherpe kritiek
op de prijsvergelijking van
nieuwsbureau Energeia. Ze vin
den dat het onderzoek een on
juist beeld geeft. Want er is geen
rekening gehouden met kortin
gen. Energeia onderkent de kri
tiek, maar vindt dat het geen
fouten heeft gemaakt.
Nieuwsbureau Energeia heeft
de prijzen van zeven energiebe
drijven tegen het licht gehou
den. Uit de uitkomsten bleek
dat het verschil tussen de duur
ste en goedkoopste aanbieder 38
euro bedraagt. Daarbij zou Del
ta het duurst en Rendo het goed
koopst zijn.
Maar Delta laat weten zich niet
in die uitkomst te kunnen vin
den. Niet omdat het er als
duurst wordt afgeschilderd,
maar omdat het onderzoek feite
lijk niet klopt. „Het is markt
technisch een slecht onder
zoek", aldus Delta-woordvoer
der M. van Zuilen. „Door de libe
ralisering van de energiemarkt
hebben alle energiebedrijven
een eigen manier gevonden om
klanten te behouden en nieuwe
aan te trekken. Een veel gebruik
te manier is het geven van kor
tingen. Bij Delta geldt dat ie
mand meer korting krijgt naar
mate hij meer zaken van Delta
afneemt. Dus wie niet alleen gas
en elektriciteit en water wil,
maar ook kabel krijgt meer kor
ting dan iemand die alleen elek
triciteit en gas afneemt. Boven
dien wordt die korting hoger
naar gelang iemand langer
klant is bij Delta. Het kan dus
per klant sterk verschillen wat
die aan Delta moet betalen."
Langere weg
Dat maakt het zo moeilijk om
prijzen te vergelijken, stelt Van
Zuilen. „Delta moet een opslag
betalen aan de Gasunie. Het gas
moet een langere weg afleggen
om in Zeeland te komen en dat
transport is dus voor Delta duur
der. Ook die zaken moeten in
zo'n berekening worden meege
nomen. Laat je dat weg en reken
je de prijzen uit voor iemand die
in Amsterdam woont, scheelt
dat 25 tot 30 euro per jaar per
klant." Ook Cogas hekelt de
prijsvergelijking van Energeia.
De kritiek komt sterk overeen
met die van Delta. Ook Cogas
wijst erop dat Energeia geen re
kening heeft gehouden met kor
tingen. Bovendien hanteert Co
gas andere tarieven als mensen
via acceptgiro of automatische
incasso betlaen. Ook dat maakt
verschil in de prijzen en is niet
in de berekeningen van Ener
geia meegenomen.
Cogas noemt het onderzoek in
de reactie 'niet geheel objectief'.
Het bedrijf vindt dat als er een
vergelijking wordt gemaakt het
een vereiste is dat alle grondsla
gen hetzelfde zijn.
Hoofdredacteur L. Caris onder
kent die kritiek. De ophef over
het bericht is voor Energeia ook
aanleiding om voortaan zorgvul
diger met berekeningen en be
richtgeving erover om te gaan.
Toch vindt Caris niet dat het
nieuwsbureau veel te verwijten
valt.
„Het bericht is een eigen leven
gaan leiden", reageert hoofdre
dacteur L. Caris van Energeia.
„We hebben een vergelijking ge
maakt tussen zeven energieleve
ranciers voor een inwoner van
Amsterdam. Die berekening is
niet zomaar naar een regio te
vertalen. Dat sommige media de
uitkomsten regionaliseren en
dan presenteren alsof de bere-
king vanuit dat gebied is ge
maakt, is niet onze verantwoor
delijkheid. Delta is vanuit Am
sterdam gezien het duurst van
de zeven. Maar wil je voor een
inwoner van Zeeland een prijs
vergelijking maken, moet je de
berekening opnieuw doen. Van
uit Zeeland gezien kan Delta er
dan heel anders uitkomen."
Caris zegt dat Energeia bewust
ervoor heeft gekozen geen reke
ning te houden met kortingen.
„Vaak zijn die kortingen eenma
lig, bijvoorbeeld als iemand
klant wordt. We vinden daarom
dat we geen kortingen moeten
meerekenen. Het blijkt in elk ge
val weer eens dat het moeilijk is
een vergelijking te maken."
