Nationaal geheugen in verval
PZC
Casper Hobbes
Restauratie archieffilms is een kwestie van nu of nooit
Gaatje
puzzel
Heer Bommel en de Grote Onthaler
O i'.yt
recept
Gerookte zalm met komkommer in roomgelei
weer
Sk
at
dinsdag 9 augustus 2005
door Jeroen Hoorn
Bijna honderd miljoen euro
is er nodig om duizenden
uren historisch Nederlands film
materiaal te redden. En snel
ook, zeggen medewerkers van
het Nederlands Instituut voor
Beeld en Geluid. Straks is er nie
mand meer te vinden die het
nog kan, een oude film opknap
pen.
Filmeditor Liek Bouma houdt
een oude filmrol omhoog. „Kijk,
deze is niet meer te redden." De
film zit vol vouwen en kreukels.
Er slaat een zure walm vanaf.
Dezelfde geur, maar dan minder
indringend, hangt overal in de
gangen en de kamers van het Ne
derlands Instituut voor Beeld en
Geluid op het Hilversumse Me
diapark. „Oude film gaat door
spontane chemische reacties
naar azijn stinken", legt Bouma
uit.
Bouma werkt er al jaren. Achter
zijn bijna prehistorische monta
getafel lapt hij oude films op,
voornamelijk van het Journaal.
Het is arbeidsintensief werk,
waarvoor staatssecretaris Van
der Laan (Cultuur) de komende
jaren zo'n honderd miljoen euro
moet uittrekken, schrijft de
Raad van Cultuur in een on
langs verschenen rapport. Al
leen dan kunnen duizenden
uren historisch filmmateriaal
worden gerestaureerd en overge
zet op dvd of op nieuwe types
film, die minstens een eeuw mee
kunnen.
„Het is nu of nooit," zegt direc
teur Edwin van Huis van het in
stituut Beeld en Geluid. Jaren
lang was er te weinig geld, waar
door nu de helft van de filmcol
lectie dringend aan conserve
ring toe is. „Als er niet snel iets
gebeurt, zijn die films straks de
finitief verdwenen."
Van Huis' instituut bewaart
beeld- en geluidsopnamen van
af eind negentiende eeuw tot
nu: van de eerste bioscoopjour
naals tot eigentijdse televisiepro
gramma's en van stokoude ama
teurfilmpjes tot het werk van
een beroemde filmmaker als
Bert Haanstra.
Het andere belangrijke filmar
chief is het Filmmuseum in Am
sterdam, dat bioscoopfilms be
waart.
Het kwetsbaarst - en met gemid
deld 12 000 euro per uur film
ook het duurst om te conserve
ren - zijn films van vóór midden
jaren vijftig. Die zijn gemaakt
van extreem brandbaar nitraat-
Er is bijna 100 miljoen euro nodig om duizenden uren historisch Nederlands filmmateriaal te redden
foto GPD
materiaal en liggen opgeslagen
in een bunker in de duinen bij
Scheveningen.
„Bij een temperatuur boven de
35 graden vliegt het spontaan in
de hens", legt Van Huis uit.
„Daarom brandden er vroeger
ook zo vaak bioscopen af." Me
de daardoor is er nog maar wei
nig over uit deze periode.
De filmpjes zijn in twee catego
rieën te verdelen: opnamen van
hoogwaardigheidsbekleders en
opnamen uit het dagelijks leven.
„Als geheel vormt de collectie
het geheugen van Nederland in
de twintigste eeuw", zegt Van
Huis.
Het grote verschil met vroeger
is dat films tegenwoordig digi
taal kunnen worden opgeslagen,
zegt Van Huis. „Voorheen kon
den we oude films alleen over
zetten op nieuwe film.
Een dag met een gaatje. Drukkend, had het
weerbericht afgegeven. Warm met hier en
daar een bui. Daar herken ik me wel in. Zo'n
driftbui is óók zo weer over.
Dus laten we maar naar zee gaan. Maar eerst
komt de kapster en daarna ontbijten. Dus tegen
de tijd dat wij op het strand zitten is de hemel
grommend zwart en de zeewind kil.
„Wat doen we", vraagt M. Ze wil wel zwemmen.
Ik dapper: „Oké." En ik trek vast wat uit. Maar
frisse wind op humeurige huid? Mmm... nee.
Maar wat zullen we dan?
„Domburg", zegt M. „We moeten nog naar die
'Toorop'." Goed plan, maar eerst wel wat eten.
Doen we dat hier of gaan we daar op een terras?
Na het nodige wikken en wegen, besluiten we
daar. Dus we pakken onze handdoeken, onze
boeken, onze kranten, onze flesjes smeersels
weer in en lopen moeizaam sjokkend terug naai
de auto.
Op het Domburgse terras wachten we een half
Chawwa Wijnberg
uur op het bestelde eten. Dan ga ik maar eens
voorzichtig vragen of M's vissoep en mijn brood
je al onderweg zijn. Ik heb nu zo'n trek dat ik de
óber rauw lust.
De ober is een schat, hij zegt: „Een half uur?
Wilt u nu dan misschien weg?" Dat lijkt me nu
ook weer zo drastisch. De ober loopt naar de keu
ken en komt terug. M.'s vissoep is op. Dan neem
ik het besluit.
We gaan. De ober wil niet dat we afrekenen. Als
tegenprestatie beloven we ooit terug te komen.
Ondertussen hebben we echt trek en schijnt de
zon. Op het volgende terras, bij het broodje, ne
men we weer een besluit. We doen de tentoon
stelling, we zijn nu toch hier.
Toorop dus. Een bekeerde katholiek, die de
meest wanstaltige tekeningen heeft gemaakt
van Jezussen en aanverwante artikelen. Vijf eu
ro entree. Toe maar. We grommen.
Maar er is ook een beeldententoonstelling van
Evert den Hartogh die ongelofelijk vrolijke die
ren in strak brons heeft gemaakt. Een landende
eend, een olifant op één poot, en nog veel meer
heerlijks. Die moet je beslist gaan zien. Dat is de
entreeprijs dik waard.
Daarna, inmiddels is het heet, gaan we toch
maar terug. Nog eens dat roteind lopen naar ons
strand waar de zee zulk helder water heeft. De
Op elke verticale regel dient een
woord van vier een van vijf en een
van zes letters te worden inge
vuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voor
gaande woord plus 1, het woord
van zes letters bestaat uit de vijf
letters van het voorgaande woord
plus 1. Als de hele puzzel juist is
ingevuld, vormen de letters op de
vet omlijnde regel een woord.
1. Godshuis, bouwland, kame
raad;
2. onverschrokken, roofvis, indis
creet;
3. delfstof, herfstbloem, hekel
dicht;
4. deel van een bijenkorf, oog-
vocht, kunststof gebruikt voor
atletiekbanen;
5. schuine strook, hemelwater,
griezel;
6. scheepsstuur, opdracht, beste
prestatie;
7. verdriet, stad in Engeland, deel
van een pan;
8. akelig, strijdperk, met genoe
gen;
9. putemmertje, vuurpijl, vermin
dering;
10. wapen, ontvangkamer,
Amerikaans cafe.
HORIZONTAAL:
5. Niet afgaan om te arresteren
(8); 6. Uitschieter van een spits
(4); 7. Het gevolg van hoog
moed (3); 8. Gemaakt door een
dief (8); 10. Liever een grote
hoeveelheid glorie (7).
VERTICAAL:
1Die zit met zijn lange poten in
deze kar (9); 2. Hond die aan
stukken ging (4); 3. Vlezige
familie van de koolmezen? (9);
4. Het laatste deel van een con
clusie (7); 9. Bijstand in de huis
houding (4).
1 23456789 10
Nog steeds in de hoop dat hij niet gezien was, daalde Tom
Poes het laatste hellinkje van de berg af, zodat hij in de
buurt van de buffer terechtkwam. Maar op het moment dat
hij op de grond stapte, merkte hij tot zijn schrik dat hij zich
vergist had, want hij werd op de schouder getikt.
„De Grote Onthaler ziet alles", sprak een bekende stem ach
ter hem. „Er kruipt geen kameel door het oog van een naald
zonder dat hij het weet."
„Maar ik weet ook wel wat", zei Tom Poes. „Jij bent de con
ducteur en je heet Grollius."
„Helaas", hernam de ander op droeve toon. „Dat is lang ge-
JOGGER
Een automobilist rijdt met 63 km/uur van A naar B. Daar aangekomen, draait hij
zich onmiddellijk om en rijdt terug. Hij is op driekwart van de terugweg als hij
een jogger tegenkomt die op hetzelfde moment als hij vertrok bij A. Hoe hard
loopt de jogger, aangenomen dat zowel auto als jogger constant dezelfde snel
heid hebben gehouden?
H0£ KAN IET5EEKSTZ0
AANNEMELIJK UJKEN
ENPAARNAZ05T0M?
Hans Belterman
Oplossingen van gisteren:
Kruiwoord-min-een
Horizontaal: 1. P(e)er; 5. (r)uil; 7. negatie(f); 8. (I)aks; 9. (p)els; 11. te(l)ler; 14. k(o)k;
16. pa(k); 17. (c)oma; 18. (s)nee; 19. (v)al; 20. nu(k); 22. v(a)lies; 25. mee(r); 27.
(s)nor; 29. (o)vertrek; 30. hal(s); 31. k(l)ei.
Verticaal: 2. (w)Enk; 3. r(o)est; 4. vaai(t); 5. ui(v)er; 6. (w)iel; 8. (h)ark; 10. sla(g); 12.
(I)egaal; 13. einde(r); 15. kol(f); 16. (o)pen; 19. (k)alm; 21. (v)uur; 22. ve(z)el; 23.
(f)iets; 24. sn(o)ek; 26. (l)Eva; 28. oke(r).
Cryptogram:
Horizontaal: 5. Partijman; 6. knok; 7. vet; 8. inhouden; 10. gerecht.
Verticaal: 1. Opsnuiven; 2. wrak; 3. lijnvlucht; 4. maatjes; 9. hoed.
Charade:
Koe-ter-waals
Puzzelland.com
Een recept voor een restaurant-gerecht
uit Kopenhagen. De Denen gebruiken
graag veel room in de keuken. Het geeft
de Deense keuken een opvallend 'gladde'
smaak en veel gerechten zijn ook vrij
machtig.
Voor 6 - 8 voorgerechten:
200 - 250 gram gerookte zalmfilet,
aan een stukje; 1 komkommer; 1 gro
te zoetzure augurk 1/2 liter koffie- of
schenkroom (20); 10 gelatineblaad
jes (20 gram); zout; witte peper uit de
molen; 1 theel. droge witte ver
mouth; 1 theel. limoen- of citroen
sap; 1 eetl. fijngehakte (blad)peterse-
lie; ca. 100 gram waterkers en 8
kerstomaatjes voor de garnering.
Maak de gerookte zalm zo droog moge
lijk. Neem ongerechtigheden weg. Snijd
de vis in minuscule (ca. 3/4 cm) blokjes.
Schil de komkommer en neem van kom
kommer en augurk de uiteinden weg.
Snijd de komkommer en de augurk over
langs door en neem het zaad uit de helf
ten weg. Snijd de komkommer en de au
gurk in minuscule blokjes (ca. 3/4 cm.).
Laat de gelatineblaadjes tenminste 5 mi
nuten weken in ruim koud water. Breng
in een pannetje met dikke bodem de helft
van de koffieroom tot aan het kookpunt.
Roer de goed uitgeknepen gelatineblaad
jes door de hete room. Neem onmiddel
lijk daarna het pannetje van de warmte
bron en blijf zolang roeren tot de gelatine
is opgelost.
Schenk de rest van de room er bij. Voeg
er zout en peper aan toe en roer de ver
mouth en het limoen- of citroensap er
door.
Laat alles staan tot de room lobbig begint
Zeeland: Meer zomers
Na vijftig jaar' moest er dan
weer een nieuwe kopie worden
gemaakt. Dat is duur en tijdro
vend en bovendien wordt de
kwaliteit met iedere kopie slech
ter. Nu kunnen we een film digi
taliseren en zijn we voor altijd
klaar."
Trucjes
Het is nog om een andere reden
vijf voor twaalf. Doordat de om
roep al jaren geleden op video is
overgeschakeld en de filmwe
reld in rap tempo digitaal
wordt, is er bijna niemand meer
die met film kan omgaan. De
weinigen die het vak nog in de
vingers hebben, zijn ruim boven
de vijftig.
Liek Bouma is één van hen.
„Jongeren kun je hooguit wat
trucjes leren. Als het echt moei
lijk wordt, heb je jarenlange er
varing nodig." De verouderde
apparatuur, nodig om de films
te kunnen restaureren, is trou
wens moeilijk te krijgen.
Bouma wijst op een apparaat
waarmee stukken film in alle
soorten en maten aan elkaar 'ge
last' kunnen worden. „Zodra
mijn collega Pim weg is, en hij
loopt ook al tegen de zestig,
houdt het op. Ons vak bestaat ei
genlijk al niet meer." GPD
Door: MauritsGet
zee, de zee. Daar komt weer zo'n wolkenhemel
aan. Zetten we door? Of niet? Ben ik al tot mijn
wenkvrouwen afgesleten, of houd ik het nog
even vol?
We rijden toevallig langs de winkel waar we no
dig kattengrit zouden moeten kopen, want dat is
op. Laten we dat ook maar meteen doen. Vier
pakken, waarvan er één blijkt te lekken.
Gaan we nou nog naar zee? We gaan. En we
springen er bi] aankomst meteen in. Zalig water
maar mét sla. Alsof we in de soepgroente drij
ven. Kwallen zijn vreselijk, maar van sla moet ik
ook gillen.
Het heerlijke tèrras blijkt bij uitzondering én
druk én geteisterd door een Brabantse moeder
die haar kind wil filmen en dat luid communi
ceert. „Nog eens", gilt ze tegen het kind op het
duin. „Je moet wachten tot ik ja zeg." Maar dat
ja roept ze niet hard genoeg, dus dat moet een
keertje of vijftig over. Kortom, een dag met een
De komende dagen is er een geleidelijke
tendens naar meer zon en hogere tempe
raturen en de weersomstandigheden gaan zowaar een beetje
zomers aandoen. Het is echter de vraag of en hoe lang deze
verbetering standhoudt. Vandaag blijft het droog en schijntve-
tijd tot tijd de zon. Het is echter nog steeds koel met maximafc
uiteenlopen van 17 graden vlak aan zee tot 19 graden in Zeeu*.
Vlaanderen. Er waait een overwegend matige wind uit westtc;
noordwest, kracht 3 of 4. Aan zee kan hij af en toe vrij krachtig
zijn, windkracht 5. Morgen en de volgende dagen wordt even
eens droog weer verwacht met in toenemende mate zonnige
perioden. Het kan zelfs zo zijn dat het overwegend zonnig is.
Zeker in dat geval gaat de temperatuur stijgen. De verwachting
dat elke dag een graad winst wordt geboekt, zodat in de tweei
helft van deze week en in het weekeinde weer maxima ruim
boven de 20 graden mogelijk zijn. Vanaf vrijdag kan lokaal in
Zeeuws-Vlaanderen de 25 gra
den weer gehaald worden.
De snelheid waarmee deze
ontwikkelingen zich voltrekken Tweedeling
is nog wel wat onzeker. Het
koele en buiige weer van de
laatste tijd wordt veroorzaakt
door een omvangrijke depres
sie boven Scandinavië,,die
daar voorlopig nog actief
blijft. Intussen poogt wel een
hogedrukgebied over Ierland
zijn invloed over onze regio
uit te breiden, maar omdat de
wind nog lang uit de noord
westhoek blijft waaien blijft er
kans op uitgestrekte wolken
velden bestaan. Het zou ook
nog kunnen dat daaruit soms
een buitje valt, maar die kans
is erg klein.
Vooruitzichten
weer
woensdag
donderdag
vrijdag
zaterdag
max.
20°
21°
22°
23°
min.
11°
13°
13°
14°
wind
NW 4
NW 4
NO 3
NO 3
Zon
O
vandaag
op 6.20
onder 21,1
Maan
vandaag
op 10.43
onder 22,4]
Nautisch bericht
©Toonder Studio's
Wind uit west tot noordwest, rond kracht 4. Het zicht is goede:
de watertemperatuur is 18 graden.
Waterstanden
leden. Nu ben ik hoeder en mijn naam is Grol. Het is de
straf voor mijn onoplettendheid, en die is zwaar. Het zal me
de helft in mijn beloning schelen. Maar wees niet bevreesd;
jij bent in het Plan opgenomen."
„Over welk plan heb je het eigenlijk?", vroeg Tom Poes.
Daar gaf de ander geen antwoord op. Hij wees naar de uit
gang van de tunnel waaruit de lorrie te voorschijn kwam
schieten met een druk bewegende zwengel en twee stille fi
guren aan boord. „Kijk", zei Grol. „Dat betekent dat de
trein is aangekomen. Hij zal wel op het station Limbus
staan."
dinsdag
O)
O
O
z
water
Laag water
9 augustus
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
5.29
227
17.42
216
11.40
164
Terneuzen
5.48
251
18.06
239
0.11
212
12.10
Cadzand
5.06
214
17.19
202
11.15
158
23.45
Roompot Buiten
5.28
171
17.45
158
11.34
110
Roompot Binnen
6.50
144
19.06
134
0.34
135
12.45
Zierikzee
7.08
169
19.15
155
0.55
155
13.00'
Krammersl. West
7.26
178
19.36
164
0.56
158
13.05'
Hansweert
6.25
265
18.36
251
0.30
227
12.32
Stavenisse/Yers.
7.16
171
19.21
160
0.55
153
13.05'
woensdag
Hoog
water
Laag water
10 augustus
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
5.59
220
18.12
210
0.16
199
12.10'
Terneuzen
6.18
244
18.36
233
0.40
208
12.40'
Cadzand
5.36
208
17.47
197
11.50
155
Roompot Buiten
5.59
166
18.16
154
0.16
147
12.05
Roompot Binnen
7.26
138
19.36
129
1.05
134
13.26
Zierikzee
7.35
163
19.40
151
1.25
154
13.30
Krammersl. West
7.56
171
19.34
158
1.30
156
13.36
Hansweert
6.51
257
19.06
244
1.02
223
13.02
Stavenisse/Yers.
7.46
164
19.46
154
1.25
151
13.30'
door Bill Watterson
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O
zonnig
lichte sneeuw
matige sneeuw
Koufront
Warmlefronl
A
licht bewolkt
zware sneeuw
lichte regen
<7?
matige regen
Samengesteld trant
zwaarbewolkt
zware regen
Iscter
Europa: Hoosbuien
te worden. Spatel zalm, komkommer, au
gurk en peterselie er door en verdeel de
compositie over 6 - 8 met koud water om
gespoelde vormpjes (theekopjes). Dek de
vormpjes af met plastic folie en zet ze in
de koelkast om in ca. 3 uur volledig op te
stijven.
Neem intussen de dikste stelen en de wor
teltjes van de waterkers weg. Verwijder
ook de lelijke en aangetaste blaadjes.
Spoel de waterkers enkele malen in ruim
koud water. Maak de waterkers daarna zo
droog mogelijk.
Presentatie;
houd de vormpjes niet veel langer dan
een minuut in een bak met heet water.
Stort de geleitjes in het midden van de
bordjes en omring ze met waterkers. Leg
er gehalveerde kerstomaatjes bij. Dien er
sneetjes licht geroosterd witbrood bij op.
VERWACHTING VOOR DINSDAGMIDDAG 9 AUGUSTUS!*
In Spanje en Portugal wordt de hitte een stuk draaglijker. Heh
er de komende dagen 'slechts' zo'n 23 tot 30 graden. Bovendo
vallen er in het noorden van Spanje enkele welkome regen-
onweersbuien. Deze breiden zich uit tot aan de Franse kantvr
de Pyreneeën. Elders in Frankrijk blijft het droog met flink wa!
zon en temperaturen van gemiddeld 22 graden in het noords
tot rond de 28 graden in het zuiden. In Italië schijnt de zon
vooral in het midden en zuiden temperaturen boven de 30 gi*
den. Het noorden komt vanaf donderdag een paar dagen in
de ban van zware hoosbuien met onweer. Ook het zuiden van
Zwitserland en Oostenrijk krijgen later in de week mogelijk
noodweer met zware regenval.
