Meer geld voor glooiingen nodig
PZC
Ode aan moedergodin Nehalennia
Grenspaal weer terug op Graaf Jansdijk
Combinatie orgel,
saxofoons en zang
tijdens nachtconcert
Angst voor gele
bloemkolen door
strenger mestbeleid
13
Om veiligheid in 2015 te garanderen; 1 miljard euro voor 320 kilometer dijk
Weer aanhouding na grafschennis
Wachtmeester net niet aangereden
Auto's gekraakt in Bruinisse
Rijbewijs kwijt na alcoholcontrole
Inbraak in camper A58 bij Rilland
kunst
X'ï v t v-V; tg A
Kunstmarkt
)p Abdij plein
n Middelburg
Concert en
expositie in
oude raadhuis
Nationale
boekenmarkt
in Zierikzee
donderdag 4 augustus 2005
loorRinus Antonisse
MIDDELBURG - Om de ver-
lieuwing van de dijkglooiingen
angs Wester- en Oosterschelde
)p tijd klaar te krijgen, is jaar
lijks méér geld nodig. Voor 2005
s 25 miljoen euro beschikbaar;
lat bedrag moet komende jaren
lanzienlijk hoger zijn, zegt
f.Perquin van het Projectbu
reau Zeeweringen in Middel
burg.
È)e aanpassing van de glooiin
gen is noodzakelijk om de veilig
heid tegen aanvallen van de zee
;e kunnen garanderen. De huidi-
je dijkglooiingen voldoen niet
lan de veiligheidsnorm (een su-
jjerstorm vloed, die eens in de
iooo jaar kan voorkomen, weer
staan). Met de aanpassing is in
1997 langs de Westerschelde be
gonnen. Het karwei moet in heel
Zeeland in 2015 afgerond zijn.
Ér is in totaal een bedrag van
iijna een miljard euro voor uit
getrokken. Dat wordt door het
ministerie van Verkeer en Water-
Staat in etappes beschikbaar ge
steld. Jaarlijks kan maar een be-
jerkt aantal dijkvakken (tussen
bril en oktober, altijd buiten
iet stormseizoen) worden aange
pakt.
Vervangen
Het Projectbureau Zeeweringen
'van Rijkswaterstaat en water
schappen) heeft inmiddels zo'n
JO kilometer glooiing vervan
gen; langs de Westerschelde rest
iog ruim 60 kilometer. Het
verk in de Oosterschelde begint
iolgend jaar. Daar moet 175
?an de 200 kilometer dijk ver-
lieuwd worden. Om hoeveel
Vierkante meters het precies
»aat heeft Perquin niet uitgere-
cend. „In elk geval een enorme
ap."
Met de Westerschelde is begon-
ien, omdat daar de noodzaak
vat aan de glooiingen te doen
jet grootst was. Als eerste is een
jijkvak bij Borssele onder han-
len genomen. De kuststrook
ran West-Zeeuws-Vlaanderen
ralt buiten het project. Die
vordt als zogenaamde 'zwakke
jchakel' apart versterkt. Dat
geldt ook voor de zuidwestkust
van Walcheren. „Wel pakken
we volgend jaar de Westkappel-
se zeedijk aan. Dat is een talud
met steenbekleding", vertelt Per
quin.
Tot nu toe zijn jaarlijks vijf tot
zes dijkvakken uitgevoerd, elk
gemiddeld drie kilometer lang.
„Dat aantal moet naar boven,
willen we het project op tijd
kunnen afronden", stelt Per
quin. „Het is vooral een kwestie
van geld, dus moet het jaarlijkse
budget omhoog." Hij verwacht
dat de uitgaven rond 2010 een
piek bereiken en daarna weer
zakken.
Vooropgesteld dat er meer geld
komt, rekent Perquin erop dat
2015 als 'deadline' wel gehaald
kan worden. Over vijf jaar zul
len de Westerscheldedijken gro
tendeels op orde zijn en moeten
er alleen nog enkele snippers
glooiing gedaan worden. Vanwe
ge plannen voor ontpoldering is
aanpak van de Hedwigepolder
bij Saeftinge even geparkeerd.
Het projectbureau werkt met
vijf tot zes verschillende aanne
mers. De sector heeft laten we
ten een uitbreiding van het
werk wel aan te kunnen. „Er is
de laatste jaren veel ervaring op
gedaan", constateert Perquin.
Dit jaar staan op de rol: Baar
land- en Zuidpolder, Voorland
Nummer Een, Oost-Inkelenpol-
der, Hoedekenskerkepolder
(loopt in 2006 door), Buitenha
ven Vlissingen, Koningin Em
ma- en Van Alsteinpolder (loopt
in 2006 door).
In de beschermde Oosterschelde
komen volgend jaar de glooiin
gen op twee dijkvakken in uit
voering: de Oud-Noord-Beve-
landpolder tussen veerhaven
Kats en Zeelandbrug en drie pol
ders aan de zuidkant van Tho-
len, vanaf de Pluimpot (Noord-,
Oudeland- en Muijepolder).
Elk plan voor een dijkvak wordt
ter inzage gelegd. Burgers kun
nen reageren. Vanaf 1 septem
ber komen de plannen ook op de
vernieuwde website van het pro
jectbureau te staan, evenals de
planning tot en met 2015.
door René van Stee
WESTDORPE - Vroeger lag Westdorpe
op het grondgebied van zowel het Axeler
als het Asseneder Ambacht. Die schei
ding werd gemarkeerd door grenspalen.
Sinds kort is op het talud van de Graaf
Jansdijk, vlakbij het kerkplein, wederom
een oude grenspaal te bewonderen.
Het gaat om een Oostenrijks exemplaar
uit 1745 dat nu op de plek staat waar in
1845 de grenspaal van het Axeler en As
seneder Ambacht stond. De Oostenrijkse
grenspaal was eigendom van Johan Tho
mas, de voomalige beheerder van mu
seum Oud Westdorpe. In 1971 groef hij
het (gebroken) stenen gevaarte samen
met zijn vader op bij een boerenwoning
aan de Graaf Jansdijk. Het was ooit in ge
bruik als hekpaal. De twee stukken (sa-
rften 750 kilo) werden niet veel later weer
aan elkaar gezet. Uiteindelijk kwam de
paal in 1976 aan de zijkant van de wo
ning van Thomas op de hoek van de Sin
gel en de Lindenlaan terecht.
Historie
„Doordat we gingen verhuizen naar Ter-
neuzen, moest ik er van af. Daarom be
sloot ik de paal aan het museum in West
dorpe te schenken. Net als de vertegen^-
woordigers van de stichting Oud West
dorpe, ben ik blij dat hij een nieuwe be
stemming heeft gekregen. Want het gaat
toch om een aardig stukje historie van
Westdorpe", aldus Thomas.
De grenspaal op de Graaf Jansdijk staat
met de Nederlandse zijde naar Axel. Hier
op staat een Nederlandse leeuw met ze
ven pijlen afgebeeld: het wapenschild
van de Zeven Provinciën. De Oostenrijk
se kant is gericht naar Assenede, dat des
tijds Oostenrijks grondgebied was.
De Oostenrijkse grenspaal op de Graaf Jansdijk in Westdorpe.
foto Camile Schelstraete
SAS VAN GENT - De politie heeft dinsdag opnieuw ie
mand aangehouden in verband met grafschennis op de
oude katholieke begraafplaats in Sas van Gent. Het gaat
om een vijftienjarige jongen uit het Belgische Assenede.
Zondag was al een veertienjarige jongen uit de gemeente
Terneuzen opgepakt.
Beide jongens zijn na verhoor op vrije voeten gesteld. Uit
de verklaring van de vijftienjarige blijkt dat zij niet al
leen vernielingen hebben aangericht, maar ook betrokken
zijn geweest bij bekladdingen van grafstenen in novem
ber 2004 en januari van dit jaar.
De begraafplaats was twee weken geleden voor de derde
keer binnen drie weken doelwit van vernielingen en be
kladding.
De eerste keer werden begin juli vij grafstenen onherstel
baar beschadigd. De tweede keer waren houten en gietij
zeren kruisen omvergehaald. De laatste keer, twee weken
geleden, waren beeldjes en kruisen op graven doelwit
Daarnaast werd een hakenkruis met het woord 'Jood' op
een familiegraf ontdekt.
NIEUW-NAMEN - Een dronken Belgische chauffeur van
een bestelbusje negeerde maandagavond, tijdens een iden
titeitscontrole van de marechaussee in de Hulsterloo-
straat in Nieuw-Namen, een stopteken. Althans, hij be
merkte te laat dat het voor hem bestemd was, maar
schrok en reed de wachtmeester die het teken gaf bijna
omver. Vervolgens schampte hij ook de buitenspiegel van
het dienstvoertuig. De 36-jarige Belg bleek bij nader on
derzoek ruim 2,5 maal de toegestane hoeveelheid alcohol
in zijn bloed te hebben. Zijn rijbewijs werd ingevorderd
en hij ontving ook een dagvaarding.
BRUINISSE - Op de Zuidweg in Bruinisse zijn dinsdaga
vond twee auto's opengebroken. De dieven gingen er van
door met diverse goederen, waaronder een tas met kle
ding, portemonnee en sleutels. In de nacht van dinsdag op
woiensdag werd elders in Bruinisse nog een auto ge
kraakt. Uit deze wagen verdwenen een boormachine en
een computer. Een schadebedrag is bij de politie niet be
kend.
KLOETINGE - Een 35-jarige automobilist uit Kapelle is
voorlopig zijn rijbewijs kwijt. De politie hield hem in de
nacht van dinsdag op woensdag om één uur aan op de
Oostmolenweg in Kloetinge. De man bleek ruim drie keer
de toegestane hoeveelheid alcohol te hebben gedronken.
Zijn rijbewijs is ingenomen en tegen de bestuurder is ook
proces-verbaal opgemaakt.
RILLAND - Uit een camper die geparkeerd stond op de
parkeerplaats De Vliete langs Rijksweg A58 bij Rilland,
is in de nacht van dinsdag op woensdag een mobiele tele
foon gestolen. De toegang tot de camper was geforceerd.
Dit moet tussen drie en zes uur 's nachts gebeurd zijn. De
eigenaren lagen in de camper te slapen.
n" V. M
loor Rolf Bosboom
VLISSINGEN - Voorafgaand
ia» de nachtmarkt wordt mor-
Inavond in de Sint Jacobskerk
D Vlissingen een 'nachtconcert'
[egeven, met als titel Eine klei-
le Nachtmusik. Het optreden be-
[int om 22.30 uur.
let concert biedt een opvallen-
Ie combinatie: de organist van
le kerk, Jos Vogel, speelt samen
net het Zeeuws Saxofoonkwar-
et en zangeres Marjon van
waarden. Het programma om-
'at voornamelijk jazzy en
icht-klassieke werken,
let idee voor het optreden is af
komstig van Vogel. „Met het
iog op de nachtmarkt leek het
he aardig om voorafgaand een
pncert voor een breed publiek
e organiseren. Ik wilde natuur-
ijk iets doen met orgel, maar
lat alleen slaat niet aan."
ria de Zeeuwse Muziekschool,
raar hij doceert, kwam Vogel te-
echt bij het Zeeuws Saxofoon
kwartet, dat bestaat uit Marijke
pppe-de Nood (sopraansax),
Lnkie Loos (tenorsax), Josje de
tegt (baritonsax) en Gino Me-
IIDDELBURG - Tijdens de
iaandelijke Kunst- en Cultuur-
oute in Middelburg wordt zon-
lag, onder het motto 'Kunst in
penlucht', op het Abdijplein
en kunstmarkt gehouden.
Ie markt telt 55 deelnemers,
an wie een groot aantal uit Mid
delburg en omstreken komt. Dit
iar zijn er opvallend veel siera-
en ma kers aanwezig. Bijzonder
de demonstratie rakustoken.
lat is de oude Japanse manier
m kommen te maken voor de
heeeeremonie. De werkwijze is
itgegroeid tot een populaire
ïchmek om aardewerk van een
ecraqueleerde glazuurlaag te
Ooi-zien. Het duo Sunflower
Drgt voor Keltische muziek.
>e kunstmarkt duurt van 12.00
3t 17.00 uur, de Kunst- en Cul-
lurroute van 13.00 tot 17.00
hauden (altsax). Het viertal is
gevormd in 2003 tijdens promo-
tieweken van de muziekschool.
Het kwartet speelt klassiek,
maar ook jazzstandards met im-
provisatie en hedendaagse mu
ziek. Als jazz-zangei-es lag de
keuze voor Marjon van Iwaar
den voor de hand. „Zij is toch
een van de bekendste op dit ge
bied." Van Iwaarden zal een
aantal solo's zingen.
Het concert moet een wat losse,
ongedwongen sfeer krijgen,
waarbij belangstellenden ook la
ter kunnen komen of eerder kun
nen weggaan. Al tijdens het op
treden zijn ook consumpties ver
krijgbaar. Vogel,, „Het moet een
beetje informeel zijn."
Het programma voor morgen
avond is zeer gevarieerd en be
gint met het allegro uit, uiter
aard, 'Eine kleine Nachtmusik'
van Mozart. Verder wordt er
werk gespeeld van onder ande
ren Guy Bovet ('Sarasota' en
twee tango's), George Gerhswin
('Summertime'), Thelonious
Monk (Blue Monk') en Charlie
Parker ('Segment'), maar ook
bijvoorbeeld 'My heart will go
on' (uit Titanic) van Celine Dion
en 'Get here', ooit een hit van
Oleta Adams. Zeeuws element is
de Blof-klassieker 'Aan de
kust'. Vogel verzorgt ook een
nachtvertelling, over muzikale
achtergronden maar ook over ac
tuele Vlissingse zaken.
SINT ANNA TER MUIDEN -
Mare Iwaszkiewicz uit Duits
land geeft vanavond een concert
in het oude raadhuis in Sint An
na ter Muiden. Hij speelt op in
strumenten zoals didgeridoo,
gong en monochord.
Het concert wordt gegeven in
het kader van een expositie van
Wibke Brandes, met illustraties
uit kindei'boeken en vrij ab
stract schilderwerk.
De tentoonstelling duurt nog tot
maandag en is dagelijks te be
zoeken van 14.00 tot 17.30 uur.
Het concert van vanavond be
gint om 20.00 uur.
Jules Bitter: „Ik denk inderdaad dat ik wel iets bijzonders heb gemaakt."
foto Willem Mieras
door Rolf Bosboom
's-HEER ARENDSKERKE -
Hij toont zich bescheiden, maar
als Jules Bitter uit 's-Heer
Arendskerke kijkt naar de vier
cd's die zijn ode aan de godin
Nehalennia vormen, moet hij
het toch bevestigen. „Ik denk in
derdaad dat ik wel iets bijzon
ders heb gemaakt."
Zijn fascinatie voor Nehalennia,
de moedergodin die de zeevaren
den moest behoeden voor on
heil, is er al lange tijd. „Door
mijn ouders ben ik zeer geïnte
resseerd geraakt in de geschiede
nis. Zij namen me ook mee naar
de oude voor-christelijke plaat
sen in Zuid-Engeland, die met
de cultus van de moedergodin te
maken hebben."
„In 1970, toen ik op de middel
bare school zat, werden bij Co-
lij nsplaat votief stenen met af
beeldingen van Nehalennia op
gevist. Toen kwam ineens die
moedergodin uit het water!"
De jongste wetenschappelijke
bevindingen wijzen erop dat Ne
halennia een Keltische of Ger
maanse achtergrond had. De rei
zen naar Engeland hadden ook
Bitters belangstelling voor de
Keltische cultuur en muziek ge
wekt. Hij ging tinwhistle en
dwarsfluit spelen en volgde in
de jaren negentig een bardische
opleiding.
In 2002 maakte hij de cd Druid
dance, met Keltische muziek.
„In die tijd is het idee ontstaan
om ook iets met Nehalennia te
doen", zegt Bitter. Aanvanke
lijk dacht hij een een theaterpro
ject, maar dat bleek uiteindelijk
financieel en ook wat gezond
heid betreft - hij wordt beperkt
door de gevolgen van een au
to-ongeluk - te hoog gegrepen.
„Aangemoedigd door anderen
om het dan wat kleinschaliger
te doen, heb ik er toen een
cd-project van gemaakt."
Dat bestaat uit twee delen. Ne
halennia Suite is een instrumen
tale, thematische cd, waarin hij
het verhaal van de godin, haar
tempels en haar vereerders
heeft verklankt in negen compo
sities voor metalen en houten
dwarsfluit en Ierse whistle. Het
is een sfeervolle cd geworden,
met ook natuurgeluiden en een
onmiskenbaar Keltisch karak
ter. „Tijdens het maken van de
cd ontstond voor mezelf een ver
haal. Dat ben ik gaan opschrij
ven om het ook als vertelling op
te gaan nemen", zegt Bitter. Het
verhaal is opgehangen aan de
twee karakters van Waterland
Neeltje Jans: de zeemeermin
Neeltje en de bard Zoutbaard,
die een zeemeerman wil worden
en daarvoor de driekoppige zee
draak Slokop dient te verslaan.
„Die bard, dat ben ik ook wel
een beetje."
De vertelling, ondersteund door
geluiden en Keltische muziek,
heeft Bitter op afzonderlijke
cd's opgenomen in drie talen:
Nederlands, Duits en Engels.
Het Nederlandse verhaal is inge
sproken door Ireen Brakman uit
Kattendijke.
Neeltje en Zoutbaard is een op
name geworden die het Nehalen-
nia-verhaal toegankelijk maakt
voor een breed publiek, zeker
ook voor kinderen en jongeren.
Bitter, zelf docent geweest, ziet
dan ook volop mogelijkheden
voor gebruik in het onderwijs.
„Ik weet al van een paar scholen
die interesse hebben,"
De cd's ogen uiterst verzorgd.
De boekwerkjes bieden veel ach
tergrondinformatie en zijn fraai
geïllustreerd. Beeldend kunste
nares Marian Aerssens uit Elle-
woutsdijk maakte, geïnspireerd
door de muziek, vier tweeluiken
voor Nehalennia Suite-, het boek
je van Neeltje en Zoutbaard be
vat elf originele illustraties van
de Vlaamse glas-in-loodkunste-
naar Rudi Bellemans.
Jules Bitter bespeurt een toene
mende belangstelling voor moe
dergodinnen. Naar mijn idee is
dat een compensatie voor twee
duizend jaar westerse maat
schappij, die heel mannelijk is
georiënteerd. Nu wordt een te
genwicht gezocht in het vrouwe
lijk. "Nehalennia, aldus Bitter,
verbindt twee werelden: het on
grijpbare met het grijpbare, het
vloeiende met het vaste, de zee
met het land. „Ze is de moeder
godin van Zee-land."
Cd's: 'Nehalennia Suite' en 'Neel
tje en Zoutbaard' (in Nederlandse,
Duitse en Engelse versie), door
Jules BitterFP Productions. Zie
ook: 7vioiv.fluitpraxis.com.
Jules Bitter treedt zaterdag 13 au
gustus op bij de opening van de Ne-
halenniatempel in Colijnsplaat.
door Martijn de Koning
KOUDEKERKE - De teelt van
gewassen als bloemkool en prei
staat op de tocht. Volgens land
bouworganisatie LTO zijn er
door de nieuwe mestregels die
minister Veerman in 2006 wil
doorvoeren, straks nauwelijks
nog groenten in de buitenlucht
te verbouwen die goed genoeg
zijn voor de verkoop.
P. Besuijen uit Koudekerke ver
bouwt bloemkolen op dertien
hectare van zijn land. Ook hij
maakt zich zorgen over de nieu
we regels. „Als het weer meezit,
lukt het allemaal nog net", ver
telt hij. „Maar in een jaar als
dit, met veel regen, is het erg
moeilijk om bloemkolen van vol
doende kwaliteit af te leveren."
De stikstof in de mest moet er
voor zorgen dat de gewassen
goed groeien, legt Besuijen uit.
„Maar als het erg nat is voert
het water die stof met zich mee,
diep de grond in. De wortels van
een bloemkool zijn maar twintig
centimeter lang. In zo'n geval is
het noodzakelijk om opnieuw te
mesten. En dat mag nu juist
niet."
Het gevolg kan zijn dat de land
bouwer een volledige oogst mis
loopt. „Ik plant twee keer per
jaar bloemkolen. Normaal ge
sproken heb ik drie oogsten per
twee jaar: een zogenaamde dub-
beloogst. Juist die derde oogst
kan er door de onderbemesting
bij inschieten."
Clementie
Besuijen hoopt op clementie
voor boeren die op zo'n dubbel-
oogst mikken. „Die zouden
extra moeten kunnen mesten.
Daar wordt momenteel wel met
de minister over gepraat, maar
duidelijkheid is er nog niet."
De landbouwer geeft aan dat de
schade bij een misoogst door de
specialisatie die veel boeren
doorvoeren, nog eens extra hard
aankomt. „Als je veel verschil
lende gewassen hebt, kun je een
slechte oogst van de ene nog
eens met een betere van een an
dere groente compenseren",
zegt Besuijen.
„Maar ik verbouw bijna alleen
maar bloemkool. Als die oogst
mislukt, heb ik dus echt een pro
bleem."
Onderbemeste bloemkolen zien
er onsmakelijk uit, stelt Be
suijen. „De bladeren van het ge
was moeten de kool tegen de
zon beschermen. Die groeien
echter niet voldoende als ze te
weinig mest krijgen." Het ge
volg: een gelige (zomer)bloem-
kool. In het najaar geoogste
bloemkolen hebben door te wei
nig bemesting ook geen aantrek
kelijke kenmerken. Besuijen:
„Die zien er uit alsof ze al een
week in de winkel liggen."
De zorgen van LTO en de bloem
kooltelers zijn imiddels ook
doorgedrongen tot de Tweede
Kamer.
Een kamermeerderheid van
CDA, WD, LPF en SGP gaf gis
teren aan bij minister Veerman
te gaan pleiten voor versoepe
ling van de regels. Als deze bij
zijn standpunt blijft, ligt het vol
gens LTO voor de hand dat de
Nederlandse markt in de toe
komst meer groenten uit omrin
gende landen gaat invoeren.
Daar zijn de mestregels volgens
LTO in veel gevallen een stuk
soepeler.
ZIERIKZEE - Op initiatief van
Frans Weijland van antiquari
aat 't Alphabet in Apeldoorn
wordt zaterdag 13 augustus een
tweedehands boekenmarkt ge
houden op het Havenplein in
Zierikzee.
Evenals voorgaande keren bie
den boekverkopers uit alle wind
streken in Nederland hun collec
ties hier aan.
De markt wordt dit jaar voor de
tiende keer gehouden en is in
middels een zomerse traditie ge
worden.
De bezoekers kunnen snuffelen
tussen tienduizenden tweede
hands boeken, waaronder anti
quarische exemplaren, prenten,
strips en boeken over de Zeeuw
se geschiedenis.
Het aanbod omvat naast literair
werk ook veel oude kinderboe
ken, detectives, romans en kook
boeken.
De markt begint om 10.00 uur
en duurt tot 17.00 uur.
