Televisie wordt inslaapmiddel
Organisaties pogen ontbossing
Afghanistan halt toe te roepen
Basken hopen op
einde terreur ETA
Saoedi-Arabië wil
meer geld voor olie
P#P
i
Van Vieze vette verloofde tot Herken de homo
Extremiteiten, herhalingen, reclame en andere ergernissen doen kijker ajhaken
3 augustus 1955
c
woensdag 3 augustus 2005
van onze redactie binnenland
Uit cijfers van de Stichting
Kijk Onderzoek (SKO)
blijkt dat televisiekijkers -
ouder dan zes jaar - vorig jaar
gemiddeld per dag drie uur en
twaalf minuten voor de buis
doorbrachten. Iets langer dan
in 2003, toen er gemiddeld drie
uur en zes minuten werd geke
ken. Naar 'Mijn vieze vette ver
velende verloofde' keken dit
jaar gemiddeld 889.000 mensen
en naar 'Herken de homo', ge
middeld 572.000. Naar 'Patty's
posse' keken in 2003 en 2004 res
pectievelijk 828.000 en 882.000
Opvolger 'Patty's fort' trok nog
gemiddeld een half miljoen kij
kers. Temptation Island trok
twee jaar geleden 314.000 kij
kers, nu nog 270.000. Volgens
'Kijk- en luisteronderzoek pu
blieke omroep' keken in 1999
naar de eerste serie van Big
Brother gemiddeld 1,5 miljoen
mensen; bij de laatste in 2002
waren dat er 570.000. GPD
door Henk van den Boom
Baskenland is Noord-Ier-
Iand niet en de ETA is de
IRA niet. Toch heeft de aan
kondiging van de IRA de wa
pens in te leveren ook bij de
Spanjaarden verwachtingen
gewekt. Achter de schermen
beginnen zich de contouren
af te tekenen van een moge
lijk 'vredespad' in de opstan
dige Spaanse provincie.
In het afgelopen weekeinde
werd bekend dat er geheim
beraad is gevoerd tussen de
twee grootste politieke par
tijen in Baskenland, de socia
listen en de gematigde natio
nalisten van Juan José Ibarre-
txe, premier van de Baskische
deelregering. Overeenstem
ming tussen die twee is een
voorwaarde voor een Basken
land zonder ETA. Maar voor
het zover is zullen er nog veel
molotovcocktails door de stra
ten vliegen. Het gebied kampt
niet alleen met een terreur
groep, de bevolking is boven
dien zeer verdeeld. Zelfs over
de vraag wie met wie moet
praten is men het niet eens.
Aan de ene kant van het front
hebben zich de radicalen on
der aanvoering van de ETA
en zijn politieke vleugel Ba
tasuna, ingegraven. Zij willen
een onafhankelijk Euskadi
(Baskische benaming voor
Baskenland) afdwingen, be
staande uit een Spaans en een
Frans gedeelte. Aan de ande
re kant staan de aanhangers
van de Spaanse eenheidsge
dachte. Die wordt vooral ver
dedigd door de Partido Popu
lar van oud-premier Aznar.
Er tussenin zitten schakerin
gen die er meer of minder ge
matigde ideeën op na houden.
De komende maand zal pre
mier Ibarretxe proberen met
de andere partners af te spre
ken hoe het vredespad eruit
moet zien. Niet eerder dan
volgend voorjaar zal kunnen
worden begonnen met echte
onderhandelingen, waaraan
ook Batasuna mee zou moe
ten doen. Voorwaarde is dat
de ETA het geweld afzweert
Deze eis is hét grote struikel
blok in het conflict.
ETA-specialist Florencio Do-
minguez waarschuwt voor te|
groot optimisme. De ETA zal
pas de wapens inleveren als
de politieke onderhandelin-
gen genoeg garanties bieden
voor een onafhankelijk Bas
kenland. Binnen de ETA be
staat grote verdeeldheid over
zo'n bestand. Toen een aantal
leden onlangs pleitte voor in
leveren van de wapens wer- !j
den ze uit de ETA gezet. Dat
is volgens Dominguez een te-J
ken dat de harde, radicale
kern nog altijd de koers be
paalt. Dat maakt de kans op
een bestand op korte termijn
volgens hem heel klein. Ande-
re waarnemers schatten de
kansen op vrede hoger in dan i
ooit. Zelfs de directeur van de
Spaanse geheime dienst
(CNI), Alberto Saiz, liet we-
ten dat het de moeite waard
is om met de ETA te onder-
handelen. Ook de regering Za- i
patero denkt dat het klimaat
rijp is voor een dialoog.
Hoewel volgens minister van
Binnenlandse Zaken Alonso
de ETA nog springlevend is,
is de organisatie verzwakti
door de tientallen arrestaties i
van de afgelopen tijd.
Baader Meinhof
De aanslagen door moslimter- i
roristen op de forensentrei- 1
nen in Madrid 11 maart vorig 1
jaar, plaatsten de gewapende
strijd voor een onafhankelijk
Baskenland in een negatief i
daglicht, ook bij radicale Bas-
ken. Met het verdwijnen van 1
de IRA is de ETA de laatste 1
groepering in Europa die 1
door terreur politieke doelen
nastreeft. Een achterhaald
idee, beseffen langzamerhand
ook de radicalen. Andere ter-i;j
reurgroepen die in dezelfde 1
periode als de ETA ontston- 1
den, zoals de Baader Meinhof
in Duitsland, de Rode Briga- ,i
des in Italië en groepen in |i
Frankrijk, zijn al lang opgehe-
ven. Overigens zonder dat j
men veel bereikte. GPD
Van 'herken de homo' tot Patty Brard
die in haar eigen ontlasting staat te roe
ren: hoeveel gekker kan het worden op
de commerciële tv. Nu weer een nieuwe
Big Brother met de dagelijkse verwik
kelingen van een hoogzwangere vrouw
op weg naar haar bevalling... Voor som-
migen hét moment om de tv weg te
doen. „Eindelijk weer tijd voor mooie
dingen.
door Dick Hofland
en Edine Wijnands
Het was toeval, want er ging een ka
bel kapot en hij had geen zin die
te repareren. Daardoor luistert Vin
cent Bijlo nu al zo'n vier maanden
geen televisie meer. „Wat een rust! Ik
heb eindelijk weer tijd voor mooie din
gen."
Vrienden en kennissen van de blinde ca
baretier en columnist waren daar al
veel eerder achter gekomen. „Die had
den het wel gehad met Bonnie St. Clair
die al na een half uur in de bush van
Brazilië omviel omdat er geen sherry
was." En toen Patty Brard in haar ei
gen ontlasting ging zitten roeren om
een rijker mens te worden, was de maat
vol: weg met de tv.
Nou ja, af en toe kijken ze nog wel,
maar heel selectief. Journaal, Nova,
een film, dat soort dingen. Groot gelijk,
vindt Bijlo, al maakt hij zich niet meer
zo druk om het medium als vroeger.
„De laatste Big Brother deed het zo
slecht, die is bijna van het scherm ge
haald. Mensen haken af, ze hebben
geen zin meer in dit soort televisie." Ze
balen ook van al die reclame, op de pu
blieke zenders maar zeker bij de
commereiëlen, waarmee elke film en se
rie om de haverklap wordt onderbro
ken. En als de film weer begint, loopt
er onderin het beeld een balk die op
roept om toch vooral een bepaald num
mer te sms'en.
Het is een opeenstapeling van afkeer,
en Bijlo denkt dat John de Mol dat wel
in de gaten heeft. „Zo'n Big Brother
met een bevalling is niet als extremiteit
bedoeld, want De Mol wil een familie
zender Bij de presentatie van zijn
tv-zender deelde hij niet voor niets an-
dijviestamppot uit. Hij wil warmte, be
trokkenheid. Kijkers moeten meeleven.
Dat hoopt hij met een bevalling te be
reiken." Dat zal niet lukken, voorspelt
mediasocioloog Peter Hofstede. „Kij
kers hebben al in groten getale afge
haakt en John de Mol cs doen bij voor
baat kansloze pogingen om door extre
me vertoningen die mensen terug te ha
len". „Televisie is iets voor ouderen ge
worden, hét grote inslaap-middel van
niet-chemische aard. Het is de grootste
thuiszorg-organisatie van Nederland.
Voor mij ook; als ik niet kan slapen, ga
ik er even voor zitten."
Hofstede signaleert dat televisie aan el
kaar hangt van herhalingen, van varia
tie op variatie op variatie op een the
ma. „Probeer maar eens iets origineels
te vinden, de creativiteit is er flink uit-
geramd. Het medium zit muurvast in
zichzelf. Zo'n live bevalling is een soort
marginale tegenzet en dat kan boven
dien niet eindeloos. Een tweede keer be
valt al niet meer zo goed. De hele we
reld is onderhand 'gebigbrotherd' en je
kunt vergeten dat die miljoenen kijkers
van de eerste Big Brother ooit weer te
rugkomen. Televisie heeft een beetje
z'n tijd gehad, het is een doodlopende
steeg. Steeds meer mensen zullen
steeds minder tv gaan kijken."
Ruwweg ziet Hofstede drie groepen.
Kleine kinderen 'die naar steeds dezelf
de tekenfilms moeten kijken' en het
straks voor gezien houden. Zij'zullen
met de huidige jonge generatie een gro
te groep vormen waarvoor televisie een
ouderwets medium is. Zij zullen vooral
internetten, bellen en sms'en. Dan is er
qua leeftijd een middengroep, die al
maar selectiever gaat kijken, om de
'rommel, ranzigheid en smakeloosheid'
te vermijden en de tv op een gegeven
moment naar de logeerkamer zal ver
bannen. Tot slot de ouderen, pakweg
vanaf vijftig jaar, die wel blijven kij
ken, maar hebben leren zappen. „Dat
doen ze net zo lang tot ze een film of se
rie tegenkomen die ze al honderd keer
hebben gezien, maar dan lekker nog
een keer gaan zitten bekijken. Liever
dat dan al dat extreme gedoe." Mijn vie
ze, vette, vervelende verloofde. Herken
de homo. Make me a mum; winnaar
mag vrouwen bevruchten. Spermrace:
man met 'het snelste sperma' wint een
rode Porsche. Idee of werkelijkheid: dit
is het type programma waar commer
ciële omroepen mee proberen te scoren.
Vincent Bijlo: „Commerciële televisie
is een vergaarbak van treurigheid. Er
zijn toch altijd nog mensen die shit wil
len. Ach, het komt er vooral op neer dat
de publieke omroepen moeten zorgen
dat er iets goeds tegenover staat."GPD
V.l.n.r. van boven naar beneden: 'De Bevalling' op SBS6; clips op TMF; bloot op SBS6; 'nachtsuite' op RTL5; 'Patty's fort' op Yorin; en 'Mijn vieze vette verloofde' op
Yorin. foto Cees Zorn/GPD
door Maurice Wilbrink
Saoedische diplomaten en
hoge Opec-functionaris-
sen zijn sinds zondagavond
bezig de oliemarkten te kal
meren. Met de belofte dat de
grootste olieproducent ook
na de dood van koning Fahd
de markt van genoeg ruwe
olie zal voorzien, proberen ze
rust in de handel te brengen.
Saoedi-Arabië wil zijn crucia
le rol als stabilisator van de
wereldwijde oliemarkt niet
kwijt. Het gaf het land grote
invloed in de wereld. Saoe
di-Arabië kan die positie ge
zien zijn enorme olie- en gas
reserves in principe ook vol
houden. Elke onzekerheid
over het bestuur van het land
werd nog voor de begrafenis
van koning Fahd weggeno
men. Kroonprins Abdullah,
die Saoedi-Arabië sinds tien
jaar feitelijk al bestuurde, is
nu koning. Verder is de com
plete ministersploeg gehand
haafd, inclusief olieminister
Al Naimi, die deze steutelpost
al jaren bezet.
De verwachting is dat het eco
nomische beleid onder Abdul
lah niet verandert. Abdullah,
die het bestuur in 1995 over
nam nadat Fahd een beroerte
kreeg, zette al economische
hervormingen in gang om de
afhankelijkheid van olie-in
komsten te verkleinen. Saoe
di-Arabië had toen geen keus.
Het kende een zeer eenzijdige
economie en zag eind jaren ne
gentig de prijs voor een vat ru
we olie instorten tot tien dol
lar, De in potentie superrijke
staat ging een periode tege
moet van grote financierings
tekorten en oplopende werk
loosheid.
Abdullah voerde een voorzich
tige liberalisering in. De tele-
commarkt is vrijgemaakt en
de staatscontrole op delen
van de aan de oliewinning ge
relateerde industrie is opgehe
ven. Vroegere staatsbedrijven
gingen naar de beurs, zoals
de petrochemische reus Sa-
bic, dat een paai- jaar geleden
de petrochemie van DSM in
Geleen overnam.
Het beleid van privatiserin
gen, markthervormingen en
het aanmoedigen van investe
ringen betaalt zich uit. De
economie groeit dit jaar ruim
zes procent, bij een lage infla
tie, een bloeiende markt voor
onroerend goed en gesaneer
de staatsfinanciën. De aande
len van nieuwe beursgenoteer
de bedrijven zijn sterk in
koers gestegen, geholpen
door de nieuwe oliebonanza.
De explosief gestegen olie-in
komsten geven het land nieu
we koopkrachtzowel om gro
te investeringen te doen in
zijn olie-infrastructuur, als
om consumptiegoederen te ko
pen. De naderende toetreding
van Saoedi-Arabië tot de We
reldhandelsorganisatie zal de
in- en uitvoer van goederen
nog gemakkelijker maken.
De zeventien miljoen Saoe-
diërs laten veel werk doen
door zes miljoen gastarbei
ders, die vooral uit armere
Arabische landen komen. Te
gelijkertijd is het land voor
het winnen van olie en gas
nog sterk afhankelijk van bui
tenlandse deskundigen. Een
deel van die mensen dreigde
in 2004 het land te verlaten,
nadat terreuraanslagen leid
den tot een groot gevoel van
onveiligheid. Sindsdien heb
ben de machthebbers hun sys
temen voor interne veiligheid
en inlichtingen zwaar opge
tuigd, waardoor een exodus
van olie-ingenieurs uitbleef.
Het Westen moedigt de rege
ring aan te blijven investeren
in de jeugd, vooral om te voor
komen dat teleurgestelde jon
geren rijp worden voor het ge-
dachtengoed van Al Qaeda.
Tegelijkertijd presenteren de
Saoedi's aan de Westerse lan
den een veel hogere oliereke
ning. Kenners denken dat de
tijd definitief voorbij is dat
Saoedi-Arabië, vooral om de
Verenigde Staten tegemoet te
komen, haar reserves inzette
om de olieprijs relatief laag te
houden. Stabiele, hoge inkom
sten financieren de tientallen
miljarden dollars die het ko
ninkrijk de komende jaren no
dig heeft om voldoende olie te
winnen. Zo kan het land ook
op termijn zijn leidende rol
binnen Ópec vasthouden en
een doorslaggevende rol spe
len bij het bezweren van toe
komstige crisissen in de we
reldenergievoorziening. GPD
pagina 5
koning begraven
DRUGSHANDEL - In Amster
dam is een grote hoeveelheid
morfine in beslag genomen.
Twee Duitsers probeerden de
1400 ampullen, flessen met
morfine in poedervorm en
opiumtabletten in een café te
slijten aan kooplieden uit Den
Haag. Waarschijnlijk zijn de
opiaten tijdens de oorlog gesto
len van het leger en al die tijd
in handen geweest van de die
ven, die nu probeerden hun
kostbare buit te verkopen.
TOERISME - De Sowjet-gren-
zen gaan open voor toeristen.
Mogelijk reeds in de herfst
wordt het mogelijk via het reis
bureau Intourist met groepsw -
sa'te reizen in de Sowjet-Unie, j
KUNSTMAAN - De Russec J
denken de Amerikanen te kun
nen verslaan met een groten 1
kunstmaan. Deze zou ook no? 1
eens eerder, binnen twee jaar i
in omloop kunnen zijn.
I
ROOIEN - In Sluiskil word: 1
op 1 september een demonstra- 1
tie mechanisch aardappel- i
rooien gegeven. In agrarischs 1
kring is grote belangstelling 1
voor deze demonstratie, v. i
bleek bij een uiteenzettin; 1
over de nieuwe techniek in res-1
taurant Zomerlust in Axel. i
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
r #j\J
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Hoofdredactie:
A L Oosthoek
Bezorgklachten:
D. Bosscher (adjunct)
0800-0231231
A. L. Kroon (adjunct)
op maandag i/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
Centrale redactie:
zaterdags tot 12.00 uur.
Stationspark 28
Postbus 31
Abonnementen:
4460 AA Goes
0800-0231231
Tel: (0113)315500
autom. afschrijving acceptgiro
Fax:(0113)315669
per maand 19.95 n.v.t
E-mail: redactie@pzc.nl
per kwartaal: 58.00 60.25
per jaar. 222.50 226,50
Lezersredacteur: A. J. Snel
Voor toezending per post geldt een
Stationspark 28
toeslag.
Postbus 31
E-mail: lezersservice@pzc.nl
4460 AA Goes
Beëindiging van abonnementen
Tel: (0113)315660
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het
Fax:(0113)315669
einde van de betaalperiode.
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
PZC. t.a.v lezersservice.
Postbus 31, 4460 AA Goes
Middelburg:
Losse nummers per stuk
8uitenruststraat18
maandag t/m vrijdag: 1,25
S
Postbus 8070
zaterdag: 1.75
j-
4330 EB Middelburg
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Tel: (0118)493000
'j
Fax:(0118)493009
Bankrelaties:
E-mail: redwalch@pzc.nl
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
Advertenties:
l
4460 AA Goes
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
Tel. (0113)315670
overeenkomstig de Algemene
Fax. (0113)315669
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
E-mail: redgoes@pzc.nl
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Terneuzen:
Overlijdensadvertenties:
Willem Alexanderlaan 45
maandag t/m vrijdag:
jv
Postbus 145
tijdens kantooruren
4530 AC Terneuzen
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0115)645769
Tel. (0113)315555
1
Fax. (0115)645742
Fax. (0113)315549
E-mail: redtern@pzc.nl
e
Personeelsadvertenties:
Hulst: Baudeloo 16
Tel: (0113)315540
Postbus 62
Fax:(0113)315549
d
4560 AB Hulst
Tel-(0114)372776
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Fax:(0114)372771
Tel. (0113)315550
P
E-mail: redhulst@pzc.nl
Fax. (0113)315549
Zierikzee: Grachtweg 23a
Voor gewone advertenties:
J
Postbus 80
Noord- en Midden-Zeeland
11
4300 AB Zierikzee
Tel. (0113)315520
Tel (0111)454651
Fax. (0113)315529
a
Fax: (0111)454657
Zeeuws-Vlaanderen
E-mail: redzzee@pzc.nl
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
s
Opening kantoren:
Business to Business/Onroerend goed
Maandag t/m vrijdag
Tel: (076)5312277
s
van 8.00 tot 17 00 uur
Fax: (076)5312274
c
Zierikzee en Hulst:
X
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl/adverteren
5
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De doof- C
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor onf
(abonnementen)admmistratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pro-, n
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecteer-
de derden, Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij PZC. L
'ce. Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot WeGeNeR
door Ben Arnoldy
Elke dag rijden er tientallen
vrachtwagens met brand
hout door de provincie Paktia
op weg naar Kaboel, de hoofd
stad van Afghanistan. De lokale
houthakkers moeten steeds ho
ger de kalende bergen op om
hun dagelijks kostje bij elkaar
te scharrelen. Door de toene
mende schaarste en de door de
aantrekkende economie groeien
de vraag, is de prijs van brand
hout vervijfvoudigd, de prijs
van timmerhout zelfs verzeven-
voudigd.
Hout is de olie van Afghanistan
en men vreest voor de dag dat
de voorraad is uitgeput. ..Als we
de ontbossing niet tegengaan,
hebben we op een dag geen bo
men meer", zegt Lal Kham, een
houtverkoper in Kaboel. De VN
schatten dat als er niet ingegre
pen wordt, Afghanistan rond
2030 geen bossen meer heeft. Sa-
tellietbeelden uit 1977 en 2002
tonen aan Afghanistan in 25
jaar tijd 52 van zijn coniferen-
en eikenbossen verloren heeft.
De ontbossing is niet alleen een
gevaar voor de werkgelegenheid
in de houtindustrie. De bodem
erodeert en dier- en plantsoor
ten verdwijnen, waardoor het
aantal voedselbronnen afneemt
en de heuvels rond de dorpen in
stabiel worden. Afgelopen lente
kreeg men voor het eerst te ma
ken met aardverschuivingen.
Het onderwerp kreeg tot voor
kort geen aandacht van politici
en hulpverleners. Die richten
zich vooral op snelle resultaten
om de economie te stimuleren.
Organisaties die zich gespeciali
seerd hebben in herbebossing
hebben nu een plan gemaakt om
Afghanistan weer groen te ma
ken.
Aanplant
In Guldara, zo'n 30 kilometer
ten noorden van Kaboel, schof
felt boer Ismail op een lapje
grond met jonge populieren. Hij
en andere agrariërs hebben de
boompjes kunnen kopen met
een lening van het Internationa
le Partnerschap voor Afghanis
tan (GPFA), een organisatie die
zich inzet voor de economie en
het milieu in Afghanistan.
De bomen zijn verdeeld over
twee percelen; één akker voor
de produktie van timmerhout,
Houthakkers keren uit het bos terug met hun vrachtje.
een andere lap grond voor de
produktie van stekjes die later
aan andere boeren kunnen wor
den doorverkocht. Een jaar na
aanplant kan Ismail zes stekjes
per boom oogsten, in de jaren er
na nog meer. De verkoop ei-van
levert hem voldoende inkomen
op tot de bomen die geplant zijn
voor timmerhout groot genoeg
zijn om gekapt te worden.
In zeven jaar tijd zal elke aan
het project deelnemende boer
rond de 3300 euro verdiend heb
ben en de GPFA terugbetalen in
natura, met stekjes. „Wij zijn te
gen de kap van bossen. We plan
ten zelf graag nieuwe bomen.
We willen in een groen land wo
nen", zegt Ismail.
Appelbomen brengen op de lan-
foto Roslan Rahman/AFP
milies mee aan het project. On
dertussen heeft ook de Afghaan
se regering ingezien dat er iets
moet gebeuren. De minister
voor Landbouw heeft besloten
een 'bosmanagementprogamma'
te maken. Ook heeft de rege
ring, in samenwerking met de
VS, het Afghanistan Corps voor
Natuurbehoud (ACC) opgericht.
Het ACC richt zich op herbebos
sing. Er zijn al 230.000 jonge
boompjes geplant, en nog eens
anderhalf miljoen gezaaid. Voor
alsnog druppels op een gloeien
de plaat, maar het begin is er.
De bevolking van Guldara
hoopt ondertussen dat Afghanis
tan op een dag weer befaamd
wordt om zijn boomgaarden en
prachtige natuur. GPD
ge termijn veel meer op, maar
het duurt vier jaaf voordat ze
vruchtdragend zijn. Het GPFA
heeft elke boer 50 fruitbomen ge
geven en hen geleerd hoe ze te
snoeien. Als een boom volwas
sen is, levert hij zo'n 1200 kilo
fruit per jaar; een leuke inkom
stenbron. Maar voordat dat zo
ver is, hebben de boeren een al
ternatief nodig. Het GPFA heeft
de boeren geleerd tussen de
rijen bomen ook groente te ver
bouwen.
Veilig
Tot nu toe wordt het program
ma alleen in Guldara toegepast.
Het is in de omgeving van Ka
boel relatief veilig en er is vol
doende water. Er doen nu 287 fa-