Weerstand tegen DNA-test taant
PZC
IZC
Oegandezen in verwarring door
referendum meerpartijensysteem
Partijen vinden verplicht onderzoek onder voorwaarden aanvaardbaar
Ieder mens heeft unieke code in de celkernen
DNA steeds
populairder
Opsporingsmethode
Pakistan steunt
heimelijk terreur
donderdag 28 juli 2005
De vermoedelijke moordenaar
van de Goudse Mariëlla de Geus
kon jarenlang vrij rondlopen,
doordat de politie hem niet kon
verplichten mee te doen aan een
DN A-onderzoek. De Goudse
-zaak leidt tot nieuwe discussies
daarover in de politiek.
van onze redactie binnenland
De Goudse politie moet zich
achteraf de haren uit het
hoofd hebben getrokken. De ver
moedelijke dader van de gruwe
lijke moord op de Goudse stu
dente Mariëlla de Geus in 2001
had waarschijnlijk al snel na
hel misdrijf aangehouden kun
nen worden, als hij destijds had
meegewerkt aan een DNA-on-
derzoek.
De 30-jarige man weigerde ech
ter als één van de weinigen en
de politie kon op dat moment
niets doen. Volgens de huidige
regels mag iemand alleen wor-
den verplicht een DNA-test te
ondergaan als er tegen hem of
haar een concrete verdenking be
staat.
De gearresteerde man was tij
dens het onderzoek weliswaar
in beeld - hij was één van de be
zoekers van de Goudse jongeren-
sociëteit So What, waar
Mariëlla de Geus de avond van
de moord was geweest -, harde
bewijzen voor zijn betrokken
heid waren er niet.
Mariëlla werd op weg naar huis
seksueel misbruikt en gewurgd.
Haar dood bracht in Gouda een
grote schok teweeg en er werd
tevergeefs gewacht op een spoe
dige aanhouding van de moorde
naar. De politie kreeg recente
lijk aanwijzingen dat de 30-jari-
ge man wel degelijk te maken
had met de moord. Hij stemde
na zijn arrestatie zelf in met een
DNA-onderzoek, maar zou er
volgens woordvoerder Evert
Boerstra van het Openbaar Mi
nisterie in Den Haag anders toe
zijn gedwongen.
Uit het onderzoek bleek dat zijn
DNA-profiel overeenkomt met
de sporen die zijn aangetroffen
op het lichaam van Mariëlla de
Geus. Daarmee lijkt de moord
zaak eindelijk opgelost. De gang
van zaken rond de geruchtma
kende Goudse moordzaak is
voor diverse politieke partijen
in de Tweede Kamer aanleiding
opnieuw na te denken over het
afnemen van DNA.
PvdA-Kamerlid Peter van
Heemst wil dat het mogelijk
wordt iemand tegen zijn zin te
verplichten mee te werken aan
zo'n test. Hij wil daarbij wel
'extra waarborgen' kunnen in
bouwen. „Politie en justitie moe
ten kunnen onderbouwen waar
om ze van iemand of van een
groep mensen DNA wil afne
men. Vervolgens moet de rech
ter uitspraak doen of dat ver
zoek terecht is."
Ook CDA en VVD zijn over
tuigd voorstander van een
nieuw debat over deelname aan
DNA-onderzoeken. WD-Twee-
de-Kamerlid Frans Weekers
zegt: „Ik 'heb er geen enkele
moeite mee als van potentiële
verdachten DNA wordt afgeno
men. Ook al is dat tegen ie
mands zin. Vergelijk het met
een verkeerscontrole. Ook daar
kunnen mensen worden ver
plicht tot een ademtest dan wel
bloedtest. Afname van DNA is
een buitengewoon efficiënte op
sporingsmethode.
Tegenstanders van het verplicht
afnemen van een DNA-test voe
ren als argument daarvoor on
der meer aan dat het indruist te
gen de privacy. Woordvoerder
Jan-Willem van der Pol van de
Nederlandse Politiebond vindt
dat overdreven. „Je trekt een
haar uit iemands hoofd of je
schraapt met een lepeltje aan de
binnenkant van iemands wang
voor wat wangslijmvlies. Dat
kun je moeilijk in strijd noemen
met de menselijke integriteit",
aldus Van der Pol.
Ook hoogleraar medische ethiek
G. den Hartog van de Universi
teit van Amsterdam, ziet geen
ethische bezwaren tegen een
DNA-onderzoek. „Lichamelijke
integriteit is geen sterk argu
ment als iemand van een mis
drijf wordt verdacht. Het be
lang dat een misdaad wordt op
gelost, weegt zwaarder dan het
belang van een verdachte die
niet wil dat zijn daad uitkomt.
Bovendien is een DNA-test niet
ingrijpend. Een haar of een stuk
je wangslijmvlies is snel afgeno
men." GPD
Eén van de verdachten in de zogeheten Puttense moordzaak omhelst in de zomer van 2001 zijn echtgenote als hij heeft gehoord onschuldig
te zijn. Dankzij een DNA-onderzoek werd dat duidelijk. foto Robert Vos/ANP
DNA is een afkorting van Deoxyribo Nu
cleic Acid (desoxyribonucleïnezuur),
een voor het leven zeer belangrijke chemi
sche verbinding. In DNA staat de complete
erfelijke informatie van het organisme.
DNA bevindt zich in de celkern waarvan
bijna iedere lichaamscel er één heeft. Alle
cellen van één mens bevatten hetzelfde
DNA. Het DNA is verdeeld in een aantal af
zonderlijke strengen die chromosomen he
ten. Van elke chromosoom heeft een mens
twee kopieën.
DNA, dat in 1896 werd ontdekt door de
Zwitserse arts Miesscher, is voor ieder mens
uniek. Het is uiterst onwaarschijnlijk dat
twee mensen hetzelfde DNA-profiel heb
ben. Eeneeiige tweelingen beschikken wel
over identiek DNA. GPD
De politie gebruikt
steeds vaker DNA-on
derzoek om misdrijven op
te lossen. Dat heeft al gere
geld tot successen geleid.
- De moord op een 80-jari-
ge weduwe uit Sint Philips-
land werd in 2003 opgelost
na grootschalig DNA-on
derzoek.
- In Emmen waar een be
jaarde vrouw in een bosge
bied werd verkracht en ver
moord, bleken op de zak
doek die in haar mond was
gepropt kattenharen te zit
ten. Een grootscheeps
DNA-onderzoek onder kat
tenbezitters in de buurt
leidde naar de 29-jarige da
der.
- DNA-onderzoek in de
moordzaak rond het 10-ja-
rige meisje Nienke Kleiss
uit Schiedam leverde op,
dat een onschuldige was
veroordeeld voor de
moord. De echte dader
werd op basis van het
DNA-materiaal alsnog aan
gehouden.
- Het vonnis in de beruchte
Puttense moordzaak is on
der meer herroepen, omdat
het DNA van een sperma-
spoor niet overeenkwam
met dat van de twee man
nen die aanvankelijk wa
ren veroordeeld. GPD
De waarde van DNA-onderzoek als opspo-;
ringsmethode kan moeilijk worden over
schat. Mits zorgvuldig toegepast en goed:
eïnterpreteerd, is het gebruik van de DNA-tech-
.iek uiterst efficiënt gebleken. Zo werd bijvoor
beeld enkele jaren geleden de moord op een 80-ja-
ige weduwe in Sint-Philipsland opgelost met be-
ulp van DNA-profielen. De Tweede Kamer wensiï
u deze recherchemethode te verruimen. Ook men
en tegen wie geen harde verdenking van het ple-
en van een misdrijf bestaat, zijn - als het aan een
kamermeerderheid ligt - verplicht mee te werken.
Woordvoerders van CDA, WD en PvdA zi
ie aantasting van de privacy en van de persoonlij,
e integriteit wel over te hebben voor een vlotte op
poring. Zij stellen daarbij gelukkig wel als voor-
marde, dat politie en justitie niet in het wilde
mg dna-onderzoek mogen doen. Er hoort een goe-
e onderbouwing bij.
•ver de wenselijkheid van het ruimer gebruik v
,'NA-testen wordt al lang gediscussieerd. Het v(
at steunde vooral op zorg om de privacy. Want
Tat gebeurt er met de verzamelde gegevens? Ligt
o'n DNA-profiel uiteindelijk ook ter inzage voor
lektekostenverzekeraars? En kan het straks ook
morden gebruikt onder niet-Nederlands recht met
en heel andere bewijsvoering en strafmaat? Waar'
lijft het recht om anoniem te blijven?
(ok over de lichamelijke integriteit was men be-
argd. Voor het bepalen van het DNA-profiel
roest aanvankelijk bloed worden afgenomen,
laar nu volstaat een haar, een huidschilfer of ei
betje wangslijm.
Tgenwoordig hebben Nederlanders in meerder-
hid geen bezwaar tegen het afstaan van DNA, Ze
\nden hun veiligheid kennelijk belangrijker d
hn privacy. En DNA kan natuurlijk ook iemands
aschuld bewijzen. Wat dat betreft loopt de Twee-
c Kamer achter bij de gevoelens in de samenle-
\ng.
T>ch zijn er voldoende redenen om voorzichtig te
lijven met deze 'genetische vingerafdruk'. Misda-
cgers kunnen heel gemakkelijk DNA-sporen v
oschuldigen achterlaten. En hoewel aantasting
\m de lichamelijke integriteit geen sterk i
rent meer is - omdat DNA tegenwoordig uiterst
'riendelijk' kan worden afgenomen, is de verbre-
e toepassing van deze techniek voor je het weet
en stapje op weg naar het moment dat de over
bid willekeurige burgers kan verplichten
raar even binnenstebuiten te keren. Die kant moe-
tn we niet op.
door Joost Bosman
Na de aanslagen in Lon
den en Sharm al Sheikh,
zit Pakistan andermaal in de
verdachtenbank. Het land
heeft een reputatie hoog te
houden in de kweek van ter
roristen. Uit opiniepeilingen
blijkt dat de steun voor de ter
reur afneemt en het Paki
staanse leger jaagt als nooit
tevoren op extremisten. Maar
volgens sommigen draait pre
sident Pervez Musharraf het
Westen een rad voor ogen.
In een rapport van the Inter
national Crisis Group, een we
reldwijd gerespecteerde denk
tank in Washington, werd on
langs het beeld geschetst van
een president die slechts lip
pendienst bewijst aan de
strijd tegen moslimfundamen
talisten.
Volgens de opsteller van het
rapport, de Pakistaan Sami-
na Ahmed, zijn de wereldwij
de loftuitingen aan het adres
van Musharraf volstrekt onte
recht: „In Pakistan bestaat
nog altijd een wijdverbreide
en goed georganiseerde ter-
reurinfrastructuur, de ji-
had-media bloeien en de ma-
drassa's (religieuze scholen,
red.) voorzien in een eindelo
ze stroom van nieuwe recru-
ten. Ondanks zijn herhaalde
beloften, blijven Musharrafs
prestaties in de strijd tegen
de terreur van eigen bodem
ver onder de maat."
Ahmed beweert zelfs dat de
regering nauw samenwerkt
met de radicale mullah's (mos
limgeestelijken). „In plaats
van het religieuze extremis
me in te perken, heeft het mili
taire regime het alleen maar
aangemoedigd. Door een alli
antie met de mullah's aan te
gaan en hun bescherming te
bieden, kunnen die zich
steeds sterker profileren en
hun invloed uitbreiden."
Concurrentie
Volgens Ahmed heeft deze po
litiek tot gevolg dat er een
agressieve concurrentiestrijd
is ontstaan tussen allerlei sek
tarische groepen die in het ge
vlei proberen te komen van
het militaire bewind. Daar
door neemt ook de binnen
landse terreur toe, getuige de
talrijke aanslagen van soen
nieten en sjiieten over en
weer. Ahmed: „De mos
lim-geestelijken van de grote
re sekten proberen hun eigen
politieke partijen op te zet
ten, richten jihad-milities op,
breiden de madrassa-netwer-
ken uit en pogen met succes
een deel van de regering te
worden."
De vraag is welk belang Mus
harraf heeft bij zijn heimelij
ke maar nauwe samenwer
king met de religieuze extre
misten. Het antwoord is vol
gens Ahmed even eenvoudig
als cynisch: ze hebben elkaar
nodig in de strijd tegen de de
mocratische oppositie, waar
beide kampen van gruwen.
Ahmed schrijft dat Pakistan
dan ook niet de keuze heeft
tussen de militairen en de
mullah's, zoals velen in het
Westen denken. „Het is een
keuze tussen enerzijds werke
lijke democratie en ander
zijds de alliantie tussen mili
tairen en moslims die verant
woordelijk is voor het produ
ceren en in standhouden van
het religieuze extremisme.
Ommezwaai
Een rigoureuze ommezwaai
in het regeringsbeleid is het
enige wat president Mushar
raf rest, wil hij werkelijk de
terroristennetwerken van Pa-
kistaans grondgebied verdrij
ven, stelt Ahmed.
„Dat betekent het reguleren
van de madrassa's, hervor
ming van het onderwijssys
teem, grondwettelijke verbo
den op privé-milities en predi
king van haat, maar ook het
afschaffen van wetten die reli
gieuze discriminatie in zich
dragen."
Samina Ahmed waarschuwt:
„Er is een duidelijk verband
tussen in Pakistan geconcen
treerde sektarische terroris
ten en de transnationale ter
reur. Deze kun je niet bestrij
den als je de eerstgenoemde
niet aanpakt"
En Ahmed vervolgt:: „De Ver
enigde Staten en andere in
vloedrijke bondgenoten reali
seren zich dat terrorisme al
leen kan worden geëlimi
neerd door pluralistische de
mocratische structuren op te
zetten. Pakistan mag daarop
geen uitzondering zijn."
28juli 1955
BEZITTING - Oostenrijk is»
niet lager bezet door de gealli
eerde. Kanselier Julius Raab
maale dit op het middaguur
via d radio aan de bevolking
beked. In het hele land wap-
perei de rood-witte vlaggen
van c nieuwe Oostenrijkse re-
publik.
VERLEEGSTERS - Direc
teur Stemerding van Vrede
rust Bergen op Zoom moet
patieten weigeren omdat zijn
insteing voor zenuw- en gees-
teszken met een tekort aan
verpiegsters heeft te kampen.
Dit leek op de jaarvergade
ring.
NEERGESCHOTEN - Een Is
raëlisch passagiervliegtuig,
van het type Constellation is
boven Bulgarije door luchtaf
weergeschut neergeschoten,.'
Griekse soldaten van een
grenspost zagen het vliegtuig
brandend naar beneden ko
men en meende luchtafweerge
schut te hebben gehoord.
Aan boord van het toestel wa
ren 51 passagiers en zeven be
manningsleden. Over hun lot
is niets bekend. Israëlische ari
sen hebben van Bulgaarse au
toriteiten toestemming gekre
gen om in het grensgebied
waar het toestel neerkwam te
zoeken naar slachtoffers.
Hoofredactie:
A. L.asthoek
D BGcher (adjunct)
A. L.'oon (adjunct)
Cenale redactie:
Statiispark 28
Postls 31
4460A Goes
Tel: (13)315500
Fax: 113)315669
E-mï redactie@pzc.nl
Lezeredacteur: A J. Snel
Statiispark 28
Postls 31
446QA Goes
Tel: 113)315660
Fax: 113)315669
E-mt lezersredacteur@pzc.nl
Middburg:
Buitiruststraat18
Postls 8070
4330B Middelburg
Tel: 118)493000
Fax: 118)493009
E-mt redwalch@pzc.nl
Goe Stationspark 28
Postis 31
446GA Goes
Tel. 113)315670
Fax. 113)315669
E-mr, redgoes@pzc.nl
Terruzen:
Willn Alexanderlaan 45
Posüs145
4536C Terneuzen
Tel. 115)645769
Fax.i115)645742
E-mi: redtern@pzc.nl
Hul: Baudeloo 16
Postis 62
456QB Hulst
Tel: 114)372776
Fax: 114)372771
E-mt redhulst@pzc.nl
Zierzee: Grachtweg 23a
Postis 80
4300B Zierikzee
Tel: 1111454651
Fax: 111)454657
E-mt redzzee@pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. aischrijvmg
per maand: 19,95 n.v.t
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar. €222.50 226,50
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor h
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
maandag t/m vrijdag 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag.van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone ai
Noord-en Midden-Zeeland
Tel (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Business to Business/Onroerend gc
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
Internet: w
Ultgerij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hi
aan g verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestan
(aboiBmenlen)adminislrarie en om u te (laten) informeren over vc
ductcvan de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of dc
de dden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit
zorssvice, Postbus 314460 AA Goes.
:c.nl/adverteren
Behoort tot 'A' WeGGNeR
Vandaag wordt in Oeganda een
referendum gehouden over de
herinvoering van het meerpartij
ensysteem. De aandacht voor
grotere democratie is een welko
me bliksemafleider voor presi
dent Yoweri Museveni, die hard
op weg is naar het verlengen
van zijn 18-jarige leiderschap.
door Nona Eveleens
Het zijn verwarrende tijden
voor de Oegandezen. Poli
tieke partijen boycotten het re
ferendum over herinvoering
van het meerpartijensysteem
terwijl zij er juist baat bij kun
nen hebben. President Yoweri
Museveni, die het partijloze sys
teem invoerde, toont zich daar
entegen enthousiast voorstan
der van terugkeer van politieke
partijen.
Twintig jaar leed Oeganda on
der de wrede dictaturen van Idi
Amin en Milton Obote. In 1986
maakte de toen 43-jarige rebel
lenleider Yoweri Museveni een
einde aan de bloedige geschiede
nis en werd president. Hij
schoof de verantwoordelijkheid
voor de misère van Oeganda
deels in de schoenen van de poli
tieke partijen. Ze mochten in
naam blijven bestaan maar geen
politieke activiteiten ont
plooien, Daardoor werden ze
vleugellam gemaakt. Museveni's
Nationale Verzetsleger werd om
gevormd tot Nationale Verzets
beweging (NRM) waarvan ieder
een lid kon worden. Een ver
kapt eenpartij systeem, meenden
tegenstanders.
Terreur
Niemand luisterde naar de criti
ci omdat president Museveni te
gelijkertijd met de invoering
van het partijloze systeem was
begonnen aan de succesvolle eco
nomische wederopbouw van Oe
ganda. Ook zorgde hij in koide
tijd voor veiligheid in de meeste
delen van het land.
Alleen in het noorden van het
land bleef tot op heden een oor
logssituatie bestaan. Daar is het
Leger van de Heer (LRA) actief.
Die terreurorganisatie, onder
aanvoering van de godsdienst
waanzinnige rebellenleider Jo
seph Kony, heeft vele duizenden
mensen omgebracht en even
eens vele duizenden kinderen
ontvoerd.
Oeganda en Museveni werden
Een Oegandese man wast kleren in een van de sloppenwijken in Kampala. De Oegandezen stemmen
vandaag over de vraag of het Oost-Afrikaanse land na twintig jaar opnieuw een meerpartijenstelsel in
voert of niet. foto Thomas Mukoya/RTR.
de lievelingetjes van westerse
donorlanden. Het geld kwam
met bakken tegelijk binnen.
Maar na de verkiezingen van
2001 werd in binnen- en buiten
land de roep om herinvoering
van het meerpartijensysteem lui
der. Door de jaren heen had de
NRM steeds meer de vorm aan
genomen van een politieke par
tij. De andere, vleugellam ge
maakte, politieke partijen wer
den een almaar luidruchtiger op
positie. De tijd voor legalisering
leek aangebroken. Maar Museve
ni en zijn NRM draalden tot ze
vrij plotseling toestemden.
Die verandering van mening is
volgens critici ingegeven door
een ander streven. Museveni
lijkt, ondanks eerdere beloften,
geen zin te hebben om in 2006
met pensioen te gaan zoals de
grondwet eist. Kort geleden
stemde het parlement dan ook
voor een regeringsvoorstel om
de limiet voor presidentstermij
nen op te heffen.
Enkele maanden voor de crucia
le stemming ontving ieder parle
mentslid een onverwacht 'ca
deautje' van 2800 dollar van de
regering. De stemming over de
grondwetswijziging vond niet
zoals gewoonlijk in het geheim
plaats, maar met openlijke hand
opsteking.
De hele gang van zaken zorgde
ervoor dat de oppositiepartijen
verklaarden het parlement niet
langer serieus te nemen. In het
verlengde daarvan ligt ook hun
boycot'van het referendum om
dat de weg daar naar toe was
geëffend door het parlement.
Indicatie
De regering hoopt op een vol
mondig 'ja' voor de herinvoe
ring van het meerpartijensys
teem. Maar geen minister durft
er zijn hand voor in het vuur te
steken. Het opkomstpercentage
kan voor de oppositiepartijen
een indicatie vormen voor hun
aanhang.
De politieke partijen zijn inmid
dels begonnen aan ledenwerfac
ties om zich voor te bereiden op
de parlementsverkiezingen van
volgend jaar. Maar vooralsnog
is het de vraagt of de oppositie
op tijd klaar zal zijn om daad
werkelijk een bedreiging te vor
men voor de NRM die zich in
middels als partij heeft laten re
gistreren.
Op het platteland geldt Museve
ni nog altijd als redder van Oe
ganda. In steden wordt hij
steeds meer beschouwd als een
belasting. Politieke repressie,
schendingen van de mensenrech
ten en corruptie tot in de aller
hoogste overheidsregionen ken
merken zijn regering. En al die
wantoestanden komen het land
duur te staan. De Britse en de
Noorse regering hebben samen
13 miljoen dollar aan hulp terug
getrokken. Andere donorlanden
overwegen eveneens financiële
sancties.
Toch kunnen donoren Oeganda
niet in de steek laten. Te lang
hebben ze het land als voor
beeld gebruikt. En Museveni
weet dat. Daardoor stapt hij
steeds arroganter in de voetstap
pen van beruchte voorgangers
in Afrika die zichzelf beschouw
den als presidenten voor het le
ven. GPD