Chinezen willen hun kunst terug PZC Angela Merkel mist charisma Bij een verjaardag PZC m Iedereen in kleren van brandnetelstof Peking steekt veel geld in het opkopen van geroofde voorwerpen 16 juli 1955 zaterdag 16 juli 2005 Van onkruid, naar kruid. Dat is het motto waaronder vol gend jaar de eerste uit brand netelstof vervaardigde kle ding op de markt wordt ge zet. Ondertussen ontstaat bij Kraggenburg een brandnetel- belevingsbos van zo'n hon derd hectare. Brennel wordt de naam van het kleding merk. door Nico Hylkema Trots tonen Bob en Frank Crébas liun nieuwste ini tiatief: Brennel.nl. De voor malige eigenaren van markt plaats. nl hebben een nieuwe onderneming. Gisteren pre senteerden ze de stof waar het om draait: textiel uit brandnetels. Vooralsnog ge produceerd in Duitsland. Voor die presentatie waren ook de ontwerpers van de brandnetelkledinglijn aanwe zig. Pim Kramer en Jac Vol'k- mann van Unicps legden uit, dat zij een kledinglijn voor de 'massa' kunnen ontwer pen. Nou ja massa, kleding en accessoires die tegen prij zen tussen 10 en 300 euro in speciale Brennelwinkels en op internet te krijgen zijn. De mannen achter Brennel, rijk geworden door de ver koop van de internetsite marktplaats.nl, willen 10 mil joen euro steken in de ontwik keling van de brandnetel als textielgrondstof. Om de brandnetel in een beter dag licht te steken komt er een be- levingsbos. Want een monocultuur van brandnetels is het laatste wat de Crébassen op hun geweten willen hebben. Tussen de speciale brandne tels worden ook acacia's aan geplant. En het belevingsbos wordt helemaal een trekpleis ter, als de gemeente Noord- oostpolder een beetje wil mee werken. Want dat doet die ge meente nog niet echt, zo be-_ klaagde Bob Crébas'zich. Het landschap moet open blijven vindt de gemeente. Tja, zo grapte Crébas, dat geldt zeker niet voor de bouw van broeikassen. Kennelijk ziet de gemeente het econo misch potentieel van de brandnetel niet. Brandnetel- teler Danny Vermué legde uit, dat het een zinnige plant is. Het soort dat hij gaat plan- ten wordt 3,5 meter hoog Pas na twee jaar zullen ds miljoen stekken op 40 hecta re genoeg grondstof leveren voor de kleding van Unicps Daarom wordt die kleding vooralsnog gemaakt uit brandnetels uit Duitsland. In Arnhem komt de Bren- nel-winkel. Want Arnhem, zo werd Crébas niet moe te ver tellen, is de modestad van Ne derland. In 2007 wordende eerste brandnetels in de Noordoostpolder geoogst. Katoen Brandnetels als grondstel voor textiel is niet iets geheel nieuws. Al weer heel langge leden werd de brandnetel uit de markt gedrukt door ka toen. Geschikte brandnetels zijn schaars en echt goed koop zal het niet worden, Cré bas hield de aanwezigen voor, dat Nederland ook niet moet proberen textiel te ma ken die moet concurreren met wat uit China komt. Maar echt alternatief of een 'eko-kledinglijn' moet het ook niet worden, aldus Pun Kramer. Zij wil een kleding lijn ontwerpen, die door ie dereen gedragen kan worden De stof leent zich daar heel goed voor, aldus Kramer. De brandnetelstof kent twee kan ten, een soort satijnzachle kant en een iets ruwere ka toenachtige. Prikken, zo verzekerde hei model gehuld in een brede lap brandneteldoek, doet hel niet. Want de brandnetel wordt ontdaan van de brand haarden, die voor de textiel- productie van nul en generlei waarde zijn. Voor boerenkat het interessant worden mei een opbrengst tot 900 euro per hectare. GPD De prijzen voor Chinese kunst lopen al enkele jaren op. Deze week werd in Londen een 14e-eeuwse Chinese pot geveild voor een recordprijs van bijna 23 miljoen euro. Reden is de toe genomen belangstelling van Chi nese verzamelaars. Een honderd tal bedrijven in China legt zich toe op hun eigen collectie. door Erwin Tuil en Franqoise Ledeboer De keizer teruggeven wat de keizer toebehoort, dat is het nieuwe motto van de nieu we collectioneurs van China. Kunstschatten die in het verle den uit China verdwenen door roof, plundering of vage ver koop moeten naar huis. „Het gaat om bewijzen van on ze geschiedenis en onze identi teit", zegt archeoloog en cura tor Jiang Ying Chun van het Po ly Art Museum, gespecialiseerd in Chinese boeddhistische kunst en bronzen. „Het. is vreemd dat afstammelingen van de oude Chinezen nu naar buitenlandse musea moeten om daar kunstvoorwerpen te zien die hier gemaakt zijn." China is kunsthistorisch geplun derd. Daarover zijn alle experts het wel eens, zo bezweert Jiang. Het begon na de Eerste Opium oorlog" in 1839. Het militair zwakke China moest het laten gebeuren. Vooral de Tweede Opiumoorlog van 1856 tot 1860 werd berucht vanwege het brandschatten en plunderen door westerse troepen. Triest hoogtepunt was de vernieling van het Zomerpaleis in Peking en andere paleizen. Jiang is dan ook ontzettend trots op de vier bronzen dierenkoppen die het ooit sierden en nu in zijn mu seum staan - met dank aan de Macaunese casinomagnaat Stanley Ho. Maar de grootste roof vond plaats tussen 1900 en 1949, toen China permanent in oproer ver keerde en er geen centraal ge zag was. „Dat is de periode ge weest waarin iedereen handel de in kunstobjecten. De wester- Chine.se archeologen stellen vondsten veilig nabij Sanmenxia, waar 413 tombes zijn aangetroffen van meer dan 2200 jaar oud. In het verle den zijn veel kunstschatten geroofd en naar het buitenland verdwenen, maar deze vondsten gaan naar Chinese musea. foto Reuters se verzamelaars konden hun hart ophalen", zegt de curator. De Chinese Communistische Partij maakte in 2001 het terug halen van een miljoen gestolen objecten tot officieel beleid. Het Poly Art Museum was daarmee toen al twee jaar bezig. Jiang heeft voor dat doel nu een 'flexi bel aankoopbudget' van 10 mil joen euro per jaar. Maar dat ligt waarschijnlijk hoger. De Poly Group, eigenaar van de collec tie, komt voort uit het wapen handelbureau van het Volksbe vrijdingsleger en mag rekenen op steun uit de hoogste kringen en beste experts. Volgens cura tor Jiang is dat echter aller minst een garantie voor succes. Als de Chinese regering kan be wijzen dat een object is gesto len, kan het terug worden geëist. Dat is de politieke weg. „Maar hoe bewijs je diefstal of plundering? Als een object op le gale wijze in een buitenlandse collectie terecht is gekomen, heb ik daar minder moeite mee. Maar heel veel kunstvoorwer pen die nu op de markt komen, zijn gestolen. Die zijn ülegaal naar het buitenland gegaan. En die moeten terug," Plet nieuwe China bouwt op een cultuur van 5000 jaar oud en daarvan is, zegt Jiang, in China veel onbekend. De kunst die hij koopt, vaak voor goede prijzen omdat de handelaren geen flauw benul hebben wat ze ver kopen, draagt volgens hem bij tot een beter begrip. „Het kij ken naar het verleden maakt on derdeel uit van de vooruitgang." Bewijslast Maar juist vanwege de com plexe bewijslast lukt het maar zelden een veilinghuis of een mu seum zo ver te krijgen dat ze een object retourneren. Chinezen vinden dat vaak een belediging bovenop de eerdere verwonding door het arrogante Westen. Met name de Britten kunnen in Chinese ogen geen goed doen. Eerst als grootste plunderaars door China trekken en nu pron ken met de beste en grootste mu seale en particuliere collecties van Chinese kunst ter wereld. Ook Nederlandse verzamelin gen bevatten gestolen kunstvoor werpen, zegt Jiang zonder in de tails te willen treden. Dat er ook in ons land illegale Chinese kunst circuleert, staat voor Pauline Kruseman, direc teur van het Amsterdams Histo risch Museum en oud-voorzit ter van de Nederlandse afdeling van de internationale museum organisatie ICOM, vast. „In Chi na werden alleen al in 1989 en 1990 naar schatting 40,000 gra ven geplunderd." Verdrag Kruseman vindt het prima dat Chinezen hun 'potten en pan nen' aan het terugkopen zijn. Dat de Tweede Kamer pas eind dit jaar het Unesco-verdrag te gen wereldwijde kunstdiefstal len gaat ratificeren vindt ze een 'bloody shame': „Dat verdrag dateert al uit 1970, stel je voor!" Of de Chinese regering na de ratificatie bij Nederland zal aankloppen met concrete claims is nog niet bekend. Rijksmuseum-directeur Ronald de Leeuw sluit niet uit dat er ooit onrechtmatig verworven Chinese kunst in zijn museum terecht is gekomen. „Net als bij joodse 'oorlogskunst' zullen we dat van geval tot geval bekij ken", aldus De Leeuw. Hij begrijpt als geen ander dat ook de Chinezen hun erfgoed te rug willen. „Als zich de kans voordoet, probeer ik voor mijn museum toch ook een schilderij van 'onze' Jan Steen terug te krijgen?" Maar hij heeft tot nu toe geen slapeloze nachten ge had over de mogelijke leegloop van zijn Aziatische collectie. De Aziatische afdeling van het Rijksmuseum komt voort uit de verzameling van Vereniging van Vrienden van Aziatische Kunst. Die werd in 1918 opge richt met als doelstelling een be ter begrip te kweken voor de kunst uit het Verre Oosten die al eeuwenlang in Europa circu leerde door handelscontacten. De verzameling van de deftige vriendenkring werd in 1952 on dergebracht in de Zuidvleugel van het museum en er worden nog steeds aankopen gedaan, zo wel door de vereniging als de af deling zelf. De collectie omvat op dit moment onder meer rond de 2300 stukken Chinese kera miek. GPD door Wierd Puk Het loopt tegen één uur woensdagmiddag en Ange la Merkel spreekt over buiten landse politiek. Maar de beoogd nieuwe bondskanselier heeft haar dag niet. In gesprek met buitenlandse correspondenten struikelt de leidster van de CDU/CSU, Duitslands grootste oppositiepartij, over haar woor den. Ze is omslachtig, komt laat of niet ter zake, en nu vergeet ze zowaar de twee minuten stilte in acht te nemen voor de slacht offers van de terreuraanslagen on Londen. „Was die herden king niet gisteren?", vraagt haar woordvoerder later. De opmerkelijke vergissing illus treert hoezeer de Duitse politiek in de greep is van zichzelf, sinds bondskanselier Gerhard Schroder op 22 mei, na voor zijn SPD desastreus verlopen regio nale verkiezingen in de deel staat Noordrijn-Westfalen de handdoek in de ring gooide. Eerder deze week presenteerde Merkel met haar Beierse CSU-bondgenoot Edmund Stoi- ber het programma waarmee de christen-democraten in septem ber de Bondsdagverkiezingen willen winnen. Een 'eerlijk pro gramma' noemen zij het, waarin de kiezers geen sprookjes wor den voorgeschoteld. Er moet vol gens de CDU/CSU in Duitsland serieus worden bezuinigd én er moet harder en langer worden gewerkt. Op die presentatie heersten rea lisme en nuchterheid maar ont braken volgens commentatoren de bezielende 'soundbites' waar mee de ontmoedigde Duitse kie zers moeten worden geïnspi reerd. Ook de bijeenkomst met buitenlandse journalisten, waar bij gewoontegetrouw details een minder grote rol spelen dan per soonlijk charisma en humor, grijpt Merkel niet aan om zich als een daadkrachtige leider voor Duitsland te profileren. Waar de natuurkundige uit de voormalige DDR een signaal had kunnen afgeven door, bij voorbeeld samen met de aanwe zige Britse journalisten, de slachtoffers in Londen te her denken, praat zij weinig bevlo gen over de aanstaande uitbrei ding van de Europese Unie met Bulgarije en Roemenië. Kritiek Nog altijd liggen de christen-de mocraten in de opiniepeilingen ver voor op Schröders SPD. En nu de immer dwarsliggende par tijbaronnen de regeringsmacht ruiken, is hun kritiek op Angela Merkel verstomd. Maar wat heb ben zij haar in de afgelopen ja ren aangevallen en gekleineerd, onder meer wegens haar gebrek aan 'situatieve intuïtie', dat zij ook vanmiddag ten toon spreidt. Schroder wist zelfs nog de aan dacht op zich te vestigen na het rampzalige stemmenverlies in NRW door vervroegde Bonds dagverkiezingen aan te kondi gen. Juist aan dergelijk politiek vuurwerk, waarom Schroder be rucht is, heeft Merkel een hekel. „Ik wil ook geen loze beloftes doen, zoals in het verleden is ge beurd. Laat ik zoveel zeggen: ons gaat het erom Duitsland bin nen tien jaar terug te brengen in de topdrie van de wereld. We moeten af van de wijdverbreide gedachte dat Duitsland de ver liezer is in de globaliseringsd- wedloop en dat de concurrentie met landen als China, India en de VS al is opgegeven. Duits land kan juist van de globalise ring' profiteren." Maar Merkel weet ook dat de CDU/CSU een brede volkspartij is. Echt radicale maatregelen kunnen ook van een conserva- tief-liberale regering niet wor den verwacht. „We moeten de kiezers natuurlijk wel aan boord houden." GPD Dit jaar viert België twee verjaarda gen, want het werd ook twee keer geboren. Eerst in 1830 als opstandige provincie van de Lage Landen en nog maals 25 jaar geleden toen het een fede rale staat werd. Wat gebeurde er nou precies die eerste keer toen het Neder land de rug toekeerde? Was dat nou echt nodig: twee landen verdeeld door eenzelfde taal? Of was het - zoals de Vlaamse socialistenleider Louis Tobback, nu burgemeester van Leuven - eens zei: 'een historische ver gissing'? De aanleiding tot wat er op die 25e au gustus 1830 in Brussel gebeurde lijkt, achteraf bezien, nogal banaal en tra- gi-komisch: een opvoering van het po pulaire stuk La Muette de Portici in de Muntschouwburg. In de euforie van de theatergangers ontstaat na afloop ru moer over hetgeen ten tonele is ge bracht: de patriottische strijd van het Napolitaanse volk tegen de Spaanse on derdrukkers. Dat beroert de Zuid-Ne derlandse gemoederenR. De dag ervoor is met feestverlichting en avondlijk vuurwerk de verjaardag van de Noord-Nederlandse Koning Willem I gevierd. Een groep jongeren had bij wij ze van grap al affiches verspreid met de tekst: Lundi jeux d'artifice, mardi illumination, mercredi revolution! Het theaterpubliek, aangemoedigd door een nieuwsgierige menigte, maakt daar van: Vive la liberté. De vonk verspreidt zich als een lopend vuurtje, eerst door de Brusselse binnenstad waar enkele vernielingen worden aangericht en dan naar de woning van Minister Van Maanen en die van de hoofdcommissa ris van politie. Nu worden er al wapens getrokken en er wordt geplunderd. De volgende dag slaan fabrieksarbeiders in Ukkel, Vorst en Anderlecht, later ook in Verviers en Namen, hun machi nes stuk. Het vuur slaat over naar Luik nadat de verslaggevers van Le Courrier des Pays Bas de gebeurtenissen nog eens hebben opgehitst: Séparation! Wat de Hollanders past, past ons niet en omgekeerd. Laat ons scheiden wat in een dynastie niet verenigd kan blij ven, schrijft de krant. Als begin september blijkt dat de rege ring in het verre Den Haag het oproer niet weet te stoppen, roepen de Brussel se burgers en notabelen een burger wacht in het leven', Dan wordt kroon prins Willem - de 'prince charmant' die het met de Brusselse bourgeoisie altijd goed heeft kunnen vinden - eropaf ge stuurd. Maar nu heeft ook hij het ver bruid: hij moet te paard vluchten om zijn hachje te redden. Dan wordt de ge matigde burgerwacht - intussen omge vormd tot een meer radicale Commis sion de Sureté Publique - onder de voet gelopen door uit Frankrijk en elders toegestroomde relschoppers verenigd in een revolutionaire club die zich Reu nion Centrale noemt. Dan stuurt ko ning Willem zijn tweede zoon Frederik. Die bereikt met zijn 4700 manschap pen het Park van Brussel maar moet na vier dagen de strijd opgeven tegen de uit de Brabantse ommelanden toege stroomde meelopers die zich op de bar ricaden genesteld hebben. Zo bezien een toevallig uit de hand ge lopen rel die escaleert vanwege zijn ei gen dynamiek, die van geweld en tegen geweld. Maar nee, in de lente van 1830 was de Brusselse bevolking al bevan gen door iets van een politieke koorts. Die werd in juli aangewakkerd door de in Parijs uitgebroken revolutie tegen het reactionaire regiem van Karei X. De Franse en Fransgezinde liberalen van Brussel worden erdoor geprikkeld. Die factor viel weer samen met een on gunstig moment in het liberaal-econo misch getij dat de fabrieksarbeiders in grote nood bracht:, een industriële over productie die leidde tot fabriekssluitin- gen, loonsverlagingen en ontslagen, als ook tot hogere voedselprijzen na de har de winter van 1829 en een dreigende mislukking van de nieuwe oogst. Toch kunnen ook die omstandigheden nog niet verklaren waarom het tot een scheiding moest komen. Daarvoon moe ten we eerst even terug naar de interna tionale context: Parijs steunt de op stand, de Britten zien in de Lage Lan den een maritieme concurrent die door een interne opstand best verzwakt mag worden. Andere bondgenoten - Oosten rijk, Pruisen, Rusland - hebben met de opstand van de Polen andere zaken aan hun hoofd. Zo stond Willem I alleen. Hij wilde niet erkennen dat zijn kunstwerk - een Vere nigd Koninkrijk naar Hollandse snit - gedoemd was te mislukken. Want die doem rustte eigenlijk al vanaf het be gin in 1815 op het vele goede wat hij - vooral op economisch gebied - voor Zuid-Nederland heeft gedaan: de op richting van de Societé Générale, het Amortisatie-syndicaat, de Nederlandse Handelmaatschappij. De vruchten van dat lange-termijnbeleid konden in die korte spanne tijds niet geplukt worden. Zij wogen ook niet op tegen de grieven CASABLANCA - Bij ernstige onlusten in Casablanca zijn ze ker elf mensen om het leven ge komen. Fransen protesteerden tegen de nieuwe liberale poli tiek van de Franse regering in het protectoraat Marokko. Ma rokkaanse gebouwen en voer tuigen werden in brand gesto ken. Tweeduizend blanken de den een aanval op het kantoor van de krant Maroc Presse, De Franse regering heeft het Vreemdelingenlegioen naar de Noord-Afrikaanse stad ge stuurd. TOUR DE FRANCE - De Ne derlandse wielerploeg in de Tour de France heeft zwart verliezen geleden in de 275 ka lange monsteretappe Briangon naar Monte Carta Wout Wagtmans raakte d groene trui kwijt en Wim vai Est zakte naar de veertiend plaats. Haan, Van Dongen s Voorting gaven de strijd op. VEERE - Koningin Juliana binnenkort Veere bezoekes vanwege de viering van vie eeuwen markizaat. Dat ir te commissaris van de korun gin in Zeeland jhr. mr. A.FC de Casembroot bekend bij dj opening van een expositie ui de Schotse Huizen. Angela Merkel, gisteren op bezoek bij de Duitse troepen in Kosovo, moet CDU/CSU naar een zege leiden. foto Valdrin Xhemaj/EPA die al veel eerder tegen de 'Noorderdui- vel' werden gekoesterd. Die waren al begonnen met wat de zuiderlingen bij de hereniging in 1815 de 'arithmétique Hollandaise' noemden: een nieuwe libe rale grondwet die per referendum maar tegen de zin van de katholieke meerder heid werd goedgekeurd door de minder heid van voorstemmende notabelen (527) gemakshalve te verhogen met de 281 van degenen die thuis gebleven wa ren omdat die geacht werden hun stil zwijgende goedkeuring te hebben gege ven. Ook de rekensom van de samenge voegde staatsschulden viel ten nadele uit van het zuiden: 550 miljoen in het noorden, slechts 27 miljoen in het zui den, maar de last daarvan moest wel ge lijkelijk worden gedragen. Dit alles tegen de achtergrond van een sociaal-culturele wig: een overwegend protestantse regentenklasse in het noor den tegenover een door clericale tradi ties doordrenkte aristocratie in het zui den. En tenslotte was er het Hollandse centralisme van een emanciperende maar nogal autocratische souverein dat ertoe leidde dat de opgelegde eenheid verwerd tot een vorm van annexatie en uiteindelijk tot een onherstelbare schei ding der geesten. Jammer, maar het zij de Belgen van vandaag gegund dat zij met hun nationale feestdag op 21 juli deze gebeurtenissen herdenken. Arnold van Niekerk Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax (0113)315669 Ermall: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J. Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 ACTerneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax: (01111454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8,00 tot 17-00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 lot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 19,95 n.v.t per kwartaal: 58,00 60,25 per jaar: €222.50 226,50 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode, PZC, t.a.v. lezersservice. Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,75 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag zóndag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax, (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax: (0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (0113)315550 Fax, (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Business to Business/Onroerendgow Tel: (076)5312277 Fax: (076)5312274 Internet: v w.pzc.nl/adverteren !Guwse Courant BV is een onderdeel van het Wcgener-concern-Ded» vens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gcbruiM voor -- üratle en om u le (lalen) informeren over voor u rdevante diens de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig 9:* - .|e geen prlJS SIe|, jjgf, |,unI u ju schriftelijk melden w. us 31. 4460 AA Goes Behoort tot *j1* WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4