Moslimterreur is ongrijpbaar
Wij moeten gewoon doorgaan
Nederland kan
aanslagen aan
Aanslagen in westerse wereld zijn niet te voorkomen
Te veel angst verlamt, een beetje maakt juist alert
Zierikzee ligt niet
wakker van terreur
Aanslagen in Londense metro
anp - bron: krt bbc guardian independent times
door Frits Bloemendaal
DEN HAAG - Zoals velen zat
jr Renë Hagens donderdag aan
de buis gekluisterd bij de beel
den van de terreuraanslagen
in Londen. Maar hij keek ook
met een professioneel oog: als
opleider en trainer van de
brandweer volgde hij hoe de
hulpdiensten hun werk de
den. Zijn conclusie: „Vlekke
loos. De hulpverlening kwam
erg snel op gang en verliep
volledig beheerst."
Hagens komt regelmatig in
Engeland om te oefenen. „Zij
hebben altijd het idee gehad
dat zij een keer aan de beurt
zouden zijn. De enige vraag
was wannéér. En waar. Zij
dachten dat het óf de onder
grondse zou zijn óf de City,
het financiële centrum." Het
werd de ondergrondse, de
'best voorbereide plek'.
Niet zo lang geleden vond
daar een grote terreuroefe
ning plaats. „Het optreden
verliep identiek aan die oefe
ning", zegt Hagens. „Zij heb
ben zelfs rekening gehouden
met gevaarlijke stoffen. Bij
de ingangen van de stations
zag je teams met gaspakken
klaarstaan." Op zich, zegt de
deskundige, was het een rede
lijk overzichtelijke operatie.
„Er waren geen branden uit
gebroken of instortingen.
Dan kun je je concentreren
op de slachtoffers."
Dat de bommen minuten na
elkaar op verschillende plaat
sen ontploften was eerder een
voordeel dan een een nadeel,
nZes bommen op zes plaatsen
is makkelijker dan zes op één
Plaats, die na elkaar afgaan.
Want dan kun je er niet bijko
men, Nu konden de hulpdien
sten mooi op aparte locaties
aan het werk." Op tv was van
die activiteit niet veel te zien.
Maar schijn bedriegt, zegt Ha-
gons, „Het meeste gebeurde
ondergronds. Doordat de ont
ploffingen in de tunnelbuizen
plaatsvonden, konden zij de
stations als veilige werkruim
te inrichten. Daar werd de
eerste acute zorg verleend
aan de gewonden: bloed en in-
iuus geven, nekwervelpanken
plaatsen en stabiliseren tot
zij naar het ziekenhuis kun
nen worden vervoerd. Vroe
ger werden gewonden meteen
vervoerd, maar gebleken is
dat je meer levens redt als je
zij eerst stabiliseert." Reken
maar dat het daar beneden
hard en zwaar werken was,
zegt Hagens. „Als er in een
tunnelbuis 21 doden in ver
wrongen treinresten liggen,
dan is dat niet prettig. Er kun
nen in die smalle buis maar
een paar brandweerlieden te
gelijk bij. Het heeft dus geen
zin om ze met tientallen er in
te sturen." Dat de ziekenhui
zen al snel aangaven dat ze
het aantal gewonden aankon
den, verbaast hem niet. „Lon
den is een stad met acht mil
joen inwoners. Vijfenveertig
zwaargewonden en vijftig tot
honderd botbreuken kunnen
ze aan. Bovendien is er een
noodplan: geplande operaties
worden afgelast en mensen
worden naar huis gestuurd
om bedden vrij te maken."
Samenwerking
Zou het in Nederland ook zo
soepel zijn verlopen? Hagens
denkt van wel. „We zijn hier
ook voorbereid op rampen.
Dat is wel gebleken in Ensche
de. Wat we hier zelfs beter
doen dan de Engelsen is de sa
menwerking tussen politie,
brandweer en ambulance.
Een voordeel van die samen
werking is dat je rekening
houdt met eikaars prioritei
ten. Zodat je bijvoorbeeld
geen sporen wist, of weet wie
je moet laten liggen en wie je
moet wegbrengen. Als we in
Engeland oefenen dan zijn ze
op dat punt wel eens jaloers.
Bij ons komen de leidingge
venden meteen bij elkaar. In
Engeland werken ze nog
naast elkaar."
Op een aantal punten schoot
de Nederlandse kennis te
kort. „We waren na het einde
van de Koude Oorlog niet
meer voorbereid op een nucle
aire, chemische of biologische
aanval." Bij de recente grote
oefening Bonfire in de Am
sterdam Arena bleek volgens
Hagens dat Nederland inmid
dels stappen verder is in de
voorbereiding op een grote
terreuraanslag. „We hadden
zo'n incident als in Londen
hier aangekund." GPD
Een dag na de aanslagen nemen veel mensen weer de ondergrondse. foto Mike Finn-Kelcey/RTR
door Marloes de Koning
LONDEN - In de rode dubbel
dekker op weg naar Kensing-
ton-West is het stil. Een handje
vol reizigers staart naar de bloe
derige foto's van de aanslagen
of met een schuin oog naar el
kaar.
„Tien minuten geleden kwam
een man met een rugzak binnen,
die meteen naar boven liep", ver
telt Ruby Faulker, die kok is in
een verpleeghuis. Op dat mo
ment vochten bij haar twee ge
dachten om voorrang. Zo snel
mogelijk uitstappen of toch
maar gewoon doorgaan. De
drang om te doen alsof er niets
aan de hand is won het van de
paniek. „Het is eng, maar ie
mand moet het werk blijven
doen", terwijl zij ongemakkelijk
op haar stoel heen en weer
schuift.
In het metrostation van Kensing-
ton-West ontbreekt de gebruike
lijke vrijdagochtenddrukte, Met
viltstift is op een informatie
bord geschreven welke lijnen er
rijden en welke niet. Waarom
zij niet rijden hoeft vandaag nie
mand uit te leggen. Nick Hord
leunt slaperig tegen een pilaar-
op het perron. „Ik moet gewoon
door", verklaart hij zijn keus
om in een metro naar het zaken
district van de Britse hoofdstad
te stappen. „Het is dit of binnen
blijven en onder ons bed gaan
liggen. Maar voor hoe lang
dan?"
Het kost voor de verandering
geen enkele moeite een plaatsje
te vinden in de metro. Nick
Hord: „Wij verwachtten het al.
Sinds 11 september is ons ver
teld dat dit er aan kwam. Nu is
het gebeurd." Kwaad voelt hij
zich niet, bij gebrek aan perso
nen om zijn woede op te richten,
want wie is Al Qaeda? „Mis
schien komt die woede wel als
er arrestaties worden verricht.
Op station Monument stopt de
metro. Hij kan niet verder naar
Liverpoolstreet, waar donder
dag een bom ontplofte. Reizi
gers worden gemaand door te lo
pen. Op het volgende station
ligt een verdacht pakketje, zegt
de stem op de intercom. De fo
renzen vervolgen gelaten hun
weg.
Op Liverpoolstreet-station, een
groot knooppunt in de City,
lijkt tot dan alles normaal. Tot
dat om kwart over negen opeens
iedereen zijn pas versnelt, Mede
werkers van McDonald's drij
ven hun collega's en klanten de
zaak uit. Agenten in gele jasjes
zetten de eerste straat af, terwijl
helikopters boven het station cir
kelen.
Marcy Williams, werkzaam in
een drogisterij, loopt geïrriteerd
de straat uit. „Het is net als gis
teren", zegt zij kwaad. „Die ter
roristen gooien alles overhoop.
Ik snap niet waarom. Hiermee
raken ze niet de overheid, maar
mij, terwijl ik er niets mee te ma
ken heb," Ze kijkt om zich heen
of ze haar collega's ziet. Marcy,
moeder van vijf kinderen, vreest
dat haar kinderen weer een hele
dag in de rats zullen zitten. „Ik
wil niet dood", zei haar zoontje
van acht. Zij schrok van die op
merking. GPD
LlngeDekker
0 jjaaG - Hebben westerse
ilichtingendiensten het afgelo-
en jaar zitten slapen of zijn
„slagen als die van donder-
a„ in Londen onmogelijk te
'oorspellen'' Kwamen berichten
ver aanslagen van terreurnet-
verk Al Qaeda de laatste tijd im-
,ers vooral uit Irak en Saoe-
i-Arabië, in één klap is de wes-
erse wereld weer klaarwakker
a Schud.
jet westen weet weer dat de vol
dingen van Osama bin Laden
ok in Europa springlevend zijn
„dat hun dodelijke acties 'om
E i hoek' kunnen plaatsvinden,
a Jthans als wij de verklaring
r -an de 'Geheime Groep van Al
j jaeda's Jihad in Europa' mogen
=loven. waarmee donderdag de
omaanslagen in Londen via in
liet opgeëist werden.
Cern
Een tot op heden onbekende
roep", volgens veel commenta-
iren, en misschien is dat wel de
ern van de moderne moslimter-
eur: de ongrijpbaarheid voor
a esterse inlichtingendiensten.
jndanks allé klappen die Al
Jaeda in met name Afghanistan
juden zijn toegebracht, blijkt
;t terreurnetwerk zich niet te
aten uitschakelen.
!r zijn geen recente verklarin-
w van Osama bin Laden ge-
u eest waarin voor een grote ac-
ie op een doelwit in Europa
x ordtgewaarschuwd.Uit Ameri-
r hans onderzoek van gesprek-
|j m tussen terreurverdachten
jvam Londen in juni 2002 nog
j Is 'zenuwnetwerk' van het Eu-
opese terreurnetwerk van Al
j, aeda naar voren. Maar een
j. ar later was de stad volgens
j. n ten-eurverdachte 'een ge-
arlijke plek' geworden, iets
g at er volgens een Britse rege-
agswoordvoerder op duidde
,j! at de vijfhonderd arrestaties
3 ieinGroot-Brittannië zijn ver-
m ;ht sinds 11 september 2001
e. un tol hadden geëist' van het
m twerk.
j en van die gearresteerden is de
oslimgeestelijke Abu Qatada
n treinstel met elektromotor van 45.000 watt
Metrotype, in gebruik op Piccadillylijn; gebouwd midden jaren zeventig
17 m
nooduitgang
38 zitplaatsen en 95-133 staanplaatsen
lengte: 108 meter
gewicht: 291 ton
Totale combinatie bestaat uit zes wagons en vervoert 1026 passagiers met een snelheid van 100 km/uur
(echte naam Omar Othman), die
de Jordaanse nationaliteit heeft
en in zijn vaderland bij verstek
is veroordeeld wegens aansla
gen op Amerikaaanse en Israëli
sche doelwitten. De Britse rege
ring verdenkt hem ervan in zijn
geschriften de legitimatie te heb
ben gegeven voor de aanslagen
van 11 september 2001. Zijn tek
sten werden teruggevonden in
de Hamburgse flat van 'hoofdka
per' Mohammed Atta. Ook zou
Abu Qatadah contacten hebben
gehad met plegers van terreurda
den.
Dat moslimterroristen ook zon
der geestelijke goedkeuring hun
aanslagen kunnen plegen, weet
de Londense politie ook. Zowel
het huidige hoofd Ian Blair als
zijn voorganger hebben de laat
ste jaren gewaarschuwd dat een
aanslag van het netwerk van
Bin Laden in de Britse hoofd
stad 'onvermijdelijk' is. „Het is
moeilijk te berekenen of het on
vermijdelijk is dat zij er ook in
zullen slagen", zei de politiechef
in februari dit jaar nog. Hij lijkt
daarmee toen al te hebben ge
concludeerd dat zijn medewer
kers nooit volledig vat zullen
krijgen op de gangen van de mo
derne terrorist. De aanslagen
van donderdag zijn een pijnlijke
herinnering daaraan. GPD
Na de aanslagen in Madrid, vo
rig jaar, stond de telefoon bij de
Spoorwegpolitie niet stil. Over
al zagen reizigers achtergelaten
tassen en verdachte personen op
perrons en in treinen. De angst
maakte waakzaam. Maar te veel
angst verlamt de samenleving;
in de strijd tegen het terrorisme
zoekt de overheid daarom naar
de gulden middenweg. „We moe-
ten wel allemaal gewoon naar
ons werk en de winkel blijven
gaan."
door Eric de Jager
DEN HAAG - Vrijdagochtend,
acht uur. Minister Kamp van De
fensie loopt door de Haagse bin
nenstad naar zijn departement.
Alleen. Honderd meter achter
hem loopt een man, toevallig
een arabisch uitziende man met
een baardje. De agenten die aan
de overkant gezellig met elkaar
staan te keuvelen, hebben geen
oog voor Kamp of wie achter
hem loopt. Het is nog geen 24
uur na de aanslagen in Londen.
De waakzaamheid verslapt al
snel, blijkt. We moeten op ons
hoede zijn, maar .hoe-houd je ie
dereen scherp zonder voortdu
rend in angst te zitten? Een beet
je bang zijn, is helemaal niet zo
slecht, zegt Esther Allart van de
Angstpoli in Nijmegen. „Angst
maakt-alert, dat is hormonaal
gestuurd." Het is alleen zaak
die angst te doseren. „Angst
neemt snel af als er niets ge
beurt. Dan verdwijnen de licha
melijke gevoelens en ook de
alertheid. Dat is een gezond pro
ces. Maar als mensen zich be
dreigd blijven voelen, gaan ze
onaangepast gedrag vertonen,
bijvoorbeeld door bepaalde si
tuaties te ontwijken.
„Er zullen vlak na de aanslagen
-in Londen reizigers zijn die den
ken: Utrecht CS is een groot ver
keersknooppunt, het risico van
een aanslag is daar groot. Som
migen zullen daarom Utrecht
een dagje mijden, maar uiteinde
lijk ebt-dat weg en kiest ieder
een weer voor de makkelijkste
of snelste route. Zo hoort het
ook."
Op treinstations voortdurend
omroepen dat reizigers op ver
dachte pakketjes moeten letten,
gaat Sander Dekker van het Cri
sis Research Centre van de Leid-
se universiteit te ver. „Dat ge
beurt in Engeland wel. In Neder
land alleen op Schiphol. Ik weet
niet of je dat moet doen. Je kunt
ook, zoals in Engeland is ge
beurd, alle vuilnisbakken weg
halen. Maar dan leggen terroris
ten hun bommen weer ergens an
ders."
In Den Haag staan de openbare
vuilnisbakken gewoon strak te
gen de buitenmuur van het Bin
nenhof. Wat Dekker betreft
moet dat kunnen, net zoals de
eenzaam door de stad kuierende
minister Kamp. „Je moet geen
paniek zaaien", vindt Dekker.
„Je moet informatie verstrek
ken over wat er allemaal voor
verschrikkelijks kan gebeuren,
maar daarin moet je een balans
zien te vinden. De juiste toon
vinden is belangrijk, want we
hebben er niets aan als het dage
lijks leven stil komt te liggen,
doordat iedereen bang is. We
moeten gewoon naar ons werk
en de winkel blijven gaan. Wel
moet de overheid mensen duide
lijk maken: let op, hier kunt u
mee te maken krijgen. Je ziet
aan de reacties in Londen dat
die aanpak werkt." GPD
De aanslagen op drie
Londense metro-
treinen en een
dubbeldekker
hebben
donderdag
7 juli 2005
zeker 50
levens
ge ist. <n"
De explosieven
die dood en
verderf zaaiden
in de metro
bevonden zich
waarschijnlijk
op de vloer van
de drie metrotreinen.
zaterdag 9 juli 2005
Londen in de ban van fiets
LONDEN - Londen is in de ban van de fiets. De fietsver-
koop in de stad schoot donderdag omhoog, nadat vier aan
slagen het transportsysteem hadden stilgelegd. Werkne
mers die gedwongen waren naar huis te lopen, boden be
dragen tot wel 435 euro aan fietsers die bereid waren hun
fiets te verkopen.
„Normaliter verkopen wij vijf tot tien fietsen per dag,
donderdag verkochten we het dubbele aantal binnen een
paar uur", zei een fietsenmaker. Volgens hem hadden veel
van zijn ldanten wel een opfrislesje nodig. Sommigen had
den al tien jaar niet meer gefietst. ANP/RTR
Hotelhouders verhogen prijzen
LONDEN - Uitbaters van hotels in de Britse hoofdstad
hebben donderdag na de aanslagen van de nood een
deugd gemaakt en hun prijzen flink verhoogd. Een aantal
etablissementen verhoogde de prijzen voor een kamer
met 100 procent.
Mensen die door de aanslagen strandden in Londen, zei
den ontsteld te zijn over de prijsverhogingen. Duizenden
gaven de voorkeur aan een urenlange wandeling naar
huis in plaats van een kamer te nemen in een hotel. ANP
Samenwerking AIVD en MIVD
DEN HAAG - De inlichtingendiensten van Binnenlandse
Zaken (AIVD) en Defensie (MIVD) gaan beter en nauwer
samenwerken. Daartoe hebben premier Balkenende, mi
nister Kamp van Defensie en minister Remkes van Bin
nenlandse Zaken gisteren een overeenkomst onderte
kend. De diensten werken de laatste jaren al steeds meer
samen, maar die praktijk krijgt nu met het convenant een
meer bestuurlijk kader.
De samenwerking richt zich onder meer op de bestrijding
van terrorisme en op het tegengaan van de verspreiding
van massavernietingswapens. Opvallend is dat het minis
terie van Algemene Zaken (van premier Balkenende) nau
wer wordt betrokken bij de diensten. ANP
Verscherpte bewaking Vierdaagse
NIJMEGEN - Ook dit jaar zijn er extra maatregelen geno
men om de veiligheid tijdens de Vierdaagse in Nijmegen
waarborgen. Met name de duizenden militaire lopers, on
der meer uit de Verenigde Staten en Groot-Brittannië,
worden scherp in de gaten gehouden.
Volgens de organisator van de Vierdaagse was al voor de
aanslagen in Londen besloten om ook dit jaar extra veilig
heidsmaatregelen te nemen. Publiek en wandelaars zul
len hier overigens weinig of niets van merken. ANP
Nieuws trekt minder kijkers
HILVERSUM - Nederlanders hebben donderdag via tele
visie minder massaal gekeken naar het nieuws over de
aanslagen in Londen dan destijds naar de terreurdaden in
de VS op 11 september 2001. Toch zaten zeer velen aan de
buis gekluisterd, bleek gisteren uit cijfers van de Kijk- en
Luisteronderzoek van Publieke Omroep.
Naar de uitzendingen over Lond.en keken donderdag in
de vooravond gemiddeld 2,5 miljoen mensen via de publie
ke zenders. In 2001 zaten er rond dat tijdstip tussen de
vier en vijf miljoen mensen voor de buis. ANP
door Melita Lanting
ZIERIKZEE - De gemiddelde
Zierikzeeënaar maakt zich geen
zorgen over terroristische activi
teiten in de stad. 'Niets van ge
merkt en dat is toch meer iets
van grote steden', zijn de meest
gehoorde opmerkingen. De aan
slagen van donderdag in Lon
den hebben daar niets aan ver
anderd.
„Ik slaap er goed om hoor", zegt
een vrouw gistermiddag bij een
winkelcentrum in Zierikzee. Zij
haalt haar schouders nog eens
op. „Ik woon hier prima. Het
maakt voor mij niets uit."
Zierikzee is in de afgelopen we
ken verschillende keren in ver
band gebracht met het terreur
netwerk Hofstadgroep. Wat in
eerste instantie een onderzoek
was naar mensensmokkel en het
vervalsen van identiteitspapie
ren bleek uiteindelijk een con
nectie te zijn met de terreur
groep van Mohammed B., de
man die wordt verdacht van de
moord op Theo van Gogh.
Justitie verdenkt twee mannen
uit de Zierikzeese wijk Poortam
bacht van betrokkenheid bij het
terreurnetwerk. Een van de
twee is inmiddels op vrije voe
ten in afwachting van het verde
re proces. De tweede verdachte
is in Londen aangehouden en
justitie heeft om zijn uitlevering
gevraagd.
De wijk Poortambacht, waar
beide verdachten al enkele jaren
wonen, is een typische nieuw
bouwwijk zoals je die in iedere
provinciestad tegenkomt. Keuri
ge nieuwbouwhuizen, misschien
een beetje eentonig, maar ver
der goed onderhouden en voor
iedere deur een degelijke gezins
auto.
De arrestaties zijn niet het ge
sprek van de dag in de buurt.
Veel mensen geven aan dat ze er
niets over te zeggen hebben.
„Daar weet ik niets van. Ik heb
ook geen idee of hier moslims in
de buurt wonen. Je praat wel
eens met mensen uit een ander
land maar dan vraag je niet ge
lijk of ze moslim zijn." Iemand
anders vertelt dat hij af en toe
wel eens iemand met een hoofd
doekje ziet. „Maar moslims in
traditionele gewaden? Nee, die
heb ik in de wijk nog nooit ge
zien."
Een andere man vertelt dat ie
mand bij hem uit de straat van
zijn bed is gelicht. „Maar ik heb
er nooit iets van gemerkt hoor.
Die man woonde daar gewoon."
Hij zegt dat hij zich geen zorgen
maakt over de betrokkenheid
van zijn plaatsgenoten bij een
terroristische organisatie. „Nee
hoor, maakt mij niet uit."
Een vrouw die in de straat
woont bij een van de verdachten
maakt zich ook niet druk. „Ach
het zal allemaal wel. We gaan zo
normaal mogelijk met elkaar
om. Je groet elkaar en verder is
het leven en laten leven." Zij
zegt dat ze zich niet bedreigd
voelt. „Maar misschien let je
wel een beetje extra op."
Moslimgemeenschap
Vanuit de (zeer kleine) Zierik
zeese moslimgemeenschap zelf
wordt ieder commentaar catego
risch geweigerd. „Daar zeggen
wij niets over." Waarom, blijft
onduidelijk. Eigenlijk is er in
Zierikzee nauwelijks sprake
van een moslimgemeenschap.
Het gaat volgens ingewijden tel
kens om enkele personen van
een bepaalde nationaliteit. De
groepjes hebben onderling niet
of nauwelijks contact. Er is ook
geen vereniging, moskee of thee
huis waar de moslims elkaar ont
moeten. Als ze elkaar zien, dan
is het thuis, vertelt een van hen.
Ook in Nederland
voorrang gsm
hulpdiensten
DEN HAAG - Tijdens noodsitua
ties kunnen ook in Nederland
gsm-netwerken voorrang geven
aan telefoonverkeer van hulp
diensten en overheidsinstanties.
Volgens de Teleeomwet kan de
overheid de telefoonmaatschap
pijen hiertoe zelfs verplichten.
Vodafone, dat naar eigen zeggen
het grootste deel van de over
heid bedient, zegt snel voorrang
te kunnen verlenen als dat no
dig is. Tijdens de terreuraansla
gen in Londen donderdag gaven
de mobiele netwerken van tele
foonmaatschappijen voorrang
aan telefoons van hulpdiensten
en cruciale overheidsinstanties.
Onder meer Vodafone en 02 stel
den snel na de aanslagen in Lon
den spoedprocedures in wer
king. Telefoons van hulpdien
sten en bestuurders in het ge
bied kregen de hoogste priori
teit in het netwerk. ANP
