Tribal tattoo is springlevend
Appelmoes mét kers
W9
Zonnetent
Groen bier
Zomerlust
Worst
Kurk
zaterdag 9 juli 2005
foto's Eliot Elisofon en Jan van Teeffelen/GPD
Stoer en mannelijk,
maar ook beschermend
en erotiserend. In elke cul
tuur is de betekenis van
lichaamsversieringen weer
anders. De wereld van ta
toeage toont de fascine
rende geschiedenis van het
gebruik, de teloorgang,
maar ook de populariteit in
het Westen.
De echte ontdekking van
Nieuw-Zeeland eind acht
tiende eeuw door de Engelse ka
pitein Cook luidde feitelijk het
begin van het einde in van de rij
ke tatoeagepraktijk van de Mao
ri's. Bij deze stam was'het ge
bruikelijk dat de krijgers zich in
het gezicht tatoeëerden om de
vijand schrik aan te jagen.
De tatoeages waren geen opper
vlakkige versierselen, maar die
pe groeven waarvoor de krijger
pijn moest lijden. Zo kon hij de
dagen na.de operatie slechts
met een trechter worden gevoed
omdat hij door de wonden zijn
mond niet ver open kon doen.
Het resultaat was er echter
naar, want de tatoeëerders wa
ren kunstenaars in de ware zin
van het woord.
Getatoeëerde Maorigezichten
dwongen dan ook alom respect
en bewondering af. Zelfs bij de
vijand. Een mooi getatoeëerd
Maorihoofd was de ultieme oor
logsbuit. Het was een tastbaar
bewijs voor de kracht en het suc
ces van de overwinnaar. Ook ka-
mo's." De reden voor mannen
om tatoeages te nemen, had te
maken met gezond machismo,
met koppensneller^maar ook
om onoverwinnelijk te zijn. In
een land als Japan worden
lichaamsversieringen weer ge
doogd. Begin twintigste eeuw
gold er voor tatoeages nog een
verbod. „Het stond in een
kwaad daglicht wat samenhing
met het vroegere gebruik van
straftatoeages voor misdadi
gers. In de twintigste eeuw werd
tatoeëren echt populair bij de
Japanse maffia, de yakuza.
Daar zie je ook het gebruik van
de bodysuits, het hele lichaam,
vooral borst en rug, zit dan on
der."
Tatoeages bij vrouwen hebben
zich in de loop van de geschiede
nis langer gehandhaafd dan die
van dë man. „De vrouw wordt
geassocieerd met vruchtbaar
heid. Er zijn berberstammen die
hun vrouwen tatoeëren bij de
lichaamsopeningen zodat boze
geesten geen bezit van ze kun
nen nemen." Ook religieuze sym
boliek speelt bij de tatoeages
een belangrijke rol. Zo kregen
de meisjes bij de Indiaanse Ni-
sistam enkele lijntjes op de kin
getatoeëerd. „Die waren be
doeld voor een gelukkig en wel
varend leven na de dood. Ta
toeages waren een zaak van le
ven en dood. Bij de Mohave in
zuidwest-Amerika werd er dan
ook wel voor gekozen om post
mortem iemand nog te tatoeëren
zodat de overgang naar de ande
re kant vloeiend zou verlopen."
Waar in veel landen het ta-
toeagegebruik op zijn retour is,
is het in het Westen razendpopu-
lair. Lang geleden door de zeelie
den in Europa geïntroduceerd,
heeft het zich over alle lagen
van de bevolking verspreid. „Na
tuurlijk was het populair onder
zeeheden en prostituees, maar
ook de Engelse koning Harold
II, uit de elfde eeuw, had ta
toeages, net als Catharina de
Grote. Wat te denken van de
Amerikaanse president Roose
velt; die had een familiewapen
op zijn lichaam. Tatoeages zijn
nooit voorbehouden geweest
aan een bepaalde groep." Hes-
selt van Dinter heeft geen cij
fers paraat, maar schat dat één
op de drie Nederlanders inmid
dels een tattoo heeft. De ta
toeage heeft zijn definitieve
plek gevonden. Daarvoor wordt
vrolijk 1 centje-buur gespeeld bij
oudere cblfüreh.
„De tribal tattoo is springle
vend. Alleen weet niemand nog
de precieze betekenis ervan of
waar het vandaan komt. Ik had
laatst een Belgische mevrouw
op bezoek die vol trots haar
buiktatoeage uit Borneo liet
zien. Ik vroeg of ze wist dat het
een abstractie was van een hond
of drakenoog. De symboliek is
voor veel mensen verloren ge
gaan. Het gaat ze alleen om de
schoonheid van hun tattoo."
Taco van der Mark
Hesselt van Dinter: De wereld
van tatoeage. Uitgever: KIT Pub
lishers Amsterdam. Prijs:
€35,00.
pitein Cook en zijn reisgenoten
bewonderden de symmetrie en
de perfectie van de spiraalach
tige gezichtsversieringen. Toen
ging het dus verkeerd, vertelt au
teur Hesselt van Dinter. „De
Britse zeelieden vonden het ge
bruik aan de ene kant barbaars,
maar ze vonden het ook uiterma
te spannend. De getatoeëerde
hoofden werden interessante
hebbedingetjes. Men ruilde ze in
eerste instantie voor wapens. La
ter namen vraag en aanbod zo
toe dat de hoofden voor een ap
pel en een ei werden verkocht."
De devaluatie had funeste gevol-
gen.De situatie bij de Maori's
staat niet op zichzelf. Ook bij an
dere volkeren is het originele ta
toeëren bijna uitgestorven. „En
kele stammen in het Amazonege-1'
bied doen het nog. Net als de no
madenstammen in Afrika en het
Midden-Oosten. Ook bij de Na-
gastam in het noordoosten van
India bestaat het nog. Voor de
rest is het zo goed als opgehou
den. De tatoeagetraditie van de
Amerikaanse Indianen bijvoor
beeld is verdwenen. Bij de pyg
meeën. in de Pacific zegt de jon
gere generatie: Waarom zouden
we ons nog tatoeëren en zoveel
pijn lijden als het niet hoeft? En
dus houdt het ook daar op."
Met zijn boek gaat Hesselt van
Dinter de diepte in en legt hij
achtergronden en geschiedenis
bloot van het tatoeëren. „Je
kunt dit boek zien als een over
zicht van de hoofdstromingen
op het gebied van tatoeages in
de wereld. Je ziet de laatste
brandhaardjes waar in de we-
Naga-krijger uit het noordoosten van India, met vruchtbaarheids
fontein op de borst. foto Peter van Ham en Agalaja Stirn/GPD
Nomades uit Nigeria
reld nog steeds wordt geta
toeëerd."
Aan zijn onderzoek besteedde
hij bijna acht jaar. Hij bracht be
zoeken aan Amerikaanse univer
siteitsbibliotheken waar een
schat aan materiaal lag opgesla
gen en reisde ook naar de
Cook-eilanden en-naar Fiji
waar hij sprak met oude ta
toeëerders. Een wereldomvat-
__.tend antropologisch project, be
aamt Hesselt van Dinter.
Dat had hij nooit kunnen den
ken toen hij zich begin jaren ne
gentig in het Amsterdamse Tat
too Museum meldde bij tattooko-
ning Henk Schiffmacher. „Ik
neusde wat rond in zijn biblio
theek om een cd-rom te maken
over hedendaagse tatoeëringen.
Hoe meer ik me er in verdiepte,
hoe meer ik tegenkwam. Het
aanbrengen van tatoeages is van
alle tijden en van alle landen. Je
komt het tegen van Oceanië tot
Noord-Amerika en van
Zuid-Amerika tot bij de eski-
koken met Puck Kerkhoven
We hebben het afgelopen jaar
thuis genoeg gekookt. Daarom
trakteren we onszelf in deze vakantie
periode wekelijks op een etentje buiten
de deur. Geen opgeprikte toestanden,
we bezoeken betaalbare restaurants
met meerdere vestigingen.
Deze week: Van der Valk, De Witte Ber
gen, langs de Al bij Eemnes. Onze
'Waar-voor-je-vakantiegeld meter'
blijft steken op een 7-, met dank aan de
zon.
Ingeklemd tussen de snelwegen Al en
A27 en een groot parkeerterrein ligt Ho
tel De Witte Bergen van Van der Valk.
Klinkt niet als de ideale locatie om lek
ker te gaan dineren. Toch strijken we
hier neer, benieuwd als we zijn naar
het eten en de gastvrijheid in deze
grootste restaurantketen van ons land.
In totaal 55 vestigingen in Nederland
en 16 daarbuiten, varen een strakke
koers onder de Toekanvlag, met ome
Gerrit van der Valk nog altijd aan het
roer. Wat verwachten we? Dikke bief
stukken, grote schnitzels, een hoog se
niorengehalte, vriendelijke prijzen en
appelmoes met kers. Hoewel, er gaan
hardnekkige geruchten dat de kers is
verdwenen.
Het grote terras met de rieten stoelen
lonkt in de zon. De glazen geluidswan-
den doen hun werk, want we zien het
verkeer voorbij razen maar horen niets.
Onvoorstelbaar, maar nog geen 200 me
ter hiervandaan ligt een uitgestrekt hei
degebied, waar het heerlijk fietsen en
wandelen is.
Zomerse temperaturen smeken om bier
en koude rosé. De jonge ober met z'n ro
de vestje, gaat ervoor zorgen. Helaas
geeft de tap alleen pils (Bavaria, 1,60
euro), geen witbier waar we zo'n zin in
hadden. Mogen we volgende keer een
bierviltje? Onze tafel is nat, en we moe
ten nog beginnen. De huisrosé (Omera-
dou, Vin de pays du Var) is stoer, mooi
droog en betaalbaar (2,15 euro per
glas). Goedgekeurd om ook bij het eten
door te drinken.
Bij bestudering van de kaart blijken de
voorgerechten overwegend klassiek
(pasteitje, meloen met Ardennerham)
en behoorlijk aan de prijs; 9 euro voor
een garnalencocktail is niet goedkoop.
Wij kiezen voor een vriendelijker ge
prijsd soepje (3,50 euro); groentesoep
voor mij, Franse uiensoep voor mijn
partner. Met maar liefst elf ballen in
een lekker heet, hartig groentesoepje
val ik in de prijzen. De andere kant van
de tafel heeft minder geluk. De 'gegrati
neerde' uiensoep in het witte hotelpor
selein is lauw, terwijl je aan uiensoep
bijna je mond moet branden.
Net als we onze verbazing uitspreken
over het contrast tussen de mooie lin
nen servetten en het kale formica van
de tafel, komt een ervaren serveerster
in formeel zwart mantelpakje, aange
sneld met linnen lopers. „Dat eet een
stuk gezelliger, hè." We zijn het hele
maal met haar eens. Ondertussen zien
we indrukwekkende biefstukken voor
bij komen, voor onze achterburen.
Spijt?! Wij krijgen de bestelde paprika
schnitzel (12,50 euro), die gelukkig niet
zwemt in een zware saus, maar een kap
je heeft van gebakken stukjes paprika,
champignon en ui en even is gegrati
neerd met kaas. En hier gaat het weer
fout. Mals vlees in een mooi, goudbruin
kostje, maar te koud geserveerd. Jam
mer, gemiste kans.
Op mijn gebakken slibtongetjes (13 eu
ro) valt niets af te dingen. Lekker ge
bakken in de roomboter, verder geen
poespas. Ik krijg er drie en ze gaan tot
op de graat op. Heel slim, gezien de
doelgroep, kent Van der Valk niet ai-
leen het gebruikelijke kindermenu
maar ook een seniorenmenu, met aange
paste porties. Twee tongetjes in plaats
van 3 (10,25 euro).
Het garnituur is zoals verwacht klas
siek, met lekkere gebakken aardappel
tjes, hete friet, frisse sla en komkom
mer. Toch een ouderwets behaaglijk ge
voel, zo'n tafel vol schaaltjes. Missers
zijn de gekookte gemengde (diep-
vries)groenten. Smakeloos en papperig
zwemmen ze in het water. Maar ach,
zo'n bakje laat je gewoon staan. Er is
genoeg. En de appelmoes? Ja hoor, nog
steeds zo fijn als Olvarit en mét rode
kers. Smaakt nergens naar, maar het
hoort zó bij Van der Valk. Sommige din
gen moeten gewoon, heerlijk voorspel
baar, altijd hetzelfde blijven.
PAPRIKASCHNITZEL A LA VAN
DER VALK
(voor 4 personen)
Ingrediënten: 4 gepaneerde varkens
schnitzels: 150 gram roomboter: 1 ui:
100 gram gemengde paprikablokjes: 2
eetlepels maïs- of zonnebloemolie: zout
en versgemalen peper; 100 gram gerasp
te kaas.
Bereiding: Snipper ui en bak glazig in
een koekenpan met een hete olie. Voeg
paprikablokjes, zout en peper toe en
roerbak ca. 5 minuten. Laat uitlekken
op een fijne zeef. Verwarm de gril van
de oven vast voor. Smelt boter in een
grote koekenpan.
Leg de schnitzels erin als de grote bel
len zijn verdwenen. Bak het vlees op
een rustig vuur in ca. 4 minuten aan de
ene kant en 4 aan de andere kant mooi
goudbruin.
Voeg eventueel nog wat boter toe als
het vlees dreigt te verbranden.
Leg schnitzels even op keukenpapier
en vervolgens op de borden. Schep er
wat paprikamengsel op en bestrooi dat
met kaas. Zet even onder de gril, tot de
kaas is gesmolten. Serveer met gebak
ken krieltjes, mayonaise en een grote
schaal gemengde sla met komkommer,
tomaat en plakjes ei.
Tip: Als u het écht op z'n Van der Valks
wilt doen, geeft u er een glazen schaal
fijne appelmoes (uit blik of pot) bij.
Mét een cocktailkers in het midden.
Bij vlagen vliegen de tropische
dagen ons om de oren. Op vakan
tie neemt het aantal zonuren
ook vaak toe. Maar niet ieder
een is bestand tegen al die zon.
Binnenblijven biedt natuurlijk
de beste bescherming. De Solar-
tent creëert schaduw op elke
plek. Zij heeft een beschermings
factor UV80. De tent is verpakt
in een handige draagtas en
weegt nog geen 2300 gram. In
minder dan vijf minuten staat
ze overeind. Ze is eenvoudig aan
te passen aan de stand van de
zon. De prijs: 79,95 euro. Te
koop via www.allergiewinkel.nl
Een biertje waar groene thee in
zit, het is even wennen. iKi heet
het bier, en dat is Japans voor
'leven'. Groene thee is gezond,
vandaar.
Waar andere bieren worden ge
brouwen met water als basis, ge
bruikt dit Japanse bier dus groe
ne thee. Ander Japans aspect is
de toevoeging van yuzu, een cit
rusvrucht die de drank een fris-
zure smaak geeft. iKi is boven
gistend, maar in tegenstelling
tot de bekende bovengistende
Belgische bieren is het alcohol
percentage laag, maar 4,5 pro
cent. Wat wel overeenkomt is
dat dit bier ook in België gebrou
wen wordt en met enig ceremo
nieel moet worden uitgeschon
ken. IKi bier is verkrijgbaar in
de zaken van Simon Lévelt en
enkele geselecteerde slijters en
kost 1,95 euro.
Ah, wat kunnen reclamemakers
toch prachtige teksten tevoor
schijn toveren. Pickwick komt
met een nieuwe zomerthee, Zo
merlust, en alle remmen gaan
los. Over snikhete zomerdagen
gaat het, en een verhitte zoek
tocht die eindigt op het strand.
„Op jouw rug vind ik verkoe
ling, mijn haren wapperend in
de wind", meldt de tekstschrij
ver van Pickwick.
Om te besluiten met: „Het bran
dend verlangen blus ik met Zo
merlust van Pickwick, een
mooie rooibos met de frisse
smaak van zomervruchten."
Thee als anticonceptie, en een
stuk goedkoper.
Twintig eenkopszakjes kosten
1,49 euro. Zomerlust, met daar
in vleugjes rozenbottel, sinaas
appel, citroen, perzik, aardbei
en peer, is alleen verkrijgbaar in
de zomer.
De strijd om een plekje op de
barbecue is in volle gang. Vlees
verwerker Struik doet ook zijn
best met de Dot-worstjes. Die
zijn al voorgegaard en hoeven
alleen nog maar te worden opge
warmd op de barbecue. Er zijn
drie braad-grillworsten: de tra
ditionele, een Amerikaans ge
kruide en een kaasvariant. Daar
in zit Cheddar verwerkt, een
kaassoort die het volgens de fa
brikant verrassend goed doet op
de barbecue. Voordeel van de
worsten van Dot is dat ze ook
buiten de koelkast te bewaren
zijn, tot zes maanden na de aan-
schafdatum.
Kurkentrekkers zijn een zegen
voor de mensheid. Want wat
moet je met wijn als-ie de fles
niet uitkan? Vandaar dat de kur
kentrekker werd uitgeroepen
tot uitvinding van het vorig mil
lennium, na de string (eerste) en
de tv (tweede). Screwpull, de
naam zegt het al, brengt vooral
mooie kurkentrekkers op de
markt.
Weinig trekken, want met dit ap
paraat draai je de kurk er ge
woon uit. Een balletje voorkomt
dat de kurk klem komt te zitten
in de kurkentrekker, die Trilogy
is genoemd. Hij kost 49 euro.
Schnitzel eten bij Van der Valk
foto Karei de Vos/GPD
