PZC
In een oud huis moet
je durven improviseren
NatuursteenHuis
Buitenplaats Zélandia
Ik luister altijd
goed naar een huis
Redactie bijlagen; 0113-315680
www.pzc.nl
SmiWactie@pzc.nl
Mbus 31.4460 AA Goes
S-mMiddfn-Zeeland: 0113-315520;
«.Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500
zaterdag 9 juli 2005
Tel (0113)2165 SS
V/h Zandeeh DeKuIjptr
vert«Un-
wensen.
VLOEREN - WERKBLADEN - GLAS IN LOOD
www.natuursteenhuis.nl
De buitenplaats Zélandia bij Noordwelle; opgeknapt met liefde voor het verleden
foto's Marijke Folkertsma
De buitenplaats Zélan
dia bij Noordwelle
kent een lange historie en
als het aan de familie Van
Andel ligt, wordt deze ge
schiedenis nog lang voort
gezet. Met liefde voor het
verleden en oog voor het
heden hebben Jonathan
en Barbara Zélandia de af
gelopen tien jaar helemaal
laten opknappen. Qua ui
terlijk past Zélandia zo
nog in de negentiende
eeuw toen het zijn witte
gevel en koepelkamer
kreeg. Van binnen is het
een huis geworden met al
le moderne gemakken.
In 1590 wordt voor het eerst
melding gemaakt van een
boerderij op de plaats waar nu
het woonhuis staat, even buiten
het dorp Noordwelle. Een kleine
350 jaar lang kent Zélandia een
gestage welvaart als boerderij,
later met kaasfabriekje. Een
groot deel van die periode is de
boerderij in handen van de fami
lie Hoogenboom. In 1937 wor
den het huis met opstallen en
tachtig hectare grond voor
80.000 gulden geveild, ook voor
die tijd een koopje. Inundatie tij
dens de Tweede Wereldoorlog,
de watersnoodramp van 1953,
hei-verkaveling en geldgebrek
van de diverse eigenaren om al
le gebouwen te onderhouden,
maken van Zélandia een ver
waarloosd landhuis zonder
grond. Eind jaren tachtig stond
het een tijdje leeg en zakte de
nok van de monumentale
schuur meters door. Vervolgens
werd het verkocht aan een Rot
terdammer die de schuur met be
hulp van Monumentenzorg (Zé
landia is sinds 1964 een Rijksmo
nument) geheel opknapte. Aan
het woonhuis is hij nooit toege
komen en weer stond het huis
een paar jaar leeg tot het in
1995 gekocht werd door de
Haagse familie Van Andel.
Tuin
„We hebben toen meteen het
oorspronkelijke kaasfabriekje,
dat inmiddels een koetshuis met
woning was, opgeknapt om het
als tweede huis te kunnen bewo
nen", vertelt Jonathan van An
del. „Daarnaast hebben we tuin
architect Arend Jan van dei-
Horst direct gevraagd een plan
te maken voor het erf en bijge-
kochte grond. De tuin komt al
tijd als laatste. Tegen de tijd dat
je daar aan toe bent, is er vaak
niet voldoende geld meer en
moet je gaan beknibbelen. Wij
wilden er direct al van kunnen
deuren, kozijnen, raamindeling
en een consequent verfplan. Er
moest veel gebeuren. Een op
knapbeurt uit de jaren vijftig
was met gebruik van veel asbest
en zachtboard uitgevoerd. De
huidige woonkamer bestond uit
een gang waar verschillende
kleine vertrekken, waaronder
twee keukens, op uitkwamen.
Ook was er nog een keldertje
dat half boven de grond uitstak.
Overal zaten deuren, allemaal
van een ander formaat. Een klei
ne trap in een soort kast leidde
naar de bovenverdieping.
Radicaal
De zaken werden radicaal aan
gepakt. De enkelsteens buiten
muren werden geïsoleerd. Van
de benedenverdieping werd een
grote woonkamer gemaakt die
voor de luiken die aan de bin
nenkant van de ramen zitten.
Aan de voorzijde van Zélandia
(op het oosten) zitten aan de bui
tenkant ook nog louvre-luiken
die de zon tegenhouden.
De van oorsprong gescheiden
schuur en woonhuis zijn in het
begin van de negentiende eeuw
met elkaar verbonden. In deze
tussenbouw heeft Van Andel de
keuken en het trappenhuis laten
bouwen.
De brede trap komt uit op een
vide (met trompe l'oeuil afbeel
dingen) die naar de verschillen
de kamers leidt. Ook hier zijn
tussenwanden gesloopt om rui
me vertrekken te maken. Onder
de kap is een zoldervertrek inge
richt. De oude gebogen binten
uit het begin van de negentien
de eeuw zijn hier mooi zicht-
genieten. Daar hebben we dus
ook geen moment spijt van ge
had. Nu het huis af is, is ook de
tuin volgroeid."
Vanuit het koetshuis bedachten
Barbara en Jonathan wat er met
het woonhuis en de schuur
moest gebeuren. „We hebben de
buitenmaten en de balkenpla-
fonds en vloeren van het woon
huis gehandhaafd, voor de rest
is heel veel nieuw omdat het
oude niet te gebruiken was", ver
telt Van Andel. „Het huis heeft
een statige uitstraling maar er
was altijd beknibbeld op de
bouw en de inrichting. De mu
ren zijn enkelsteens, de voor
deur is een dunne plank en het
interieur stelde heel weinig
voor."
Per vertrek werd een plan ge
maakt, uitgaande van 'eenheid
van tenue'. Dus overal dezelfde
nu ruimte biedt aan een vleugel
en een zitgedeelte bij de open
haard. Op de vloer ligt parket
met Versaille-motief maar wel
diagonaal gelegd. Van Andel:
„Zou je het parket recht leggen,
dan ziet het er niet uit. Niets in
dit huis loopt namelijk recht."
De koepelkamer, waar vroeger
de oude boer bij zijn kinderen
inwoonde werd als studeerka
mer voor Van Andel ingericht.
„De achtergevel van de koepel
kamer is eigenlijk de enige van
alle buitenmuren waar iets aan
veranderd is, maar dan wel in
stijl. Voor de rest zijn wij voor
het zicht van de buitenkant afge
bleven. Dat kan ook niet anders
bij een monument."
Uit de verschillende paneeldeu
ren werd de mooiste uitgekozen
en die werd voor het hele huis
nagemaakt. Hetzelfde geldt
baar gemaakt. „Dit is een voor
beeld van triplex avant la let-
tre", vindt Van Andel. „Drie la
gen hout op elkaar geplakt om
een gebogen bint mogelijk te ma
ken. Prachtig."
Relatief klein
Omdat het woonhuis qua opper
vlakte relatief klein is, hebben
Barbara en Jonathan ervoor ge
kozen een deel van de schuur bij
het huis te betrekken. De eetka
mer heeft daarom lage ramen in
de muur van de schuur. En van
uit de biljartkamer kun je de
tuin bereiken via het staldeurtje
dat er nog gewoon zit.
Aan de monumentale schuur uit
1760 (met deels nog de originele
binten) hoefde weinig gedaan te
worden. De opknapbeurt begin
jaren negentig was goed en gron
dig uitgevoerd. Wel wil Van An
del in de open schuur nog enke
le vertrekken maken.
Sinds de grootschalige ruilver
kaveling in de jaren vijftig was
het huidige Zélandia opgedeeld
in drie kavels: het woonhuis met
een weitje, het koetshuis en een
aardappelveldje. Het omringen
de boerenland was in andere
handen.
Die drie kavels zijn door Van
Andel weer samengevoegd tot
wat nu buitenplaats Zélandia is.
De oprijlaan vanuit het noorden
is in ere hersteld. Vóór het huis
is een formele tuin ingericht. Bij
het koetshuis, met een eeuwen
oude conische waterput, een boe-
rentuin.
Vijver
Grote bomen bieden schaduw.
Een forse vijver, waar de natuur
vrijer zijn gang kan gaan, heeft
Van Andel op een andere plaats
dan de historische vijver laten
aanbrengen.
De verbouwing is nu min of
meer afgerond. De laatste klus
is een werkkamer voor Barbara
boven de biljartkamer. Het echt
paar woont inmiddels perma
nent in Noordwelle. Het her
bouwproces van de afgelopen
tien jaar is natuurlijk niet zo soe
pel verlopen als het resultaat
doet voorkomen. Met regelmaat
heeft Van Andel zijn poot stijf
moeten houden om het huis te
krijgen zoals hij het wilde.
„De architect had drie steunpila
ren in de woonkamer bedacht
om de plafondbalken te kunnen
dragen. Daar moest een andere
oplossing voor komen. Ook is
het voorgekomen dat nieuw
bouw weer gesloopt werd omdat
zaken niet klopten. In een oud
huis moet je durven te improvi
seren. Uiteindelijk hebben we
een heel mooi huis en we gaan
door met perfectioneren."
Inge Heuff
DE VOORDEUR
De voordeur biedt toegang tot een woning, maar wat
daar achter schuil gaat, blijft voor velen onzichtbaar.
In deze serie een kijkje achter de voordeur van wille
keurige huizen. Iedere week gaat een andere deur open
en geeft de bewoner een blik in zijn of haar leven.
foto's Mechteld Jansen
e heeft een 'feestkeuken', een 'geweldige' tuin met
'knuffelkippen' en een 'ontzettend lieve' hond;
kortom Feeb van der Land (38) is compleet gelukkig
met haar huis in Oost-Souburg. Feeb, 'ik heet eigenlijk
Fabiane, maar iedereen kent me als Feeb', wist het di
rect toen ze het huis binnenstapte. „Het voelde goed.
Ik wist gelijk, hier wil ik wonen. Dat klinkt misschien
raar, maar ik luister altijd naar een huis. Het moet
goed voelen, anders wordt het niks. In de tijd dat we
op huizenjacht waren, ben ik in een soort spookhuis ge
weest. De eigenaar leidde ons rond. Hij vertelde dat
zijn ex-vrouw wat aan 'occulte zaken' had gedaan. Die
man en ik hoorden op een gegeven moment voetstap
pen boven ons hoofd. Dat kon helemaal niet, want het
huis had geen verdieping. Maar allebei hoorden we kra
kende geluiden. Ik ben daar nooit meer teruggegaan.
Dit huis was gelijk goed. Onze oudste zoon was toen
nog een baby en ik heb ook gekeken hoe hij op het huis
reageerde. Hij zat volkomen op z'n gemakje in een
maxi cosy en lachte. Dat was voor mij ook een teken."
„We hebben hier alles wat we willen. Ik heb een heerlij
ke feestkeuken. Kort geleden heb ik een meidenavond
gehouden. Mijn vriendinnen en ik hebben toen heerlijk
hier in de keuken gehangen. Deze keuken leent zich
daar ook voor, zo met dat eiland in het midden. Ik ben
echt iemand die graag een feestje geeft. Dat kan hier
prima, zowel binnen als buiten. Zo hadden we laatst
een feestje met zeventig man, en een bandje, in de tuin.
De tuin is ook ideaal voor de kinderen. Lekker groot,
dertig meter lang, met veel speelruimte. Waar ik nu
nog van droom, is een relaxruimte, achterin de tuin.
Daar staat een grote kas, maar die ziet er niet goed
meer uit. Barsten in het glas, overal klimop. Die kas
moet eigenlijk gesloopt. Ik wil er een plek van maken
waar je heerlijk kunt relaxen, met een sauna, Turks
stoombad en zo. Ik zie het al helemaal voor me."
„Voor we hier tien jaar geleden introkken, woonden
mijn man en ik in een klein huisje in Middelbimg. Heel
knus hoor, maar we hadden geen tuin en toen ons eer
ste kind op komst was, zijn we naar wat groters gaan
zoeken. Die tuin hier was voor mij echt een openba
ring. Ik heb vroeger nooit een tuin gehad. Mijn ouders
woonden aan de boulevard in Vlissingen."
„Drie jaar geleden heb ik ook mijn droomhond gevon
den. Djeb, een witte herder. Daar heb ik eigenlijk 26
jaar op gewacht. Vroeger mocht ik nooit een hond heb
ben van mijn vader. Vanwege de Perzische tapijten in
huis. Toen heb ik mezelf beloofd, als ik het huis uit ga,
koop ik de grootste, gevaarlijkste hond die er is. En
wat haalde ik toen in huis; een heel klein teckeltje.
Toen die door ouderdom overleed, ben ik op zoek ge
gaan naar een andere hond. Dat is deze geworden."
Het onderwerp van gesprek kijkt eens trouwhartig
naar zijn vrouwtje, sjokt de tuin in en gaat lekker in de
schaduw liggen. „Het is een vreselijk lief dier, zeker
voor de kinderen. Hij maakt echt deel uit van ons huis
houden. Ik zou hem voor geen goud meer willen mis
sen. Het huis is niet compleet zonder hem."
Annemarie Zevenbergen
Zélandia is een sfeervol huis geworden en van alle moderne gemakken voorzien.
