Apotheek gaat terug naar natuur
Dolhuys Haarlem vertelt
geschiedenis psychiatrie
PZC
PZC
Zomerperikelen
op het spreekuur
J
Natuurgenezers en reguliere artsen leren van elkaar
4 juli 1955
maandag 4 juli 2005
Kruidengeneeskunde zit nog min of
meer in het verdomhoekje. Velen vin
den het, gebruik van planten in thee en
zalfjes vaag en ouderwets. Toch grijpt
de consument vaker terug naar de na
tuur. En met succes, merken de krui
denwinkels. Want wat moetje als de zo
veelste antibioticakuur niet werkt?
door Pauline Weseman
UTRECHT - Na een blik op de lange
rekken medicijnen bij de apotheek, is
het nauwelijks voor te stellen dat de
mens nog maar een halve eeuw gele
den, bij ziekte grotendeels aangewezen
was op kruiden.
Er waren inmiddels onder meer morfi
ne en aspirine voor pijnbestrijding en
digoxine voor hartproblemen uitgevon
den. Maar weinigen weten dat die ge
neesmiddelen in de basis ook afkom
stig zijn van planten, vertelt dr. Van
den Berg, kruidendeskundige aan de
Universiteit Utrecht.
Wolfskers werd gebruikt tegen overma
tig maagzuur. In de Renaissance in Ita
lië druppelden vrouwen wolfskers in
hun ogen om mooie grote ogen te krij
gen. In de jaren vijftig vond volgens
Van den Berg in de reguliere geneeskun
de een omslag plaats van de medicinale
plant naar chemische verbindingen. De
geneesmiddelenindustrie haalde werk
zame stoffen uit planten, bewerkte die,
maakte ze na of maakte puur chemi
sche stoffen. Deze middelen wonnen
het vertrouwen van de consument. „De
ze medicijnen waren gemakkelijker in
te nemen en te doseren. En je was niet
meer afhankelijk van een goede of
slechte zomer."
De kruiden raakten in het alternatieve
circuit. Nog steeds botert het niet echt
tussen de natuurgenezers en de regulie
re artsen.
Toch lijken ze meer naar elkaar toe te
groeien en van elkaar te leren, merkt
Van den Berg: „De kruidengeneeskun
de werkt ook meer met kleurige pillen
in handige doordrukstrips. Dat spreekt
de klant meer aan. Je ziet de farmaceu
tische industrie terugkeren naar de na
tuur. Bijvoorbeeld omdat antibiotica of
chemische middelen tegen malaria niet
afdoende meer blijken De natuur biedt
zo veel werkzame stoffen die onmoge
lijk na te maken zijn in een laborato
rium. .Nog maar vijf procent van de
300.000 plantensoorten is onderzocht."
Zo onderzoekt Van den Berg een soort
Geheime kruidenmengsels staan in de rekken bij Abraham Mostert.
gaas met honing waardoor brandwon
den en slecht genezende wonden van
diabetici sneller genezen. Deze ontwik
keling wordt door de reguliere genees
kunde met interesse gevolgd.
Ook de consument krijgt meer interes
se voor kruiden. Natuurwinkel Erica in
Utrecht bijvoorbeeld, merkt een toe
loop van klanten sinds begin dit
jaar...Ze zoeken natuurlijke wegen om
te herstellen of genezen," zegt een me
dewerkster. Ze schrijft dat deels toe
aan de toegenomen media-aandacht
voor kruiden, voeding en vitamines. Bij
voorbeeld over magnesium na hersentu-
moraanvallen of vitamine B12 bij de
mentie. „Mensen zoeken het na op inter
net, vragen hun arts ernaar." Ook Thea
Kooijman van de ruim dertig jaar oude
kruidenzaak Abraham Mostert merkt
dat mensen de laatste jaren meer terug
grijpen naar natuurlijke producten.
„Ze willen 'al die chemische rommel'
zoals ze dat noemen, niet meer. Ook om
dat ze vaak niet weten wat erin zit.
Ook horen we vaker dat huisartsen ad
viseren: Ga maar eens naar Abraham
Mostert, want ik heb niets meer voor
je."
Dan zijn kruiden een laatste redmid
del. Mensen die lijden aan een blaasont
steking die maar niet overgaat, kunnen
baat hebben bij veenbessen of een ge
heim kruidenmengsel van Mostert.
Veel belangstelling is er voor middelen
tegen verkoudheid, hooikoorts, slechte
stoelgang, lage weerstand, gewrichtspij
nen, hoge bloeddruk (mengsel met ma
retak) en een hoog cholesterolgehalte
(knoflook en visolie).
Nadeel is, vindt Kooijman, de hoge
prijs van de producten, die niet ver
goed worden, terwijl ze net zo goed wer
ken als reguliere middelen. „Voor oude
ren met alleen AOW is dat niet op te
brengen."
Hallucineren
Door de matige erkenning schort het
aan expertise, goede wetgeving en regis
tratie van kruiden, vindt kruidendes
kundige Van den Berg: „Nootmuskaat
valt nu onder de warenwet, terwijl er
elk jaar wel een gezin aan het hallucine
ren slaat na een overdosis nootmuskaat
door het eten. En wie weet dat de
mooie monnikskap een zeer giftige
Onderzoek naar sterfte allochtonei
ROTTERDAM - Allochtonen in Nederland worden geiJ
deld even oud als autochtone Nederlanders, ofschoon]
levensverwachting in de landen van herkomst doorga!
een stuk lager ligt dan in Nederland.
Verder is het zo dat oudere allochtonen minder vaakst!
ven aan kanker, hart- en vaatziekten en longziekten a
autochtone Nederlanders. Allochtone jongeren sterven!
ker dan allochtonen als gevolg van infectieziekten, oncj
vallen of geweld.
Dit constateert V. Bos (Erasmus MC, Rotterdam) in ji
proefschrift waarop zij donderdag promoveerde. GPD 1
foto Marnix Schmidt/GPD
plant is?" Universitair onderwijs in
kruidengeneeskunde en medicinale
planten is er in tegenstelling tot veel an
dere landen als Duitsland en Frankrijk
nauwelijks in Nederland.
Voorzichtigheid is geboden bij kruiden.
Erica vraagt daarom standaard of de
klant een arts heeft geraadpleegd. Zo
niet, dan verwijst zij daar eerst naar
door.
Want te veel kruiden kunnen schade of
bijwerkingen opleveren. Te veel zoet
hout verhoogt de bloeddruk. Sint-jans-
kruid kan naast depressies de werking
van de anticonceptiepil wegnemen. Net
als grapefruit trouwens. Dus daarom
niet dagelijks eten, raadt Van den Berg
aan.
Toch handig om te weten. GPD
Middel tegen Kahler blijkt effectit
BOSTON - Voor het eerst in 25 jaar is er een nieuwI
neesmiddel tegen de ziekte van Kahler, een slecht behd
delbare vorm van beenmergkanker.
Het middel bortezomib, een antilichaam dat de activity
remt van bepaalde eiwitafbrekende celstructuren, blij
effectiever dan de tot nu toe gebruikelijke behandel!
schrijft P. Richardson (Dana-Farber Cancer Institil
Boston) in het medisch tijdschrift New England Jou!,
of Medicine op grond van een onderzoek onder 669 pats
ten. GPD
Hartpatiënt niet gebaat bij visolie
PORTLAND - Anders dan gedacht lijkt visolie (rijkaJ.
zogeheten omega-3 meervoudig verzadigde vetzura
geen gunstig effect te hebben op het tegengaan van la
tritmestoornissen.
Dit constateert M. Raitt (Oregon Health and Science la
versity, Portland) in het medisch tijdschrift Jaraal
grond van een onderzoek onder 200 mensen die vanwtf
hartritmestoornissen een geïmplanteerde defibrillai
dróegen.
Twee jaar lang een dagelijkse dosis visolie (1,8 gram)ki
het aantal keren dat de defibrillator in werking moest'a
men niet verminderen. GPD
Onthouding verbetert sperma
TEL AVTV - De kwaliteit van het sperma is bij
mannen het hoogst na ongeveer zeven dagen onthouc
van seksuele activiteit. Na tien dag^n onthouding ne
de kwaliteit af.
Bij mannen met vruchtbaarheidsproblemen is de kwal
teit van het sperma evenwel het hoogst na 1 dag ont"
ding. Na twee dagen onthouding neemt bij hen de ki
tiet al weer af.
Dit meldt E. Levitas (Ben-Gurion universiteit, Beer-Si
va) in het vakblad Fertility and Sterility op grond vano
derzoek aan 9000 spermamonsters. GPD
Foliumzuur tegen Alzheimer
WAGENINGEN - Dagelijks foliumzuur (800 eenhedl
slikken verbetert bij ouderen het geheugen, het vermoa
nieuwe informatie te verwerken en de spiercoórdinatiej
Dit stelde J. Durga van de Wageningen Universiteit!
dens de Alzheimer's Association International Confer!
ce on Dementia Prevention in Washington. De conclusj
werden getrokken op op grond van een onderzoek onoj
818 ouderen (50 - 70 jaar). GPD
door Marieke van Schie
Marian, een studente,
laat haar benen zien.
„Ik heb plekjes op mijn be
nen. Ze jeuken, ik kan er niet
van slapen." Een heleboel
kleine rode plekjes, tot net
aan de knie. In het studenten
huis waar zij woont blijken
poezen graag geziene gasten.
„Waarschijnlijk zijn het
vlooienpikken", leg ik uit.
Als een poes of hond met het
warme weer niet op zijn ge
bruikelijke plek verblijft, dan
zoeken de vlooien een andere
gastheer. Zij springen en ko-
I men niet hoger dan de knie
Schoonmaken en je huisdier
voorzien van een vlooienband
of druppeltjes in de nek, dan
ben je er vanaf. En tegen de
jeuk een verkoelend zalfje. Al
les te krijgen bij de drogist.
Meneer Koman heeft ook
plekken, maar dan op zijn
rug. Het jeukt wat, maar het
doet eerder pijn. Ik zie bultjes
en roodheid aan een kant van
de wervelkolom. „U heeft gor
delroos", zeg ik. Gordelroos
wordt veroorzaakt door het
herpes-zostervirus. Het komt
aan het licht bij een dip in de
weerstand. We hebben antivi-
rale medicijnen, die zijn al
leen maar nodig als de pa
tiënt erg ziek is. Tegen de pijn
geef ik een pijnstillende zalf.
die hij een paar keer per dag
moet aanbrengen. En het sig
naal is duidelijk, wat gas te
rug nemen om zijn weerstand
op te peppen.
Dan komt Jan Peter ..Ikheb
gordelroos in mijn hezen",
zegt hij. Aan twee kanten
smetplekken in de lies. Pre
cies waar zijn ondergoed
knelt. „Je hebt gelukkig geen
gordelroos. Het zit aan beide
kanten, en de localisatie is
kenmerkend voor een
erythrasma, een smetplek in
de lies", leg ik uit. „Dat komt
veel bij mannen voor, vooral
bij warm weer. Reinigen met
jodiumwasvloeistof en een an-
tibacteriële zalf. Wel volhou
den en luchtig kleden."
„Ik voel me duizelig bij het
opstaan", zegt mevrouw Van
der Zande. Zij is 65, heeft last
van hoge bloeddruk en ge
bruikt daarvoor medicatie. In
de loop van de morgen wordt
het minder en na de lunch
voelt zij zich opknappen. De
bloeddruk is net mooi. Vroe
ger wilden we de bovendruk
hebben op honderd, plus de
leeftijd, Maar die tijd is voor
bij. Nu mag die maximaal
140 boven, met 85 onder zijn.
Van der Zande gebruikt ta
bletten, die neemt zij bij het
ontbijt in. „Neem de tablet
ten voortaan maar in bij het
avondeten", stel ik voor. De
warmte draagt extra bij aan
de duizeligheid, een kopje
bouillon tussen de middag zal
u goed doen. Het belangrijk
ste is dat de tabletten in com
binatie met de ochtendmaal
tijd te veel bloed onttrekken
aan de hersenen, waardoor u
zich duizelig voelt."
Als laatste op het ochtend
spreekuur zie ik mevrouw
Van der Burg (80). „Ik zie het
even niet meer zitten. Mijn
kinderen gaan allemaal tege
lijk weg, deze zomer. Ik reis
niet meer, heb ik trouwens
nooit graag gedaan. Ik lig het
liefst in mijn eigen bed. Met
zes kinderen zou je hopen dat
ze samen afspreken wie er
weg gaat. en wie er voor mij
in de buurt blijft. Maar nee,
zij gaan hun gang. Het gevolg
is dat ik opzie tegen de zo
mer."
Van der Burg is goed gezond.
Zij heeft een kring met vrien
dinnen om zich heen, die zij
regelmatig ziet. Ook zij zijn
deze zomer thuis, terwijl de
jongere generatie op vakantie
gaat. „Tegen dit probleem
helpt geen pil. Zoek wat gezel
ligheid bij elkaar, dan vliegen
de weken om. De kinderen
vergeten u niet." Zij lacht
wat en kan het weer relative
ren. GPD
M. van Schie is huisarts
Het gesprek valt nog steeds even stil als je zegt dat je een psychiater bezoekt.
Wat is eigenlijk normaal? Ben je
wel zo normaal als je denkt dat
je bent? Of ben je rijp voor het
gesticht? Een kijkje in voorma
lig gekkenhuis - en nu museum -
'het Dolhuys' in Haarlem.
door Pauline Weseman
HAARLEM - Wie nu een alcoho
list wordt genoemd, werd vroe
ger voor gek versleten en door
zijn familie gedumpt bij het dol
huis, het vroegere gekkenhuis.
Waar je - als je echt door het dol
le heen was - in een dolcel werd
gestopt. Dat betekende eenzame
opsluiting in een stikdonker hok
je. Om pas echt gek van te wor
den.
Wilde je dochter niet met de
partner trouwen die jij voor
haar had uitgezocht? Hup, dan
moest het eigenwijze kreng
maar een jaartje afkoelen in het
verbeterhuis, een mildere vorm
van het gekkenhuis.
In Den Bosch werd in 1442 het
eerste dolhuis van Nederland ge
opend, daarna volgde Utrecht,
in 1461.
Het Dolhuys in Haarlem is sinds
eind januari ingericht als een
gekkenmuseum. Een tentoonstel
ling die speelt met de gedachte
dat de waanzin wellicht in elk
mens huist. Want de grens tus
sen gek en normaal is diffuus,
zegt historicus en Dolhuys-con-
servator Floris Mulder.
Gandhi
Hoor de verhalen van mensen
die op een dag wakker werden
en dachten dat ze God waren, of
een reïncarnatie van Gandhi.
Ooit toch hele normale mensen,
volgens de norm dan.
Bekend is, zegt Mulder, dat een
op de vijf mensen rijp is voor be
handeling in de geestelijke ge
zondheidszorg. Dat geeft te den
ken. Zolang de mens bestaat, is
gepoogd krankzinnigheid te be
teugelen. De humorale genees
kunde deelde de mens in naar
lichaamsvocht, zoals het warm
bloedige sanguinische of het
zwartgallige melancholische
type. Waanzin was een disba
lans in het vocht die moest her
stellen, door aderlating of na
tuurgeneeskunde. De psychia
trie nam alleen de karakteraan
duiding over.
In de achttiende eeuw werd de
oorzaak van waanzin gezocht in
afmetingen en uitstulpingen
(wiskundeknobbel) van herse
nen.
In religies duidt waanzin vaak
op bezetenheid. Bij christenen
door de duivel, in het Surinaam
se winti door geesten van voor
ouders en in de islam door dj-
inns (demonen) die moeten wor
den uitgedreven. „Soms met suc
ces," weet Mulder. „Deze uitdrij
vingen worden vaker in deze
multiculturele samenleving ge
signaleerd en daarom nu bedis
cussieerd in de psychiatrie."
Psychiater Sigmund Freud zorg
de in de negentiende eeuw voor
een omslag met zijn opvatting
dat elk mens neuroses, com
plexen en verborgen lades heeft
en dat praten veel oplost.
Pas vanaf 1800 ontstond de psy
chiatrie en kwamen er behande
lingen voor psychiatrische pa
tiënten. Dwangstoelen zijn in
middels uit den boze, maar het
duurde 700 jaar - tot de afgelo
pen jaren tachtig - voor de in
bossen weggestopte gekken on
der 'normale' burgers kwamen
te wonen.
Schizofrenie, psychose of de
pressie noemen we geen waan
zin meer, maar afwijkingen in
de hersenen die met medicijnen
redelijk te behandelen zijn.
Het bizarre is dat er altijd gek
ken zijn omarmd en ontweken.
Gekoesterd zijn dorpsgekken
als Malle Babbe in Haarlem, nar
ren aan het hof en de doorgesla
gen kunstenaars Vincent van
Gogh en Gerrit Achterberg.
„Sommige gekken werden als
wijs gezien, omdat niemand
snapte wat ze zeiden," zegt Mul
der.
Taboe
Tegelijk worden bijvoorbeeld
ernstig gestoorde verslaafde
daklozen ontweken, Hoe dat
komt, weet Mulder niet. „Mis
schien omdat zij als anoniem le
ger worden gezien. Ik merk dat
de tolerantie jegens extreme
krankzinnigen afneemt, wel
licht door het verharde politieke
klimaat. Het taboe op gekte be
staat nog steeds. Het gesprek
valt toch even stil als je vertelt
dat je een psychiater bezoekt.
Dat blijft iets engs."
Het Dolhuys aan de Schotersin
gel 2 in Haarlem is van woens
dag tot en met zaterdag open
van 10 tot 17 uur. GPD
www.hetdolhuys.nl
HUURPRIJZEN - De regering
wil de huren voor voor-oorlog-
se huizen met vijf procent ver
hogen. Dit omdat er nu een ga
pend gat van zo'n achtenhalf
procent ligt tussen tarieven
voor woningen van voor en
van na de oorlog. Van vele zij
den lijken de verschillende
fracties zich te kunnen vinden
in het voorstel.
SOCIOLOOG - Gedeputeerde
Staten van Zeeland willen een
socioloog inhuren die in kaart
moet brengen hoe het gesteld
is met de sociale verhoudingen
op Tholen Zo moet een beter
inzicht ontstaan van de noden
die op dit eiland heersen. Me
de herverkaveling ter plaats
in het vooruitzicht is dit ir
zicht hard nodig, menen GS
RACE - Het Amerikaans
jacht Carina II is als eerr.
over de finish gegaan in
transatlantische race van Ne*
port, Rhode Island, naar Ma:
strand in Zweden. De Cara
II legde de tocht af in 20
en 8 uur. Winst is voor Carir
II echter nog niet zeker
zien de tijd verrekend wore
met lengte van de boot en 05
pervlakte van het zeil, zijn
nog vaartuigen met kansent
de winst onderweg.
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (ad|unct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax (0113)315669
E-mail. redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax (0118)493009
E-mail redwalch pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. 10115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail. redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax (0114)372771
E-mail: redhul8l@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax: (01111454657
E-mail redzzee @pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag Om vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web epzc nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12 00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschri|ving acceptgiro
per maand 19.95 n.v.t
per kwartaal 58.00 60,25
per jaar €222 50 226.50
Voor toezending per post geldt een
toeslag
E-mail lezersservice pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schrifteli|k, 1 maand voor het
einde van de betaalperiode.
PZC, t.a v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47 70.65 597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie orders worden uitgevoerd
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV en volgens
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax 10114)372771
Business to Business/Onroerend gord
Tel: (076)5312277
Fax (076)5312274
Internet: www.pzc nl/adverteren
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdoi
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand d
(abonnementenladmimstratie en om u te (laten) Informeren over voor i
ducten van de titels en de werkmaatschappiien van Wegener of door
de derden Als u op deze informatie geen prijs stelt clan kunt u dit sch
zersservice. Postbus 31,4460 AA Goes.
Behoort tot WeGeNeR
