Klauteren door
een kloof
Aangebrand
Frans ijsje het duurst
H
Reis in 5 clicks
zaterdag 2 juli 2005
Door NICOLE OLDE KALTER
Koud! Stervenskoud.
Juni in Kroatië. Nor
maal zou je een tem
peratuur van min-
stens 25 graden mogen verwach-
jten, maar wij hebben pech,
jwant het kwik wijst slechts 15
J aan. Als wij in Kroatië aanko-
jmen is het in Nederland war-
j mer dan in Split. De dag voor on-
ze aankomst was het de koudste
junidag in vijftig jaar! Enkele
tientallen kilometers verderop
I viel er een paar dagen geleden
zelfs nog sneeuw in de bergen.
I En dat koude smeltwater heeft
zich vermengd met het water
'van de rivier onder ons. Ons ca-
jnyoning-avontuur begint bij de
Makarska rivièra. Al duizenden
jaren vormt de rivier Cetina de
canyon met tot 180 meter hoge
Ikliffen en stroomversnellingen.
Cetina stroomt onder ons als we
na twintig minuten wandelen,
ïgekleed in wetsuits, zwemves
ten en met een helm op, aan de
;rand van de canyon staan. Na de-
;ze wandeling vinden we het op
eens niet meer zo koud. Het
zweet druipt van onze voorhoof
den. We snakken naar het ver
koelende water dat meer dan
honderd meter beneden ons
stroomt. Maar eerst moeten we
daar nog zien te komen. Een
weg lijkt er niet te zijn. Ik wijs
de gids er voorzichtig op dat ik
een beetje last van hoogtevrees
heb. Waarop hij me vraagt of ik
«nel in paniek raak. Hij lijkt op
gelucht als ik zeg dat dat niet zo
is. Langzaam dalen we af over
de rotsen. Sommige stukken
kunnen we 'gewoon' lopen,
maar vaak moeten we ons vast
aan takken van bomen
om onszelf staande te houden.
Op een gegeven moment zitten
we op een rots te denken dat we
nu toch echt niet meer verder
Onder ons bevindt zich
afgrond, terug naar boven
niet omdat dat een veel te
gevaarlijke Idim zou worden.
De gids heeft hier gelukkig erva
ring mee. Lenig daalt hij een
meter af, en bevestigt een
langs de rotswand zodat
wij ons kunnen laten zak
Vervolgens moet er wor-
len abgeseild. Nooit eerder ge-
laan, gelukkig hoeven we maar
acht meter. De instructies
het abseilen zijn kort maar
Voeten een stuk uit el
zetten, naar achteren laten
'allen en gewoon naar beneden
open. Voor de zekerheid laat ik
emand anders eerst gaan. Als ik
keer heb gezien hoe het pre
cies gaat, durf ik het ook wel
aan. Ik maak wel de fout om
mijn benen te dicht bij elkaar te
houden. Hierdoor raak ik van de
rots af en bungel aan het touw
terwijl ik probeer weer grip te
krijgen op de stenen muur. Als
dat lukt, gaan de laatste paar
meters als vanzelf.
Schuren langs de rotsen
We bereiken eindelijk het wa
ter. Heel even denken we 'Hè,
lekker verkoeling'. Maar al snel
slaat dat om in: 'KoouuuddddH!'
De watertemperatuur is tien gra
den. Van onze gids krijgen we
wederom een korte uitleg die be
gint met 'Don't panic!', waarop
ik me ogenblikkelijk afvraag
wat voor heftigs er komen gaat.
We moeten op onze rug in het
water liggen met onze benen
vooruit, om ons door de stro
ming te laten meevoeren. Het
heeft geen zin om de gids om
hulp te roepen want hij gaat
eerst en kan niet zomaar stop
pen.
'Just go with the flow' is de eni
ge optie. De benen moeten dus
eerst. Goed daar gaan we dan. Al
snel wordt duidelijk waarom de
benen eerst moeten. De bodem
ligt vol enorme stenen die ook
boven het water uitsteken. Con
tinu botsen we tegen dë stenen
op. Maar omdat onze voeten
eerst komen is dit niet zo erg.
Wel zijn we geneigd ons van de
rotsen weg te duwen, zodat we
met de handen langs ruwe ste
nen schuren. Ook de armen heb
ben eronder te lijden. Die raken
regelmatig een stuk steen. Van
daar de blauwe plekken.
Na een aantal stroomversnellin
gen waarbij we zo nu en dan
kopje onder gaan, is het weer
tijd om een stukje over de rot
sen te klimmen. Nog voorzichti
ger dan aan het begin stappen
we van steen naar steen. Nu zijn
onze schoenen immers nat en
glad. Volgens de gids moeten
we helemaal niet voorzichtig lo
pen, maar juist met ferme pas
sen. 'Dat is het probleem van Ne
derlanders, Duitsers en Engel
sen. Jullie zijn dit niet gewend
en zijn daardoor veel te voor
zichtig. Je moet je voet gewoon
in een keer stevig neerzetten.
Als de steen dan beweegt, ga je
vanzelf met de steen mee en
stapje zo op een andere over.'
Onze Kroatische gids is eigenaar
van JUT, een bedrijfje dat canyo-
ning aanbiedt maar ook raften,
vissen en kanoën. 'Jut betekent
onvriendelijk woud. De natuur
is hier wild. De bodem van de ca
nyon ligt vol stenen en ook in
de bossen is het soms behoor
lijk klauteren.' Niet echt een
russen Reims en Verdun kwam er
een vage herinnering boven aan
een romantisch hotelletje. Het
lag er weelderig bij aan de rand
an een woud waar het naar houtvuur
n hars rook. Zo'n vijftien jaar geleden
ik er een keer geslapen en het moest
lier ergens in de buurt zijn.
non, non, non, Philippe!' hoorde
in mijn hoofd. De bozige klanken kwa
uit een lang niet bezocht opslagka-
Mijn geheugen schrok wakker,
elcte zich uit en begon de juiste plaatjes
ij de stem te zoeken,
oen ik er al die tijd terug logeerde was
et hotel in handen van een jong echt-
aar. Zij was blond en bazig, hij was don-
en bleu. Meestal verschool hij zich in
e keuken. Ze hadden een zoontje dat
og in de box zat. Het kind werd door
ijn moeder voortdurend op hoge toon
Of ze maakte onnavolg-
Franse koerende geluidjes, of ze
ep verbiedend: 'Non, non, non, non,
e vrouw deed de receptie en de bedie-
ing, haar man was de kok. Na afloop
m het diner maakte hij een ronde door
Door DIRK MULDER
het restaurant, waarbij ik de indruk
kreeg dat dit geen vrijwillige keuze was.
Zij vond dat het hoorde, vermoed ik. Hij
deed een schutterige poging tot een
praatje. Ik had het hart niet om te zeg
gen dat zijn tarte Tatin aangebrand
smaakte. Eigenlijk kon hij niet zo heel
best koken, maar het uitzicht maakte
veel goed.
Zou het nog bestaan? Misschien werd
het inmiddels door andere mensen ge
rund. Bovendien kon ik me de naam niet
meer voor de geest halen, dus het zou las
tig zoeken worden. Totdat ik langs de
kant van de weg een reclamebord zag
waarop een hotel werd aangekondigd.
Ja, zo heette het. Eerstvolgende kruising
rechtsaf, gebood het bord. Nieuwsgierig
volgde ik de aanwijzingen.
Ik stopte aan het einde van een zand
weg. Daar lag het. Er was een stukje bij
gebouwd, maar verder leek er niets ver
anderd. Het was bijna zes uur en ilc had
geen zin meer om verder te rijden, mis
schien kon ik hier opnieuw overnach
ten. Ik stapte uit en liep naar de receptie.
Een donkerharig meisje van een jaar of
veertien dacht dat er nog wel iets vrij
was. Ze verdween in een kantoortje en
overlegde met iemand die ik niet kon
zien. Met een sleutel in haar hand kwam
ze naar buiten. 'Ik zal u naar de kamer
brengen,' zei ze, terwijl ze haar ogen
neersloeg.
Onderweg kwamen we een slungelige
jongen tegen in een wit koksjasje. Hij
droeg een hoge stapel pastelldeurige ta
felkleden. Achter me hoorde ik klikken
de hakjes op de tegelvloer. 'Non, non,
non, non, Philippe!' sprak een bozige
stem. 'Ik heb nog zo gezegd: alléén de ge
le!'
De deur van de keuken stond op een
kier, de geur van warme appeltaart ont
snapte. Het rook een beetje aangebrand.
Toeristen zijn het meeste geld kwijt in Frankrijk, en het minste in Turkije
Dit betaal je gemiddeld in euro's:
zonnebrandolie
parkeren
goedkoper of duurder dan gemiddeld, in procenten
©WEGENER BRON ADAC/KRT
Een arm vol blauwe plekken en een flinke verkoudheid als souvenir. Je
moet wat overhebben voor een dagje canyoning in Kroatië. Gelukkig
blijkt het dat achteraf meer dan waard te zijn. We keren huiswaarts
met een stoer en enorm voldaan gevoel.
Koken op camping
Op vakantie is alles anders, ook het eten. Of
het nu buiten de deur is of van het eigen cam
pinggasje. Koken gaat niet zo makkelijk als
thuis maar dat heeft ook zijn charme, zo
blijkt op internet. Websites puilen uit van de
campingrecepten. Vaak makkelijke eenpans
gerechten, veel salades en natuurlijk barbecue-
recepten.
Op www.kokenopdecampinq.nl mag iedereen
zelf recepten insturen en dat levert bijzondere
creaties op met namen als 'papa's prutje' en
'vakantiepannetje'. Op internet staan ook spe
ciale maaltijden voor bij de picknick en zelfs
kooktips voor fietsvakanties.
Voor de voorpret heeft het programma Cam-
pinglife filmpjes op internet gezien van koken
de kampeerders.
www.kokenopdecampinq.nl onder 'recepten';
filmpjes en recepten:
www.rtl.nl/reizen/campinqlife/tips/koken.xml:
http://home.wanadoo.nl/loek.bronsdiik 'cam-
pingrecepten'; www.smul-
web.nl/snelqids buiten eten.html (registratie
verplicht); barbecuerecepten:
www.allerhande.nl.
Kroatië ligt op iets minder dan twee uur
vliegen van Nederland. Diverse maatschappijen,
onder wie Croatia Airlines, vliegen dagelijks van
Amsterdam naar de hoofdstad Zagreb, alsmede
minder frequent rechtstreeks naar Split.
Tijdens een vakantie in Kroatië is een bezoek aan
Split zeker de moeite waard. Split heeft een bijzon
dere oude stadskern die in zijn geheel onder be
scherming van Unesco staat. Binnen de oorspronke
lijke muren van het immense paleis van Diocleta-
mus wonen zo'n drieduizend mensen. In het cen
trum zijn veel-leuke kleine winkels en gezellig ter
rassen te vinden. Maar als bezoeker sta je je vooral
te vergapen aan al het historisch erfgoed dat hier
te zien is.
Omis, iets ten zuiden van Split, is het centrum van
de outdoor-activiteiten in Kroatië. Als je vanuit dit
plaatsje de bergen inrijdt kom je minstens vijf be
drijfjes tegen die raften of canyoning aanbieden.
De munteenheid van Kroatië is de kuna. Een halve
dag canyoning kost bij JUT 250 kuna (ongeveer 35
euro) inclusief het gebruik van materiaal en de pick
nick: www.jut-cetina.hr. Reisorganisaties bieden
canyoning ook wel aan als dagtocht, meestal voor
een prijs zo rond de vijftig euro. Hierbij is dan ook
het vervoer vanaf hotel of camping naar het start
punt inbegrepen
Algemene informatie: Kroatisch Verkeersbureau,
Postbus 277, 2800 AG Gouda. tel. 0900-202 21
02 (werkdagen van 11 00-15.00 uur),
www.kroatischverkeersbureau.nl.
Zagreb
Beer is los in Zwitserland
Er is deze zomer geen ontkomen aan: het
straatbeeld in de binnenstad van Zürich wordt
beheerst door 630 origineel beschilderde be
ren. Het initiatief voor de 'Teddy Summer'
komt van de stadsvereniging van Zürich. Be
halve in de stad zijn ze ook op de luchthaven
van Zürich present en de trams rijden met een
mini-teddy voorop. De actie duurt tot 18 sep
tember, daarna worden de beren geveild.
De polyester beren zien er allemaal verschil
lend uit. Kunstenaars hebben elke beer een
uniek uiterlijk gegeven, dat vaak in relatie
staat tot de winkel die de beer geadopteerd
heeft: een koekjesbeer, horlogebeer of Swaro-
vslci-beer. Bijzondere thema's of Duitse woord
spelingen hebben geleid tot vier Beatles-beren
(foto) die als op Abbey Road de straat overste
ken, een Erdbar oftewel aardbei, een
Barcelona in Gaudi-stijl, enzovoorts.
De VW Zürich biedt van donderdag tot en
met zondag twee uur durende rondleidingen
('Teddy-Bummel') met uitleg over de beren-ob
jecten en over de stad zelf aan. Aanmelden
vooraf is niet nodig. Wie op eigen gelegenheid
wil rondkijken, kan bij de VW en in diverse
winkels een gratis Teddy Guide halen, waarin
alle locaties staan vermeld. Deze maand ver
schijnt een boek met foto's en informatie over
de berenactie. Het speelgoedmuseum van
Zürich heeft eveneens een tentoonstelling aan
de Berenzomer gewijd. Het jaarlijkse berenfes
tival, dat normaliter in het dorp Sigriswil bo
ven de Thunersee plaatsvindt, verhuist deze
zomer voor één keer naar Zürich. In het week
einde van 20 en 21 augustus verzamelen zich
daar de berenliefhebbers, berenmakers en ver
zamelaars. Zie ook www.teddv-summer.ch en
www.zuerich.com.
Turkije meest beoordeeld
Turkije is op www.vakantiereiswiizer.nl véruit
de meest beoordeelde vakantiebestemming.
Met ruim 40.000 beoordelingen biedt de websi
te veel relevante reisinformatie. Accommoda
ties zoals hotels, appartementen, vakantiepar
ken en campings worden beoordeeld door rei
zigers voor reizigers.
vriendelijke naam voor een be
drijf. Maar onze gids is opge
groeid met deze ruige natuur en
hij zou niet zonder kunnen.
Voor hem is de 'jut' juist heel
mooi. En eigenlijk voor ons ook
wel. In de canyon heeft de na
tuur prachtige sporen achterge
laten. In de rotswanden zijn de
mooiste vormen uitgeslepen. Je
ziet precies waar het wilde wa
ter langs heeft geschuurd.
Springen of abseilen
Naarmate de weg vordert zien
we steeds minder obstakels. Al
thans, ze lijken niet meer ono-
verkoombaar. Bijna aan het
eind van het avontuur zitten we
op zo'n vijftien meter hoogte op
een rots. Er zijn twee opties:
springen of abseilen. Springen
is sneller maar lijkt ons niet erg
fijn. 'Zestig procent springt
wel', meldt onze gids uitda
gend. 'Er zijn zelfs mensen die
speciaal terugkomen naar de ca
nyon om te springen. Er komen
vaders met ldnderen. De vaders
staan dan vaak angstvallig te
gen de rotswand geplakt, ter
wijl hun kinderen het liefst tien
keer achter elkaar naar bene
den springen.'
Wij kiezen toch echt voor het
abseilen. Dat gaat al een stuk be
ter dan de eerste keer. Nu is het
zelfs hartstikke leuk om te
doen. Beneden is het avontuur
bijna afgelopen. Nog een klein
stukje zwemmen en we hebben
de kant bereikt. Daar wacht een
busje met onze droge kleding.
Een grote beugelfles wordt ge
opend. Beurtelings zetten we de
fles aan onze mond en nemen
een flinke slok grappa om warm
te worden. Een paar uur in wa
ter met een temperatuur van
tien graden gaatje niet in je kou
de kleren zitten. We trekken
Behoedzaam schuifelen we door de kloof. 'Je voeten stevig neerzetten!' roept de gids.
snel het natte spul uit, drogen
ons af en gehuld in warme kle
ding nemen we plaats aan een
picknicktafel die gemaakt is
van een doormidden gezaagde
boomstam. We zitten op afge
zaagde stukken boomstam. Op
tafel verschijnen allerlei produc
ten uit.de streek. Geitenkaas,
ham, een koude salade van spi
nazie met aardappeltjes en nog
meer lekkernijen. De mensen
van JUT: 'We zeggen altijd dat
de picknick het beste gedeelte is
van onze canyoning-tocht.'
Daar hebben wij niets tegen in
te brengen.
