Componeren is complex
PZC
3(
Jazzfeest
Loevendie
woensdag 29 juni 2005
swb
Theo Loevendie is uitge
groeid tot de eminence grise
van de jazz en eigentijdse mu
ziek. De componist, saxofonist
en ras-improvisator viert dit
jaar zijn 75-ste verjaardag en
doet dat op het muziekpodium
samen met de zangeres Kristina
Fuchs en haar ensemble in het
programma Theo Loevendie
meets Kristina Fuchs Sonic
Unit.
Theo Loevendie studeerde com
positie en klarinet aan het Am
sterdamse conservatorium. Tot
eind jaren zestig zocht Loeven
die het voornamelijk in de jazz.
Hij trad met zijn eigen groep op
tijdens de belangrijkste Europe
se jazzfestivals. In '79 werd hij
ondescheiden met de Wessel
-Ilckenprijs voor al zijn jazzacti-
viteiten.
In 1968 maakte hij zijn entree in
de wereld van de gecomponeer
de muziek en geleidelijk aan be
gon hij met het schrijven van
concertmuziek. Hij ontwikkelde
een steeds gevarieerder oeuvre.
In de jaren tachtig en negentig
legde hij zich meer toe op het
componeren van opera's. Zijn
eerste opera Naima, werd onder
scheiden met de Matthijs Ver-
meulenprijs. Er volgden nog
drie opera's en een aantal orkest
werken. De Zwitserse zangeres
Fuchs (35) werkte al eerder sa
men met Loevendie in het en
semble Ziggurat. Zij studeerde
in Bern en Den Haag en volgde
diverse masterclasses. Ondanks
het leeftijdsverschil hebben de
twee musici veel gemeen. Bei
den bewegen zich in de jazz- en
hedendaagse muziek en hebben
belangstellng voor andere cultu
ren.
Het ensemble van de Zwitserse
zangeres bestaat uit pianist
Jeroen van Vliet, gitarist Flo-
rian Zenker, bassist Gudmunds-
son en drummer Pascal Ver
meer. Loevendie en het Ensem
ble geven dit jaar een tiental
jazzconcerten. Composities als
Finch Eye (opgedragen aan Si
mon Vinkenoog), Lapsang
Souchong en het hilarische Ca
mel Ride krijgen in deze samen
werking een geheel ander ge
zicht. Loevendie heeft voor dit
programma voor het eerst in
twintig jaar een aantal nieuwe
jazzstukken geschreven.
Annemarie Zevenbergen
Theo Loevendie meets Kristina
Fuchs Sonic Unit, vandaag in de Gro
te kerk in Veere vanaf 20.00 uur.
Theo Loevendie
et programma van
de reeks zomercon-
certen van Het
Zeeuws Orkest opent met een
werk van een componist uit
de eigen provincie. Christian
Blaha uit Middelburg schreef
op verzoek Michael en de
draakeen symfonisch ge
dicht voor orkest.
Blaha (33) vindt het bijzon
der dat hij de opdracht
heeft gekregen. „Het is wel
moedig dat het orkest het aan
durft zoiets te doen. Doorgaans
programmeren ze toch wat tradi
tioneler. Wat ik schrijf is nieu
we muziek in die zin dat het in
het heden is geschreven, maar
het is niet echt experimenteel.
Ik zou het ook geen avant-garde
willen noemen, al zitten in dit
stuk wel dynamische extre
men."
De opdracht luidde het schrij
ven van een openingsstuk van
ongeveer een kwartier voor het
concert, dat verder Celloconcert
nr.l opus 33 (1872) van Camille
Saint-Saëns en Symphonie Fan-
tastique opus 14 (1830) van Hec
tor Berlioz op het programma
heeft staan. Gastspeler is solo
cellist Floris Mijnders van het
Rotterdams Philharmonisch Or
kest.
Voor de invulling van zijn bij
drage kreeg Blaha, die vorig
jaar Noach voor het Zeeuws
Jeugdorkest schreef, de vrije
hand. „Ik hou van symfonische
gedichten, omdat het erg pro
grammatisch is. Je probeert een
tekst of een verhaal in klanken
te gieten." Blaha kwam uit bij
een tekst uit het bijbelboek Apo
calyps, waarin een hemeloorlog
uitbreekt tussen Michael en de
draak, waarbij de draak uitein
delijk wordt neergeworpen op
de aarde. „Ik werk graag met
teksten die een conflict bevat
ten, waarin veel spanning zit.
Dat is theatraal, wat je mooi in
klanken kunt omzetten."
„Het stuk begint heel zachtjes.
Het bouwt zich op vanuit de
strijkers, waarna het geluid zich
langzaam samenbalt. De sfeer is
onheilspellend, met korte mo
tiefjes als bliksemschichten. Er
zitten behoorlijk heftige klan
ken in. Het middendeel is wat
rustiger, met een dansachtig the
ma. In het slotdeel komt het tot
een climax als de draak wordt
neergeworpen, waarna je zijn
uitputting hoort in de vorm van
zuchtend koper."
Mooi lijntje
Blaha heeft in totaal een kleine
drie maanden aan Michael en de
draak gewerkt. Het componeren
is bij hem een organisch proces
waarbij het uitwerken van melo
dielijnen en het instrumenteren
hand in hand gaan. „Vaak weet
je meteen: dat is bijvoorbeeld
een mooi lijntje voor de hobo."
Toch is het eindresultaat altijd
afwachten. „Componeren is een
heel complex mechanisme. Het
is volgens mij een illusie dat je
het stuk tijdens het schrijven in
zijn volheid kunt bevatten. Ge
lukkig kun je als componist heel
veel dingen rationeel benade
ren."
Het Zeeuws Orkest heeft het
stuk inmiddels drie keer gerepe
teerd. „Helaas is de tijd die er
voor is ingeruimd vrij kort. In
het begin was het erg aftasten
voor de musici. Sommige par
tijen zijn lastig maar niet onmo
gelijk. Als je de grote lijn door-
hebt, is het stuk volgens mij vrij
overzichtelijk. Het heeft wel tijd
nodig om het goed neer te zet
ten, vooral om de balans tussen
de instrumenten goed te krijgen.
Ook de overgangen zijn soms
moeilijk."
„Langzamerhand begint het
vorm te krijgen. Ik heb wel het
gevoel dat het goed tot zijn
recht gaat komen." Blaha is in
genomen met de inbreng van
met name dirigent Joan Berkhe-
mer, die zelf regelmatig sugges
ties doet voor kleine aanpassin
gen, vooral als het gaat om de
strijkers. „Hij is zelf natuurlijk
een uitmuntend violist."
Michael en de draak is voor Bla
ha een proeve van bekwaam
heid in het schrijven voor een
complete symfonische bezet
ting. „Ik ben blij met het resul
taat. Er zitten volgens mij heel
mooie dingen in."
Rolf Bosboom
Zomerconcerten van Het Zeeuws Or
kest, zaterdag in St. Baafskerk m
Aardenburg (20.15 uur), zondag Gro
te Markt in Goes (14.30 uur), donder
dag 7 juli Grote Kerk in Veere (20.15
uur) en vrijdag 8 juli in Grote Kerk
Brouwershaven (20.15 uur).
In boerderijgalerie de Osseberg in
Grijpskerke is een groepsexpositie in
gericht. Frederike Doeleman toont
keramiek, Jos Lobée beelden in
brons, Jet Naftaniel-Joëls sieraden en
Saskia Weishut-Snapper peintisse-
ries.
Jan Scheffers opent de expositie don
derdag om 16.30 uur met een muzika
le bijdrage van Jelmer van Veen. Te
zien t/m 13 augustus, din. t/m zat,
14-17 uur.
Het project Silent Movements Interci
ty in Vlissingen gaat vrijdag van
start. Het project bestaat uit tien vi
deoprojecties op muren in de stad. De
deelnemende kunstenaars zijn Hel
mut Dick, Bei Ning, Eelco Brand, Hei
di C. Morstang, Luc Compemol, Olga
Mink, Owen Oppenheimer, Piet Diele-
man, Paul Menno de Nooijer en Up-
perfloor. Opening vrijdag vanaf 21
uur bij café De Branding. Te zien t/m
24 juli dagelijks van 22 - 24 uur.
In het kader van de Dag van de Archi
tectuur houdt het Muzeeum in Vlissin
gen een architectuurrondleiding. Het
thema is Reis door de tijd. De bezoe
ker loopt vanuit de 14-de eeuw naar
de 21-ste. Zondag 15.00 uur.
Fidel Ramirez, Gerardo Garcia (leden
van Gruppo de To var) en Judith Pe
rez exposeren in het Sint Jacobscafé
in Vlissingen. De exposanten tonen ty
pisch Venezolaanse schilderijen. Te
zien tot half september tijdens ope
ningsuren café.
Onder de titel Wachters exposeren
vier kunstenaars tijdelijk in Fort
Rammekens bij Ritthem. De exposan
ten Ans Couwenberg, Rachel Kruit
hof. José Verhaegh en Anna Maria
Verstappen tonen foto's, dia's een vi
deocollage en ruimtelijk werk. Te
zien t/m 3 augustus dagelijks 13-17
uur
De kunst en cultuurroute in Middel
burg staat zondag weer op het pro
gramma.
Dertig galeries nemen deel, waaron
der Atelier Sandra van der Meulen,
pakhuis Borneo (expositie tattoos
Henk Schiffmacher tot half augusus),
galerie Tina (expositie zwart/wit/ zo
mer met grafiek, fotografie en boe
ken) en Studio Meestoot (aquarellen
van rivierlandschap van Frans Peet-
ers.) Zondag 13-17 uur.
Saskia Weishut exposeert in de Syna
goge en de Wandelkerk in Middel-
burg
De exposante toont onder de titel Sa-
ra's droom peintisseries (textiele
'schilderijen'). Ronny Naftaniel (di
recteur centrum informatie documen
tatie Israël) opent de tentoonstelling
donderdag om 14 uur. Te zien t/m 13
augustus. Wandelkerk: ma. t/m vri.
10-17; zat. en zon. 13.30 -17 uur. Sy
nagoge: wo. en don. 12-16 uur.
In de Drukkery in Middelburg is een
expositie ingericht met foto's uit No
Magazine 05. De expositie wordt vrij
dag op het Binnenplein geopend om
17 uur.
Schilderijen van Jan van der Kooij
zijn te zien bij kunsthandel Lauren-
tius in Middelburg. De expositie
wordt zaterdag om 14 uur geopend
door drs F. J. Duparc, directeur van
het Mauritshuis. Te zien vanaf 5 juli
t/m 13 augustus 10-17 uur
Zeeuwse kunstenaars exposeren in de
Kunsttuin bij het Middenhof 3A in
Rilland. De exposanten Corry van
Rees, El Burlage, Pleuni, Anne Man-
naerts, Marion Kamper, Adrienne
Kusters, Steventje Hardeman, Vero-
nie Rens, Loes Müller. Kees Ingelse,
Rinus Rentmeester en Frieda van
Overbeeke-Verschuur tonen steen,
glas, olieverf, aquarel, brons en siera
den. Erik Rotte opent de tentoonstel
ling zaterdag om 15 uur. Te zien t/m
16 juli, 11-17 uur.
In de galerie en tuin van Atelier Sal-
vatore in Arnemuiden is een cursis
tenexpositie te zien met als thema Ar
nemuiden in sepia geschilderd. Te
zien op zaterdag. Er zijn dan tevens
cursisten aan ht werk.
ROTTERDAM
Ned. Architectuurinstituut, IABR te
vens in Las Palmas, Internationale
Architectuur Biënnale Rotterdam -
Flow. In het NAi de tentoonstelling
Flow.
Wereldmuseum Rotterdam: t/m 2 ok
tober, Japanse indigo, kimono's en
textielkunst, 1825-2004; t/m 5 maart
2006, Marokko: kunst design 2005.
De schatkamers. wereldstukken
t/m28 dec.; Expressies in indigo, tex
tielkunst Fukumoto Shihoko t/m 22
mei 2006; Hareth Muthana t/m 30
sep.
Museum Het Schielandshuis t/m 9
september: Nachtmerrie over Neder
land - politieke tekeningen van Leo
Jordaan. t/m 28 augustus: Zwarte
Confetti - foto's en amateurfilms uit
bezet Rotterdam, t/m 20 november:
Rotterdam Geraakt - emoties van een
stad in oorlog, t/m 31 mei 2006 Win
kelen, 75 jaar Bijenkorf Rotterdam,
t/m 28 aug. James Dean, forever
young.
Kunsthal Rotterdam:. Willem de
Kooning - Retrospectief, t/m 11 sep
tember; Johan Hendrik van Masten
broek. Rotterdams impressionist,
schilder en tekenaar, t/m 18 septem
ber Antoni Gaudi: Dromen en bou
wen. Frida Kahlo, foto's van Nicko-
las Muray t/m 25 sep.
Museum Boijmans Van Beuningen:
t/m 31 december. De hoogtepunten
uit de verzameling oude kunst, uit de
periode 1400-1700 en 1730-1950. Op
stelling moderne kunst en surrealis
ten-
Maritiem Museum Rotterdam: t/m 31
december, WereldHaven - HavenWe-
reld. t/m 4 september: Zeemansleven,
t/m 31 december: Binnenvaart,het le
ven, werken en wonen van de binnen
schipper en zijn gezin, vroeger en
nu.t/m 2 oktober Op hoop van zegen:
Heijermans, De Hartog en Slauer-
hoff, schrijvers die de zee op verschil
lende manieren als inspiratiebron ge
bruikten in hun werk. t/m 31 dec; Hol
land Amerikalijn; t/m 11 sep. Varen
in stad en land
Alcatraz. Theaterspektakel, mix van
zang, dans, sport, science-fiction,
stand-up comedy, eten en drinken.
Piekstraat 15e, Rotterdam. Erven
Boonstra BV - vri, zat, zon, ma din en
wo. 19.00-23.00 uur.
Rotte Nachten. Stichting Kunst Zin
nig presenteert ROTTE NACHTEN,
een bijzondere theatervoorstelling ge
speeld door dak- en thuislozen. Op en
langs de Rotte. BEP, Theater op de
Rotte - vri en zat 21.00-23.00 uur.
Cornelli's: Terug naar Rotterdam.
Een gezellig avondje Rotterdams in
burgeren met het virtuoze accordeon
duo de Cornelli's. Nog altijd heffen
zij elkaar perfect op. Vernieuwd, ver
jongd en vermaakt! Beter dan ooit!
Regieadvies: Martin van Waarden-
berg. Prinses Theater - vri en zat
18.45 uur.
Dan maar zo.... Karin Levin, Moni
que van der Ster en Karei de Witt ma
ken er een gezellige puinhoop van tij
dens uw vier-gangen-keuze-diner. Ca
baret Restaurant Schelling's - vr.
18.30 uur.
Dag van de Architectuur. Onder de
noemer Tijdmachine Rotterdam orga
niseert AIR bus- en wandelexcursies
door Rotterdam, die plekken aan
doen die een sterk tijdsbeeld ademen.
Daarnaast opent een aantal nieuwe
of in aanbouw zijn de hoogbouwto-
rens haar deuren. Diverse locaties -
zat 10.00-18.00 uur.
Figurantenfestival JADE. Tijdens dit
bruisende festival wordt de website
www.figurantenwinkel.nl gelanceerd
en draait de première van de video
speelfilm JADE. Locus 010 - za.
16.00-02.00 uur.
RMC Kolkkonsert. Een warme zomer
avond met muziek in een prachtige
omgeving: dat is het Kolkkonsert in
Historisch Delfshaven. Vanaf een drij
vend podium laten musici klassieke
muziek horen uit alle windstreken.
Aelbrechtskolk, Delfshaven - uur.
Trailerpop. Trailerpop is een jaarlijks
terugkerend popfestival, dit jaar al
weer de 21ste editie. Zoals altijd is
het festival gratis. Dit jaar staan Int-
wine en Di-rect op het programma.
Manifestatieterrein Elandstraat - vri
en zat 14.00-22.00 uur.
Johann Sebastian Bach. Motet "Der
Gerechte kommt um". 4e Branden-
burgse Concert (BWV 1049); cantate
Jesu Christ, meins Lebens Licht"
(BWV118); cantate "Brich dem
Iiungrigen dein Brot" (BWV39). Met
het Laurens-Bachorkest en de Lau-
renscantorij o.l.v. Barend Schuur
man. Grote- of St. Laurenskerk - zat
15.00 uur.
Theater op het water: Stichting Drijf
zand. Speciaal voor Theater BEP stel
de Stichting Drijfzand een program
ma samen waarin spel, dans en zang
elkaar in razend tempo en op verras
sende wijze afwisselen BEP, Theater
op de Rotte - zat 20.30-22.00 uur.
Binnenwegmonologen. Een theater-
reis langs 60 spelers die monologen
van bekende en onbekende Rotter
damse schrijvers spelen op onbeken
de plekken achter de gevels van de
Binnenweg.
Start: Centrum Beeldende Kunst.
www.rotterdamheeftkoorts.nl Cen
trum Beeldende Kunst - zat
15.00-17.00 uur.
Amstel Lite Comedy Night. De come
dians van de Comedy Night zetten el
ke maand Calypso op z'n kop. Dit
jaar heeft de Comedy Night een nieu
we naam: Amstel Lite Comedy Night.
Calypso - zat 21.00 uur.
Orgelconcert door Johann Th.
Lemckert. In de serie Laurensorganis-
ten Componisten. Na afloop orgel
bezichtiging. Grote- of St. Laurens
kerk - din. 20.00-21.00 uur.
29 juni t/m 5 ju
WOENSDAG
Seniorenorkest
Het Seniorenorkest Zeeland treedt op in het kader van Goes
600.
Het orkest presenteert zijn inloop-jubileumconcert, met me
dewerking van de Engelse sopraan Carolyn McConnell, het
Seniorenorkest Hoekse Waard en het tiener- en kinderkoor
De Bevelanden van de Zeeuwse muziekschool onder leiding
van Janny Dieleman.
Het Seniorenkoor Zeeland staat onder leiding van Cees Ce-
vaal.
Grote Kerk Goes, 14.00 uur
Sim Bolus
Poppentheater Sim Bolus speelt De koning is bloot.
De voorstelling is gebaseerd op het sprookje van H. C. Ander
sen over de ij dele koning.
•Ambachtscentrum Goes, 15.00 uur
Loevendie meets Fuchs
Theo Loevendie treedt op met Kristina Fuchs Sonic Unit.
Loevendie viert zijn 75-ste verjaardag met een speciaal pro
gramma. In Theo Loevendie meets Kristina Fuchs staat het
jazzrepertoire van Loevendie voorop.
Grote Kerk Veere, 20.00 uur
Openluchtspel
De wonderdokter is een muzikaal openluchtspel.
Een spel over schone schijn en vleierij, waarin een beeld
wordt geschetst van Brouwershaven in de tijd van hoepelrr1-
en pruikentooi, reders en regenten, zakkendragers en haring
pakkers.
Grote Kerk, Brouwershaven, 21.00 uur
DONDERDAG
Rogier en de 7 plagen
Het historisch openluchtspel Rogier en de 7 plagen is te zien
Het spel wordt door tien Goese muziek-, dans- en toneelge
zelschappen in een regie van Koen Schyvens. Het theater
stuk is gebaseerd op de gebeurtenissen tussen 1405 en 2005
en maakt deel uit van de viering 600 jaar Goes. Het stuk
wordt een aantal dagen achter elkaar opgevoerd.
Podium Grote Markt Goes, 14.30 en 20.30 uur
Miniconcert
Gerda Schraven en Marian Beinema geven een concert.
Sopraan Schraven zingt onder begeleiding van pianiste Bei-,
nema Elizabethan lovesongs, wiegenliederen en liederen van!
Schubert en Haydn. Beinema speelt voorts werk van
Chopin. Het concert is onderdeel van het Middelburgse Lan
ge Jan project.
•Nieuwe kerk Middelburg, 15.00 uur
VRIJDAG
Rogier en de 7 plagen
Het historisch openluchtspel Rogier en de 7 plagen is te zien,
Zie donderdag.
Podium Grote Markt Goes, 14.30 en 20.30 uur
Dansfestijn
De jazzafdeling van de Middelburgse Turnvereniging brengti
het jaarlijks dansfestijn.
Onder de titel Wonderwereld brengen de dansers van Dance-
MoTiVation een show waarmee ze het seizoen afsluiten, Zes
choreografen en zo'n 200 dansers hebben meegewerkt aan
de productie.
Stadsschouwburg Middelburg, 19.30 uur
Veere's Genoegen
Het fanfareorkest van Veere's Genoegen geeft een openlucht
concert.
Het orkest van de muziekvereniging brengt onder leiding
van Bram van Overbeeke een gevarieerd programma. Bij
slecht weer wordt het concert gegeven in dorpshuis De Spil.
Schotsehoek, Gapinge, 19.30 uur
Orgelconcert
De Goese organist Jos Verpoorte geeft een orgelconcert.
Verpoorte bespeelt het orgel van de Cuyperskerk. Hij brengt
een programma met werken van Buxtehude en Bach (Trioso
nate V en Fantasie en fuga in c), koraalbewerkingen van
Krebs en tot slot een Toccata van Jules Grison.
Cuyperskerk Sas van Gent, 20.00 uur
Tango, Tango
De show Tango, tango brengt de geschiedenis van de tanj
in beeld.
De show wordt gebracht door muzikanten van het tango-en
semble Yira-Yira en de dansers van The Almavo Dance Com
pany.
De show brengt de ontwikkeling van de tango in beeld van
af de aankomst van immigranten in Buenos Aires tot nu.
Theater de Mythe, Goes, 20.00 uur
Openluchtspel
De wonderdokter is een muzikaal openluchtspel.
Zie donderdag
Grote Kerk, Brouwershaven, 21.00 uur
Ploenthers punch
De Ierse formatie Ploenthers punch treedt op.
De band komt uit het Ierse Cork en speelt traditionele Ierse
folk en pub songs. De musici maken op dit moment een toer-
nee door Europa.
Murphy's corner Goes, 21.30 uur
ZATERDAG
Carillonconcert
Frits Reynaert geeft een gastbeiaardconcert op het carillon
van de St. Jacobskerk.
Reynaert is een van de drie beiaardiers die de beiaard van
het Koninklijk Paleis op de Dam bespelen.Hij brengt een
programma met werken van Bach, Le Bègue, Bizet, Masse
net, Vogel en Giuliani. Aanbevolen luisterplaats is het Bel-
lamypark.
St. Jacobskerk Vlissingen, 12.00 uur
Rogier en de 7 plagen
Het historisch openluchtspel Rogier en de 7 plagen is te zift
Zie donderdag.
Podium Grote Markt Goes, 14.30 en 20.30 uur
Brassbandconcert
De Brassbands ONDA uit Ritthem en OKK uit Westkapelk
geven een concert.
Het concert staat onder leiding van dirigent Ronny de Rooi
Zandweg hoek Dorpsstraat Ritthem, 15.30 uur
Markiezaatconcert
Het Egidius Kwartet treedt op tijdens het Markiezaatcon
cert.
Het kwartet bestaat uit Peter de Groot (alt), Marco v.d. Klu
dert (tenor), Hans Wijers (bariton) en Donald Bentvelsen
(Bas). De vier heren, plus een een Spaanse dame sopraan
Maria Luc Alvarez) zingen Franse poëzie over liefde, verlf
gen, romantiek en weemoed.
Grote kerk Veere, 15.30 uur
Christian Blaha: „Componeren is een complex mechanisme.
foto Ruben Oreel
