Hartslagmeter nuttig voor ieder
PZC
Vlissingse kliniek behandelt
bijzondere gebitsklachten
Geen beter alternatief voor de bril
Wanneer is bezoek
aan arts onnodig?
Gepeste kinderen
moeten sociale
vaardigheden leren
Meetapparatuur niet alleen meer voorbehouden aan artsen en topsporters
Tractieapparaat tegen polsklach
Hersenscan legt neporgasme blo
Henna tatoeages gevaarlijk
Soja beïnvloedt vruchtbaarheid
dinsdag 28 juni 2005
door Ronald Vrugteman
Trainen met behulp van een hartslag
meter is al lang niet meer voorbe
houden aan topssporters. Sterker nog,
mannen en vrouwen die voor hun con
ditie of om af te vallen willen gaan
sporten, kunnen veel baat hebben bij
een hartslagmeter. Geen enkele kan
een hartinfarct voorkomen, maar een
hartslagmeter stelt je wel in staat vei
lig en verantwoord te sporten. En om
de prijs voor dergelijk techniek hoeft
tegenwoordig niemand het meer te la
ten.
De harlslagmeter werd populair na de
geslaagde werelduurrecordpoging van
de Italiaanse wielrenner Francesco Mo-
ser in 1984 in Mexico. Moser trainde na
melijk met zo'n meter en plotseling za
gen sporters de waarde er van in, om te
kunnen pieken op het juiste moment.
De hartslagmeter is inmiddels afge
daald naar het niveau van de vrijetijds-
sporter. Mede doordat de prijzen ook
fors zijn gedaald. Na wat zoeken op in
ternet wordt duidelijk dat voor minder
dan veertig euro een meter valt aan te
schaffen. Je kunt ook gaan voor een top
model, waarmee je zo ongeveer alles
kunt meten wat er op sportief gebied te
meten valt, maar daar tel je dan meer
dan driehonderd euro voor neer. Het is
onomstreden dat regelmatig gebruik
van een hartslagmeter erg handig is
voor iedereen die sport. Ook voor dege
nen die net beginnen met sporten.
Individueel
De hartslag is individueel bepaald en
afhankelijk van een veelheid aan facto
ren, zoals leeftijd, geslacht en getraind
heid Het is daarom belangrijk vast te
stellen wat de ideale individuele hart
slag is. Een hartslagzone is een gebied
waarin je het meeste resultaat zult be
reiken en waarin je prettig en veilig
kan sporten zonder kans op overver
moeidheid. De rusthartslag en/of de
maximale hartslag moeten eerst wor
den gemeten of geschat om de juiste zo
ne te kunnen bepalen. De maximale
hartslag is het aantal hartslagen per mi
nuut waarboven je hart niet kan ko
men, ongeacht het niveau van de in
spanning. Het is belangrijk om je maxi
male hartslag te bepalen alvorens je de
optimale trainingshartslag kunt bepa
len die je gebruikt tijdens het sporten.
Voor schatting van de maximale hart
slag wordt een eenvoudige formule ge
Voor het sporten op elk niveau is een hartslagmeter een waardevol hulpmiddel. Het apparaat voorkomt dat te intensief
wordt getraind, maar geeft ook aan dat er best iets harder kan worden getraind. foto GPD/Polar
hanteerd: Maximale hartslag 220 -
leeftijd. Dus iemand van 45 heeft vol
gens die formule een maximale hart
slag van 220 - 45 175. Zoals gezegd be
treft het hier een schatting, want an
ders zouden alle mensen van 45 jaar
een maximale hartslag hebben van 175
en dat is beslist niet zo. Maar de formu
le geeft wel redelijk betrouwbare uit
komsten voor volwassenen en jongeren
die niet meer groeien. Het is wel belang
rijk om te beseffen dat de werkelijke
waarde ongeveer tien procent kan af
wijken van de uitkomst van de formu
le. Wie zijn of haar individuele hartslag-
zones nauwkeuriger wil weten, kan het
beste een zogeheten maximale inspan
ningstest doen onder begeleiding van
een (sport)arts of inspanningsfysioloog.
Tussen de rusthartslag en de maximale
hartslag ligt het gebied waarin het hart
aan het werk gaat. Hoe groter dit ge
bied, hoe groter de hartslagreserve. Ie
mands rusthartslag is het aantal slagen
per minuut als die persoon volledig ont
spannen is. Dit is het beste 's ochtends
te meten voor het opstaan. Normaal ge
sproken ligt de rusthartslag van een vol
wassene tussen de 60 en 80 slagen per
minuut, maar voor een topsporter kan
dit wel minder dan 30 slagen per mi
nuut zijn. Een extreem hoge rusthart
slag kan een teken van overtraining of
ziekte zijn.
Er zijn vier hartslagzones waarin kan
worden getraind. De zones worden be
rekend door een percentage te nemen
van de maximale hartslag. Wie dus niet
regelmatig met de vinger aan de pols
wil controleren of nog in de juiste zone
wordt getraind, moet dus een hartslag
meter gebruiken. Met een hartslagme
ter is het mogelijk veilig en effectief te
trainen in de juiste zone; afhankelijk
van doel en conditie.
Bijvoorbeeld voor iemand die aan het
revalideren is, of begint met sporten, is
bewegen op een inspanningsniveau van
50-60 procent van de maximale hart
slag heel goed, terwijl voor een atleet
die de marathon wil lopen, het weer be
ter is om de meeste training te doen op
60-80 procent van de maximale hart
slag. Afhankelijk van het doel van de
training kan worden gekozen uit een
van de vier hartslagzones: Lichte inten
siteit (50-60 procent van de maximale
hartslag) - dagelijkse activiteiten. Het
inspanningsniveau voor wie actiever
wil worden. Voor iemand die niet eer
der gesport heeft, een aanzienlijk over
gewicht heeft of net weer begint na een
onderbreking of ziekte, is dit een be
langrijk niveau om mee te beginnen.
Lichte tot gemiddelde intensiteit
(60-70 procent van de maximale hart
slag) - verbeteren gezondheid. Voor het
verbeteren van de conditie is dit het
beste niveau en het wordt ook aanbevo
len voor diegenen die hun gewicht op
peil willen brengen of houden. De inten
siteit is zwaar genoeg om het lichaam
te ontwikkelen, maar kan nog steeds
goed worden volgehouden. Voorbeel
den van activiteiten in deze zone zijn:
stevig wandelen, joggen, aerobics en
fietsen in een pittig tempo.
Gemiddelde intensiteit (70-85 procent
van de maximale hartslag) - conditie
verbetering. Sporten op dit niveau ont
wikkelt het hart, het ademhalingssys
teem, de longfunctie en het algemene
uithoudingsvermogen. Het zogenoemde
aërobe vermogen - de capaciteit van
het lichaam om zuurstof naar de spie
ren te brengen en afvalstoffen af te voe
ren - verbetert in deze zone. Het kan
bijvoorbeeld joggen, hardlopen, fiet
sen, zwemmen of aerobics zijn, maar in
een hoog tempo.
Melkzuur
Zware intensiteit (85-100 procent van
de maximale hartslag) - prestatiegerich
te training. Op dit niveau wordt spor
ten snel anaëroob, dat wil zeggen dat
het bloed dat door het hart gepompt
wordt, niet langer voldoende zuurstof
naar de spieren kan brengen. Dit ver
oorzaakt de vorming van melkzuur in
de spieren. Training op deze intensiteit
veroorzaakt vermoeide spieren, zware
ademhaling en uitputting. Dit niveau is
slechts bedoeld voor getrainde spor
ters, gedurende korte periodes en hoog
uit een of twee keer per week.
De zones een tot en met drie zijn de
meest gebruikte voor mensen die se
rieus wil werken aan conditie en/of ge
wicht. Voor mensen die na lange tijd
weer willen beginnen met sporten is
het altijd aan te raden vooraf een be
zoekje te brengen aan huisarts of nog
beter sportarts. Voor dat laatste kan
men terecht bij een van de Sport Me
disch Advies-centra in Nederland
(www.sportkeuring.nl). Op internet is
veel te vinden over hartslagmeters.
GPD
MIDDELBURG - Fysiotherapiepraktijk Fysico ai
Veersesingel in Middelburg behandelt de polsaando
carpaal tunnel syndroom sinds kort met een elek
tractieapparaat. Volgens therapeut K. Reinders is I
de eerste praktijk in Zeeland die het apparaat ir
heeft. „Er zijn er vijftien van in Nederland." Carpaal
nel S yndroom is een veel voorkomende aandoening
bij druk op de zenuwen in de pols ontstaat die pijn
duim, wijsvinger en middelvinger veroorzaakt. Het
komt vooral mensen die voor hun werk veel typen, 1
ren, hakken of drukken.
Het tractieapparaat is een polsband waarmee de c
arm gecontroleerd wordt aangespannen. De patiënt
hem een kwartiertje om houden. Door de rek wordei
jes in de pols en de band die eroverheen ligt los!
wordt de tunnel ruimer. De druk op de zenuwen nee
Het tractieapparaat is een uitkomst, vindt Reinders
voorkomt spalken of, als dat niet werkt, een operatii
In milde gevallen is de patiënt na tien of twaalf beh
lingen met het tractieapparaat van de klachten af.
GRONINGEN - Orgasmen zijn niet te faken voor de
nen. Een hersenscan laat duidelijk zien of een vrou
neporgasme heeft of niet. Bij een vrouw die alleen
doet alsof ze klaarkomt, zijn er andere hersengedeell
tief dan bij vrouwen die een echt orgasme hebbei
blijkt uit onderzoek van professor G. Holstege en J.
giadis van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG).
De verschillen kwamen aan het licht tijdens een c
zoek naar de hersenactiviteit van mannen en vrouw
dens seks. Voor dit onderzoek werden dertien vrouv
elf mannen gevraagd met hun hoofd in een PET-sc
te gaan liggen, terwijl hun partner hen seksueel stim
de. ANP
DEN HAAG - Tijdelijke tatoeages met 'black henna
nen zorgen voor ernstige allergische reacties vari
van jeuk tot blijvende huidverkleuring en littekei
Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) waarschuwt vi
tatoeages en adviseert ze te mijden.
De VWA deed de waarschuwing uitgaan na klachte:
de tatoeages uit België. De inspectiedienst kondigd
week al een onderzoek aan naar de schadelijke tato
De tijdelijke tatoeages zijn in de vakantieperiode
lair. Vooral onder jongeren zijn ze een populair vak
souvenir. In zwarte henna zit parafenyleendiamin
stof die allergische reacties kan veroorzaken. Het is
den om de huid met deze stof te beschilderen. ANP
KOPENHAGEN - Mensen die kinderen willen ki
kunnen maar beter niet al te veel soja eten. Het bes
deel genistein genaamd, zorgt er namelijk voor dat
cellen 'opbranden' daardoor onvruchtbaar word
niet meer in staat zijn een eicel te bevruchten. Da
professor Lyn Fraser van King's College Londen ti
ben ontdekt.
Zij maakt haar bevindingen deze week bekend op ee
ferentie over vruchtbaarheid en voortplanting in de
se hoofdstad Kopenhagen. GPD
door Paul van Dijk
Minister Hoogervorst sug
gereert met zijn maatre
gelen dat mensen onnodig ge
bruik maken van de huisart
senzorg. De gezondheidszorg
wordt onbetaalbaar. Er moet
wat gebeuren, maar onnodig
gebruik? In mijn eigen prak
tijk zie ik dat mensen juist
steeds selectiever omgaan
met de zorg. Men komt niet
meer op het spreekuur met
een dag koorts of met een
paar dagen hoesten. Mensen
weten dat veel alledaagse
klachten en kwalen na een
paar dagen vanzelf overgaan.
Voortijdig doktersbezoek
heeft dan meer schaduwkan
ten dan voordelen. In de tijd
dat mijn schoonvader huis
arts was, 25 jaar geleden,
was dat wel anders. Zijn
wachtkamer zat dagelijks vol
met vaste klanten. Er waren
er die standaard twee keer in
de week op het spreekuur
kwamen. Niet dat ze ziek wa
ren, ze kwamen gewoon voor
het praatje in de wachtkamer
of voor de aai over hun bol
van de dokter.
In 2005 is het gezelligheids
motief om de dokter te bezoe
ken niet meer aanwezig. Uit
onderzoek van het Nivel
(tweede nationale studie)
blijkt dat mensen minder on
nodig naar de huisarts gaan
dan vroeger.
Vergeleken met 15 jaar gele
den ervaart de gemiddelde
Nederlander meer klachten
maar gaat daarmee procen
tueel minder gauw naar de
dokter. Dit geldt voor zowel
lichamelijke als psychische
aandoeningen.
Het 'zelf dokteren' is toegeno
men. Mensen kopen steeds va
ker een zelfzorgmiddel, waar
door een recept van de dok
ter niet nodig is. Een andere
optie waardoor de huisarts
minder wordt geraadpleegd
is internet.
Via een e-consult kunnen
mensen buiten de huisarts
om advies vragen over hun
klacht of kwaal. Mijns in
ziens zal in de toekomst een
steeds groter deel van de
klachten op deze manier wor
den afgehandeld.
Volgens de onderzoekers zijn
niet alleen de patiënten ver
anderd Ook de huisartsen
zijn anders gaan communice
ren met hun klanten. Ze zijn
minder gericht op emoties en
werken meer taakgericht. Er
is minder tijd voor een praat
je. De tijd wordt besteed aan
medisch technische aspecten.
Deze nieuwe zakelijkheid
van de huisarts is ongetwij
feld het gevolg van de vele
veranderingen in de huisart
senwereld. Zelf merk ik ook
dat de komst van huisartsen
posten, de intrede van de
computer en het protocolma-
tig werken mijn vak afstande
lijker en zakelijker heeft ge
maakt.
Daar staat tegenover dat ik
me soms net een psychiater
of dominee voel. Een flink
deel van mijn spreekuur
wordt in beslag genomen
door consulten die gaan over
arbeidsconflicten, seksuele
problemen, opvoedingsvra-
gen, relatievraagstukken en
andere levensvragen. Deze
tendens om met psychosocia
le problemen naar het spreek
uur te gaan, klopt niet' met
het Nivel-onderzoek. Daarin
komt juist naar voren dat het
aandeel aan psychische klach
ten sinds 1987 is gedaald van
9.6 naar 5.1 procent van het
spreekuuraanbod.
Mogelijk heeft deze uitzonde
ringspositie te maken met het
feit dat mijn relatie met pa
tiënten al 23 jaar bestaat.
Nog een vraagje aan Hooger
vorst. Wat is onnodig ge
bruik? We hebben in Neder
land nooit afgesproken wat
wij onnodig huisartsenbe-
zoek vinden Is een consult
uit ongerustheid onnodig? Is
een consult om geïnformeerd
te worden over gezondheidsri
sico's onnodig?
Paul van Dijk is huisarts
door Wendy van den Hurk
Was je tandenrij niet com
pleet, dan moest je vroe
ger vaak naar Breda. Net als in
het geval van een lipspleet of
als je voor een tandartscontrole
onder narcose moest. Voortaan
kan het ook in Ziekenhuis Wal
cheren in Vlissingen. Dat heeft
sinds kort een kliniek voor tand
heelkunde.
De artsen uit die kliniek durven
het woord succes in de mond te
nemen. „Natuurlijk moeten pa
tiënten hun weg nog een beetje
vinden, maar we hebben de afge
lopen tijd steeds meer mensen
behandeld", zegt tandarts M.
van Hout.
Die mensen komen allemaal met
bijzondere gebitsklachten. Lip-,
kaak- en gehemeltespleten (ofte
wel een 'hazelip') bijvoorbeeld.
Mensen bij wie het glazuur niet
goed is aangelegd, of patiënten
met te weinig tanden of kiezen.
De kliniek doet ook aan cosmeti
sche tandheelkunde, maar meer
'voor erbij'.
Van Hout: „Het is een centrum
voor bijzondere tandheelkunde.
Patiënten kunnen alleen wor
den doorverwezen. Zij moesten
voorheen naar een specialist in
het ziekenhuis van Breda of die
arts kwam naar Vlissingen. Wal
cheren is altijd dependance ge
weest. Toen wij nieuwe kaakchi-
rurgen kregen, kwam de uitbrei-
Tandartsen M. van Hout (1) en R. Reddingius en assistente M. Scherp.
ding in zicht. Zij wilden zich
ontplooien maar ook patiënten
hadden behoefte aan meer."
Open
De kliniek is een paar maanden
open, maar opent deze week offi
cieel. Er werken vier tandartsen
en een mondhygiënist. Eentje is
afkomstig uit Breda, een ander
uit Bergen op Zoom. De andere
twee tandartsen, onder wie Van
Hout, werken nog parttime in
hun eigen praktijk. Collega R.
Reddingius neemt in de kliniek
de narcosegevallen op zich.
„Dat zijn mensen met een enor
me angst voor de tandarts. Kin
deren of mensen van Arduin die
niet snappen waarom hun mond
foto Lex de Meester
moet openstaan. Daar is narcose
nodig. Doorgaans saneer je dan
direct de hele mond."
Het Antoniusziekenhuis in Oost
burg biedt sinds vorig jaar tand
heelkundige behandelingen on
der narcose aan mensen met een
verstandelijke handicap. Ook
mensen die erg bang zijn voor
de tandarts kunnen er terecht.
door Arend van Wijngaarden
Oogarts Ying-Khay Nio pro
moveerde onlangs aan de
Rijksuniversiteit Groningen op
een onderzoek naar de verschil
len in zicht tussen brildragers,
contactlensgebruikers en men
sen die een laseroperatie heb
ben ondergaan. Geen enkel al
ternatief bleek het beter te doen
dan de aloude bril, is een van
zijn conclusies. En alle fouten
in het oog wegpoetsen met ope
raties is helemaal niet verstan
dig omdat dan de scherptediep
te minder wordt.
Met de methode van het kijken
naar zwarte letters op een wit
bord lukt het bijvoorbeeld wel
om dat ene bord erg scherp te
krijgen. Maar in werkelijkheid
kijken mensen niet alleen naar
één bord op één afstand. Ze wil
len iets wat voor of achter dat
bord staat ook scherp kunnen
zien. Bovendien kunnen het oog
en de hersenen een onnatuurlijk
superscherp zicht waarschijn
lijk helemaal niet verwerken.
Vooral dat laatste, dat het hele
maal niet handig is om te probe
ren een 'perfect' oog te ontwik
kelen, is één van Nio's belang
rijkste conclusies in zijn onder
zoek. Doordat er in het normale
mensenoog allemaal foutjes zit
ten, zogenoemde abberaties,
wordt de buitenwereld niet als
een perfect beeld op het netvlies
geprojecteerd. Dat maakt het
zicht een beetje minder scherp.
Maar het voordeel is dat er niet
één brandpunt is maar een bre
der gebied waarin het oog op
zijn best is: een grotere scherpte
diepte.
Zoomlens
Het is te vergelijken met een
zoomlens van een camera. „Als
het oog niet steeds hoeft in te
zoomen of uit te zoomen maar
in een breder gebied vrij scherp
ziet, is dat handiger in het dage
lijks leven", stelt Nio.
Voor zijn onderzoek gebruikte
Nio niet het bekende witte
scherm met zwarte letters maar
een beeldscherm met verschil
lende streeppatronen. Door dat
patroon te variëren kon hij de
contrastgevoeligheid en scherp
tediepte bepalen. Nio mat op
die manier ruim honderd men
sen met van nature goede ogen.
Hij testte de methode vervol
gens bij groepen van zo'n tien
mensen die met verschillende
methodes optisch gecorrigeerd
waren: contactlenzen, bril, staar
operatie, Lasik-laseroperatie en
mensen met een geïmplanteerde
artisanlens. Wat bleek was dat
bij brildragers niet alleen het
zicht scherp wordt, maar ook
het contrast goed blijft. Bij de
mensen met een laseroperatie
was het zicht minder scherp en
ze gingen minder contrast zien
doordat de laser aberraties (fou
ten) toevoegde bij het corrigeren
van de brilsterkte. GPD
Je hebt kinderen die altijd ge
pest worden. En kinderen die
leeftijdsgenootjes in bescher
ming nemen. Volgens professor
Kees van Lieshout is er sprake
van een patroon dat zich in ver
schillende relaties telkens her
haalt.
door Annemarie Haverkamp
Er zijn van die vrouwen die
steeds weer op 'foute' man
nen vallen. De ene klootzak is
nog niet uit beeld, of de volgen
de dient zich aan. Familie en
vrienden van deze vrouwen
snappen er niets van. 'Ze zou in
middels toch beter moeten we
ten?'
Professor Kees van Lieshout
van de Nijmeegse Radboud Uni
versiteit trekt zijn wenkbrau
wen niet meer op bij dergelijke
verhalen. Hij weet inmiddels
dat mensen volhardend zijn in
het kiezen van bepaalde types
als vriend of partner.
„Mensen hebben dat zelf niet in
de gaten. Als het een keer is mis
gegaan, zeggen ze: ik kies nu
een ander soort vriend."
Ontwikkelingspsycholoog Van
Lieshout deed onderzoek naar
vriendschapsrelaties bij kinde
ren. Een van zijn bevindingen is
dat jongens en meisjes steeds de
zelfde rol op zich nemen als ze
met iemand bevriend raken. Zo
zijn er de beschermende types,
die altijd een vriendschap aan
gaan met iemand die gepest
wordt. En je hebt de kinderen
die gemakkelijk contact leggen,
vaak de trekkers in een groep.
Er is ook altijd een categorie
die zich graag op sleeptouw
laat nemen door een ettertje."
„Je ziet dat kinderen die een be
paalde positie in een groep heb
ben, in no-time dezelfde positie
in een nieuwe groep hebben als
ze bijvoorbeeld naar een heel
nieuwe klas gaan", vertelt Van
Lieshout.
Kinderen die gepest worden,
blijven dus onbewust de rol van
'underdog' op zich nemen. Het
slachtoffer in een nieuwe groep
zetten, is niet voldoende.
„Training in sociale vaardighe
den is dan een noodzakelijke
aanvulling", aldus de onderzoe
ker. Het aanpakken van het pro
bleem, is wel degelijk van be
lang. Het onderzoek van Van
Lieshout laat namelijk oc
dat kinderen die in meerd
laties in de klas de n
'slachtoffer van pesten' h
later in het voortgezet i
wijs een groot risico lopen
treem lage zelfwaarden
zelfs depressiviteit.
„Vaak wordt gedacht: oc
gaat wel weer over. Maar
een misvatting."
Vooral meisjes lijden er
onder als ze slachtoffer v
van meerdere structurele
rijen. Er is een aantoonbi
latie met ernstige emo'
problemen op de midd
school.
„Voor vrouwen is de bel
van hechte relaties veel b
rijker dan voor mannen.
schappen tussen meisje
persoonlijker. Vrouwen
len veel over zichzelf, wa
ze kwetsbaar zijn. Ze v
makkelijk slachtoffer van
del of gemanipuleer.
Kinderen die op de basis
meerdere vriendschappei
den waarin ze een positi
sociale rol speelden, blijl
de middelbare school bi
presteren. Ze zitten goed
vel en vertonen weinig ag
gedrag. „Je ziet dat als i
van dit soort vriendschap
een klas zijn, de klas ma
ker te hanteren is", zef
Lieshout.
Leerkrachten kunnen du
hebben bij het verkrijgen
zicht in de vriendschapsr
tussen de kinderen in hu
„We hebben al eens i
werkt aan een interveni
gramma voor het ZMOK
Moeilijk Opvoedbare 1
ren)-onderwijs", aldus ei
meegse professor. De
zoeksresultaten werden
taald naar de praktijk
klas. Waar zitten de prob
Hoe kan de sfeer verbi
Van Lieshout pleit er oo
dat er een signaleringss;
komt voor kinderen bij w
blemen te verwachten zi
kans is groot dat kindei
op de basisschool gepes
den, in het gezin ook
slachtofferrol hebben.
„Je zou de kinderen vanaf
boorte moeten kunnen 1
Via het consultatiebure<
voorbeeld. Ouders hoeve
er niet voor te schamen
hulp krijgen." GPD
