Met suiker verdwijnt veel werk
D66 ziet Borssele als breekijzer
voor meer duurzame energie
iiogascentrale
iaat draaien op
andbouwgewas
ZMF verwijt D66 verwerpelijke ruil
Anderhalf miljoen
extra voor openbaar
vervoer in Zeeland
15
jannen EU zouden einde 5000 akkerbouwbedrijven en 11.500 banen betekenen Veel Polen werken als zelfstandige
i
Fietstocht over snelweg beboet
Open tuindag Baarland afgeblazen
ifanterie
lat zich
ien in Goes
woensdag 22 juni 2005
gfFmgt Jan Rozendaal
«HAAG - De Nederlandse
Meelt verdwijnt als de
jopese Commissie haar plan-
„dooftet om de suikermarkt
lervormen. In Nederland
11.500 arbeidsplaatsen
fijnen. In totaal zullen
5000 akkerbouwbedrij-
9het loodje leggen. In Zee-
gouden dat er 1000 kunnen
plet uit een onderzoek dat
[bureau Research voor Beleid
uitgevoerd voor het Plat-
Toekomst Suikermarkt
arin bietentelers en suiker-
jucenten zich hebben vere-
de CNV Bedrijvenbond,
sla Nederland en het Hoofd-
jjuctschap Akkerbouw. Het
sort is gisteren in Den Haag
éoden aan de Tweede Ka-
jdaag maakt de Deense euro-
amissafis voor landbouw Fi-
jrBoel haar plannen bekend
de suikermarkt te hervor-
a, Het gisteren gepresenteer-
japport gaat nog uit van de
Verlaging van 33 procent op
jeren 39 procent op suiker-
Sai die haar voorganger
diler wilde doorvoeren. Uit
uitgelekte plannen van Fi-
ec Boel blijkt dat de Europe-
Commissie een nog drasti
er prijsverlaging overweegt
itn42,6 procent binnen twee
c) zodat de schade voor de
dor nog zwaarder kan uitval-
ïindigen
linkomen van akkerbouwers
suikerbieten zal als gevolg
hervorming met bijna
istig procent dalen. Een deel
ihen zal het bedrijf moeten
i. Van de 14.000 akker-
jtbedrijven die suikerbieten
n, zullen er volgens het rap-
mogeüjk niet meer dan
14 overblijven. Bestuurslid J.
Koeijer van de Nederlandse
Serbouwvakbond stelt dat
op de vijf bietentelers uit
iland komt. Volgens die bere-
jung zouden mogelijk 1000
akkerb ou wbedri j ven
de Europese suikerhervorming
niet overleven.
De drie overgebleven suikerfa
brieken in Nederland zullen de
poorten moeten sluiten, wat een
verlies van 900 arbeidsplaatsen
betekent. Ook bij transporteurs,
toeleveranciers en loonbedrij
ven staan veel banen op het
spel. Het rapport voorspelt een
verpaupering van het platteland
in de economisch zwakkere re
gio's Groningen, West-Brabant
en Zeeland. „Ik heb in het rap
port niets van overdrijving kun
nen proeven", aldus De Koeijer.
In Den Haag hebben gisteren on
geveer duizend boeren en werk
nemers uit de suikersector tegen
de plannen van de Europese
Commissie gedemonstreerd. De
Koeijer, zelf akkerbouwer in
Brouwershaven, schat dat hon
derd Zeeuwen de rit naar Den
Haag hebben ondernomen.
Onder hen ook WD-Statenlid
J. Maris, akkerbouwer in Zaam-
slag. „Dit gaat iedere akkerbou
wer in Zeeland aan", zegt hij.
„De bietenteelt is voor ons onge
veer de winst op de boerderij.
Als die verdwijnt, zullen veel ak
kerbouwers stoppen, of vluch
ten in de verbouw van graan,
aardappelen en uien, gewassen
waarvan de prijzen de laatste ja
ren erg laag zijn." Het Platform
Toekomst Suikermarkt pleit
voor een alternatief sanerings
plan. „Ook een verslechtering",
aldus Maris, „maar de gezonde
bedrijven kunnen ermee uit de
voeten. De sanering moet in ie
der geval veel geleidelijker dan
de Europese Commissie wil."
Suikerbietentelers en werknemers voeren actie op het Plein in Den Haag tegen het Europese hervormingsvoorstel voor de EU-suikermarktordening. foto Juan Vrijdag/ANP
TERNEUZEN - Het aantal buitenlanders dat een bedrijf
je is begonnen in Zeeland was vorig jaar ruim twee keer
zo groot als in 2003. De Kamer van Koophandel noteerde
388 inschrijvingen in het handelsregister tegen 173 het
jaar daarvo'or.
Vooral Polen ontdekten de provincie; in 2003 begonnen
tien Polen een bedrijfje, vorig jaar waren dat er 140.
Ruim honderd van hen begonnen een land- en/of tuin-
bouwbedrijfje. Ook de bouwsector is populair bij de Po
len. Het verkrijgen van een werkvergunning vergt norma
liter veel papieren rompslomp. De Polen omzeilen dat
door zich bij de Kamer in te schrijven als bedrijf. Veelal
als zelfstandige zonder personeel, om zich daarna te ver
huren.
Ruim eenderde van de in 2004 startende buitenlandse on
dernemers kwam uit Polen. Maar ook Belgen (75) Duit
sers (23), Turken (16), Surinamers en Antillianen (samen
ook 16) weten intussen de weg in de provincie. Daarnaast
kwamen er nog 118 ondernemers uit een keur van meer of
minder exotische landen. Belgen begeven zich graag in de
detailhandel en ondernemers van zeer diverse pluimage
zijn geïnteresseerd in het opzetten van een dienstverlenen
de onderneming.
De Zeeuwse cijfers sluiten aan bij het landelijke beeld. Po
len proberen in heel Nederland voet aan de grond te krij
gen. Waren er in 2003 nog geen 300 Poolse starters, in
2004 begonnen zo'n 1170 Polen een bedrijf in Nederland.
Alleen de Turken scoorden met zo'n 1700 nieuwe onderne
mers nog hoger.
MIDDELBURG - Een 24 jarige man uit Goes is gisteren
door de Middelburgse politierechter veroordeeld tot een
boete van 130 euro. De verdachte was er niet om zijn ver
weer te voeren, daarom werd zijn zaak bij verstek behan
deld.
De feiten waren overduidelijk. De man had 17 april rond
middernacht in een dronken bui over de A58 gefietst, ter
hoogte van Kapelle.
De politie had hem in de kraag gevat en een ademalcohol-
gehalte van 650 microgram gemeten. Dat was nog weinig
gezien de verklaring van de man dat hij die avond een
stuk of twintig biertjes had gedronken.
BAARLAND - De eigenaren van Slot Baarland in het ge
lijknamige dorp hadden hun voornemen om hun tuin za
terdag 25 juni open te stellen al eerder afgeblazen, toch
krijgt de familie Steketee nog dagelijks talloze aanmeldin
gen.
Kasteelheer M. Steketee maakt duidelijk dat de open tuin
dag definitief niet doorgaat. Hij wil voorkomen dat zater
dag allerlei belangstellenden voor een gesloten hek ko
men te staan. „De telefoon staat niet stil. Mensen uit alle
hoeken van de provincie melden dat ze er aan komen. We
krijgen ook massa's brieven en kaarten. Ik vrees dat hon
derden mensen menen dat zaterdag de tuin open is, ter
wijl dat niet zo is. Het zou zonde zijn als die mensen alle
maal voor niets afreizen naar Baarland."
De Steketees spelen wel met het idee de slottuin volgend
jaar een aantal dagen open te stellen voor publiek. Vorige
week mocht wel een aantal tuinliefhebbers een kijkje ko
men nemen, maar die dag was alleen bedoeld voor Baar-
landers.
ifHenk Postma
SüEUZEN - Op de Axelse
komt een centrale voor
l-energie. Plannenmaker is ei-
aar Adri Roelse van het nieu-
bedrijf Biocups BV uit West-
ptlle. De centrale moet gaan
uien op landbouwgewassen
ndere biologisch afbreekba-
(loducten.
havenschap Zeeland
pis heeft er een terrein
tbeschikbaar van een hecta-
aastde grond die voor tuin-
Éassenis gereserveerd. As
laan Roelse ligt, komt de in-
Satie volgend jaar al in ge
il. Momenteel vindt overleg
its over bouw- en milieu ver-
Éigen.
sntrale levert behalve elek-
tot(7 miljoen kilowatt, ver-
jlbaar met het verbruik van
gezinnen) ook organische
Schieten met een semi
otisch geweer, klimmen
abseilen. Het kan vrijdag bij
dpunt Zeeland, waar de C-
ppagnie van het 17de Panster-
Éeriebataljon uit Oirschot
'Presenteert.
presentatie begint om 13.00
ten duurt tot 16.00 uur. Het
kan niet alleen zelf in
•stomen. Bij Sportpunt Zee-
is ook materieel van de
jpagnie te bezichtigen en in-
'knsten laten zien hoe ze op
inlandse vredesmissies op
een. Het legeronderdeel is in
niari teruggekeerd uit Irak
"een verblijf van vier maan-
lMet de Open Dag Zeeland
;ne landmacht niet alleen to-
zij in huis heeft, maar
ijnngeren enthousiast maken
ér bet leger.
'17e Panterinfantiebataljon
Fuseliers Prinses Irene
«vanouds een hechte band
De Prinses Irene-
|netrok in de oorlog met de
^rden op vanaf Norman-
meer in Zeeland.
meststoffen voor de akkerbouw.
De opgewekte energie kan zo
wel worden doorgeleverd aan
het elektriciteitsnet, als worden
benut voor verwarming van kas
sen.
Voor de exploitatie heeft Roelse
een apart bedrijf opgericht: Bio
gas Zeeland BV i.o. Het is de be
doeling dat aan dat bedrijf ook
landbouwers gaan deelnemen
die de centrale gaan voeden met
organisch materiaal. Bij het pro
ject zijn verder de projectont
wikkelaar en investeringsmaat
schappij Van Garderen en Dek
ker uit Goes, en het adviesbu
reau DLV uit Wageningen be
trokken.
De centrale moet gaan draaien
op een jaarlijkse aanvoer van
20.000 kubieke meter mengmest
van koeien, varkens en/of pluim
vee, 5500 ton bermgras, 3000
ton uienrokken, 2500 ton suiker
bieten van mindere kwaliteit,
1000 ton snijmais en 4000 ton or
ganische reststoffen zoals vet
ten, groenten- en fruitschillen
of spoeling uit de levensmid
delenindustrie.
Tot die reststoffen behoren mo
gelijk ook biologisch afbreekba
re wegwerpbekertjes, een nieuw
product dat de plastic drinkbe-
kertjes moet vervangen die nu
nog worden gebruikt bij festi
vals en grote evenementen. De
bekertjes zijn gemaakt van
PLA, een nieuwe organische
stof die uit aardappelen, mais of
andere zetmeelrijke akkerbouw
producten wordt gewonnen. De
technologie daarvoor is ontwik
keld door Cargill Dow in het
Amerikaanse Minnesota.
Festival
Met zijn bedrijf Biocups introdu
ceert Roelse de biologisch af
breekbare bekertjes vanaf deze
week op de markt. Komend
weekend levert hij er bijna
300.000 van aan horecabedrij
ven die een groot festival organi
seren in het centrum van Hilver
sum.
Met een Duitse zakenpartner be
schikt Roelse in China over een
productiecapaciteit van 1,2 mil
joen bekertjes per dag. Die kan
zonodig worden uitgebreid tot
22 miljoen.
pagina 17
uitgelicht
door Ernst Jan Rozendaal
DEN HAAG - Een omme
zwaai? Dat vindt Tweede-Ka
merlid Boris van der Ham
(D66) te zwaar uitgedrukt.
„Het was toch duidelijk dat dit
eraan zat te komen. Ik heb het
eerder ook in jullie krant al
aangegeven."
Voor D66 hoeft de kerncentra
le in Borssele niet meer in 2013
dicht. „Dat is nog wel plan A
waarop we inzetten", ver
klaart Van der Ham. „EPZ zou
dan de schadevergoeding die
daarvoor moet worden betaald
moeten inzetten voor duurza
me energie.
Maar de afgelopen maanden is
het hem duidelijk geworden
dat dit luishful thinking is.
„Dat lijkt steeds minder uit
voerbaar. Via moties in ge-
meenteraads- en Statenverga
deringen is geprobeerd de mo
rele druk op EPZ op te voeren,
om af te zien van schadevergoe
ding, maar de ene na de andere
motie is verworpen. Dan ga ik
in het Kamerdebat niet schim
mig doen. Wij hebben altijd ge
zegd dat we geen blanco che
que aan Borssele willen geven.
Dus waarom zouden we voor
sluiting van de centrale blij
ven, een enorme schadevergoe
ding aan EPZ betalen en tege
lijkertijd door kerncentrales
opgewekte stroom uit Frank
rijk blijven importeren? Dan
ben ik liever consequent en
vind ik het langer open blijven
van de kerncentrale bespreek
baar als daar iets tegenover
staat."
Vorige maand gaf een werk
groep tijdens het partijcon
gres van D66 hiervoor al een
voorzet. Van der Ham kopt
hem nu in. „We stellen duidelij
ke voorwaarden. Ten eerste
moet met EPZ een definitieve
sluitingsdatum voor de kern
centrale worden afgesproken.
Ten tweede moet het bedrag
dat anders aan schadevergoe
ding zou worden betaald in
duurzame energie worden ge
stoken. Ten derde moet EPZ
zelf ook investeren in duurza
me energie."
Engelse toestanden
Van der Ham wil de kerncen
trale in Borssele hoe dan ook
gebruiken als 'breekijzer' om
geld uit te trekken voor duurza
me energie. „Of die centrale
daarvoor nou in 2013 dicht
moet of later, dat maakt niet
uit. Ik wil niet in Engelse toe
standen vervallen, waar Blair
nu roept dat er weer in kerne
nergie moet worden geïnves
teerd. Dan kies ik liever voor
de Duitse oplossing: langzaam
afbouwen en investeren in
duurzame energie."
Het verwijt dat D66 principes
inruilt als de coalitiebelangen
op het spel staan, zoals eerder
gebeurde met de aardgaswin
ning in de Waddenzee, de geko
zen burgemeester en het kies
stelsel, vindt Van der Ham niet
terecht. Volgens hem staat zijn
partij nog steeds pal voor het
milieu. „Sluiting van de kern
centrale ten koste van een enor
me schadevergoeding aan EPZ
is niet meer dan een mooi ge
baar voor de bühne. D66 is
niet de partij van dat soort
symboolpolitiek."
door Ben Jansen
GOES - De Zeeuwse Milieu Federatie
(ZMF) is diep teleurgesteld over de omme
zwaai die D66 heeft gemaakt over de slui
ting van de kerncentrale Borssele. De mi
lieuorganisatie velt een vernietigend oor
deel over het idee van D66-Kamerlid Van
der Ham akkoord te gaan met een langere
bedrijfsduur dan tot 2013 als daar forse in
vesteringen in duurzame energie tegen
over staan. „Een verwerpelijke ruil",
meent de ZMF.
D66-Statenlid G. van der Giessen: „Als je
werkelijk alles moet afwegen, hoef je niet
meer voor ideële opvattingen te gaan."
foto Dirk-Jan Gjeltema
Volgens de milieufederatie komt het erop
neer dat extra geld in zonne- en windener
gie wordt gestoken onder-de voorwaarde
dat de kerncentrale meer radioactief afval
mag blijven produceren.
De ZMF is het niet eens met Van der
Hams stelling dat sluiting van de kercen-
trale Borssele niets oplost omdat er kerne
nergie uit Frankrijk voor in de plaats
komt. Nederland hoeft geen atoomstroom
uit Frankrijk te importeren als de rege
ring echt werk zou maken van energiebe
sparing, aldus de ZMF. „Met flinke ener
giebesparing kunnen we een beduidende
bijdrage aan de oplossing van het broei
kasaffect leveren en het leven blijft even
plezierig."
D66-Statenlid G. van der Giessen betreurt
de opstelling van haar partijgenoten in de
Tweede Kamer zeer. „Onze opvatting over
de kerncentrale Borssele was een van de
punten waarmee D66 in de regering het
verschil zou maken. Binnen de regerings
coalitie hield D66 als enige de rug nog
recht."
Flinterdun
Ze vindt dat haar partijgenoten in de
Tweede Kamer op grond van 'flinterdun
ne' argumenten van standpunt zijn gewis
seld. „We weten niet eens of een aan
spraak van EPZ op schadevergoeding als
de centrale in 2013 wordt gesloten wel
hout snijdt. Bovendien valt nog te bezien
hoe hoog die claim uitvalt."
Aan de kerncentrale zijn behalve de afval-
problematiek en de veiligheid nog andere
aspecten verbonden, zoals de betekenis er
van voor de Zeeuwse economie. Van der
Giessen: „Dat is wel zo, maar het doel hei
ligt niet alle middelen. Als je werkelijk al
les moet afwegen, hoef je niet meer voor
ideële opvattingen te gaan."
Kerncentrale exploitant EPZ wilde giste
ren niet reageren op de nieuwe zienswijze
van D66. Gedeputeerde J. Suurmond (mi
lieu en energie) wees erop dat besluiten
over de toekomst van de kercentrale in
Den Haag worden genomen. „Daar heb
ben wij in Zeeland geen invloed op."
D66-Kamerlid B. van der Ham: „Waarom
zouden we voor sluiting van de centrale
blijven, een enorme schadevergoeding aan
EPZ betalen en tegelijkertijd door kern
centrales opgewekte stroom uit Frankrijk
blijven importeren?"
foto Harmen de Jong/GPD
foto Willem Mieras
door Ben Jansen
MIDDELBURG - De provincie
trekt volgend jaar anderhalf mil
joen euro extra uit voor het
openbaar vervoer in Zeeland,
maar er gaat geen bus meer
door rijden. Het geld is bestemd
om kortingen van het Rijk op de
uitkering voor openbaar ver
voer te compenseren. „Het is
zelfs maar de vraag of dat hele
maal zal lukken", zei gedepu
teerde J. Suurmond (financiën)
gisteren.
De tegemoetkoming voor het
openbaar vervoer is een van de
besluiten die het dagelijks pro
vinciebestuur heeft genomen bij
de verdeling van een aantal mee
vallers van in totaal 9,2 miljoen
euro. Over de doelen waarvoor
het geld moet worden bestemd,
hebben de Staten van Zeeland
vrijdag uitspraken gedaan.
Dat Gedeputeerde Staten giste
ren 500.000 euro hebben uitge
trokken voor de verbetering van
jeugdzorg, kwam na de Staten
vergadering van vorige week
niet als een verrassing. Nage
noeg alle fracties hadden toen
aangedrongen op meer geld
voor deze sector, waarbij het be
drag van 500.000 euro nadrukke
lijk werd genoemd.
Het half miljoen zal worden ge
bruikt voor projecten waarbij
problemen in een vroeg stadium
worden aangepakt, zodat kan
worden voorkomen dat jonge
ren op den duur intensievere
vormen van jeugdhulp nodig
hebben.
Voor de uitvoering van het om
gevingsplan Zeeland (de samen
bundeling van het huidige
streekplan, het milieuplan en
het waterhuishoudingsplan)
werd 700.000 euro beschikbaar
gesteld. Een bedrag van 440.000
euro is voor een versnelling van
de uitvoering van landinrich
tingsprojecten en het investe
ringsbudget landelijk gebied.
Aan de verbetering van het mi
lieu wordt 600.000 euro besteed.
Dat geld gaat onder meer naar
de aanschaf van ecodempers op
de fietsvoetveerboten, bestrij
ding van de uitstoot van fijn
stof door vergunningen aan te
scherpen, knelpunten in de bo
demsanering en een geluidswal
bij Nieuwdorp.
In de sector cultuur is geld be
schikbaar gesteld voor het De
Ruyterjaar in 2007 (200.000 eu
ro), Het Wim Hofmanproject
(75.000 euro), de bouw van een
hoogaarzensteiger in Veere
(135.000 euro) en voor C-culture
(100.000 euro).
Voor de Zeeuwse Bibliotheek is
400.000 euro vastgelegd. De sec
tor toerisjne krijgt een impuls
van 150.000 euro.
Het dagelijks provinciebestuur
besloot 1 miljoen euro nog niet
te bestemmen, maar door te
schuiven naar de najaarsconfe
rentie. In tussentijd kan worden
onderzocht hoeveel geld nodig
is voor mogelijke bestedingen.
Nieuwe Muziek
Dat geldt bijvoorbeeld voor de
in financiële problemen verke
rende Stichting Nieuwe Muziek.
Suurmond zei te verwachten
dat over een half jaar opnieuw
een aantal meevallers zal zijn
opgedoken, waardoor in de twee
de ronde meer dan die 1 miojoen
euro kan worden verdeeld.
Een besluit dat elke autorijden
de Zeeuw aangaat, is de beslis
sing van GS de provinciale op
slag op de motorrijtuigenbelas
ting volgend jaar niet te verho
gen.
