wel bruisen
Het moet cultureel
600JAAR
Niet eens
op de kaart
van meester
Kooiman
zaterdag 18 juni 2005
's-Heer-Hendrikskinderenstraat
foto's Willem Mieras
De culturele elite zat op Walcheren.
Goes was een stadje van boeren,
brave burgers en buitenlui. Met een geda
teerd schouwburgje en een eenzaalsbio-
scoop zat het cultureel in de achterhoe
de. Zeker de laatste tien jaar heeft Goes
zijn Calimero-eierdopje afgezet. Er is re
gelmatig aardige, soms zelfs vernieuwen
de kunst te zien. De stad bezit een nieuw
theater, podium 't Beest is volwassen ge
worden en exposities zijn er te kust en te
keur. Goes krijgt zowaar pretenties. Drie
angry young (wo)men van het kunste
naarscollectief G2A praten voor de vuist
weg.
Leden van het kunstenaarscollectief G2A bij de omgekeerde boot van Danny van Rijt (staand,
rechts) bij de Ringbrug.
Ellen de Boer (25), Denz de Kroon
(31) en Danny van Rijt (42) ma
ken deel uit van het collectief G2A,
een wiskundige formule die staat
voor Goes Goes Art. Kunstenaars
zijn welkom als ze (semi-)professio-
neel, serieus en vernieuwend werken.
Sinds anderhalve maand is de exposi
tieruimte van G2A in een voormalige
school aan de J.P. Coenstraat open,
daarnaast heeft het collectief ateliers
aan de Tomatenstraat in Zuid. G2A,
een broedplek voor jong talent, doet
mee aan de zomertentoonstelling
HandelWandelGoes in het kader van
Goes 600. Bij de Ringbrug is een om
gekeerde boot geplaatst - de basis is
een installatie van Danny van Rijt -
met daaraan panelen die zijn beschil
derd door verschillende kunstenaars.
Op de buitenkant is een stuk geschie
denis te zien, aan de binnenkant ge
ven kunstenaars hun toekomstvisie
prijs. Laat maar horen dan.
Danny: „Die open constructie van
die boot is een beetje wishful thin
king van mij. Ik hoop het zo transpa
rant te krijgen, dat je alles kunt zien
en horen wat in achterkamertjes
wordt besproken.
Denz: „Ik vind het goed dat de Cultu
rele Raad meer in discussie wil gaan
met kunstenaars en collectieven. Ze
zijn hier in onze expositieruimte ge
weest om met ons te praten. Daar
gaat openheid en goede wil vanuit.
Als kunstenaar die net begint, is het
moeilijk om ingangen te vinden."
Danny: „Er mag nog wel meer gebeu
ren in Goes. Goes zit nu aan zijn mi
nimumdosis cultuur, tenminste als je
een stad wil zijn. Vergeleken met Bre
da valt het hier tegen, een beetje stof
fig is het wel. Je treft ook niet zoveel
mensen uit je eigen scene. Als je als
provincie jonge mensen hierheen
wilt halen, moet het cultureel wel
bruisen. Anders wordt het moeilijk."
„Het is jammer dat zoiets als het
Fly-AKF-festival niet elk jaar terug
keert, want juist die combinatie van
beeldende kunst, theater en muziek
is inspirerend. Ik geef toe, het is een
enorme klus zoiets te organiseren.
G2A is daar nu nog te klein voor."
Ellen: „Het zou heerlijk zijn als in
Goes zoiets als het Terschellingse
Oerol-festival ontstaat."
Denz: „Het is belangrijk dat er meer
uitwisseling tussen kunstenaars uit
Zeeland en andere provincies komt.
Dat gebeurt nu wel in de kunstroute
HandelWandelGoes, maar ik heb
toch het gevoel dat Zeeland een gene
geerd gebied is. Veel kunstenaars
trekken weg naar de Randstad, om
dat ze er in Goes niet komen."
Niveau
Danny: „Landelijk zijn veel interes
sante dingen gaande, zowel in de mu
ziek, het theater als de beeldende
kunst. Een combinatie daarvan op
verschillende plaatsen in Goes neer
zetten, lijkt me een aardig idee. Het
moet wel kwaliteit hebben. Handel
WandelGoes bijvoorbeeld is prima
van opzet, alleen het niveau van de
werken verschilt nogal."
Denz: „Om een festival met vernieu
wende kunst op te zetten, heb je be
roepskrachten nodig, zoals in po
dium 't Beest."
Danny: „Of daar een markt voor is?
Vernieuwende kunst verkoopt moei
lijk, als kunstenaar kun je dan kie
zen of je de commerciële toer opgaat
of niet."
„Sinds de invoering van de euro is er
weinig geld voor kunst. Kunstenaars
merken als eersten dat soort effec
ten. We hebben bijvoorbeeld contact
met het ROC Zeeland om het nieuwe
schoolgebouw in Goes met kunst aan
te kleden. Er zijn echter meer par
tijen in de race, zoals Arduin. Kunst
van gehandicapten is een stuk goed
koper. Zo blijft er voor ons steeds
minder ruim te over."
Denz: „Vernieuwing is broodnodig.
Het zou toch doodzonde zijn als je op
de radio alleen maar Top-40-hitjes
hoort?"
Ellen: „Ik zie steeds meer herhaling
in de kunst."
Danny: „Kauwen op het verleden
heeft geen zin, het boeit me niet. Er
is zoveel gaande in de wereld, laat je
daar door inspireren."
Ellen: „Ik had dat gevoel soms bij de
kunstroute van 600 jaar Goes. Geves
tigde kunstenaars, oude koek..."
Denz: „Je moet naar de jongeren toe.
Vorig jaar hebben we kunstwork
shops gegeven op het Goese Lyceum.
Dat mag best eens vaker gebeuren.
We kunnen ook scholen hier uitnodi
gen."
Danny: „Dat kost tijd en geld en bei
de hebben we nauwelijks, want als
kunstenaar ben je dag in, dag uit met
je werk bezig. Als collectief heb je-
dan een betaalde kracht nodig."
Denz: „In de laatste drie maanden
van dit jaar houden we een groepsex-
positie in onze ruimte aan de
J.P. Coenstraat. We proberen ook an
dere Zeeuwse collectieven hiernaar
toe te halen, geestverwante kunste
naars die nog maar net op de markt
zijn. Er is contact daarover met het
Centrum voor Beeldende Kunst in
Middelburg. In elk geval komt het
Middelburgse collectief Kipvis. Er
mag best iets meer worden geëxperi
menteerd in Goes. Trouwens, ik ge
loof dat Goesenaren nog niet besef
fen wat er in G2A te zien is. Het is
een prachtige expositieruimte
met sterk, veelal ruimtelijk
werk. Plet is geweldig dat de
gemeente met dit gebouw
ons mogelijkheden heeft ge
geven."
Danny: „Regionaal is de
boel wel aan het verschui
ven. Zaten de trendset
ters vroeger op Walcheren, nu zie je
dat jonge Zeeuwse kunstenaars G2A
als voorbeeld zien. Goes wordt meer
en meer het culturele hart van Zee
land. Nu is het moment om daarop in
te springen, die kans te grijpen."
Denz: „Dat denk ik ook."
Lomechanic
Ellen: „Een concertzaaltje erbij zou
leuk zijn. De keuze in live-optredens
is hier beperkt. Het festival Rag-
narock vind ik dan weer een frisse
uitzondering."
Denz: „Laatst in 't Beest bij Lome
chanic geweest, een avondje elektro
nische muziek. Kijk dat is dan weer
goed van 't Beest, dat ze dat oppik
ken. Aan de andere kant zou 't Beest
meer een voorhoedespeler kunnen
zijn, dan het nu is. Tien jaar terug -
ik heb er als vrijwilliger gewerkt -
zag ik daar veel nieuwe dingen, maar
ik heb het gevoel dat de scherpte een
beetje uit de programmering is ver
dwenen."
Ellen: „Ik wil geen kritiek leveren op
't Beest. De bezoekersaantallen ne
men toe."
Denz: „Ik zie wel duidelijk een nieu
we generatie bezoekers in 't Beest.
Het lukt om jongeren binnen te krij
gen, dat moet ik toegeven, 't Beest
moet ook blijven, dat podium is es
sentieel voor Goes. De Mythe met dat
cultuurhuis erin, voelt ook wel goed.
Ik vind 't Beest, maar dat is persoon
lijk, wel toegankelijker."
Ellen: „De autovrije Grote Markt
daagt me wel uit, een mooie plek
voor een kunstfestival, al is die loca
tie ook weer voorspelbaar. Iets in de
polder dan misschien. Verder moet
er een vast openluchtpodium, zoals
in het Vondelpark, komen. Overdekt,
niet te groot. Aan de stadsvest bij
voorkeur, hoewel daar mogelijk te
weinig ruimte is."
„Ik had gehoopt dat ze op de markt
een fontein zouden neerzetten, voor
dat Antwerpse gevoel."
Denz: „Ja maar, dat heeft dan niks
met kunst te maken.
Ellen: „Klopt, maar een fontein heeft
wel iets stads."
Denz: „De markt is na de herinrich
ting veel meer een ontmoetingsplek.
Dat schept mogelijkheden. Experi
mentele kunst op een commerciële
locatie, met al die terrasjes en win
kels. Moeten we een kans geven. Veel
talent zit underground, alleen heeft
Goes weinig plaatsen waar dat aan
de oppervlakte kan komen."
Frank Balkenende
Gut, Goes.
Op zo'n denigrerend toontje,hè.
Gut, Goes.
Rinus Ferdinandusse (Goesenaar van origine) beschreef ooit
eens hoe hij in Amsterdamse kroegen werd bejegend, als hij
boven het bier bekende dat hij van Zeeuwse komaf is; hij
werd dan altijd een beetje meewarig bekeken en alle blik
ken richtten zich op zijn schoenzolen teneinde te inspecte
ren of daaraan klei kleefde.
Heel herkenbaar is dat.
- Waar woon je tegenwoordig?
- In Wolphaartsdijk.
- Wolphaartsdijk, waar ligt dat in hemelsnaam?
- In de buurt van Goes.
- Gut, Goes.
Ach, het zij ze daar in die Randstad vergeven. Want wat
wist ik destijds van Goes? Helemaal niks. Mijn wereldje reik
te niet veel verder dan de Duvenvoordestraat, de Garenko-
kerskade, de Pieter Kiesstraat en de Zijlweg. Daar, op de
paar vierkante kilometers in Haarlem, speelde ik cowboy-
tje, voetbalde ik, werd ik voor de eerste keer verliefd. Daar
liep ik elke ochtend langs Simon de Wit en Vishandel Roos-
sloot - via melkfabriek De Sierkan - naar de Prins Hendrik-
school, waar het Hoofd der School, de kalende meester Kooi
man, mijn blik op de wereld enigszins trachtte te verrui
men. Uiterste oplettendheid was vereist, wanneer hij met
zijn aanwijsstok over de aan het schoolbord bevestigde land
kaart gleed. We wisten feilloos Amsterdam en Rotterdam te
vinden, konden gedachteloos het Hoogezand-Sappe-
meer-Veendam-Stadskanaal opdreunen, hadden zelfs wel
eens van het kanaal Gent-Terneuzen vernomen. Maar Goes?
Geen idee. Stond niet eens op de kaart van meester Kooi
man!
De eerste keer dat ik er kwam, was ik een jaar of elf. Dat
kwam zo. Mijn vader bezat een motor; niet zo'n stoere, maar
een lullig DKW-tje. Hij hees me in mijn donkerblauwe hout
je-touwt je-jas, plaatste een mallotig wit linnen kapje ('An
ders krijg je oorontsteking') op mijn fris geknipte jongens
hoofd en hielp me op het duo-zadel. Zo koersten wij naar
België, naar het schoon Lier van Felix Timmermans, waar
heen mijn vader, die toen broodbezorger annex journalist
was, gezonden was ter vervaardiging van een reportage
voor het ledenblad van de ANWB. De eerste tussenstop was
te Goes. Op de Opril was dat, in een café dat allang niet
meer bestaat.
Vele jaren later - in het begin van de jaren zeventig - ver
huisde ik naar Oostburg en hield ik voor de tweede maal
halt in Goes. Lekker rustig stadje, ze hadden er niet eens
stoplichten!
Moet je nu kijken.
Zouden we eindelijk voor vol worden aangezien
Gut, Goes.
Willem van Dam
