Sudoku-rage verovert de wereld
PZC
3
9
7
6
4
B
9
6
1
4
2
6
7
9
4
3
5
6
1
4
9
7
7
9
2
1
3
2
4
2
9
8
5
Casper Hobbes
Stoeien met cijfers zonder dat er wis- of rekenkunde aan te pas komt
Geluk
puzzel
6
11
12
13
,b
18
34
Heer Bommel en de Grote Onthaler
recept
Yassa van kip
at
Sk
Sk
weer
a
door Aly Knol
Eind jaren zeventig werd hij
in een Amerikaanse blad
met logische puzzels gepubli
ceerd. In 1984 werd hij heront
dekt in Japan en op slag een hit.
Inmiddels staat hij in vrijwel al
le gerenommeerde en niet zo ge
renommeerde Britse kranten, in
de New York Post, de Sydney
Morning Herald en Die Zeit. De
sudoku-puzzel verovert de we
reld stormenderhand. En dat
mag verbazing wekken in dit
computertijdperk, want je hebt
er alleen maar potlood en pa
pier voor nodig. En een gumme
tje op zijn tijd.
De sudoku-rage in Groot-Brit-
tannië begon op 12 november vo
rig jaar, toen The Times als eer
ste deze cijferpuzzel introdu
ceerde. The Daily Mail volgde
drie dagen later. En nu staat hij
in The Daily Telegraph, The In
dependent, The Sun, The Daily
Mirror en The Guardian. Waar
bij deze laatste krant claimt de
(Advertentie)
enige echte, met de hand in Ja
pan gemaakte sudoku's af te
drukken en geen door de compu
ter gefabriceerde puzzels. The
Times heeft ze inmiddels in cate
gorieën ondergebracht: op maan
dag is er een gemakkelijke, op
dinsdag een medium, op woens
dag een moeilijke en op donder
dag en vrijdag een 'fiendish',
een ronduit gemene.
Het principe is simpel. In een 81
veldjes tellend vierkant, onder
verdeeld in negen subvierkant
jes van drie bij drie, moeten hori
zontaal en verticaal de cijfers 1
tot en met 9 worden ingevuld.
Daarbij mag op geen enkele ho
rizontale of verticale lijn of bin
nen een van die sub vierkantjes
tweemaal hetzelfde cijfer voor
komen. Een aantal cijfers is aan
het begin al gegeven, daarna is
het een kwestie van invullen en
wegstrepen. Er komt geen re-
ken- of wiskunde aan te pas, al
leen pure logica.
Het was de Japanse puzzelgi
gant Nikoli die de sudoku ont
dekte in het Amerikaase blad
Math Puzzles and Logic Pro
blems, waarin hij onder de
naam Number Place was afge
drukt. Nikoli introduceerde de
puzzel in 1984 in Japan, aanvan
kelijk onder de naam 'suuji wa
dokushin ni kagiru', wat zoveel
betekent als 'het nummer is be
perkt tot één'. Later werd de
naam afgekort tot sudoku, waar
bij su voor nummer staat en do-
ku voor alleen. De puzzel werd
in Japan vooral zo populair om
dat het Japanse alfabet zich
slecht leent voor klassieke puz
zels als het kruiswoordraadsel.
De echte oorsprong van de sudo
ku gaat verder terug in de tijd.
Het was de briljante Zwitserse
wiskundige Leonhard Euler
(1707-1783) die het zogeheten
'Latijnse vierkant' te voorschijn
toverde, een in veldjes verdeeld
vierkant, waarin horizontaal
noch verticaal hetzelfde getal
twee keer op dezelfde lijn voor-
■Map
De sudoku-puzzel verovert de wereld stormenderhand. Hier een
voorbeeld van een eenvoudige sudoku. foto GPD
kwam. Bij de sudoku is er de on
derverdeling in de negen sub
vierkantjes aan toegevoegd. We
reldwijd staat de puzzel inmid
dels bekend als de 'Kubus van
Rubik van de eenentwintigste
eeuw'.
Verleiding
Het was de Nieuw-Zeelander
Wayne Gould die de sudoku-ra
ge in Groot-Brittannië ontketen
de. Terwijl hij in 1997 in Tokio
was, stuitte hij bij toeval op een
sudoku-puzzelblaadje. „Zodra
ik het raster met de lege veldjes
zag", vertelde hij in The Guar
dian, „kwam ik in de verleiding
om ze in te vullen." Zes jaar
lang werkte hij vervolgens aan
een computerprogramma, dat
op stel en sprong sudoku's kan
afleveren. Vorige herfst was hij
op een tussenstop in Londen en
liep onaangekondigd het ge
bouw van The Times binnen.
„Zoals een ouderwetse handels
reiziger zette ik,mijn voet tus
sen de deur." Een maand later
publiceerde The Times de eerste
sudoku. In Nederland hebben
de eersten inmiddels de sudoku
ook ontdekt, dankzij internet,
waar hij in groten getale te vin
den is. De sudoku heeft een
hoog verslavingsgehalte en het
zal ongetwijfeld niet lang meer
duren of ook in ons land zullen
de eerste aan de sudoku gewijde
puzzelbladen verschijnen. GPD
Wat maakt gelukkig?
In de vroege nacht rijd ik over de binnen
wegen van de Kop van Overijssel. Plotseling ste
ken twee dieren vlak voor de auto de weg over.
Eén dier rent door en verdwijnt in het riet aan
de zijkant. Het andere beestje blijft staan en
kijkt onverschrokken in de koplampen. Ik stop.
Het is een jonge vos, die met zijn broertje (of zus
je, daar komen wij niet achter) rondbanjert door
de nacht, op zoek naar prooi. Ik doe mijn licht
uit zodat het dier zijn weg ongehinderd kan ver
volgen. Kleine moordenaars zijn het, die jonge
vogels, konijnen en alles wat ze voor de bek
komt naar binnen werken. Zo zijn de kippen van
mijn vriendin stuk voor stuk doorvossen opge
soupeerd, tegenwoordig koopt ze eieren bij de
super.
Toch brengt de ontmoeting met zoiets sprookjes-
Marjan Berk
achtigs als jonge vossen een opgewonden geluks
gevoel teweeg. Het schept de verwachting, dat
in deze ongewisse tijden de wonderen nog niet
uit de wereld zijn.
Wat deze week nog meer gelukkig maakte, was
de avond doorgebracht in Het Parooltheater in
Amsterdam waar Corrie Verkerk, journalist van
Het Parool gasten ontvangt van letterlijk ieder
pluimage.
Een theatertje, zo groot als een flinke achterka
mer, een toneel waar amper een tafel met twee
of drie stoelen op past en Corrie, die met een
piepkleine blocnote, pen en microfoon behalve
de gast uithoort, gelijktijdig de nodige notities
maakt om de volgende ochtend vroeg voor de
krant een verslag te schrijven over wat er zoal
wordt besproken.
Dertig personen kunnen met enige moeite plaats
nemen in het voormalige poppentheater. Maar
ook hier telt de stelregel die wij in ons achterlig
gend freelance theaterbestaan hanteerden: nooit
méér mensen op het toneel dan in de zaal! Zo zit
ik daar dan op woensdagavond, een avond die in
alle theaters in ons land één nadeel kan hebben:
er is voetbal op televisie.
Vervolgens zijn er twee kansen: alle voetbalha
ters weten de weg naar het theater te vinden. Of
alle voetbalhaters zitten thuis te mokken over
de fanatieke huisgenoten, die maar één doel heb
ben: met onafgebroken aandacht hun ziel en za
ligheid op te hangen aan de grillige gang van de
bal daar op het scherm. Daar kan geen voorstel
ling in welk theater dan ook tegen op.
Op deze voetbalavond verzamelden zich negen
vrijwillige toehoorders, aangevuld met pr-Mar-
jet en hoofdredacteur Hans van uitgeverij Atlas
plus de technische crew bestaande uit één man
die zowel de piepkleine bar als de lichtstanden
behartigde. En dan is het in Corrie's Paroolthea
ter héél gezellig!
Jeroen-Martijn Hangoor, mijn medeschrijver
van het nieuwe boek Het Bloed Kruipt en ik gin
gen, aangemoedigd door Corrie Verkerk, er vro
lijk op los, maakten van ons hart geen moord
kuil en legden onze ziel bloot aan de voeten van
het selecte publiek(je). Less is more, dacht ik te
vreden aan het eind van de avond. Wat een ode
aan het kleinschalige in de cultuur wordt hier
menigmaal vijf keer per week, met verve en ani
mo gebracht!
Horizontaal:
1. Poolse dans; 7. proefopna-
me van een muziekuitvoering;
8. gehoorzaal; 10. grootvader;
12. Europeaan; 13. iets waar
over men niet praat; 16. meta
len bak; 18. god van de liefde;
20. vis; 21. ruimtevaartorgani
satie; 23. eiland in de Oostzee;
26. verkoop; 28. gevangeniska
mer; 30. Engels telwoord; 32.
kledingstuk; 34. Aziatisch land;
35. agent.
Verticaal:
1. Klap; 2. vioolbouwer; 3.
aldus; 4. dwarsmast; 5. wande
ling; 6. Engels bier; 7. roei
bank; 9. god van de oorlog; 11.
zuiderbreedte; 14. carnavals-
groet; 15. visuil; 17. bijbelse
naam; 19. organisatie voor
Afrikaanse eenheid; 21. en
evenmin; 22. wildragout; 24.
binnenjaloezie; 25. oningewij
de; 27. windrichting; 29. gelof
te; 31. clown; 33. lidwoord; 34.
idem (afk.).
2
3
4
5
7
9
10
16
17
19
20
21
22
23
24
25
27
28
29
30
31
32
33
35
10 11 12 13
Horizontaal:
1. Gelijkbetekenend, planeet; 2. onvoor
ziene omstandigheid, dwaas; 3. landbe-
werker, onhandig, groente; 4. vader van
Odysseus, drijfijzer; 5. voorzetsel, de
oudere, strijdperk; 6. leer van het hel
dendicht, pit, woest; 7. ontkenning, han
digheid, wier; 8. delfstof, gelijk, oude
Franse munt; 9. voeg, droombeeld,
vochtig.
Verticaal:
1. Tweetal, stempel; 2. Indiase mystiek,
zangspel; 3. telwoord, wat; 4. voorbij,
boom, muzieknoot; 5. dwaas, honden
ras, 6. zijrivier van de Donau, moeilijk
heid; 7. uitzending, thans; 8. korf, al; 9.
zeevogel, onheil, voedsel; 10. voeg
woord, bijwoord, zonderling; 11. paard,
jong dier; 12. roeiriem, uniek, ongeveer
(afk.); 13. uitstalkast, grondtoon.
De letters van naam en woonplaats
van deze man, vormen in een andere
volgorde de naam van zijn beroep.
Wat doet hij voor de kost?
Het perron lag nu weer verlaten in de tocht, die uit de tun
nel kolendamp naar binnen joeg. Heer Bommel zag met eni
ge verbazing, dat de conducteur niet met de trein was mee
gegaan, maar voor hem uit naar een van de deuren liep.
„Ik ben uw reisgeleider", verklaarde hij met een brede glim
lach. „De bedoeling is, dat ik u het doel van uw reis wijs.
Het is voor u toch prettig om te begrijpen, waar u naar toe
gaat?"
„Ja, maar dat is het juist", klaagde heer Ollie. „Ik heb geen
idee waar ik ben, terwijl ik alleen maar wilde..."
„Ik weet het, ik weet het", onderbrak de gids. „Ik heb het
opgeschreven. Kijk maar: eigen levenspad, eenzaam en on
begrepen, geen verplichtingen. Daar houdt u zich aan, en ik
ook. Deze deur alstublieft." Met die woorden opende hij
V0L6EM5 MIJ ZIT IK IN EEN 900KT
AANPEELH0UPEK5PK00M.
Oplossing van gisteren:
Zweeds raadsel:
-m-l-a-n-
gevoelvol
-lavet-de
toren-bit
-dinsdag-
via-pin-k
-s-ratine
schyn-eer
-hok-erts
VERBOND
Cryptogram:
Horizontaal:
1. Monsters; 5. goudstuk; 6. even; 8.
Rien; 10. april; 12. apart.
Verticaal:
1. Magiër; 2. neusje; 3. tasje; 4. reuze;
7. varia; 9. naga; 11lat.
Zoekwoord:
Bankrekening
Oorspronkelijk gerecht uit de Senega
lese keuken. Opmerkelijke bereidings
wijze omdat de kip eerst wordt gema
rineerd, daarna licht geroosterd en ver
volgens gaar gestoofd in de marinade.
Het recept leent zich er goed voor om,
zoals in Senegal, te gebruiken voor het
bereiden van de meeste andere vleessor-
ten.
Hoofdgerecht voor 4 personen:
1 flinke braadkip van ca. 1 1/4 kg; 2
dl limoen- of citroensap, gezeefd; 1
rode Spaanse peper, vruchtvlees rag
fijn gehakt; 3 eeti. (arachide)olie; 2
uien, gesnipperd; 2 teentjes knof
look, ragfijn gehakt; zout; zwarte pe
per uit de molen;
Verdeel de kip in acht of meer stukken.
Leg de stukken in een grote kom. Schenk
het limoen- of citroensap in een tweede
kom en voeg Spaanse peper, 2 eetlepels
olie, uien en knoflook toe. Roer alles
krachtig door elkaar. Schenk het mengsel
over de stukken kip en schep alles enkele
malen om. Laat de stukken kip 10 uur in
het mengsel marineren. Neem daarna de
stukken uit de kom. Maak de stukken
droog met keukenpapier en wrijf ze in
met wat zout en peper. Zeef de marinade
en houd de op de zeef achtergebleven
uien, knoflook en Spaanse peper apart.
Leg de drooggemaakte stukken kip op de
barbecue boven een gloeiend houtskool-
bed of onder een hete ovengrill. Rooster
de stukken heel licht aan alle kanten. Trek
JordiRq
De junizomer werkt waarschijnlijk Door:
naar een hoogtepunt toe. Vandaag
wordt het al warmer dan gisteren, maar zowel morgen alsovet-
morgen zijn in het binnenland tropische temperaturen mogelii
Verder schijnt de zon volop en hangt er geen onweer in de luck
Vanmiddag trekken de wolkenvelden naar het noorden weg&i
dan komt de zon tevoorschijn. Uiteindelijk krijgen we een zoning
namiddag en avond. Dit hangt samen met het naderen van een
hogedrukgebied dat zich langzaam naar de Noordzee verplaats
een matige noordoostelijke wind wordt het 25 a 26 graden,in
Zeeuws-Vlaanderen en aan de grens met Noord-Brabant 27grjj
Vanavond is het ideaal barbecueweer, want het blijft lang warir.
Tegen zonsopkomst bereikt de temperatuur pas zijn minimum
van een graad of 16. Morgen schijnt de zon van 's ochtendsvros
tot 's avonds laat. De wind draait naar het zuidoosten en voen
zeer warme lucht aan: de maximumtemperatuur loopt uiteen^
24 graden aan de stranden van
Walcheren tot rond 30 graden
in Zeeuws-Vlaanderen. En bij
30 graden of meer is er offi
cieel sprake van een tropische
dag. Aan de kust zou er in de
loop van de middag een ver
koelend briesje vanuit zee kun
nen waaien. Maandag draait
de wind overal in Zeeland naar
het zuidwesten en wordt er
vooral later op de dag iets min
der warme lucht verwacht. De
maximumtemperatuur varieert
van 21 graden op de stranden
tot net 30 in Bergen op Zoom
en nabije omgeving. Verder
komen enkele wolkenvelden
opzetten, maar het blijft droog.
De dagen daarna is er opnieuw
veel zon, bij een graad of 25.
Vooruitzichten
Opwarming
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
O
max.
28°
26°
25°
25°
min.
16°
17°
15°
14°
wind
ZO 3
ZW 4
N 4
N 3
Maan
y—v vandaag
op 17.50
Y_y onder 2.'
©Toonder Studio's
iipr^lll
"Tol
Nautisch bericht
Er waait een matige noordoostenwind,' rond kracht 3. nenra
wordt in de loop van de dag goed. De watertemperatuuris
14 graden. Vanmiddag geen mist, wel een beetje nevelig,
Waterstanden
een van de uitgangen en nu gaapte een donkere opening de
verschrikte heer tegen. „Moet ik daar in?", riep hij vol af
schuw uit. „Ik denk er niet aan. Wat ik zoek is..."
„Wat u zoekt staat op uw kaartje", hernam de begeleider -
en hoewel hij nog steeds vriendelijk glimlachte, klonk er
toch ongeduld in zijn stem. „Als u zich had willen onder
scheiden, had u kunnen profiteren van de speciale attractie:
de Strijd tegen de Acht Monsters. Maar u wilde iets anders.
Hierachter ligt het pad dat de Grote Onthaler voor u heeft
klaargelegd; volgens uw wensen. En nu moet u werkelijk
gaan, want de Verheven Vergaster wacht op u."
Zo sprekende duwde hij de onwillige heer naar binnen, ter
wijl hij hem nariep: „In het begin is het altijd een beetje
donker. De verlichting komt met de ervaring."
zaterdag
Hoog water
Laag water
18 juni
uur
cm
uur
cm
uur cm uur
Vlissingen
11.49
186
5.35 175 18.05
Terneuzen
12.12
210
6.06 183 18.3!
Cadzand
11.26-
172
23.48
165
5.26 168 1745
Roompot Buiten
12.00
144
5.40 137 18.16
Roompot Binnen
0.16
99
12.50
122
6.35 129 19.01
Zierikzee
0.25
118
13.05
146
6.40 145 19.15
Krammersl. West
0.25
126
13.10
153
6.50 146 19.21
Hansweert
0.05
193
12.35
224
6.26 197 18.55
Stavenisse/Yers.
0.36
119
13.16
145
6.46 143 19,25
zondag
Hoog water
Laag water
19 juni
uur
cm
uur
cm
uur cm uur
Vlissingen
0.11
178
12.41
205
6.36 183 18.56
Terneuzen
0.35
201
13.06
230
7.00 192 19,21
Cadzand
12.16
191
6.15 177 18,35
Roompot Buiten
0.21
131
12.46
156
6.24 140 18.55
Roompot Binnen
1.05
108
13.55
128
7.36 130 20.05
Zierikzee
1.25
130
14.00
154
7.35 147 20,05
Krammersl. West
1.25
139
13.59
164
7.46 150 20,16
Hansweert
0.59
216
13.29
245
7.26 206 19.46
Stavenisse/Yers.
1.30
132
14.06
155
7.40 147 20.15
door Bill Watterson
Hans Belterman
er niet veel meer dan 8 minuten voor uit.
Verhit een wok en laat 1 eetlepel olie heet
worden. Fruit de uien, knoflook en Spaan
se peper van de marinade goudgeel in ca.
4 minuten. Voeg de gezeefde marinade
toe en schenk er 1 deciliter water bij.
Breng alles, onder voortdurend roeren
aan de kook. Leg de stukken kip in de pan
en leg het deksel er schuin op. Laat alles
30 minuten zachtjes sudderen.
Presentatie: Plaats de stukken kip op
een voorverwarmde schotel. Zeef het res
terende stoofvocht uit de pan en schep
enkele eetlepels ervan over de stukken
kip. Geef de rest er in een sauskom apart
bij. Dien er droog gekookte rijst bij op.
Een salade smaakt er goed bij.
IETS WAT JEKOOff.lï NIEUW
EN 5PANNENR IETS WAT JEAEST,
VIHC JE VANZELFSPKEKÉNP EN SMI.
MAAK ÜITEWELIJK PAAKOM
IAJORPT ALLE9 WAT MOETJE
JTKOOrrm ALTIJP
WAT JE HEET- NIEUWE
CINÓEN
KOPEN.'
zaterdag 18 juni 2005
Zeeland: Tropisch?
■jj
19 llN
VERWACHTING VOOR ZATERDAGMIDDAG^
In Ierland en Schotland valt regen en wordt het niet wat"1
15 tot 20 graden. In Engeland schijnt de zon en wordt ne
zomers warm. In het noorden van Scandinavië valt regen,
zuiden schijnt de zon en wordt het ruim 20 graden. Ookm
Denemarken, in het noordoosten van Duitsland, Polenen
Tsjechië wordt het ruim 20 graden. In het zuidwesten van
Duitsland en in de Benelux wordt het 25 tot lokaal 30 gf3
Frankrijk wordt het overal tropisch warm. Nog warmerv'
in het binnenland van Spanje en Portugal, waar het wi
de 35 graden komt. Volop zomerweer vinden we ook in
en in Italië. Alleen op Sicilië valt nog een bui. Ook in
Griekenland, Turkije en op Cyprus wordt het tropisch wa
maandag
Hoog
water
20 juni
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
1.02
201
13.30
221
Terneuzen
1.22
226
13.49
248
Cadzand
0.37
188
13.06
207
Roompot Buiten
1.05
148
13.29
167
Roompot Binnen
2.05
118
14.46
133
Zierikzee
2.20
142
14.55
158
Krammersl. West
2.15
153
14.45
170
Hansweert
1.49
241
14.17
262
Stavenisse/Yers.
2.25
145
14.55
162
Europa: Hittegolf
Laag water
uur cm uiin
7.26 192 1W
7.56 201 20.1S'
7.07 186 1915'
7.15 144 19.40'
8.14 130 20.55'
8.25 148 20.55'
8.36 1 52 21.(5'
8.16 215 20.40!
8.36 148 2054!
