Concurrentie in
EU onder de loep
In Marokko kent niemand
Rita Verdonk uit Nederland
s/°3&
SLIPS
PZC
GRATIS
Nasa voorziet volgende
maanmissie pas in 2015
Uitbreiding unie niet
op agenda voor top
Proces Mississippi Burning-moorden begonnen
3 SLOGGI
Studie naar energiesector en bankwezen
Aanslagen Athene voorkomen
Indonesië laat strijders Atjeh vrij
Dadelpalm ontkiemt na 2000 jaar
Soedan opent eigen Darfoer-hof
Luxemburg schrapt EU-cadeaus
Europeanen gebruiken
meer natuur dan EU heeft
Kroaat verdacht
van bemoeienis
met Srebrenica
Werendum
levruchting in
Italië ongeldig
Li; L
doorHansGertsen
BRUSSEL - Europees Commis
saris Kroes (Mededinging) wil
lieten of er genoeg concurrentie
is in twee grote sectoren van de
Europese economie. Duizenden
bedrijven in de bank- en verze
keringssector en in de energie
sector (elektriciteit en gas) en de
overlieden van alle 25 EU-lidsta-
len krijgen de komende tijd een
uitgebreide vragenlijst van
Kroes te beantwoorden.
teit te vormen. Ten slotte wil
Brussel ook meer weten over de
relaties die er bestaan tussen ex
ploitanten van netwerken, pro
ducenten van gas en electriciteit
en leveranciers.
„Energie is cruciaal voor de con
currentiekracht van de Europe
se Unie, voor de werkgelegen
heid en de welvaart van alle Eu
ropese burgers. Gegeven de re
cente prijsstijgingen moeten we
nagaan of de gas- en electrici-
teitsmarkten naar behoren func
tioneren", aldus Kroes in een
verklaring.
Mochten de onderzoeken aanto
nen dat er sprake is van concur
rentieverstoring, dan zal Kroes
niet aarzelen om maatregelen te
nemen om de consument te be
schermen.
De onderzoeken zijn waarschijn
lijk pas in de loop van volgend
jaar afgerond, maar mogelijk pu
bliceert Brussel tussentijdse re
sultaten als daar aanleiding toe
is. GPD
van onze redactie buitenland
LE BOURGET - De eerste be
mande ruimtemissie naar de
maan zal op zijn vroegst in
2015 plaatsvinden. Dat heeft
de directeur van de Ameri
kaanse ruimtevaartorganisa
tie Nasa, Michael Griffin, gis
teren gezegd. Hij zei dat de
missie wellicht wordt gevolgd
door de bouw van een interna
tionaal ruimtebasis op de
maan.
Welk vervoermiddel de Nasa
zal gebruiken voor de volgen
de maanlanding, is niet duide
lijk. Daarover neemt de organi
satie in de komende maanden
een besluit. Er zijn vliegtuig
bouwers in de markt om de op
volger te maken voor de verou
derde space shuttle, die vol
gens planning in 2010 uit de
roulatie wordt genomen.
Sinds het ongeluk met de Co
lumbia in 2003, waardoor alle
zeven bemanningsleden het le
ven verloren, staan de space
shuttles aan de grond. Nieuwe
bemande ruimtevluchten zijn
herhaaldelijk uitgesteld we
gens veiligheidsproblemen. De
laatste bemande vlucht naar
de maan was die van de Apol
lo 17, in 1972.
Grif fin, die in april begonnen
is als hoofd van het ruimte
vaartagentschap, zei dat de
Nasa genoeg financiële midde
len heeft om binnen vijftien
jaar weer mensen op de maan
te zetten. Hij zei ook dat inter
nationale onderzoeksstations
op Antactica kunnen dienen
als model voor een permanent
bemand station op de maan.
President Bush ziet een nieu
we bemande vlucht naar de
maan als een opmaat voor zijn
ambitieuze plannen om astro
nauten naar de planeet Mars
te sturen. Een ruimtebasis op
de maan zou in Bush' visie
kunnen dienen als uitvalsba
sis. ANP/RTR
dinsdag 14 juni 2005
ATHENE - De politie in de Griekse hoofdstad Athene
heeft twee bomaanslagen weten te verhinderen.
Gisteren zijn voor het huis van de onderburgemeester van
het stadsdeel Vyron en bij een forensisch instituut twee
bommen onschadelijk gemaakt, waarvan één op afstand
kon worden bediend, aldus de staatsradio. ANP/DPA
JAKARTA - De Indonesische regering heeft meer dan
tweehonderd gevangen genomen strijders van de Bewe
ging Vrij Atjeh (GAM) vrijgelaten. Dit heeft de krant Ja
karta Post gisteren bericht.
De gevangenen moesten wel eerst zweren dat Indonesië
één land blijft. De ex-rebellen krijgen land om te bebou
wen van de staat.
Sinds begin dit jaar onderhandelt de Indonesische rege
ring in Helsinki met de GAM over een vredesregeling. De
GAM streeft sinds 1976 met geweld naar afscheiding van
het olierijke Atjeh. De strijd heeft aan zeker twaalfdui
zend mensen het leven gekost. ANP/DPA
JERUZALEM - Israëlische onderzoekers zijn erin ge
slaagd om een tweeduizend jaar oud zaadje van de dadel
palm te laten ontkiemen. Het zaadje werd gevonden tij
dens een onderzoek in een eeuwenoud fort.
De wetenschappers gaan ervan uit dat het zaadje het
oudste is dat ooit is uitgebot. Zij hebben het jonge boom
pje, inmiddels 30 centimeter groot, Metuselach (Metusa-
lem) genoemd, naar de bijbelse figuur die 969 jaar oud
zou zijn geworden.
De palm is van een soort dat in de Middeleeuwen uitge
storven raakte en stond bekend om zijn krachtige medi
sche werking. ANP
KHARTOEM - Soedan opent vandaag een speciale recht
bank voor de berechting van verdachten van oorlogsmis
daden in de regio Darfoer. Vorige week zei de regering al
dat het eigen rechtssysteem 'competent genoeg' is om het
recht te doen zegevieren. De rechtbank behandelt onder
meer moorden en plunderingen die in Darfoer zijn ge
pleegd.
In Darfoer zijn twee miljoen mensen op de vlucht gesla
gen. In twee jaar zijn meer dan 180.000 mensen gedood.
De regio wordt verscheurd door gevechten tussen rebel
len en agressieve pro-regeringsmilities.
Het Soedanese onderzoek staat los van het Internationaal
Strafhof (ICC) in Den Haag. Dat begon gisteren een onder
zoek naar de situatie. ANP/AFP
LUXEMBURG - Huidig EU-voorzitter Luxemburg
schrapt de traditie om alle officiële delegaties van Europe
se lidstaten en de pers cadeaus te geven op toppen van de
Europese Unie.
In plaats daarvan wil de Luxemburgse premier Juncker
een donatie geven aan UN Aids, de organisatie van de Ver
enigde Naties die strijdt tegen aids. Het is nog niet be
kend welk bedrag Juncker zal schenken. ANP
van onze redactie buitenland
LUXEMBURG - De uitbreiding
van de EU met nieuwe lidstaten
staat voor het eerst in jaren niet
op de agenda van de top van Eu
ropese regeringsleiders. Daar
mee hebben de EU-ministers
van Buitenlandse Zaken giste
ren na overleg in Luxemburg in
gestemd.
Huidig EU-voorzitter Luxem
burg vindt dat er te weinig
nieuws te melden is over de vier
kandidaat-lidstaten Turkije,
Kroatië, Roemenië en Bulgarije.
De laatste twee zouden in princi
pe al in 2007 moeten toetreden,
na instemming van de parlemen
ten van alle 25 huidige EU-lid-
staten. De vier landen worden
ook niet genoemd in de ontwerp-
conclusies voor de top van rege
ringsleiders. Diplomatieke bron
nen in Luxemburg zeggen dat
'dit niet geheel los te zien is van
de nee-stemmen bij het referen
dum over de grondwet'. Diverse
nee-stemmers in Frankrijk en
vooral Nederland zien een verde
re uitbreiding van de EU, vooral
met Turkije, niet zitten, zo is uit
opiniepeilingen gebleken.
Kroatië heeft volgens een werk
groep van enkele EU-lidstaten,
onder leiding van Luxemburg,
weliswaar enige vooruitgang ge
boekt bij de uitlevering van de
oorlogsmisdaden verdachte ge
neraal Gotovina, maar nog on
voldoende om onderhandelin
gen over Europees lidmaat
schap te beginnen. ANP
door Kees Bos
BRUSSEL - Inwoners van de
EU gebruiken 2,2 keer meer na
tuur dan de unie heeft. Vooral
Afrika en Azië moeten daarom
opdraaien voor bijvoorbeeld
hout of luchtvervuiling.
Per Europesê inwoner is gemid
deld 4,9 hectare nodig voor ener
gie, voeding en andere behoef
ten. Maar voor ieder is slechts
2,2 hectare beschikbaar, aldus
het Wereld Natuur Fonds
(WNF) gisteren in Brussel.
Het WNF spreekt over een ern
stig 'natuurtekort' in Europa.
De natuurorganisatie adviseert
Europese leiders dringend om
de ecosystemen grondig te her
stellen. Europeanen moeten van
het WNF minder broeikasgas
kooldioxide uitstoten en minder
afval veroorzaken. Ze moeten
bovendien vaker de bus of trein
nemen in plaats van de eigen au
to.
Met maar 7 procent van de we
reldbevolking, gebruiken de
EU-inwoners 17 procent van de
wereldbronnen. „Economische
groei ten koste van de natuur en
milieu verschuift de problemen
gewoon naar andere delën van
de wereld", stelt Terry Long,
WNF-directeur Europees be
leid. „Vermindering van de Eu
ropese druk op de natuur is dus
essentieel."
Nederlanders zitten rond het Eu
ropese gemiddelde van 4,9 hecta
re per persoon. De 'ecologische
voetafdruk' van Europeanen is
slechts de helft van wat
Noord-Amerikanen nodig heb
ben: circa 9 hectare. Daarente
gen gebruiken Aziaten en Afri
kanen minder biologische capa
citeit dan er in hun continenten
aanwezig is.
Plet is de eerste keer dat het
WNF de gegevens heeft gegroe
peerd voor de Europese Unie.
Voorheen waren de resultaten al
leen op wereldschaal gepresen
teerd. ANP
ZAGREB - De politie in Kroatië
heeft een Servische Kroaat gear
resteerd op verdenking van be
trokkenheid bij het bloedblad in
Srebrenica in 1995.
De politie pakte de 52-jarige
Slobodan Davidovic op in het
dorpje Bogdanovci vlakbij de
grens met Servië. De man wordt
verdacht van lidmaatschap van
de beruchte Servische eenheid
Schorpioenen. De autoriteiten
hielden de man aan kort nadat
de Kroatische publieke omroep
beelden had vertoond van
'Schorpioenen' die moslims exe
cuteerden. ANP/DPA/DPA
I01IE - Het Italiaanse referen
ce over de opheffing van res-
Iricties op kunstmatige bevruch
te is ongeldig. Minder dan de
kift van de Italiaanse kiesge-
Étigden nam de moeite hun
Sim uit te brengen, na een op-
nepvan de Rooms-Katholieke
Kerk om het referendum te boy-
ntlen.
Ie Italianen konden zondag en
pieren hun stem uitbrengen.
helft van de 47 miljoen kie
ss moest stemmen om het refe-
rendum geldig te maken. Zon
avond was de opkomst ech
te nog lager dan 19 procent en
öeindelijk bleef die steken op
*-5.9 procent.
ffelage opkomst is onder meer
kt gevolg van de oproep van de
i Italië machtige katholieke
ek Paus Benedictus XVI
Wede oproep, omdat de be-
tóerming van het ongeboren le-
op het spel zou staan. Presi-
fetCiampi, vice-president Fi-
apremier Berlusconi en opposi-
teleider Prodi negeerden de boy-
ID! zondag en brachten hun
fan uit.
feblijkt dat 64 procent van de
thuisblijvers dat uit morele over
gingen deed. Het overige deel
«ef uit desinteresse weg. Vol-
ps de huidige'wet is het verbo-
ko sperma of eicellen te done-
en zijn er beperkingen bij
sbryo-onderzoek. ANP/AFP
Verdachte Edgar Ray Killen (in rolstoel) arriveert voor de juryverkiezing in de rechtbank van Neshoba.
foto Erik Lesser/EPA
van onze redactie buitenland
PHILADELPHIA - In de Ameri
kaanse zuidelijke staat Missis
sippi is gisteren het proces be
gonnen tegen Edgar Ray Killen,
een 80-jarige oud-predikant en
ex-lid van de Ku Klux Klan, we
gens de racistische moord op
drie jonge burgerrechtenactivis
ten in 1964. De moorden in het
plaatsje Philadelphia zijn ver
filmd in het met zeven Oscars be
kroonde Mississippi Burning uit
1988.
Het proces begint met de selec
tie van een twaalfkoppige jury.
Voor de zaak zijn ongeveer vier
honderd potentiële juryleden op
geroepen. Zij arriveerden giste
ren onder zware politiebewa
king bij de rechtbank in Phila
delphia. De verdachte kwam in
een rolstoel de rechtszaal bin
nen. Het proces duurt naar
schatting twee weken.
De burgerrechtenactivisten, Ja
mes Chaney, Andrew Goodman
en Michael Schwerner, gingen
in juni 1964 naar Philadelphia
voor onderzoek naar de brand
stichting in een kerk waar zwar
ten zich als kiezer konden laten
registreren. Onderweg werden
zij aangehouden voor een ver
meende snelheidsovertreding en
opgesloten. Terwijl het drietal
gevangen zat, beraamde de
plaatselijke afdeling van de Ku
Klux Klan volgens de federale
recherchedienst FBI een plan
om hen te vermoorden. Na hun
vrijlating werden zij van de weg
gereden en van dichtbij doodge
schoten. Chaney, die zelf zwart
was, werd bovendien zo zwaar
mishandeld dat de helft van de
botten in zijn lichaam gebroken
was. Bij de lynchpartij waren
ongeveer twintig Ku Klux
Klan-leden betrokken. Killen
was volgens de openbare aankla
ger de aanstichter.
De staat Mississippi heeft in de
zaak nooit iemand aangeklaagd
voor moord. De mogelijkheid
voor federale aanklachten we
gens moord bestond in die tijd
nog niet. De federale regering
klaagde wel achttien mannen,
onder wie Killen, aan voor
schending van de burgerrechten
van de drie slachtoffers. Slechts
zeven van hen werden veroor
deeld. Zij kregen straffen van
niet meer dan zes jaar. Killen,
die altijd heeft volgehouden on
schuldig te zijn, ging vrijuit. De
zaak werd geseponeerd omdat
de volledig blanke jury niet tot
een unaniem oordeel kon ko
men. ANP
Advertentie
NU 00K EXTRA KORTING OP BEHA'S EN TOPS
Geldig van I l/m 30 juni 2005
zolang de voorraad strekt.
door Frank Hendrickx
RABAT - Op de plaats waar de
sultans ooit resideerden met
hun vierhonderd gesluierde
vrouwen (Verdonk:
„Vier-hon-derd?!" De gids:
„Dat was nog weinig".), ont
spant zich nu de hippe jeugd
van Rabat. In de verte gloort de
Atlantische Oceaan, in de nabij
heid is er uitzicht op naveltrui
tjes en strakke broeken.
Niemand in Marokko kent Rita
Verdonk. In de Andalusische tui
nen, in de smalle, kronkelende
kasbahstraatjes, op het theeter
ras met uitzicht op de zee, ner
gens leidt de wandeling van de
Nederlandse minister tot ook
maar een blik van herkenning.
Verdonk valt alleen op door de
diplomaten en beveiligers die
haar omringen. „Zij staat door
haar plannen wel regelmatig in
de krant", zegt de Marokkaanse
dagbladjournalist Nordin Amra-
ni. „De aandachtige lezer kent
haar, maar bekend is zij niet."
Het is echter niet uitgesloten
dat de bekendheid van Verdonk
in de nabije toekomst snel zal
toenemen, zeker onder Marok
kaanse huwelijksmigranten. Bin
nenkort zullen zij feilloos zinne
tjes moeten nazeggen als: 'Ik
heb vandaag boodschappen ge
daan' en 'Ik heb vanmorgen een
wandeling gemaakt'.
Vingerafdrukken
Alles is klaar op de Nederlandse
ambassade in Rabat: de examen
hokjes, de. volautomatische ca
mera en het 'biometrische sta
tion' voor de vingerafdrukken.
De taal- en inburgeringstest, die
in het land van herkomst moet
worden afgelegd door alle
nieuwkomers uit niet-Westerse
landen, is 'technisch klaar'.
Maar een commissie van onaf
hankelijke experts heeft twij
fels. De speciaal ontwikkelde
spraakcomputer zou niet hele
maal goed functioneren. Merk
waardige accenten en klanken
als 'euhh' en 'hmm' kunnen ver
keerd geïnterpreteerd worden.
„De responsgroep (de onafhan
kelijke commissie, red.) heeft
nog wat vragen", geeft Ver donk
toe. Vervelend, want de minister
wilde het systeem vanaf 1 juli in
voeren. Nu is het uitgesteld tot
'na de zomer', maar dat is geen
afstel, verzekert de minister. „Ik
wil dat immigranten op z'n
minst een basis hebben om in
Nederland verder te integre
ren", zegt zij.
Genoeg
Weinig Marokkanen lijken zich
druk te maken over de test. Een
protest van de Nederlands-Ma
rokkaanse actiegroep 'Genoeg is
genoeg' trekt nauwelijks pu
bliek of vertegenwoordigers van
de plaatselijke pers. Initiatiefne
mer Abdou Menebhi verzekert
dat er in Nederland binnenkort
meer Marokkanen de straat op
zullen gaan.
„In september, drie dagen voor
Prinsjesdag, komt er een grote
demonstratie tegen het racis
tische beleid van Verdonk.
Waarom hoeven Nieuw-Zeelan-
ders, Japanners en Amerikanen
geen inburgerings- en taaltesten
te doen en Marokkanen, Turken
en andere bewoners van
niet-Westerse-landen wel. Dat
is discriminatie en wij vinden
dat Verdonk moet opstappen."
GPD
Minister Verdonk op bezoek in Marokko.
foto Juan Vrijdag/ANP
Volgens de Europese Commissie
gjn er aanwijzingen dat er in
beide sectoren sprake is van se-
rieuze verstoringen van de vrije
markt. Consumenten, maar ook
het midden- en kleinbedrijf, zou
den daardoor onnodig veel geld
betalen voor sommige diensten.
Zo lopen de kosten die banken
ban klanten in rekening bren
gen voor een creditcard uiteen
van enkele tientallen euro's per
•aartot 100 euro of meer. „Prijs-
(èrschillen van 100 procent of
meer in combinatie met hoge
bosten voor klanten die naar
snandere bank willen overstap
pen, kunnen leiden tot serieus
marktfalen", aldus een woord
voerder van Kroes.
Inde energiemarkt is het onder
zoek gericht op de vraag hoe de
prijsvorming totstandkomt en
me open de geliberaliseerde
markten voor gas en elektrici
teit zijn. Zowel consumenten als
nieuwe marktpartijen klagen al
geruime tijd dat consumenten
ei bedrijven weinig keuze heb-
fen. Langlopende leveringscon
tracten zouden het nieuwe be
drijven bemoeilijken om markt
aandeel te veroveren. Daarnaast
ioude infrastructuur voor grens
overschrijdend transport van
gas en electriciteit te wensen
overlaten. Daardoor zouden na-
ioiiale netwerken onvoldoende
sa elkaar gekoppeld kunnen
raden teneinde een echte Euro-
pesemarkt voor gas en electrici-
