Strijd roker gaat om het principe q Pijpleiding versterkt positie Turkije tegenover de EU PZC PZC Syrië is nog niet toe aan een echte democratit Nee tegen Europa is slecht voor aanpak van pensioencrisis Deskundigen schatten kans op winnen rechtszaak hoog in te gast Reuzen oliepijpleiding in bedrijf 8 juni 1955 woensdag 8 juni 2005 door Dick Hofland Voor Peter Römer is elke dag lijden. Hij is de eerste Ne derlandse roker die een fabri kant voor de rechter daagt van wege de ellende die hem is over komen. Terecht of had hij beter moeten weten? Een oudere mevrouw laat elke -dag haar hondje een paar keer ..uit. Als het regent en het dier kletsnat is, stopt ze hem bij •thuiskomst eventjes in de oven om te drogen, Tot de oven het be geeft en ze een magnetron aan schaft. Als het weer eens heeft geregend doet ze het hondje in de magnetron, maar dat over leeft hij niet. De vrouw is woe dend op de producent van de magnetron; dat had hij haar wel eens mogen vertellen, dat je er geen hondje in kunt drogen. Het verhaal berust niet op wer kelijkheid, zegt mr, August Van, werkzaam bij SAP Letselscha de-advocaten in Amersfoort. Maar het is geliefd bij juristen die moeten bekijken of mensen wel of niet terecht een produ cent aanklagen. „Essentieel is of de consument had kunnen we ten wat de gevaren van een pro duct zijn." August Van is één van de drie advocaten van Peter Römer uit Limburg, de eerste Nederlander die een sigarettenfirma voor de rechter daagt omdat hij ernstig ziek is geworden van roken. Eer der diende een ander slachtoffer ook al een aanklacht in, maar die zaak kwam niet verder dan getuigenverhoren Wie een hondje in de magnetron stopt, zou moeten weten wat er kan gebeuren. Had Peter Romer dan ook moeten aanvoelen dat hij van zo'n twintig sigaretten per dag wel eens ernstig ziek - kon worden? „Nou en of", vindt 'tevreden roker' P. Thoden van Velzen. Met een kop koffie erbij geniet hij op een terras van een sigaartje. Toen hij 54 jaar gele den voor het eerst een sigaretje opstak, was er niet veel bekend over de schadelijke gevolgen - van het roken. „Ik was veertien en moest het stiekem doen. Maar mijn vader rookt, mijn grootvader rookte, het was de gewoonste zaak van de wereld." Onwetendheid is echter geen ex cuus om een rechtszaak te begin nen, zegt hij. „Ik ben na een jaar of tien met sigaretten gestopt, omdat doordrong wat de gevol gen daarvan zijn." Ook als blijkt dat hij in de toekomst aan spraak zou kunnen maken op een schadevergoeding zou hij af zien van een claim. „Ik vind al die Amerikaanse toestanden van geld eisen aan iets waar je zelf de hand in hebt principieel verkeerd." Sportfreak Römer zegt dat hij in 1957 nooit was gaan roken als hij had gewe ten hoe gevaarlijk het is. „Ik ben een sportfreak, heb altijd ge voetbald, gefietst, hard gelopen en heb nooit een druppel alco hol gedronken. Maar roken hoor de erbij, iedereen deed het, zelfs dokters. Nu heb ik longemfy seem, tweederde van mijn lon gen doet het niet meer en de lin kerhelft van mijn lichaam is zo goed als verlamd na een hersen infarct. Elke dag is lijden." Ta baksfabrikanten wisten volgens hem al in 1960 dat roken gevaar lijk- is voor de gezondheid. „Maar dat hebben ze verzwegen en dat is strafbaar." Het eerste artikel dat roken ver bindt met een afgenomen levens verwachting verschijnt in 1938 in het wetenschappelijk tijd schrift Science. In 1956 komt De Nederlandse Gezondheids raad met een advies aan de rege ring waarin een verband wordt gelegd tussen roken en longkan ker. Albert Verheij, hoofddocent aan het Centrum voor Aansprake lijkheidsrecht aan de Universi teit van Tilburg, denkt dan ook dat de Limburger een goede kans maakt. De jurist: „Omdat tabaksfabrikanten in de jaren vijftig al wél op de hoogte had den moeten zijn." Verheij houdt een slag om de arm, maar er is volgens hem toch veel voor te zeggen dat grote bedrijven publi caties als van Science en de Ge zondheidsraad behoren te vol gen. „En als een sigarettenfabri- kant weet dat zijn product de kans op longkanker vergroot, ook bij niet extreem roken, dan ligt het voor de hand dat-ie dat meedeelt." Advocaat Van wijst er op dat een fabrikant geen informatie meer hoeft te verstrekken als de kennis over het product ook de consument heeft bereikt. „Maar ik betwijfel of daar in dit geval sprake van is. Want in de tijd dat Römer begon met roken, wist slechts een groep insiders wat er aan de hand was. Kijk, mijn generatie en alle generaties na mij kunnen weten hoe gevaar lijk het is om te gaan roken. Ik maak daarom geen schijn van kans als ik een firma zou aankla gen. Maar mensen als Römer wisten dat in de jaren vijftig al lemaal nog niet." Römer: „Sinds 1981 staat op een pakje sigaretten hoe gevaarlijk roken is en is het je eigen verant woordelijkheid als je er eentje opsteekt. Maar als je zoals ik dan al bijna 25 jaar hebt ge rookt, kun je toch echt niet zeg gen dat het een bewuste keus is geweest." Logisch Verheij nuanceert dat wel. „Een fabrikant hoeft niet overal voor te waarschuwen. Het is logisch dat je geen tien zakken drop ach ter elkaar moet eten, het is lo gisch dat je geen hondje in de magnetron droogt. Dat moet je weten, dat hoeft echt niet op de verpakking te staan." Stapels hamburgers, flessen drank, zakken wiet, iedereen hoort te weten dat je daar beter niet aan kunt beginnen. Wie het toch niet kan laten, moet achter af niet zeuren als-ie klachten krijgt. En die moet al helemaal niet denken dat het een mooie al ternatieve levensverzekering kan zijn. Peter RÖmer: „De kosten voor de advocaten zullen hoger zijn dan een eventuele schadeclaim. Het gaat mij meer om het princi pe en de erkenning dan om het geld." GPD De 67-jarige Peter Römer zal van tabaksfirma BAT genoegdoening eisen voor de schade van 25 jaar roken. „Ik wil dat de tabaksindustrie zich verantwoordt voor tientallen jaren bedrog en verzwijging." foto Marcel van Hoorn/ANP door Harald Doornbos Het tiende congres van de Syrische Baath-partij, dat momenteel in de hoofd stad Damascus wordt gehou den, moet tot hervormingen leiden die het economische faillissement afwenden en het land uit het politieke iso lement halen. Voor een land met de proble men van Syrië zou je verwach ten dat de leiders eens serieus aan de noodrem zouden trek ken. Maar president Bashar Assad, de leider van de Baath-partij, kwam op het congres in feite niet verder dan de belofte dat 'er gevoch ten moet worden tegen cor ruptie'. Waar hebben we dat vaker gehoord, dachten mil joenen Syriërs. Nu is de positie van Syrië niet bepaald makkelijk. Het land beleeft een tweestrijd tussen de oude generatie van Baath- partijleden en een groep jon geren. De oude generatie stamt nog uit het tijdperk van president Hafez Assad, Bas- hars vader, en wil haar macht niet kwijtraken door mee te werken aan allerlei hervor mingen. De jonge generatie, die sinds de dood van Hafez Assad, in het jaar 2000, haar hoop heeft gevestigd op zoon Bashar, wil juist alles anders. Onbeweeglijk Openheid, internet, een meer- partijenstelsel en privatise ring van de meeste verlieslij dende staatsbedrijven. Bas har Assad probeert daarom een brugfunctie te vervullen tussen beide groepen. Niet te hard van stapel lopen, want dan jaagt hij de oude garde te gen zich in het harnas, maar ook niet te langzaam, want dan vertrekt iedere jonge Syri sche ondernemer naar de Ver enigde Staten omdat daar wel de mogelijkheid bestaat om het te maken. In de praktij leidt dit echter tot een ont weeglijke politiek. Herv» mingen in de marge, niet al. doel op zich. De angst voorde- mocratie die bij de machthek bers leeft, is begrijpelijk Want plotseling democratii invoeren is vragen om proble- men in een samenleving waai. bij de grote meerderheid va: de bevolking zich solidaii voelt op basis van national teit of religie. „Als we m vrije verkiezingen organist, ren," zo zegt een Syrië-ana- list, „stemmen alle soennil sche moslims voor een soenni tische partij, sjiieten voor eg sjiitische partij, Koerde voor een koerdische partij 5 alle christenen voor een chris telijke partij. Dan laat jedf geest van nationalisme en rel gieus fanatisme uit de Trouwens, president Assadii een Ala wiet, een kleine islami tische minderheid is in Synt Democratie zou het land nie alleen opdelen in vele ver schillende religieuze blokken maar dé alawieten zouden ot- middellijk hun macht verlie zen. Het is daarom dat Assad het over de boeg van de econo mie en de strijd tegen corrup tie wil gooien. Syrië moet'oei Chinese model volgen, meer Assad. Maar met twintig procent werkloosheid en een enorm bevolkingsgroei die jaarlijh leidt tot 300.000 nieuwelh gen op de arbeidsmarkt, vol staat het niet om wat internet cafés te openen. Voeg daarbij de Amerikaanse sancties van wege de vermeende hulp va Syrië aan terroristische orga nisaties, de dubieuze rol va het land als, zoals sommiga beweren, verlener van hull aan het Iraakse verzet en te recente verlies van de contro le over buurland Libanon e er ontstaat een weinig roos kleurig beeld voor de tot komst. GPD door Gerry Dietvorst Het 'ja' en 'nee"tegen de Eu ropese grondwet is de afge lopen tijd in de media van vele zijden belicht. Pensioen hoorde daar niet bij. Alleen Andries Knevel deed vergeefs een po ging de pensioenproblematiek in de discussie in te brengen. Het 'nee' van Frankrijk en Ne derland kan vanwege de nade rende pensioencatastrofe de Eu ropese Unie flink onder druk zetten. Natuurlijk stopt Europa nu niet. We gaan met de pensioe nen verder op de ingeslagen weg. Mijn vrees is echter dat lid staten minder haast maken met pijnlijke ingrepen in het pen sioenstelsel. De naderende ver- grijzingsgolf zal Europa over spoelen terwijl het geboortecij fer laag blijft. Een aantal lidsta ten heeft nog geen spaarpot voor de toekomstige gepensio neerden. Vooral Nederland kan -nadelige gevolgen ondervinden van de pensioensituatie in ande re lidstaten. Het is dan ook van groot belang voor ons land dat andere lidstaten toch doorpak ken bij de hervorming van het pensioenstelsels De meeste EU-staten hebben in tegenstelling tot Nederland niet zo'n goed gefinancierd werkne merspensioen als Nederland. Zo hebben België, Italië, Duitsland, Oostenrijk, Spanje, Italië, Oos tenrijk en Portugal geen werkne merspensioen zoals wij dat heb ben. Daar bestaat het pensioen inkomen bijna geheel uit over- heidspensioen, vergelijkbaar met onze AOW. Je kunt zeggen dat het werknemerspensioen in die landen onze AOW omvat sa men met het aanvullend werkne merspensioen. Schouders Het bijzondere is dat deze pen sioenlasten straks op de schou ders van de volgende werkende generatie komen te rusten. Zij moeten dan de uitkeringen aan de gepensioneerden betalen. Dit ;heet het omslagstelsel. De afge lopen jaren is in een aantal lid- staten getracht de pensioenstel sels te hervormen. Dreigende in- grepen in de belangrijkste secun daire arbeidsvoorwaarden heb ben in het verleden tot massale stakingen geleid in Rome, Parijs en Athene. Inzet van de overhe den was daarbij: verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd of verlaging van de pensioenen. Nederland heeft overigens de cennia geleden gekozen voor het kapitaaldekkingstelsel en voor het werknemerspensioen al zo'n 500 miljard euro gespaard. En daar zit nu net het pijnpunt voor Nederland. Zoals gezegd is een andere opzet van het pen sioenstelsel in veel EU-landen noodzakelijk. Ingrijpen is niet gemakkelijk en vergt veel poli tieke moed en vasthoudendheid. De overgang van het omslagstel sel naar het kapitaaldekkingstel sel betekent dat de werkende ge neratie niet alleen voor zichzelf moet gaan sparen maar ook de pensioenuitkeringen van de nu reeds gepensioneerde generatie moet ophoesten. Dat doet zeer. Als de snel stijgende pensioen lasten echter nog verder naar de toekomst verschoven worden, is een generatieconflict niet meer te vermijden. Jongeren zullen straks niet langer bereid zijn om alle pensioenlasten op hun schouders te nemen. Men hoeft dan geen pensioendeskundige te zijn om te zien dat het huidige systeem niet langer houdbaar is. Het lijkt me logisch dat de lid staten de komende tijd minder aandacht zullen hebben voor de houdbaarheid van het pensioen stelsel en de noodzaak om het naderende generatieconflict af te wenden. Hebben wij daar in Nederland last van? Ja. Als de dreigende pensioencatastrofe niet of niet tijdig wordt opge lost, heeft dat sociale onrust tot gevolg. En wel in de lidstaten waar de werkende bevolking de pensioenen voor de ouderen be taalt, Tegelijkertijd tikt de demografi sche tijdbom onverminderd door. De tijd om deze demonte ren wordt steeds korter. Als we dat nalaten zullen onze kinde ren daar straks niet blij mee zijn. Prof. dr.G.J.B. Dietvorst is hoogle raar aan de Universiteit van Til burg en directeur Kenniscentrum Toekomstvoorzieningen Interpolis De Bakoe-Tiblisi-Ceyhan-pijp- leiding loopt dwars door Azer beidzjan en verbindt de Kaspi sche regio en de Middellandse Zee met elkaar. De pijpleiding vormt een aanval op de heer schappij van het oliekartel Opec en Rusland en maakt Turkije sterker ten op zichte van de EU. door Cyril Widdershoven Op 25 mei opende president Ilham Aliyev van Azerbeidz jan de oliepijplijn die de Kaspi sche regio rechtstreeks verbindt met de Middellandse Zee. Het duurt nog ruim een half jaar eer olie naar de haven van Ceyhan in Turkije wordt gepompt. Ver wacht wordt dat de eerste olie tanker in de Turkse havenstad Ceyhan in oktober zal laden. De 3,6 miljard dollar kostende lei ding die van Bakoe via Tiblisi naar Ceyhan loopt, is gebouwd door een internationaal consor tium waar BP, Total en Phillips deel van uitmaken. De aanleg is een succes voor de oliemaatschappijen en de rege ring van Azerbeidzjan en is tege lijkertijd een aanval op de heer schappij van het oliekartel, Opec en Rusland. Beide hebben zich jarenlang hevig verzet te gen de pijleiding. Tot nog toe werd alle olie en gas vanuit de Kaspische regio geëxporteerd via Rusland. Niet alleen garan deerde dat de Rusland geregelde inkomsten, tevens behield Mos kou daardoor grote politieke en economische zeggenschap. Die verdwijnt nu de regio's rond de Kaspische Zee hun enorme olie- en gasreserves zonder Russische tussenkomst naar het Westen kunnen vervoeren. Investeer ders zijn druk doende de Turkse pijpleiding die nu eindigt in de havenstad Ceyhan, via Grieken land, voormalig Joegoslavië en Oostenrijk te koppelen aan het Europese net. Minder afhankelijk Niet alleen Ruslands invloed komt onder druk te staan, dat geldt ook de Opec. Zodra de re serves in de landen rond de Ka spische Zee beschikbaar komen, worden de EU en de VS minder afhankelijk van de Opec. Het kartel voorziet nu nog in ruim zeventig procent van de Europe se oliebehoefte. Extra olie- en mogelijk ook gasbronnen biedt EU-landen de mogelijkheid ver minderde aanvoer uit het Mid den Oosten snel op te vangen. De Kaspische regio produceert lichte ruwe olie van hoge kwali teit. Daar is veel vraag naar. De meeste velden die worden aange boord produceren zware olie, die in de Westerse raffinaderij en niet gewild is. De BTC-pijp- leiding heeft een capaciteit van een miljoen vaten per dag. Ande re landen in de regio, Ka zakstan, Oezbekistan en Turk menistan willen ook leidingen aanleggen. In dat geval krijgt Turkije nog meer olie te verwer ken zolang het netwerk niet is aangesloten op het Europese. Dat verstevigt de positie van Turkije aanzienlijk ten opzichte van de EU waar het zich graag bij wil aansluiten. Europa heeft Turkije nodig als het voor zijn energie minder afhankelijk wil zijn van de Russen en/of de Opec. Ook olie uit Iran en Irak stroomt via Turkije naar het Westen, zelfs Saoedi-Arabië zou er gebruik van willen maken. Sinds het uiteenvallen van de Sovjetunie heeft Washington mi litaire bases opgezet in cen traal-Aziatische landen om zich te verzekeren van voldoende olie. De Amerikanen verwach ten in 2025 ruim de helft van hun energie te importeren. Daar om wil het Westen minder af hankelijk zijn van instabiele re gio's als de Perzische Golf, Noord-Afrika of Rusland. De BTC-pijpleiding zou niet vol tooid zou zijn zonder Ameri kaanse dollars en politieke druk uit Washington. De aanleg leid de ook tot vergaande samenwer king van Turkije met Georgië en Azerbeidzjan en kan de integra tie van de regio stimuleren, zo dat deze zelf de vruchten plukt van de bodemrijkdommen. GPD Voor het eerst zal er olie vloeien van de Kaspische zee naar de Middellandse zee. De Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) pijpleiding dwars door Georgië en Turkije moet het westen minder afhankelijk maken van de olie uit het Midden-Oosten. GEORGIË Kars USLAND Sivas TURKIJE Ceyhan CYPRUS AZERBEIDZJAN Baku Sangachal terminal De BTC pijpleiding Lengte: 1768km Kosten: 2,24 miljard euro Azeri Chirag en Gunashli offshore olievelden. Geschatte reserves 4,5 miljard vaten. 320km Top consumenten Top leveranciers (Miljoenen vaten per jaar, 2005) Top consumenten Top leveranciers (Miljoenen vaten per jaar, 2015) 1. V.S. 20,67 Rusland 9,37 V.S. 23.5 OPEC 30,0 2. Europa* 8,48 S. Arabië 9,15 China 9.5 Rusland 10,5 3. China 6,73 V.S. 7,75 Europa* 9.2 V.S./Canada 10,0 4. Japan 5,38 Iran 4,0 Japan 8.1 Mexico 4,0 5. Rusland 3,8 Mexico 3,81 India 4.2 Brazilië ©GRAPHIC NEWS/GPD Bronnen: BP, IEA 'Duitsland, GB, Frankrijk, Italië China 3,0 3,0 MOSKOU - Rusland heeft de Duitse bondskanselier, dr. K. Adenauer, uitgenodigd voor een bezoek aan Moskou. De Russische regering wil bespre kingen voeren over het aan gaan van een diplomatieke en economische relatie met Duits land. Ook wenst Rusland een culturele band tussen beide lan den. TOORENVLIEDT - In het Mid delburgse stadspark Tooren- vliedt wordt in augustus het nieuwe openluchttheater ge opend. Dat gebeurt door to neelgroep De Horstspelers, die twee voorstellingen verzorgt. Het gezelschap, bestaande zeven acteurs in o{ brengt de stukken Hoe schout zichzelf aan de schani paal bracht van schrijfster Hè la Haasse en Judas van c Fransman Hubert Guignoux. MIJNWERKERS - Veeriia mijnwerkers zitten sinds diis dagochtend opgesloten in d Heinitz-mijn bij Saarbrücka De oorzaak is het instorü van een schacht. De veertien bevinden zich» tachtig meter diepte. Ze co® municeren door middel ïj klopsignalen met leden v reddingsdiensten. Hoofdredactie: A, L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L, Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl J. Snel Lezersredacteur: A. J Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315660 Fax:(0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc,nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax:(0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454651 Fax: (0111 )454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 autom. afschrijving acceptgiro per maand: 19,95 n.v.t per kwartaal: 58,00 60,25 per jaar: e 222.50 226,50 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voortel einde van de betaalperiode. PZC, ta.v. lezersservice. Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,25 zaterdag: 1,75 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoïf overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgt" de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16,00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel, (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 _a| Business to Business/Onroerend go» Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van h aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in oen bestar (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over vi ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of di de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit zersservlce. Postbus 31.4460 AA Goes t Wogener-concern, De<Wj" I-I». „,r.rHj gebruikt vooroor ïdienstentfP

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4