Bretagne,
maar dan
anders
PZC
'MÊ
M - W
Reis in 5 clicks
Metworstje
Vakantie moet wel leuk blijven
zaterdag 4 juni 2005
W2
Morgaine en Arthur
Naar Bretagne ga je voor de grillige kust, voor
pittoreske vissersplaatsjes en een enkele
menhir in Carnac. Wie echter het binnenland
intrekt, naar bos en bergen, komt in een
mystieke andere wereld terecht. Die van
legenden en oude helden.
Door ALICE PLEKKENPOL
Flarden mist zweven be
vallig boven het meer
tje. De langzaam klim
mende zon werpt de
eerste schuine stralen tussen de
bomen door. Op de oever teke
nen zich de contouren van een
klein kasteel af. Het is niet moei
lijk je voor te stellen hoe in dit
landschap boosaardige boswe
zens jonkvrouwen diep in het
woud lokten, hoe ridders voch
ten om hun geliefden te bevrij
den, en hoe witte wieven dans
ten in het maanlicht. In Bretag
ne zijn overal sporen te vinden
In het bos moet je oppassen
voor korrigans.
Bij het kasteel van Comper, aan de rand van het bos Brocéliande, wordt regelma
tig de fee Morgaine waargenomen, alleen door mensen die er voor openstaan
trouwens. Morgaine is een luchtspiegeling (naar haar is het verschijnsel fata mor
gana genoemd) en de halfzus van koning Arthur Nadat Morgaine een paar keer
door ontrouwe minnaars is bedrogen neemt ze wraak: ze houdt foute minnaars
voor altijd gevangen in de Vallei zonder Terugkeer in het woud van Brocéliande.
Op de bodem van het meer bij het kasteel staat het kristallen paleis van een ande
re fee, Viviane, waar ze haar geliefde, de tovenaar Merlijn gevangen houdt.
Het verhaal van de Keltische koning Arthur, die in tegenstelling tot wat velen den
ken nooit echt bestaan heeft, speelt zich af in zowel Bretagne als Groot-Brittan-
nië. In de zesde eeuw vechten de Kelten tegen de Saksen. Arthur, grootgebracht
door de tovenaar Merlijn, wordt op zestienjarige leeftijd koning als hij erin slaagt
het magische zwaard Excalibur los te trekken uit een aambeeld, hetgeen voor
hem nooit iemand lukte. Arthur introduceert de Ronde Tafel, waar hij met zijn
dapperste ridders vergadert.
new
rac-j
Dit kerkraam toont koning
Arthur met zijn ridders aan de
ronde tafel. Foto's Wegener
van sagen en legenden. Bretag
ne is een buitenbeentje in Frank
rijk, letterlijk en figuurlijk. Qua
taal en cultuur is deze streek
sterk verwant aan Keltische ge
bieden als Wales, Ierland en
Noord-Spanje. Het mystieke ver
leden met oeroude verhalen zit
diep in Bretagne verankerd. Dat
merk je vooral in het binnen
land, in bosrijke streken zoals
Brocéliande en in ruige bergge
bieden als Monts d'Arrée.
Wie de moeite neemt zich eens
los te weken van de kuststreek
en het binnenland in te trek
ken, komt daar in een totaal an
dere wereld terecht. Niet die
van vissers en toeristen, maar
van feeën en kobolden. Als je er
een beetje voor openstaat, ten
minste. Dan ook kun je een be
zoek brengen aan de 'andere we
reld', door lange boswandelin
gen of een nachtelijke tocht te
maken over de hoge, in nevelen
gehulde toppen van de Monts
d'Arrée, het land van de reuzen.
Eind- of beginpunt is daar bijna
steevast de kapel van Saint Mi
chel, van waar je een fantas
tisch uitzicht over het land
schap hebt.
Zo'n duizend jaar geleden be
stond Bretagne nog voor circa
tachtig procent uit bos, vooral
eiken. Veel hout is verdwenen
want gebruikt voor de scheeps
bouw. Een van de grootste over
gebleven bossen is Brocéliande,
wat de 'andere wereld' bete
kent. Die andere wereld is overi
gens niet de dood, maar het mys
tieke. De mensen zijn dan ook
niet bang de 'andere wereld' te
betreden, omdat deze hoop
voor de toekomst, geluk en lief
de geeft. Hetzelfde bos had ook
nog een wereldser betekenis:
het was in de vorige eeuw een
geliefd jachtterrein van de beau
monde, onder wie Coco Chanel
en de hertog van Westminster,
die er graag een hertje kwam
omleggen.
Valkenier
Het woud Brocéliande ligt een
stuk ten zuidwesten van Ren-
nes, de hoofdstad van Bretagne.
Het is zo groot datje telkens een
bepaald gedeelte moet bezoe
ken. Kastelen en andere beziens
waardigheden liggen vooral aan
Een visser in het ochtendgloren bij een meer in Brocéliande. Foto boven: harpist bij kasteel Comper.
Veel activiteiten
Het hele jaar, vooral in de zomer, zijn er activiteiten in Bretagne die
in het teken staan van sagen en legenden, vaak Franstalig, soms ook
in het Engels of Duits. Enkele hoogtepunten: het kasteel van Com
per in Concoret is geheel gewijd aan koning Arthur. Het museum
kasteel, officieel Centre de l'lmaginaire Arthurien geheten, richt
zich nadrukkelijk ook op kinderen, entree €5. Van 30 juli t/m 7 au
gustus zijn er extra.tentoonstellingen, concerten en ridderspekta
kels; op 14 augustus een middeleeuwse markt, op 21 augustus de
voorstelling L'Ombre de Morgaine. Tel, 0033-297 22 79 96,
www.centre-arthurien.com.
Van 26 t/m 29 juli is er een verhalenfestival in Quiberon, tel.
0033-297 50 07 84. In Saint-Gelven wordt een theaterspektakel ge
houden bij de abdij van Bon-Repos op 5,6,7,10,11 en 12 augustus,
tel. 0033-296 24 85 28.
Een groot waterspektakel met feeën, muziek, dans en vuurwerk is
ervan 11 t/m 14 augustus in Martigné-Ferchaud, tel. 0033-299 47
83 83
Van 15 juni t/m 15 september zijn er wandelingen met een gids in het bos Brocéliande, tel. 0033-297 93 05 12, en nachtelijke wandelingen
door de Monts d'Arrée met een gids, tel. 0033-298 99 66 58. Een compleet overzicht staat op www.tourismebretaqne.com.
De valkerij in Beignon is op afspraak te bezoeken: tel. 0033-297 75 78 51 of 06-82 22 15 40, http://perso.wanadoo.fr/anne.freudiqer
Algemene informatie: Maison de la France, Prinsengracht 670,1017 KX Amsterdam, tel. 0900-11 22 33 2, www.francequide.com
de randen van het bos. Uitgestip
pelde wandelroutes wijzen de
weg. Pas tijdens zo'n boswande
ling wel op voor de korrigans,
een soort grote ondeugende ka
bouters die vooral 's zomers
hun nachtelijke rondedansen
uitvoeren en ook toeristen daar
in proberen te betrekken.
Bij veel verhalen heb je een rij
ke fantasie nodig, want op enke
le kastelen en kerken na is er
weinig tastbaars overgebleven
dat ook kinderen aanspreekt.
Gelukkig is het maar een kleine
stap van koning Arthur en zijn
ridders naar de valkenier. Anne
Freudiger woont in Beignon,
aan de zuidkant van het bos Bro
céliande, temidden van vele vo
lières, waarin uilen, valken en
andere grote vogels zijn gehuis
vest. 'Elke dag ben ik met ze be
zig. Het zijn beschermde vogels,
die in gevangenschap zijn ge
fokt. Maar toch leer ik ze ook ja
gen op een prooi. Mocht er ooit
een dier per ongeluk ontsnap
pen, dan kan hij zich in het wild
in leven houden.' Anne Freudi
ger verzorgt jachtpartijen met
uilen en valken, maar ook de
monstraties. Vaste openingstij
den heeft ze niet, een telefoon
tje is voldoende.
Verhalenvertellers
Om iets meer grip te krijgen op
de omgeving gaan we vervol
gens op stap met een verhalen
verteller. Bijna elke plaatselijke
VW kan verhalenvertellers re
gelen die toeristen meenemen
op tochten door het bos en de
bergen, en de gasten laten ken
nismaken met de eeuwenoude
Bretonse geschiedenis. Zo gaan
wij naar het kasteel en het meer
van Comper, waar de tovenaar
Merlijn werd geboren. 'En als je
diep in het water kijkt zie je het
kristallen paleis waarin hij nu
gevangen zit', bezweert onze
gids. Maar hoe we ook turen,
meer dan een waterspiegel met
eenden ontdekken we niet. Nee,
dan liever het wel zichtbare
Kerkje van de Graal in Tréhoren-
teuc, met heel bijzondere ge
brandschilderde ramen die niet
de twaalf apostelen, maar de
twaalf ridders van Arthur laten
zien. We bezoeken de Vallei zon
der Terugkeer, een mooi doch
niet opzienbarend stukje na
tuur. Maar eerlijk is eerlijk, met
het passende verhaal erbij
wordt de omgeving opeens veel
interessanter, en ga je zelfs kij
ken of er nog ergens een achter
gebleven ontrouwe minnaar
ronddoolt.
De 'orale traditie', oftewel het
verhalen vertellen, is in Bretag
ne eenwenoud. Zowel mannen
als vrouwen kenden dit beroep.
Marskramers maar ook boeren
trokken 's winters, als het werk
op het land stil lag, van dorp
naar dorp om verhalen te vertel
len. Dikwijls werden ze niet
met geld maar met goederen be
taald. Vandaar dat je nu nog
steeds bij armere boerengezin
nen duur, antiek servies of zil
ver kunt aantreffen. En je weet
meteen dat je er aan het goede
adres bent voor een bijzondere
avond, want, ook heel traditio
neel, verhalen vertellen gaat in
Bretagne nog steeds van genera
tie op generatie.
Spoorwegmuseum in
Utrecht weer open
Na een ingrijpende verbouwing die bijna twee!
jaar geduurd heeft, heropent morgen het
Spoorwegmuseum in Utrecht. Vanaf 10.00 uw!
is het publiek weer welkom in het museum,
dat nu het midden zoekt tussen entertainnu
en educatie, en tussen een museum en attrac
tiepark. Uiteraard blijven treinen de hoofd
moot, maar deze zijn voortaan geplaatst in
relden' van stoom of verre reizen. Ook maken
bezoekers een rit in karretjes door een werk
plaats. Meer informatie: tel. 030-230 62 06,
www.spoorweqmuseum.nl.
Grootste vikingschat
terug op Gotland
De grootste vikingschat aller tijden, bestaand*
uit een schatvondst van 68 kilo aan zilverwerif
is 15 mei teruggekeerd naar zijn vindplaats,
het Zweedse eiland Gotland. De zilverschat
werd in 1999 toevallig gevonden op een akker
tje in het dorpje Spillings op het beroemde vi
kingeneiland. Zes jaar lang zijn de vondsten ge
prepareerd en in kaart gebracht. De inwonen
van Gotland zijn blij dat de schat weer terugb
op de plek waar deze na alle waarschijnlijk
heid zo rond 870 is begraven door de toenmai
ge inwoners van het eiland, de Vikingen. lm
tijd was het centraal gelegen eiland Gotland i
spil van het vikingenrijk, met handelscontac
ten over heel Europa en verder. Voor belang
stellenden is een foto-expositie over de schat
ingericht. Bovendien zijn er deze zomer diver
vikingevenementen op het eiland: www.qg
Foto's jean-marc derouen/crtb en centre arthurien/crtb
land.info. Algemene informatie over Zweden:
tel. 00800-30 80 30 80,
www.visit-sweden.com.
Logeeradressen
voor ruiter én paard
Een groeiend legertje paardrijliefhebbers is
buiten de grenzen van het eigen land op zoek
naar mogelijkheden vakantie en hobby te coit
bineren. De Duit
se deelstaat Sak
sen heeft op die
wens ingespeeld
door alle accom
modaties waar
ruiter en paard sa
men kunnen over-
nachten op een
rijtje te zetten.
Het zijn er maar
liefst 51, waarvan
achttien het kwa
liteitspredikaat
'Reiterferienhof
hebben. Ook zijn
er speciale ruiterroutes ontwikkeld door de
landschappelijk fraaie omgeving van de Sachsij
sche Schweiz, het Ertsgebergte, Vogtland,
Overlausitz en langs de oevers van de Elbe. Al
le informatie over paardrijden in Sachsen (met
eigen of ter plekke gehuurd paard) staat op
www.sachsen-mit-pferd.de.
Wellness
Vakantie en 'goed voelen' gaan hand in hand.
Sommige reizen doen daar nog een schepje I»
venop met verschillende wellness-arrangemeii
ten. Wat dacht u van een verblijf in een spa-re
sort op de Malediven, inclusief massage met
zand, een groepsles yoga bij zonsopgang en
massagetechnieken? Betaalbaarder en wat
dichter bij huis zijn de kuur- en wellnessreizea
naar Turkije en Portugal. Er zijn vakanties mfi
een streng programma van sporten en sapreim
gen, zoals een gezamenlijke lunch met groen
tesappen. Verder kunt u kiezen uit ontslak-,2.-
slank-, en heel veel andere kuren. Wat vrijblij
vender is een bezoek aan Duitsland; daar zijn
honderden kuuroorden, minerale en modder
baden.
Turkije en Portugal: www.health-holidavs.nl;
Sapkuur Portugal: www.vitaliseportuqal.nl;
Verschillende kuren: www.fontana-travel.nl;
Baden in Duitsland: www.qermany-tou-
rism.de/7807.html
Luxe wellnessvakanties: www.odvsseus.nl on
der 'wellness en spa'.
Jackie Onassis kon het vanuit haar
15-kamer appartement zien liggen.
Veel rijke en beroemde mensen kij
ken er letterlijk op neer. The Metro
politan Museum of Art heeft de hoofdin
gang aan Fifth Avenue en het levenslusti
ge Central Park als achtertuin. Echte
New Yorkers duiden het aan als 'The
Met'.
We hadden een City Pass gekocht met
voordelige kaartjes voor zes attracties,
waaronder dit museum. Om het half uur
zei ik tegen mijn reisgenoten dat ik ook
nog naar 'The Met' wilde, net zo lang tot
ze zuchtend toegaven.
Stiekem hoopte ik op veel wachtenden.
Dankzij het bezit van deze City Pass
mochten wij overal als eerste naar bin
nen, was ons beloofd. Of dat klopt weet
ik niet. Er stond nergens een rij. En bij
de garderobe, waar het wel druk was,
gold dit privilege niet.
Al spoedig begreep ik dat we The Met
niet in een middagje zouden redden. De
collectie is zo overweldigend groot datje
er beter een dag of drie voor kunt uit
trekken. Daarom besloot ik me te con
centreren op een paar zalen die ik echt
wilde zien.
Dat is niet helemaal gelukt. Halverwege
Door DIRK MULDER
de eerste verdieping raakte ik verzeild in
een overzichtstentoonstelling van de
New Yorkse fotografe Diane Arbus die in
1972, toen ze 48 was, zelfmoord pleegde.
Haar zwart-wit foto's grepen me zo bij
de keel dat Vermeer maar even moest
wachten.
Naast mij stond een gezette heer met
een gestreept overhemd, achterover ge
kamd haar en een vlinderdas. Hij leidde
een klein gezelschap rond. Met luide
stem legde hij aan drie oudere zwarte
mannen uit wat er op elke foto te zien
was. 'Ze zijn toch niet blind,' dacht ik
geërgerd, maar toen ik beter keek waren
ze dat wel. Ze hadden elk een rood met
witte stok in de hand.
Toen kwamen ze bij een portret waarvan
ik benieuwd was hoe de rondleider dat
zou verwoorden. Ik bleef in de buurt
rondhangen.
'Het is de woonkamer van een vakantie
huis,' begon de explicateur. 'In het mid
den staat een ouderwetse televisie.
Rechts, door een open deur, stroomt het
zonlicht binnen. Links van de televisie
zit een ongeveer zestigjarige man op een
leunstoel. Zijn vrouw is van dezelfde leef
tijd en poseert op de hoek van een bank,
die rechts tegen de muur staat. De man
draagt donkere pantoffels en de vrouw
heeft slippers aan haar voeten.' De uitleg
ger laste een korte pauze in. 'En verder
hebben ze helemaal niets aan.'
De blinde kijkers reageerden verrast en
begonnen waarderend te knorren.
'De foto is gemaakt in 1963 en heet: ge
pensioneerd echtpaar thuis in het nudis-
tenkamp.'
Het knorren ging nu over in geloei en ge
fluit.
'De vrouw heeft: mooie borsten voor
haar leeftijd. De man heeft borstjes, een
dikke buik en een kleine penis.'
Er werd krakend gelachen, met voeten
gestampt en met stokken op de vloer ge
tikt.
Na achttien jaar heeft het minis
terie van Buitenlandse Zaken
een nieuwe insteek gekozen
voor de jaarlijkse campagne
Wijs op Reis. Voortaan worden
twee specifieke kerntaken cen
traal gesteld: het informeren
van de Nederlandse reiziger
over veiligheidsrisico's in het
buitenland én over de rol die
Buitenlandse Zaken speelt wan
neer een reiziger in het buiten
land in de problemen komt. Op
www.wiisopreis.nl kan de reizi
ger alle informatie vinden, waar
onder de actuele landeninforma
tie.
De Wijs op Reis-campagne richt
te zich voorheen op tal van on
derwerpen met betrekking tot
reizen naar het buitenland. Van
in- en uitvoer van producten tot
trouwen in het buitenland, van
verkeer en vervoer tot geldza
ken. Het merendeel van deze on
derwerpen wordt door andere
organisaties (zowel profit als
non-profit) al uitvoerig over het
voetlicht gebracht in eigen cam
pagnes en communicatie-uitin
gen. Het ministerie heeft beslo
ten zich met de Wijs op
Reis-campagne 2005 volledig te
richten op de kerntaken van de
eigen organisatie.
Criminaliteit, epidemieën, na
tuurrampen en politieke en eco
nomische instabiliteit kunnen
een buitenlandse reis grondig
verpesten. Met de Wijs op
Reis-campagne wil het ministe
rie de Nederlandse reiziger
- van rugzaktoerist tot zakenrei
ziger en van jong tot oud - wij
zen op het belang van een goe
de reisvoorbereiding. Doorvoor-
af de 'voors' en 'tegens' van de
bestemming af te wegen en stil
te staan bij de risico's kunnen
problemen worden voorkomen.
Ook door op de hoogte te zijn
van de politieke ontwikkelin
gen in het land van bestemming
en rekening te houden met de
plaatselijke cultuur, zoals lande
lijke gebruiken en godsdienst,
worden risico's beperkt.
Omdat de veiligheidssituatie in
de wereld er niet beter op gewor
den is sinds de terroristische
aanslagen in New York en Ma
drid geeft het ministerie ook
een aantal concrete tips zoals:
bereid u goed voor op uw reis
en blijf alert; wees extra voor
zichtig op plaatsen waar veel
toeristen en westerlingen bij
elkaar komen.
Nederlanders die in het bui
tenland in de problemen ra
ken, hebben vaak hoge ver
wachtingen van wat het mi
nisterie van Buitenlandse
Zaken kan doen. In de
praktijk zijn de mogelijk
heden van ambassades en
consulaten echter beperkt.
Maar ze kunnen u prima helpen
door bijvoorbeeld een noodreis-
document af te geven in geval
van verlies of diefstal van pas
poort of identiteitskaart. Als u
in geldnood zit door verlies of
diefstal van passen en credit
cards, kan de ambassade advise
ren over het overmaken van
geld vanuit Nederland en fami
lie of vrienden benaderen voor
het beschikbaar stellen van geld
en/of vliegtickets. Ook kunnen
ze het contact leggen met plaat
selijke advocaten, tolken of art
sen en contact opnemen met Ne
derlanders die gearresteerd zij
of in de gevangenis zitten. Wa
ambassades en consulaten pfl
cies wel en niet kunnen doe
staat eveneens op de websitee
in de brochure.
De Wijs op Reis-brochure is gratis
verkrijgbaar bij GGD's, ANVR-reisd
ganisaties en bij gemeenten op de
afdeling Burgerzaken. Opvragenbj
het ministerie kan ook per fax
070-3484820 o.v.v. Brochure Wijs
op Reis 2005, bestelcode
BZDR5074/N, of per e-mail naar
dvl-vm-loq@minbuza.nl
r
