Den Haag in Indische sferen
E
PZC
1
J
Casper Hobbes
Tentoonstelling in gemeentemuseum over koloniale kleding
Welpje
puzzel
21
24
25
31
Heer Bommel en de Hopsa's
recept
Koude zalm met sla in een quichevorm
www.brammetjedump.nl
weer
donderdag 2 juni 2005
van onze redactie binnenland
Haagse families met een 'ko
loniaal' verleden hebben in
de loop der jaren kleding
stukken en meubels, gebruikt in
'ons oude Indië', geschonken
aan het Gemeentemuseum in
hun stad. De meeste kle
dingstukken werden tot nog toe
niet getoond, simpelweg omdat
er geen goede aanleiding toe
was. Den Haag houdt echter dit
jaar, zestig jaar nadat Soekarno
de republiek Indonesia had
uitgeroepen, de 'Indische Zo
mer'.
Ook het Gemeentemuseum doet
mee aan deze evenementen
reeks, met een expositie van kle
ding die Nederlanders in de tro
pen droegen en meubelstukken
die in de Oost werden gebruikt.
Veel van de getoonde exempla
ren stammen uit de vroegste
tijd van Nederlands-Indië. Ze
waren minder aan modes onder
hevig en gingen van generatie
op generatie mee. De kleding
Advertentie
maakte natuurlijk veel meer
ontwikkelingen door. Het war
me klimaat zorgde ervoor dat
men thuis iets gemakkelijks
droeg, geen strakgeregen japon
met corset of iets van dien aard:
vrouwen kozen veelal de combi
natie sarong-kabaja, een geba
tikte wikkelrok met een luchti
ge witte blouse, de mannen de
combinatie slaapbroek-baadje:
een gebatikte broek en een wit
hemd. Vooral dat laatste leek
een beetje pyjama-achtig, maar
het werd heel gewoon om dat
soort combinaties thuis te dra
gen en er eventueel zelfs vrien
den in te ontvangen.
Kleuren
De witte kabaja werd in prinici-
pe alleen door West-Europese
wouwen gedragen. Volgens con
servator mode Madelief Hohé
van het Gemeentemuseum on
derscheidden zij zich door deze
kleur van 'inlandse' vrouwen,
die meestal een gekleurde kaba
ja droegen. „Het was een sterk
hiërarchische samenleving. Op
deze manier werden er ook in
de mode verschillende sociale
codes verstopt." Sommige Indi
sche vrouwen gingen wit dra
gen als ze met een Nederlander
waren getrouwd.
Uitgaan deed men zoveel moge
lijk in westers tenue. Vooral in
de grotere plaatsen speelde wes
terse mode een rol, want daar
was de mogelijkheid tot con
cert-, schouwburg- en bioscoop
bezoek. Zelfs het warme zwart,
in onze dagen nog steeds de
meest geziene kleur op bijvoor
beeld premières, kwam tot in de
afgelopen eeuw in Neder-
Kleding gedragen door Europese (Nederlandse) vrouwen en man
nen in voormalig Nederlands-Indië, circa 1894-1925. Van links
naar rechts: Reformjapon, crêpezijde met applicaties van zijden sa
tijn, met machinale tule en opgenaaid band, ca. 1903. Djas Toetoep,
katoen, parelmoeren knopen, ca. 1916-1922. Sarong kebaja: kebaja:
katoen met fils-tirs, borduurwerk, incrustaties van kloskant en stro
ken met fils-tirs, gouden sluitspelden, sarong: batik op katoen, ca.
1894. Slaapbroek en baadje: katoen, slaapbroek: batik op katoen,
le kwart 20ste eeuw. foto ANP
lands-Indië veel voor, soms zelf
in lagen. De Nederlanders be
stelden hun tropenkleding vaak
vooraf in Nederland. Winkels
als Gerzon en de Bijenkorf had
den een hele afdeling met 'tro-
penechte' kleding, aangeprezen
in de 'prijscourant', een reclame
folder. Zelfs van wol was er tro
penkleding, weliswaar van een
heel dunne soort. Eenmaal in In
dië werden ook daar stoffen en
kledingstukken aangeschaft,
ook van batik, maar dan vaak
van 'batik-belanda', een batik
met typisch Europese motieven
erin verwerkt, zoals engeltjes
en bepaalde bloem- en diersoor
ten. Deze stoffen werden door
speciale bedrijven, vaak van Ne
derlandse oorsprong, met name
gemaakt voor de Nederlanders.
De expositie Indische zomer
heeft plaats in zes van de zoge
noemde stijlkamers van het mu
seum. De kledingstukken staan
in vitrines van goed doorzicht
baar gaas, om de sfeer van de
klamboe op te roepen. Links en
rechts slingeren verder origine
le oude koffers, met stickers
van tal van interessante bestem
mingen. 'Prijscouranten' met re
clames voor bijvoorbeeld - wei
nig pikant - herenondergoed,
een fotogalerij en een imitatieve
randa doen de rest. ANP
De tentoonstelling duurt van 4
juni tot en met 11 september.
Haar pen schaatst de licht aarzelende figu
ren van haar gedachten op de lijnen van
een werkboek Net thuis van een afmattende
dag, kijk ik mee over de schouder van mijn kind.
Haar volgzaamheid ten aanzien van wat de
school haar voorschotelt vervult me met een lich
te verbazing. Zo klein van bestaan is deze ver
wondering, dat ik ze steevast vergeet. Het heeft
te maken met de toewijding waarmee Zoë zich
voegt naar een structuur die, wanneer men hem
op haar ziel zou schetsen, zou wegvallen in diens
zwaartekracht.
Ik kan me niet voorstellen dat mijn dochter, die
om mij heen is geschilderd in planeten, sterren
en eindeloos blauw, zichzelf zo eenvoudig tot
aardse proporties herleidt,
'Ik ga even slapen. Vind je dat goed?'
Ze knikt, vraagt: 'Hoe laat eten we?'
'Om zes uur ben ik weer beneden. Vermaak je je-
Meindert Inderwisch
zelf tot die tijd? 'Ik heb genoeg huiswerk.'
Op haar gezicht valt niet meer af te lezen dan de
bewegingloze.aanvaarding van onze dialoog en
de inhoud daarvan. Wij kennen elkaar langer
dan ik mijzelf rijk durf te prijzen.
Wanneer ik wakker schrik, brandt de lamp bo
ven de keukentafel zonder dat het licht weer
kaatst op mijn dochters blonde haren. Haar ska
teboard is verdwenen uit de gang. Ze zal op het
stadhuisplein zijn. En ze is laat. Haar moeder
belt me. Zoë is bij het oefenen van een 'pop-sho-
ve-it' ongelukkig terecht gekomen en heeft haar
enkel geblesseerd. De röntgenfoto heeft uitgewe
zen dat er niets gebroken of gescheurd is, maar
lopen kan ze nu niet. Mijn auto zet zich, in over
eenstemming met de ontwikkeling van mijn va
derschap, kalm en ernstig naar mijn handelin
gen.
Huizen rimpelen voorbij, straten zijn ontdaan
van voetgangers nu het etenstijd is. Zo stil dat
het rollen van mijn banden mijn gehoor sust. De
motor fluistert tot aan de voordeur van Zoë's
andere huis. Ze is teer en teruggeworpen in haar
jaren. Ze bekent de elasticiteit van haar jeugd
aan de twee getuigen waaruit ze is geboren.
Een privilege om in acht te nemen, te koesteren,
zo vertel ik mijzelf wanneer ik mijn zegeningen
tel.
De volgende morgen vind ik haar in de woonka
mer. Ze is de trappen afgegleden om televisie te
kunnen kijken zonder mij te wekken. Ze heeft
de plaid, die ik onder een van de kussens op de
bank bewaar, over zich heen getrokken. Haar ge
zicht, van albast en vol ogen, beeft bij de mond
hoeken.
'Wat is er lieveling?' Ze antwoordt, tussen een
paar verbeten traantjes door, dat de pijn haar
heeft wakker gehouden.
De laatste keer dat ik haar naar boven droeg,
paste ze nog overdwars in het trapportaal, maar
nu heeft ze de lange benen van een dertienjarige.
De zoom van haar lichtblauwe, flanellen pyjama
jasje eindigt net boven haar navel en Winnie de
Poeh heeft plaats gemaakt voor Eminem.
Geen van deze tijdwijzers kan mij ervan weer
houden dit kostbare, halsbrekende moment door
te voeren. Soms, zoals nu, prèsenteert zich de
mogelijkheid om een herinnering te maken in
plaats van hem mee te krijgen. Haar armen om
mijn hals zijn van vertrouwen gemaakt, zoals de
mijne nu uit leeuwenspieren bestaan.
Mijn kind is van pas geblazen glas, totdat ze zelf
anders aangeeft.
Horizontaal:
I. Soort kandelaar; 9. rivier in
Duitsland; 10. bijbelse naam;
II. Japans bordspel; 12. insec
teneter; 14. voorzetsel; 15. lijk-
zang; 17. lieden; 19. Engels
bier; 21. mannelijk dier; 22.
rivier (Sp.); 23. grondsoort; 25.
tijdperk; 27. zeezwaluw; 30.
inhoudsmaat; 32. Japanse gor
del; 33. symbool europium; 34.
speelgoed; 36. deel van een
auto; 38. beroep.
Verticaal:
1. Russische schrijver; 2.
kunsttaal; 3. muzieknoot; 4.
behoeftige; 5. Spaanse schil
der; 6. rivier in Siberië; 7. pau-
sennaam; 8. langspeelplaat;
13. voorvoegsel; 15. rivier in
Duitsland; 16. strelen; 18. ston
de; 20. vod; 23. oude vrouw of
man; 24. spinsel; 26. hemels
blauw; 28. versiering; 29.
Aziatische munteenheid; 31.
zeevis; 33. oude Franse munt;
35. bevestiging; 37. symbool
cerium.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
15
,5
17
18
19
20
22
23
26
28
29
30
32
33
34
35
36
37
38
Op elke regel twee woorden
invullen. Twee of meer eindlet
ters van het eerste woord zijn
meteen de beginletters van het
tweede woord.
Horizontaal:
5. Breng een toast uit op deze
sluiting! (5); Niet uitgaan is
verdienstelijk (7);
6. Zonder te slikken is de dok
ter met vakantie (6); Bijna niet
gebonden aan een bron (6);
7. Soort schoudervulling (5);
Sluimerend in een muzikaal
verblijf (6);
8. Door behoefte wordt de
slee ouder (8); Vernielzuchtig
dier? (7).
Verticaal:
1. Dit verband gaat tegen de wand (8); Niette geloven, wat een krachtpatser! (5);
2. Bind haar vast! (6); Dat projectiel mist zijn uitwerking (8);
3. Riviervogel die het glad maakt (8); Vogel die in Duitsland schittert (5);
4. Plaats een stop zonder twijfel! (5); Hoofd van de centrale? (7).
Begin bij vakje 1. Bij
elk volgend cijfer
begint een nieuw
woord. De laatste
letter van een
woord is telkens de
eerste letter van het
volgende woord. Bij
goede invulling, is
in de licht gekleurde
vakjes een woord te 1. Drietal; 2. oorpijn; 3. fut; 4. uitstekend deel van een gebouw;
lezen. 5. geestdrift.
Oplossingen van gisteren:
Citaat:
Parel, gram, Latijn, sluw, spijt, plaag, pruik, kater, koper, pret, otter, pluim, ezel,
soda. Het citaat is van John Steinbeck: "Een zelfbewuste maatschappij kan veel
idioten verdragen."
Cryptogram:
Horizontaal: 1. Sneeuw; 4. friseren; 6. lat; 7. uno; 9. innemen; 11. klets.
Verticaal: 1. Safe; 2. erica; 3. uier; 5. einder; 6. lui; 8. lest; 10. nel.
Toevoegen: borgtocht
Kraak de Code: 2-0-6-5-1-5 - p,,„qii
©Toonder Studio's
De bediende Joost hing wat verveeld uit een torenvenster.
De wind huilde klagend tussen de kale bomen en wolken
joegen langs de ondergaande zon, maar de aandacht van de
knecht werd meer getrokken door enige voertuigen, die
over de heuvel naderden. „Heer Olivier komt dus eindelijk
van vakantie thuis", sprak hij tot zichzelf. „Hij heeft geno
ten van eten, drinken en vrolijk zijn - en ik kon niet eens
een dagje verlof krijgen. De een heeft alles en de ander
niets - zo is het in het leven. En nu moet er natuurlijk een
maaltijd op tafel komen. Ja, ja." Hij begaf zich landerig
naar beneden om open te doen. Maar het zien van zijn aan
geslagen werkgever, die door commissaris Bas uit de jeep
geholpen werd, verzachtte de gevoelens van de trouwe
knecht. „Welkom thuis, heer Olivier", zei hij ontdooiend.
„Ik zie daar, dat vrolijkheid duur betaald wordt, met uw
goedvinden. Het kan niet bestaan. Ik was daar al bang
voor, wanneer ik zo vrijmoedig mag wezen." „Aanspraak",
mompelde heer Bommel tussen gezwollen lippen. „Twaste
aanspraak." „Zoals u wilt", gaf Joost toe. „Wat denkt u van
een warm bad, een paar aspirientjes en een schone jas? En
een maaltijd natuurlijk! Met het oog op de tijd zal ik het
eenvoudig houden, maar wel voedzaam."
door Bill Watterson
EEN KIJ VAN 15 MENSEN,
VB. CNS9£K£ NEEMT PAUZE
ÉN BK KOMT ÓÉEN VEKVM&BK.
NAPAT IK TIÉN MINUTEN 5TA TE
WACHTEN, OPENEN ZE EEN ANPEP
LOKET VOOR ALLE MENSEN AZKTEP
MIJ, C?1E NET TWES MINUTEN
HEfHJEN cmtm.
ALS IK PAN WIL BET ALEN Z££T
PEZAISSfEPEPAT/ATMOET
WAZHTEN IN PLAATS VAN
PE£EN£AANI?EUJN.
Hans Belterman
Een quichevorm of een platte schaal of
schotel met een opstaande rand leent
zich bijzonder goed voor het samenstel
len van een salade die uw gasten zelf op
hun borden kunnen scheppen.
Voor 6 voor- of lunch-gerechten, danwel
3-4 hoofdgerechten:
2 visbouillontabl.; 1 kruidenboeketje
(3 takjes bladpeterselie, 3 takjes ver
se dille; 1 takje bladselderij, 1 klein
laurierblad); 400 - 450 gram Noorse
zalmfilets, in 3 of 4 plakken en circa
1 cm dik; 2 1/2 dl droge witte wijn; 2
limoen- of citroenschijfjes 100 -150
gram groene slasoorten; 2 grote rijpe
tomaten, ontveld, vruchtvlees in
reepjes gesneden; 1 - 2 bosuitjes met
fris groen, ragfijn gesnipperd; 1 eetl.
(dille)azijn; (zee)zout; witte peper; 2
theel. fijne Franse (Dijon)mosterd; 3 -
4 eetl. (olijf)olie, extra vergine; 6 eetl.
mayonaise; 2 eetl. crème fraïche; 2
eetl. tomatenketchup; enkele drup
pels Tabasco; 8 grote zwarte olijven,
gehalveerd en ontpit; 6 - 8 appelkap
pertjes (met steeltjes); 2 eieren, hard
gekookt, in partjes gesneden; 1 eetl.
fijngehakte (blad)peterselie.
Kijk de zalmfilets na op ongerechtighe
den zoals graatjes en huiddelen. Spoel de
vis onder stromend koud water. Breng
een liter water aan de kook en laat de
bouillontabletten er in oplossen. Voeg
het kruidenboeketje en de wijn toe.
Wacht tot het vocht opnieuw aan de kook
is gekomen. Voeg limoen- of citroenschijf
jes toe en laat de vis in het kokende vocht
glijden. Temper de warmtebron en houd
alles 6 - 7 minuten tegen de kook aan.
Neem daarna de pan van de warmtebron
en laat de zalm in het pocheervocht koud
worden.
Maak de sla schoon. Spoel de bladeren
vrijdag
Hoog
water
Laag water
3 juni
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
0.00
177
12.36
208
6.41
206
19.00
Terneuzen
0.20
201
12.56
232
7.00
218
19.27
Cadzand
12.09
194
6.16
198
18.46
Roompot Buiten
0.05
127
12.34
157
6.45
158
19.16
Roompot Binnen
1.16
109
13.56
136
7.30
149
19.54
Zierikzee
1.25
129
14.05
159
7.40
164
20.15
Krammersl. West
1.14
139
14.05
170
7.46
170
20.16
Hansweert
0.45
216
13.26
248
7.26
231
19.42
Stavenisse/Yers.
1.26
133
14.05
163
7.36
166
20.16
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
l
Europa: Zonnig in het zuiden
enkele malen in ruim koud water. Neem
de dikste nerven weg. Maak de bladeren
droog (slacentrifuge) en scheur ze in stuk
jes. Leg ze in een grote kom.
Maak een dressing door eerst (dille)azijn
te vermengen met (mespuntjes) zout en
peper. Blijf zolang roeren tot het zout is
opgelost. Klop er daarna de mosterd en
vervolgens de olie door tot een min of
meer gebonden sausje is verkregen.
Schenk het sausje over de sla en schep al
les enkele malen zo luchtig mogelijk om.
Neem de inmiddels koud geworden zalm
uit het vocht en laat ze op een driedubbel
gevouwen stuk keukenpapier uitlekken.
Klop in een kommetje mayonaise, crème
fraïche en tomatenketchup tot een gladde
saus.
Voeg er naar eigen smaak en inzicht Ta
basco, zout en/of peper aan toe. Klop er,
wanneer de saus wat al te dik is uitgeval
len, een of meer theelepels gezeefd po
cheervocht van de zalm door.
H j
,r*. 3! n 2? O 27 O
h; o 'Sk
O
28
O
VERWACHTING VOOR DONDERDAGMIDDAG 2 JUf
Het blijft zeer warm en zonnig in het zuiden van Europa, van
daag met inbegrip van Frankrijk. Alleen in het noordwesten
het land komen wolkenvelden voor en wordt het met 17 gra
lang zo warm niet als in het zuidwesten. In de Bordeaux-stre
31 graden mogelijk. Morgen wordt deze tropische hitte alwe
verdreven door regen- en onweersbuien. In Griekenland en
Turkije wordt het dan droog en zonniger. De temperatuur st
dan richting 30 graden. Tegelijkertijd blijft het in het noorde
van Scandinavië aan de koude kant, met 6 tot 11 graden in
Lapland. Wel is het op een enkele (hagel)bui na droog. In
Denemarken, het noorden van Engeland, Schotland en lerlai
het vandaag nat.
Goes, Grote Markt 15 O
Middelburg, a/d Houttuinen 34
BETAALBAAR KAMPEBEN BIJ BRAM!
Bekijk de tenten op
Nakina Plus
-2 persDuns
-2.84 kg
Een stabiel weertype met hogedruk- Door: Grieta
werking, veel zon en hoge tempera
turen wil maar niet van de grond komen. De atmosfeer laat
drukzones de komende tijd het weerbeeld rond de iviiuueucniu—
Zee bepalen, terwijl wij geregeld lagedrukgebieden zien passé
Af en toe bevinden we ons tussen twee storingen in
fraai lenteweer is, zoals gisteren, maar vaker is het
Vandaag zitten we in Zeeland nog relatief goed. De meeste
kenvelden hangen noord van de grote rivieren, terwijl bij
en dan de zon doorbreekt. Soms valt er een lichte bui,
kans daarop neemt in de loop van de middag sterk af. De
mumtemperatuur komt uit rond 20 graden. Na een droge
en nacht, stroomt morgenochtend vanuit België en
behoorlijk zachte en vochtige lucht binnen. Daar komt nog
die lucht uitermate onstabiel van opbouw is waardoor dikke
enwolken gevormd worden. Vooral morgenmiddag en
de kans op diverse pittige
buien groot, met lokaal
onweer. Wie het water op wil
gaan, doet er goed aan de
lucht en wolkenontwikkeling
nauwgezet in de gaten te hou
den. Een stapelwolk kan bij
dergelijke sterke stijgbewegin-
gen van luchtdeeltjes snel uit
groeien tot een donderbui.
Tijdens het weekeinde wordt
de klamme lucht weggebla
zen, maar de buiigheid houdt
aan. Vooral zaterdag kan de
wind daarbij stevig uithalen.
De wisselvalligheid in het
Zeeuwse weer is voorlopig
dus nog niet afgelopen. Wie
naar zonnestralen snakt, moet
het de komende dagen doen
met fraaie momenten.
Enige regen
Vooruitzichten
Zon
O op 5.31
onder
min.
wind
13°
ZW 4
11°
ZW 5
11°
NW 4
Nautisch bericht
Het zicht is meest goed. De zuidwestenwind is veelal vrij krac^
tig, 5 Beaufort, bij kustwatertemperaturen rond 16 17 grade:
Waterstanden
donderdag
Hoog
water
Laag water
2 juni
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
11.38
199
5.36
200
18.05
Terneuzen
11.58
223
5.55
212
18.30
Cadzand
11.16
183
23.35
163
5.16
192
17.45
Roompot Buiten
11.50
152
5.50
157
18.30
Roompot Binnen
0.05
102
12.56
134
6.25
150
19.05
Zierikzee
0.15
120
13.05
156
6.35
164
19.20
Krammersl. West
0.16
132
13.06
167
6.36
170
19.20
Hansweert
12.21
240
6.15
227
18.46
Stavenisse/Yers.
0.15
125
13.06
159
6.24
166
19.16
Zeeland: Onstabiel
