Duits was best goed te doen
PZC
(ommers zoekt
enmerken in
loofd notabelen
- an Dijke toont de kracht van de zandkorrel
i
15
S <CH -HAAMSTEDE - Het staat Ma-
van Dijke nog helder voor de
"hoe zijn moeder de stoep schoon-
p na een nacht waarin het flink
'gewaaid uit het westen of zuid-wes-
Hlij was nog maar een klein jochie,
Dtoen al fascineerde het hem dat
het zand van de omringende
sen over enkele honderden meters
gelucht op de stoep van hun huis
gflfgd. De fascinatie bleef en als
JDd kunstenaar dienen zand en
^oor hem nog steeds als metafoor
Verschillende denkwijzen in zijn
'Den voor zijn kunstzinnige uitdruk-
Swonnen.
jêêé
Grondwet X
Grondwet XI
Grondwet XII
Grondwet XIII
Grondwet XIV
Heertje
Toerisme
dinsdag 24 mei 2005
William
xTatuui'/scheikunde viel mee, zegt William
Boone met enige opluchting. De vmbo-leer-
ing uit Rilland verwacht dat hij zeker een vol
doende heeft gescoord voor dat vak. „Tussen de
tg en een acht", aldus de scholier van het Cal-
gisterochtend in alle vroegte is hij opgestaan
cm voor de laatste keer nog eens alle molecuul-
tonnules in zijn hoofd te stampen. Dat heeft re-
Staat opgeleverd.
j[e! voldoening kijkt hij terug op de geleverde
prestatie. Met een klein lachje vertelt hij dat de
iatamens moeilijker waren. Hij bekent dat er
ookzeer pittige vragen werden gesteld over bij-
jüorbeeld de reactievergelijking van verschillen-
kstoffen. Gisteravond was hij weer achter de
keken te vinden want vandaag moet hij vol aan
Aardrijkskunde en Nederlands. „Een
i& dei
deq
aski
;'-3
Maarten
.eexamenstart voor Maarten Seghers uit
'Heikant mag er wezen. Eerst Duits en daar-
2economie. Het eerste deel van zijn examen-
cagviel volgens de havo-leerling van het Rey-
r/ertcollege in Hulst erg mee.
.Waszeer goed te doen", zegt hij zonder enige
Krughoudendheid. Economie, het middagonder-
I i óeel,del echter zwaar tegen. Vooral omdat er
htl jowat alleen maar rekenwerk geleverd moest
ïorden. Economisch inzicht, toch de speciali
st van Maarten, werd nauwelijks gevraagd.
Daar baalt hij van. „Voorgaande jaren was het
precies andersom. Weinig berekenen en veel in-
r<ht." Hij had zich dan ook ingesteld op een
ander examen,
fef Üsarten was 's avonds al weer aan het studeren.
ia«u Jvenmijn geschiedenis nog eens doornemen."
Tanochtend om 9.00 uur mag hij aanschuiven
,-oordat vak.
door Emile Calon
Mirjam de Kok en José Uitter-
hoeve weten het zeker. Duits
was best goed te doen. De twee ha
vo-leerlingen van het Buys Ballot
College in Goes kwamen gisteren
zelfverzekerd uit het eindexamenlo
kaal tevoorschijn. „Niet moeilijk
hoor", luidt het oordeel van de bei
de scholieren uit Wemeldinge en
Kloetinge.
Ook de docente Duits Carin
Gabriels deelt die mening. Ze vindt
het zelfs enigszins jammer dat de sa
menstellers niet een paar pittigere
teksten hebben toegevoegd. Deze
keer werden de leerlingen niet ge
confronteerd met economische en
politieke onderwerpen. Toch een
beetje een gemiste kans, vindt ze.
De drie zijn van oordeel dat het cen
traal schriftelijk eindexamen te
zwaar meetelt in het eindcijfer voor
het vak Duits. Andere onderdelen,
zoals een brief schrijven en spreek
vaardigheid, worden volgens hen
toch wat ondergewaardeerd. Ze vin
den dat daar, in deze tijd van com
municatie, verandering in moet ko
men.
Voor zo'n 194.000 scholieren begon
gisteren het centraal schriftelijk
eindexamen. Voor velen toch de
spannendste periode van hun mid-
delbareschoolloopbaan. Het gaat
om 114.000 vmbo'ers, 47.000 havis
ten en 33.000 leerlingen die hopen
het vwo-diploma te halen.
Vmbo-leerlingen Adrienne, Sanne en Sheriva (vlnr) van het Goese St. Willibrordcollege leggen een kwartier voor
het examen beeldende vakken een kaartje. foto Mechteld Jansen
Anna
Computer
International b.v. in Vlissingen
vormde gistermiddag een harde dobber voor
Anna Dieleman.
De Middelburgse vwo-leerling van de stedelijke
eda Réalennia-scholengemeenschap kreeg bij
jk)a scheikunde een vraag voorgelegd over kringloop-
m Maat dat bij het bedrijf gewonnen wordt uit
kippenmest. „Rottig te analyseren", luidt haar
iclusie.
:rks Over het algemeen is ze niet ontevreden over het
)Ik| scheikunde-examen. ,,TIet ging eigenlijk wel
wed goed", zegt ze na enig nadenken. De tijdnood
leb speelde haar wel wat parten bij het afronden
van de laatste opdrachten,
n n Eenmaal thuis besloot ze de boeken even de boe
ken te laten en eerst wat te gaan rennen om zo
ara iegeestelijke accu weer wat op te laden. Na het
ori: e;enoefende ze een oude examentekst Neder-
skilg iands omdat dat vanmiddag op haar examenpro-
beg gramma staat.
Voor het eerst mochten alle examen
kandidaten, naast het traditionele
schrijfgerei, ook een tekstverwer
kingsprogramma op de computer
gebruiken. Een test daarmee had de
afgelopen jaren een gunstig resul
taat: zowel kandidaten-als docen
ten waren er tevreden over. Volgens
het Cito, dat de examens samen
stelt, zal het gebruik van de compu
ter bij examens de komende jaren
alleen maar toenemen.
Mirjam en José maakten gisteren
ook dankbaar gebruik van de com
puter. Speciaal voor hen was het
woordenboek Duits-Nederlands en
Nederlands-Duits op de pc gezet zo
dat ze moeilijke woorden en bij twij
fel snel wat konden opzoeken. Ze
ker José toonde zich zeer blij met
deze moderne hulpbron. „Gaat veel
sneller dan opzoeken in een klas
siek woordenboek", aldus de zeven
tienjarige scholiere uit Kloetinge
De beide havisten moesten gisteren
vanaf 9.00 tot 11.30 uur elf langere
en korte teksten lezen, vooral ach
tergrondartikelen uit de Süd-
deutsche Zeitung. Het waren leuke
teksten, aldus de beide eindexamen
kandidaten. Zeker over de eerste,
- over de gevaren die een kind onder
weg kan ondervinden, zijn ze zeer
goed te spreken. „Helder en duide
lijk", aldus de zestienjarige scholie
re uit Wemeldinge.
En de hoeveelheid? „Het was goed
te doen", luidt wederom het eensge
zinde antwoord. Mirjam vertelt dat
ze aanvankelijk geen besef van de
tijd had, zo geconcentreerd was ze
aan het werk. Haar vriendin heeft
dezelfde ervaring. Na een uur wer
den aan de eerste teksten, besefte
ze dat ze in een iets hoger tempo
verder moest gaan. Dat lukte pro
bleemloos, lacht ze. Ze was dan ook
tijdig klaar met het beantwoorden
van de 44, voornamelijk meerkeuze
vragen.
Carin Gabriëls vindt het wel jam
mer dat er geen tekst tussen zat die
echt gericht was op de jeugd. Dus
niets over bijvoorbeeld msn'en of
het al dan niet illegaal downloaden
van muziek.
Echt zenuwachtig waren de beide
meiden niet. Dat werden ze bijna
wel van alle steunbetuigingen en
aanmoedigingen, zegt Mirjam. Voor
al zondagavond, toen ze het ene na
het andere sms'je kreeg, realiseerde
ze zich dat er echt iets bijzonders
aan de hand was. Tot dat moment
zag ze het examen meer als een spe
ciaal soort tentamenweek.
De beide havisten verwachten dat
ze over een aantal weken hun diplo
ma halen. Als dat zo is reizen ze al
lebei na de zomervakantie af naar
Breda voor een studie social work
aan de Avans Hogeschool. Deze
nieuwe studie is een combinatie
van voorheen culturele en maat
schappelijke vorming, maatschap
pelijk werk en dienstverlening en
sociaal pedagogische hulpverle
ning.
Na deze opleiding willen ze ande
ren begeleiden en ondersteunen, zo
vertellen ze. Mirjam denkt dat ze de
richting van de opvoedkunde gaat,
haar vriendin iets in het cultu-
reel-maatschappelijk werk. Zover
is het echter nog lang niet. Eerst
moeten ze nog dik anderhalve week
examen doen.
kunst
'Jannes Goedbloed
ERE - Een interessant ge-
dacht Marie-Louise Kom-
1 toen zij burgemeester
i de Bruin van Veere eens
lopen. De kunstenares
|Sjj tit haar portretteren in klei
a De Bruin volgden de ande-
Ztemvse burgemeesters, en
Hnissaris van de koningin
1 van Gelder. Hun portret-
normen een nieuwe exposi-
ioStadhuismuseum De Vier-
i in Veere.
Jat»5- „Ik zag haar lopen en
Tjflat ze een heel interessant
it had. Later vertelde ie-
me dat ze de burgemees-
pan Veere is. Toen heb ik
benaderd met de vraag of
aar mocht uitbeelden. Om-
ra i -ft zowel mij als haar zeer
beviel, heeft zij mij in con-
gebracht met de andere bur-
-
gemeesters." De kunstenares is
redelijk tevreden met het resul
taat. „Het was voor mij vooral
ook een hele leuke ervaring. Ik
heb geprobeerd om telkens iets
kenmerkends weer te geven van
degene die ik heb uitgebeeld. Ik
keek naar de persoon en liet
mijn handen reageren, tot het
voor mijn gevoel af was."
Kommers doet geen moeite om
haar bedoelingen met de exposi
tie te verbergen. „Ik wil laten
weten wie ik ben en wat ik kan.
Het is de bedoeling dat ik aan
de hand van dit project een paar
opdrachten krijg. Ook een kun
stenaar heeft een inkomen no
dig."
De blauwgroene kleur van de
beelden heeft als doel een frisse
uitstraling te geven aan de por
tretten. „Het is een heel klassie
ke ruimte en mijn uitvoering
heeft ook een klassieke uitstra
ling door de realistische stijl.
Het begon allemaal met het portret van burgemeester A.C. de Bruijn van Veere, rechts.
De beelden staan op een rij, net
van de muur af. „In het begin
wilde ik de beelden op sokkels
verder in de ruimte plaatsen,
maar dat kon niet vanwege het
meubilair dat er staat en niet
weg mag. Het geeft een statige
uitstraling aan de beelden, die
wel bij het onderwerp past."
Na deze reeks realistische wer
ken, is Kommers toe aan iets an
ders. „Ik wil weer even af van
het figuratieve. Even puur van
uit mijn eigen hoofd werken. Be
grijp me niet verkeerd hoor, ik
vond dit ontzettend leuk om te
doen en als er een opdracht bin
nenkomt, doe ik het met plezier,
foto Ruben Oreel
maar ik hou gewoon van afwis
seling."
De Vierschaar is open van maan
dag tot en met zaterdag tussen
13.00 en 17.00 uur. De expositie is
te zien tot en met 27 augustus.
Mi Pankow
van Dijke sluit cle reeks 'Inti-
w van vier thema-exposities in
ewaerschole in Burgh-Haamstede
!s#> een tentoonstelling waarin de
w van de zandkorrel centraal
nr.0 De bezoekers worden op vele ma-
uitgedaagd de intimiteit van het
Je ervaren. Dat kan door te zien,
en te luisteren. Deze tentoon-
SÉIeÉ is samengesteld door
'lke's echtgenote Teja van Hof-
ten. Het werk van haar man past hele
maal binnen de thematiek. Van Dijke
concentreert zich al jaren op een be
paalde plek in de Meeuwenkolonie in
de Schouwse duinen. Op tal van manie
ren geeft hij uiting aan de natuurlijke
processen die daar door invloed van de
elementen plaatsvinden in het land
schap.
Vaak zoomt hij in op kleine details, als
waren het 'intimiteiten'. Op boeiende
wijze verbeeldt hij bijvoorbeeld de in
vloed van de zwaartekracht op een
zandkorrel.
In De Bewaerschole doet hij dat met
drie opstellingen van vallend zand. Uit
verticale, grijze kokers stromen snel of
traag de korrels, waarbij vormen en ge
luiden ontstaan. De opstelling met een
diagonale richel veroorzaakt 'duintjes'
die na verloop van tijd omkiepen. „In
de Sahara gebeurt dat in het groot en
dat omvallen maakt een geluid dat ver
gelijkbaar is met walvissen die in het
water springen", vertelt Van Dijke.
Voelen
Een werktafel met plastic bakjes en
zand biedt de bezoeker de gelegenheid
zelf het zand te voelen en te vormen.
Dansende vingers in het zand zijn ook
op film vastgelegd, evenals een collage
van papieruitsneden. Van Dijke geeft
daar de titel 'Drifting Dunes' aan. De
filmbeelden geven op opmerkelijke
wijze een indruk van detailprocessen
met grote gevolgen, zoals de vorming
van duinen en valleien door weer en
wind.
Trechtertjes
Met 'Plagiaat Landschap' maakt Van
Dijke door middel van trechtertjes van
papier en met zand een kopie op
mini-formaat van een duinlandschap
met verschillende hoogten. Duintoppen
vanuit de lucht gefotografeerd krijgen
een gestileerde weergave met cirkels en
een surrealistisch beeld leveren de
'zandwolken' van Van Dijke op. Extra
aandacht verdient zijn 'zandjuweel' in
het achterste gedeelte van de expositie.
In een vitrine daar schittert door een
knappe constructie van glas, zand en
licht bijna letterlijk een diamant.
Verder zijn er kunstenaarsboeken van
de exposant en publicaties voor de
meer wetenschappelijk geïnteresseerde
bezoeker. De expositie van Marinus
van Dijke is tot en met zondag 26 juni
te zien in de Bewaerschole van dinsdag
tot en met zaterdag van 13.30 tot 16.30
uur en tijdens de Kunstschouw vanaf
18 juni ook op zondag en maandag.
De publicatie 'Intimiteiten' over de ge
hele expositiereeks wordt zaterdag 11
juni om 15.00 uur gepresenteerd in de
Hervormde Kerk in Haamstede.
Papieruitsnede en zand, werk van Marinus Dijke in het vierde deel van de reeks
Intimiteiten, te zien in De Bewaerschole in Burgh-Haamstede.
foto Marijke Folkertsma
lezers schrijven
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op de in de PZC ver
schenen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactie
tijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat
de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De
redactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Of ik moet gaan stemmen? Abso
luut; alleen zo kan ik ertoe bij
dragen dat de opkomst meer
dan 30 procent bedraagt, want
dan pas zou de Tweede Kamer
de uitslag respecteren. Ik erger
mij aan de 'ja-promotie' van 3,5
miljoen euro, terwijl ik allerlei
medicijnen zelf moet gaan beta
len. 'Europa' is klein begonnen
met de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal. Doel was
en is versnelde verhoging van de
levensstandaard en dat is aardig
gelukt. Maar Zalm leverde ons
heimelijk een 'paarse streek' en
zette onze gulden te goedkoop
in. Brinkhorst: „we verliezen
economisch bij een nee-stem".
Onzin; bestaande verdragen blij
ven hun geldigheid behouden.
Nu een aspect dat door politici
zorgvuldig wordt vermeden:
fraude. In Nederland hebben we
net de bouwfraude achter de
rug. Met een schikking van min
der dan vijftig procent van de
werkelijke fraude komen de he
ren met de schrik vrij. Zal het in
Europa anders gaan? Zo onno
zel ben ik niet. De jaarrekening
van de Europese Unie wordt al
voor het tiende jaar afgekeurd.
Een gewone burger zou de gena
deklap krijgen. De Algemene Re
kenkamer in Nederland kon in
de Europese Grondwet nauwe
lijks enige garantie vinden voor
doorzichtigheid in financiën en
openbaar bestuur. Kortom, er is
geen waarborg dat er niet ge
woon wordt doorgefraudeerd.
En dat vind ik onaanvaardbaar.
Dus ga ik nee stemmen: weg met
Frauropa.
Cees Freeke
Rivierenpark 54
Terneuzen
De kranten puilen uit over de eu
ro, ons land, de inflatie, de af
braak van onze zekerheid. Het
valt allemaal wel mee volgens
Balkenende: stem ja tegen Euro
pa en alles komt goed, ooit. Als
gewoon gezin met twee kinde
ren met een normaal inkomen is
het echter schipperen met je
loon. De gulden is euro gewor
den, maar de lonen hebben die
sprong niet gemaakt, leve Euro
pa en zijn aankomende grond
wet. Alles is veranderd, het le
ven is duurder dan voorheen, de
zekerheden zoals WAO en ziek
tekosten zijn op de schop geno
men. Hoe is het uit te leggen dat
wij als Nederland onze zekerhe
den verkopen omdat andere Eu
ropese landen dit niet hebben.
Een koppeling met de andere
landen betekent flink inleveren
in onze welverdiende zekerhe
den, ons voorheen hoge niveau
waarvoor onze ouders gewerkt
hebben gooien wij weg voor een
'hoger belang'. Nederland is
klein en zal ondergesneeuwd
worden, weggevaagd in het gro
te en onzekere Europa. Ik ben
Nederlander en geen Europe
aan. Zo heb ik mij nooit gevoeld
en zal ik mij nooit gaan voelen.
Straks, als wij op negentigjarige
leeftijd stoppen met werken, zul
len wij wellicht zeggen: hadden
wij maar geen ja gezegd tegen
Europa met zijn grondwet, dan
hadden wij de aow nog gehad en
hadden wij kunnen stoppen met
65 of 67 jaar. Daarom 'nee' te
gen de Europese Grondwet en
zijn rare plannen.
Rob Dreesens
Meanderhof 29
Middelburg
De ChristenUnie adviseert te
gen de Europese Grondwet te
stemmen. De partij is onder
meer tegen omdat God niet
wordt genoemd. Maar denkt de
ChristenUnie nu echt dat de Al
machtige een dergelijk symbool
nodig heeft? In de geschiedenis
hebben heersers veelvuldig
Gods zegen gewaagd over hun
duivels beleid. Denk aan de
Kruistochten of aan de Duitse
soldaten met 'Gott mit uns' op
hun koppelriem. Een verenigd
Europa heeft vrede gebracht.
Zou deze realiteit God niet meer
welgevallig zijn dan kreten en
symbolen? Ik stem voor.
H. Kuiper
Houtkaai 17, Middelburg
Mijns inziens verdient Europa
zelfstandige landen met een ei
gen identiteit en goede onderlin
ge verhoudingen, geen landen
zonder grenzen, een waardevol
le euro, een vetorecht voor al
haar landen, een integer parle
ment, een verwijzing naar haar
wortels m een eventuele grond
wet, geen Berlijn-Parijs-as, uit
breiding met uitsluitend Europe
se landen en minder euro's af
dracht te ontvangen van Neder
land als naar verhouding groot
ste netto-betaler. Verdient Euro
pa ja?
J.A. van der Zwan
Noordeinde 18, Koudelcerke
Uit onderzoek blijkt, dat 26 pro
cent van de nee-stemmers zijn
geringe waardering voor het ka
binet Balkenende laat meetellen
(PZC 19 mei). Ook de invoering
van de euro en de eventuele toe
lating van Turkije spreken een
hartig woordje mee. Dat de be
volking de regering wantrouwt,
mag geen verwondering wekken
als je bedenkt hoe de euro door
de strot is geduwd. Oud-direc
teur A. Szasz van de Nederland
se Bank zei al in 2000 in de
PZC: „De euro is het gevolg van
politieke koehandel. De verha
len over de economische voorde
len zijn er later bijgehaald om
de muntunie geloofwaardig te
maken." Minister Zalm beweert
dat de loonmatiging van de afge
lopen jaren goed was, maar in
ons omringende landen daalden
de loonkosten meer, waardoor
onze concurrentiepositie is ver
slechterd. Volgens de regering
hoeven we niet bang te zijn dat
arbeiders uit andere EU-landen
hier komen werken, want daar
zullen de lonen verhoogd wor
den. Wie gelooft deze onzin? Het
sociaal beleid wordt toch door
Brussel bepaald. De Europese
Grondwet zal de lidstaten ver
plichten hun militaire uitgaven
te verhogen. Jaarlijks vijftig mil
jard euro extra op de honderd
vijftig nu. Een regering die zijn
bevolking niet serieus neemt,
mag en kan geen vertrouwen ge
nieten. De Europese Grondwet
zal slechts leiden tot het 'recht'
van de sterkste.
Jan Gisolf
Stationsstraat 5, Oudelande
In het Economiekatern van de
PZC van 19 mei geeft hoogle
raar economie Arnold Heertje
als een van de redenen dat veel
Nederlanders tegen de euro zijn
aan, dat velen van ons de euro
hebben uitgegeven alsof het een
gulden was en daardoor in de
pi-oblemen komen. Daarin heeft
hij mijns inziens gedeeltelijk ge
lijk. Aan de andere kant hebben
veel ondernemers de marges op
geschroefd en zijn nu ook veel
artikelen in de voorheen goedko
pe winkels veel duurder gewor
den. Denken ondernemers nu
echt dat de consument dit niet
opmerkt? Het komt erop neer
dat de consument minder geld
te besteden heeft. Dit effect is
goed merkbaar en zal blijven be
staan zolang er in de keten van
producent naar consument on
dernemers misbruik maken van
de situatie. Het is te hopen dat
juist deze ondernemingen hun
omzet zodanig zien teruglopen
dat ze in de problemen dreigen
te komen; misschien worden ze
door aandeelhouders, werkne
mers en vakbonden op hun zelf-
vernietigingsdrang gewezen.
Zou het spreekwoord „eerlijk
heid duurt het langst" nog een
belletje doen rinkelen? Het is
niet de schuld van de euro dat
het slechter gaat met Neder
land; de munt is en blijft in mijn
ogen een noodzakelijk bindmid
del tussen verschillende landen
en culturen.
J.A. Rentmeester
Hoofdstraat 56
Ovezande
'Toeristisch Zeeland schiet te
kort' stond 19 mei boven een ver
slag van een symposium in de
PZC. Dat de titel van dit artikel
maar al te waar is bewijst de vol
gende ervaring. Na een aangena
me strandwandeling met vrien
den uit de Randstad (zij hadden
een vakantiehuisje gehuurd
voor 1400 euro per week) beslo
ten wij een glaasje te drinken
bij strandpaviljoen De Banjaard
te Kamperland. Gezeten op acht
jaar oude, vuil uitgeslagen plas
tic stoeltjes aan een smoezelige,
niet afgeruimde tafel, haalden
we vervolgens zelf ons Emelisse-
biertje af aan een doorgeefluik
in een houten wand a raison van
2.40 euro per glas. Naar een an
der doorgeefluik voor het bestel
len en later afhalen van een
(heerlijke) kroket. Beide keren
gelukkig geen lange rij wachten
den. We raakten in gesprek mei
een andere randstedelijke fami
lie, die zich beklaagde over het
onvriendelijk optreden van hun
gastheer. Ze vertelden ons dat
de verhuur van strandhuisjes
strikt persoonlijk is, hetgeen be
tekent dal hun kinderen er vo
rig seizoen geen gebruik moch
ten maken. Na nog wat gepraat
blijkt dat de familie ondanks de
klachten nog steeds naar Zee
land komt, louter vanwege het
reeds jarenlange bezit van een
tweede verblijf. Zo wordt de
keus voor een Turks strand wel
heel erg gemakkelijk gemaakt
en wordt het houden van sympo
sia over toerisme in Zeeland vol
strekt overbodig.
G.W. Koster
Merellaan 9, Goes
