PZC
Tongvaren houdt van droge voeten
met een
plantenbak
Bank Balé Balé biedt
ontspanning in de tuin
zaterdag 21 mei 2005 W17
Advertentie
Hypotheekrente
per
rente
afsluit
opgave
rente bij fiscale
17 mei 2005
vast
provi
bank
besparing van
gedu
sie in
constant
rende
42%
52%
abn/amrcT
ann. hyp. variab.
1,00
3.5
2,26
1,90
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,7
2,38
1,99
spaargroeihyp.
5 jr.
1,00
3,7
1,53
0,86
spaargroeihyp.
10 jr.
1,00
4,4
1,89
1,11
spaargroeihyp. 15 jr.
1,00
4,8
2,09
1,25
Bouwfonds
spaarv.hyp.
10 jr.
1,00
4,7
2,00
1,18
Combinatie
spaarv hyp
5 jr.
1,00
4,2
1,75
1,00
Centraal
spaargar.hyp.
5 jr.
0,50
3,65
1,49
0,83
Beheer
spaargar.hyp.
15 jr.
0,50
4,50
1,89
1,10
CVB
ann hyp
2 jr.
1,00
3,3
2,15
1,80
ann. hyp
5 jr
1,00
3,9
2,50
2,09
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,6
1,96
1,15
Delta Lloyd/
hyp.tot.plan
5 jr.
1,00
4,25
1,85
1,09
Leven
hyp.tot.plan
15 jr.
1,00
4,9
2,17
1,32
Direktbank
besp.dir.hyp.
5 jr.
1,00
4,0
1,66
0,94
Fortis Bank
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,8
2,44
2,04
ann. hyp.
10 jr.
1,00
4,35
2,76
2,30
ann.hyp
15 jr
1,00
4,55
2,88
2,40
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,0
1,73
1,01
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,55
2,00
1,20
spaarhyp.
15 jr
1,00
4,75
2,10
1,27
Reaal/Combi
hyp.spaarpl.
5 jr.
1,00
4,2
1,76
1,01
ING-bank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,2
1,83
1,08
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,8
2,13
1,29
ann. hyp.
0/1 jr.
1,00
3,4
2,21
1,85
ann. hyp.
5 jr.
1,00
4,0
2,56
2,13
Nationale
spaarhyp.
5 jr.
1,00
3,9
1,68
0,98
Nederlanden
spaarhyp.
15 jr.
1,00
5,1
2,28
1,40
Obvion Hyp.
ann. hyp.
5 jr.
1,00
3,8
2,44
2,04
ann. hyp.
10 jr.
1,00
4,3
2,73
2,28
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,0
1,63
0,91
spaarhyp.
10 jr.
1,00
4,5
1,88
1,08
spaarhyp.
15 jr.
1,00
4,8
2,03
1,19
Postbank
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,1
1,76
1,03
spaarhyp.
5/7 jr.
1,00
4,6
2,00
1,20
spaarhyp. 10/12 jr
1,00
4,8
2,11
1,27
ann. hyp.
2 jr.
1,00
3,5
2,14
1,78
ann.hyp.
5 jr.
1,00
3,9
2,38
1,97
PVF Achmea
spaarhyp.
5 jr
1,00
3,9
1,62
0,91
Hyp.
spaarhyp.
15 jr.
1,00
4,7
2,01
1,18
ann.hyp.
5 jr.
1,00
3,7
2,38
1,99
ann.hyp.
10 jr
1,00
4,3
2,73
2,28
ann. hyp.
15 jr.
1,00
4,5
2,85
2,37
Rabo. (advies) spaarzeker
1 jr.
1,00
3,0
1,12
0,56
spaarzeker
3 jr.
1,00
3,4
1,37
0,75
spaarzeker
5 jr.
1,00
3,7
1,52
0,85
spaarzeker
10 jr.
1,00
4,3
1,80
1,03
SNS bank
spaarhyp.
ideaal
1,00
4,0
1,67
0,95
spaarhyp.
5 jr.
1,00
4,0
1,67
0,95
ann. hyp.
1 jr.
1,00
3,2
2,09
1,75
ann. hyp.
5 jr.
1,00
4,0
2,56
2,13
De vermelde tarieven hebben betrekking op standaard hypotheken met nationa
le hypotheekgarantie De netto werkelijke rente (nwr) is gebaseerd op de totale
netto lasten van de hypotheek. De vermelde nwr-percentages gelden voor een
man van 30-jarige leeftijd en een hypotheek ad 75.000 euro Voor vrouwen en/of
andere leeftijden kunnen andere nwr-percentages gelden Bij andere hypotheek
bedragen wijkt de nwr soms enigszins af.
Multifunctioneel zitmeubel Balé Balé. foto GPD
De Balé Balé is een nieuw zit
meubel voor in de tuin. In
spiratiebron is Indonesië waar
deze rustbanken het middel
punt zijn van dorpen en tem
pels. Kunstenaar Saskia Vermee-
sch en interieurarchitect Ingrid
Hendrickx maakten een Neder
landse variant.
Saskia Vermeesch (38) kent de
Balé Balé uit de verhalen van
haar ouders die uit Indonesië ko
men. „Zij hebben mooie herinne
ringen aan die eenvoudige lig
bank die daar voor hun huis
stond. Ze vertelden vaak hoe lek
ker ze erin konden zitten, han
gen of liggen in de schaduw van
de warme tropenzon."
Tijdens haar eigen reizen naar
Indonesië raakte de Deumese
beeldend kunstenaar geïntri
geerd door de verschillende va
rianten die ze zag: van eenvoudi
ge houten ligbanken tot fraai be
werkte exemplaren met symbo
len in houtsnijwerk. „Boven
dien zag ik dat het daar echt een
ontmoetingsplek is, waarin ook
wildvreemde mensen zittend of
liggend gezellig met elkaar pra
ten. Prachtig."
Samen met oud-studiegenoot In
grid Hendrickx (39), een binnen
huisarchitect, ontwikkelde ze
een Balé Balé voor Nederland.
Afgestemd op onze cultuur en
het Nederlandse klimaat. „Een
ontmoetingsplek voor in de tuin
om echt contact te hebben met
gezin, familie of vrienden. Maar
ook een rustplek die ontspannen
in de eigen tuin optimaal moge
lijk maakt."
Inmiddels is de Balé Balé in een
kleine oplage geproduceerd. Ge
kozen is voor een sobere en
strakke uitvoering in duurzaam
hout uit verantwoord beheerde
bossen. Ook zijn een aantal bij
passende accessoires ontwik
keld, zoals een hangtafeltje, doe
ken, buitenkussens, matrassen,
een klamboe en een tent.
Tijdens het evenement Gezond
en Sfeervol Buiten Eten, 18 en
19 juni in de tuinen van Appel -
tern, wordt het meubel officieel
gelanceerd. De rustbank is zo
wel als bouwpakket maar ook
als kant-en-klaar meubel ver
krijgbaar, onder meer bij tuinar
chitecten, tuinmeubelzaken en
woonwinkels. De prijs ligt tus
sen 2000 en 2700 euro.
Bart Roijers die onder de naam
Roijers Estate Products exclusie
ve tuinmeubelen verkoopt, ver
wacht dat de Balé Balé zal aan
slaan in Nederland. „De meeste
tuinbezitters hebben inmiddels
wel een duurzame tuintafel met
stoelen. Die zijn op zoek naar
een ander soort zitmeubel. Dit
is een uniek product; een multi
functioneel leefmeubel waarin
je alles kunt doen."
Ploewel loungen binnenshuis
een gepasseerd station is, beves
tigt hij dat het de laatste twee
jaar in de tuinbranche volop ver
nieuwing heeft gebracht. „Je
ziet nu veel laag meubilair, com
plete zithoeken en hangmeubi-
lair. Bovendien zoeken mensen
bijzondere objecten met een ver
haal. De herkomst van de Balé
Balé intrigeert."
Anja Sparidaans
Informatie: www.exotische-leef-
meubels.nl, www.appeltern.nl
Tongvaren, Asplenium scolopendrium Undulatum. foto GPD
rijk om ze in de tuin zo toe te
passen dat die vorm goed uit
komt.
Dat doe je bijvoorbeeld door het
fijnverdeelde blad van de varen
af te laten steken tegen anders-
vormig blad. Dat andersvormi-
ge blad hoeft niet per se het
blad van een hosta te zijn, want
maar al te vaak lijkt hostablad
zelf op het blad van een varen
doordat de slakken er alleen
maar een ragfijn nervenskelet
van overlaten. Dat is vooral in
stadstuinen het geval. Daar
voorkomt de kat van uzelf, of
die van de buren, dat lijsters op
hun gemak de huisjesslakken op
een steen kapot kunnen timme
ren.
Blijf in zo'n situatie niet tobben
met hosta's, want er zijn genoeg
planten die de hosta kunnen ver
vangen. Plant Darmera peltata,
een forse plant met roze bloe
men in het voorjaar en daarna
groot blad in de vorm van een
omgekeerde paraplu, of Epime-
diums, pol vormende planten
met witte, gele of lila bloemen
en glimmend, gemarmerd, sa
mengesteld blad dat volledig
slakkenbestendig is. En er is één
varen die geen fijnverdeeld,
maar tongvormig onverdeeld
blad heeft; dat is de atypische
tongvaren die als contrast met
zijn ragfijn ingesneden soortge
noten kan worden geplant.
Die tongvaren, Asplenium scolo
pendrium, is ook een voorbeeld
van een varen die wel schaduw,
maar zeker geen overvloed aan
vocht verlangt. Vaak zaait de
tongvaren zichzelf in muren
waarvan de voegen wat begin
nen te verweren, of in stapel
muurtjes. Voorwaarde is wel
dat er een exemplaar binnen
een straal van een kilometer
voorkomt. Ook op droge taluds
heeft de tongvaren het naar zijn
zin. Er zijn allerlei bijzondere
vormen van de tongvaren in de
handel.
Doorzichtig
Ik vind de gewone eigenlijk al
mooi genoeg, maar ik heb een
zwak voor de vorm die vaak on
der de naam 'Undulatum' wordt
aangeboden, met kunstig ge
golfd blad. Ook kunt u deze va
ren tegenkomen onder pseudo
niemen als Crisp um' of 'Nobi-
le'. De naamgeving van varens
is niet bepaald doorzichtig. Wie
wel schaduw in de tuin heeft,
maar geen vocht, zou ook eens
op zoek kunnen gaan naar de
beukvaren, Gymnocarpium
dryopteris, een zodëvormend va
rentje dat zelfs aan de voet van
een coniferenhaag gedijt. En
ook voor drassige, zonnige situa
ties is er keus genoeg. De struis
varen, Matteuccia struthiopte-
ris, doet het eigenlijk overal
(vaak zelfs té goed), maar ook
de bolletjesvaren, Onoclea sensi-
bilis, en de koningsvaren, Os-
munda regalis, staan eigenlijk
veel liever in het licht dan in de
schaduw.
Romke van de Kaa
Een handleiding alleen is soms niet genoeg. foto Harmen de Jong
Klus- en woonprogramma's en stappenplannen in de
krantjes en op sites van doe-het-zelf firma's laten
zien dat je zelf heel wat kunt doen in huis. Maar ben je on
ervaren, begin dan liever eerder aan een plantenbak dan
aan een badkamer.
Het plaatsen van een raam
kozijn of het aanleggen
van buitenverlichting: op televi
sie ziet het er zo simpel uit. En
wie een doe-het-zelf-plan van
de bouwmarkt volgt, kan ook de
mist niet in gaan. Iedereen kan
klussen! Maar is dat wel zo? „In
feite reiken we mensen vooral
tips aan en zijn de kluswijzers
en woonprogramma's bedoeld
om ideeën op te doen", zegt Li-
sette de Jonge van Praxis. Dat
bedrijf sponsort het programma
Eigen Huis Tuin.
Op de website van Praxis zijn
bovendien veel klustips te vin
den. „In Eigen Huis Tuin kun
je natuurlijk niet op details in
gaan, maar klussers kunnen
voor vragen altijd bij ons te
recht. Wie ergens aan begint,
zal er zich toch in moeten verdie
pen." Ook in de Gamma-krant
en hun Zelf Doen-magazine wor
den veel klussen beschreven. De
bouwmarkt treedt bovendien op
als sponsor van het televisiepro
gramma Klussen en Wonen. „Ik
kan me voorstellen dat mensen
zich wel eens vergissen, dat zes
niet beseffen waaraan ze begin
nen", zegt hun woordvoerder.
„Maar wij zorgen er wel altijd
voor dat we de klussen helder
en eenvoudig uitleggen. Verder
geven we sowieso veel tips en
goede raad, maar de eindverant
woordelijkheid ligt natuurlijk
bij de klusser zelf." Want waar
mensen zelf aan de slag gaan,
houdt een handleiding geen toe
zicht. „Het gebeurt wel eens,
dat we moeten inspringen bij ie
mand die er zelf niet meer uit
komt", zegt een medewerker
van Frans van de Broeke Elek
trotechniek in Rotterdam. „Dan
wordt er tuinverlicHting aange
legd en zorgt men niet voor de
juiste waterdichte afdekking.
Terwijl daar toch voor gewaar
schuwd wordt. Dan denken ze
dat een plankje genoeg is om de
kabels te beschermen. Het wa
ter spettert natuurlijk alsnog op
de kabels, met kortsluiting als
gevolg." Een handige tip komt
van Postbus 51: rommel nooit
zelf met gas en elektra, maal
laat er altijd een vakman naar
kijken. Want ontstaan er proble
men, dan zit de klusser zelf met
de gebakken peren. Navraag
leert dat de meeste bedrijven
niet toeschietelijk zijn om een
vastgelopen klusser uit de
brand te helpen. Bij de Vakklus
ser, een bemiddelingsbureau tus
sen klusbedrijven en klanten, be
ginnen ze er in ieder geval niet
aan.
Bert Kusters, bemiddelaar:
„Het gebeurt een enkele keer
dat we gebeld worden door ie
mand die vastloopt, bijvoor
beeld bij de verbouwing van de
badkamer. Dat vind ik ook niet
zo vreemd. De mensen met wie
we werken volgen speciale oplei
dingen om een badkamer aan te
kunnen leggen. Waarom we in
foto Roland de Bruin
van Praxis. Gamma meldt om
die reden altijd hoe ingewikkeld
een bepaalde klus. „Het is goed
om daar vooraf naar te kijken",
benadrukt de woordvoer
der. Waarmee niet gezegd is dat
het nooit fout mag gaan. De Jon
ge: „Iedereen kan behangen,
maar het gaat niet altijd even
foutloos. Door schade en schan
de wordt je wijs. Echte handig
heid komt pas na verloop van
tijd."
Caroline Göttgens
Informatie: www.praxis.nl,
www.gamma.com
elkaar en als je ze allemaal
naast elkaar plant dan lijkt de
een al snel op het lelijke zusje
van de ander. Er kan maar één
de mooiste zijn. In de Botani
sche Tuin van Leiden is niet zo
lang geleden een varentuin aan
gelegd - een prijzenswaardig
streven, want varens kunnen
wel wat extra aandacht gebrui
ken. Bovendien kunnen met be
hulp van zo'n varentuin bezoe
kers worden voorgelicht, want
nog altijd denken veel tuinlief-
hebbers dat alle varens van nat
tigheid en schaduw houden, ter
wijl er toch ook varens zijn die
in de zon en bij droogte gedijen.
Maar uit esthetisch oogpunt is
zo'n varentuin een misser: je
ziet door de varens de tuin niet
meer en de vorm van de indivi
duele planten komt niet tot zijn
recht omdat de varens zo dicht
op elkaar staan. Varens hebben
geen bloemen; hun belangrijk
ste kenmerk is nu juist hun
vorm en het is dan ook belang-
Het plaatsen van een douchewand gaat niet altijd eenvoudig.
geval van noodniet bijspringen?
Omdat wij aafiSprakelijk ge
steld kunnen worden voor de
fouten die iemand zelf heeft ge
maakt. En dat willen we niet."
Klussen wordt volgens hem
vaak onderschat. „Uit kosten
overwegingen gaat men het zelf
maar eens proberen. Dat is ris
kant", zegt Kuster. De woord
voerder van Gamma is dezelfde
mening toegedaan. „Sommige
dingen kun je echt beter door
een vakman laten doen.
Dat adviseren wij dan ook. Het
opnieuw regelen van de groepen-
kasten van de elektrische instal
latie bijvoorbeeld. Niet iets wat
we als klus zouden willen aanbe
velen."
Klein
Praxis adviseert de klusser om
klein te beginnen. „In onze klus
wijzers wordt alles stap voor
stap uitgelegd, met bouwteke
ningen erbij. Maar er is nogal
een verschil tussen het maken
van een plantenbak en een ver
bouwing. Je moet weten waar je
op moet letten en de wil kunnen
opbrengen om een klus af te ma
ken. Bij een kleine klus lukt dat
nog wel", aldus Lisette de Jonge
Wie eenmaal een belangstel
ling voor varens ontwik
kelt is verkocht en soms ont
aardt die belangstelling in een
obsessie; de varenliefhebber
wordt lid van de Nederlandse
Varen vereniging en begint fana
tiek varens te verzamelen. Al
gauw is zijn tuin te klein.
Ik houd van varens en daarom
ga ik graag bij zo'n varencollec
tioneur op bezoek. Meestal valt
dat tegen. Veel varens lijken op
