Het zijn allemaal nette mensen
PZC
Lloret de Mar is
al lang voorbij
Op inspectie met De Bruinvis
Ontdekkingstocht door oude stadjes
Fjordenpaarden op de Hompelvoet.
foto Dirk-Jan Gjeltema
Het Grevelingenmeer
ligt er grauw en verla
ten bij, enkele dagen voor
het watersportseizoen van
start gaat. Het is wat druile
rig. Motregen, laaghangen
de wolken en een frisse
wind maken het onaange
naam. Slechts een enkele re
creant waagt zich in deze
eerste dagen van mei op het
water en zoekt een beschut
te plaats aan een van de ve
le steigers in het meer.
Op de Bruinvis, het schip
van Staatsbosbeheer, is het
behaaglijk warm en geurt het
naar verse koffie. De Bruinvis
speelt een cruciale rol in het be
heer en onderhoud van het
meer, omdat het Natuur- en Re
creatieschap De Grevelingen
die taken heeft uitbesteed aan
Staatsbosbeheer en Groenservi-
ce Zuid-Holland. Schipper
Hans Smits gooit even na ne
genen de trossen los voor een in
spectievaart. Het Grevelingen
meer kenmerkt zich door de ve
le eilandjes waar watersporters
kunnen aanleggen en overnach
ten. Daarvoor zijn steigers ge
bouwd en toiletgebouwtjes neer
gezet. Op een aantal eilandjes
graast bovendien vee, om de na
tuur in toom te houden. Al deze
voorzieningen vergen veel onder
houd, een klus waar Hans Smits
en zijn collega André de Jonge
voor tekenen.
Alleskunners
Het zijn een beetje alleskunners.
Ze verzorgen het vee, maken de
toiletten schoon, halen het afval
van de eilanden, assisteren bij
vogeltellingen, en - misschien
wel de belangrijkste taak - ze
controleren de schepen en bewa
ken de rust en natuur.
„Recreanten moeten liggeld be
talen", legt Smits uit. „Ze ko
pen een weekkaart of een jaar
kaart en wij controleren of de
schippers inderdaad betaald
hebben." Jaarkaarthouders heb
ben een vlaggetje en weekkaart
houders moeten de kaart zicht
baar voor het raam plakken.
Als de Bruinvis een haventje op
de Archipel binnenvaart kijkt
Smits automatisch naar alle
schepen. „Die heb ik gisteren al
gezien, die heeft een kaart",
zegt hij en wijst naar een zeil
jacht. Bij een ander jachtje
wordt de kaart omhooggehou
den, schipper Smits steekt zijn
duim op als bevestiging dat hij
de kaart heeft gezien. Het gaat
er gemoedelijk aan toe. „Veel
van de vaste mensen kennen mij
en dan maak ik een praatje."
Hij is geen man die snel naar
zijn bonnenboekje grijpt, al kan
hij wel bekeuren als waterspor
ters zich niet aan de regels hou
den. Smits houdt er van om
eerst eens te praten. „En dan is
het probleem meestal snel opge
lost. We delen misschien een
paar bekeuringen op een jaar
uit."
In het Grevelingenmeer geldt
een 'drie-dagenregeling'. Dit
houdt in dat watersporters maxi
maal drie dagen achtereen op
dezelfde plek mogen liggen.
„Dit is bedoeld om te voorko
men dat mensen een seizoen
lang op dezelfde plek liggen
Jan Smits, met op de achtergrond De Bruinvis
waardoor anderen geen kans
krijgen."
Smits en zijn collega controle
ren ook op de naleving van deze
regeling. „In het voor- en nasei
zoen kunnen we nog wel onthou
den waar iedereen ligt, maar in
het hoogseizoen houden we daar
een administratie van bij."
Smits laat een map zien met spe
ciale formulieren om te noteren
welk schip waar ligt. Dat is ook
wel nodig, want in het meer zijn
ongeveer 4000 ligplaatsen die in
het hoogseizoen allemaal bezet
zijn.
De Bruinvis glijdt ondertussen
het volgende haventje in. Smits
pakt zijn kijker om een schip te
controleren: alles is in orde, het
vlaggetje wappert in de wind.
„Het zijn allemaal nette mensen
hier."
De tocht gaat verder langs de
Hompelvoet, het grootste eiland
met ruim 300 hectare. Op de
plaat grazen Fjordenpaarden en
koeien. De Fjordenpaarden
staan er het hele jaar door. De
koeien worden in het voorjaar
gebracht en gaan in het najaar
weer terug naar de boer. De
hoofden van de paarden gaan
even omhoog als de Bruinvis
langs vaart, alsof ze de schipper
willen begroeten. „Het zijn onze
grasmaaiers", zegt Smits.
Op vier eilanden graast vee.
Fjordenpaarden, Shetlandpo-
ny's en gewone Hollandse
koeien. Op de Slikken van Flak-
kee lopen paarden en Heckrun-
deren.
De controle en verzorging van
de dieren is ook een taak van de
bemanning van de Bruinvis.
„We waren een keer hoeven kap
pen op de Slikken van Flakkee,
maar er waren wel heel erg veel
foto Dirk-Jan Gjeltema
paarden. Toen zijn we gaan tel
len en bleken het er veel te veel
te zijn. De vraag was waar die
beesten vandaan kwamen. We
zijn gaan zoeken en al snel
bleek dat de paarden van de
Veermansplaat verdwenen wa
ren. Zijn ze door het water ge
zwommen naar de overkant.'"
De paarden werden met de
Bruinvis teruggebracht naar
hun 'eigen' eiland.
Ook de Shetlanders van de
Stampersplaat houden wel van
avontuur. „Op een dag komt een
telefoontje binnen van een Duit
ser vanaf de Archipel. „Es gibt
soviel Pferde am Archipel." De
mededeling wordt in eerste in
stantie met een korreltje zout ge
nomen want er behoren geen die
ren op de Archipel te staan.
Toch zijn Smits en zijn collega
maar even gaan kijken en tot
hun stomme verbazing stonden
foto Marijke Folkertsma
Op initiatief van Zeeland Maritiem is
in Zierikzee een 'maritieme stads-
ontdekkingstocht' uitgezet. De wande
ling voert langs de mooiste plekjes van
Zierikzee. Een wandeling waarbij men
de ogen goed de kost moet geven want
het middeleeuwse centrum staat bol van
fraaie gevels. Met name aan Havenplein,
Havenpark en Oude Haven is het ene he
renhuis nog groter en mooier dan het an
dere. De stadspoorten worden aange
daan, evenals de Museumhaven.
Smalstad Brouwershaven, de geboorte
stad van dichter Jacob Cats is ook de
moeite van het verkennen waard en dat
kan via een uitgebreide stadswandeling
die onder meer langs het geboortehuis
van Cats voert, maar ook langs het woon
huis van Abraham Maggaris, alias mees-
ter-oplichter Johannes Cato Kamerlingh.
Kamerlingh staat centraal in het open
luchtspektakel De Wonderdokter dat
ook dit jaar weer wordt opgevoerd in
Brouwershaven.
er 25 pony's op het kleine eiland
je. Die hadden de kuierlatten ge
nomen en waren via zandplaten
en kleine stukjes zwemmen een
eilandje verderop gaan kijken.
Vlechtjes
De Bruinvis meert ondertussen
aan op de Stampersplaat. In de
verte graast de kudde avontuur
lijke merries. Hengsten zijn er
niet bij, want die zorgden voor
teveel onrust. Smits slaakt een
luide kreet. Er lijkt niets te ge
beuren, maar na een paar secon
den komt plotseling de hele
groep in beweging. Op een
drafje komen ze er aan ge
hold met hun korte poot
jes. De manen en staarten
wapperen in de wind. Het
is aandoenlijk om te zien
hoe ze reageren op Smits
zijn kreet. „Deze pony's
zijn absoluut niet bang voor
mensen. Soms komen we op
het eiland en dan hebben enkele
beesten allemaal vlechtjes in de
manen. Dan zijn er meisjes
langs geweest en dat staan ze ge
woon toe."
Als de Bruinvis verder vaart op
de inspectietocht vertelt Smits
dat het ook wel eens mis gaat
met de dieren. Ze worden ziek,
raken gewond of het gaat goed
mis, zoals een paar jaar geleden
tijdens hevig onweer. „Toen zijn
de koeien op de Speelmanplaten
zo geschrokken van een bliksem
inslag dat ze er ook vandoor zijn
gegaan. Een deel heeft het le
vend gered tot de Mosselbanken
bij Bruinisse, maar een ander
deel is verdronken."
Afval
De Bruinvis is een duwboot. In
de haven van Bommenede ligt
een grote pont, die voor de uit-
eenlopendste zaken wordt inge
zet. Veevervoer, zware materia
len en zelfs hijskranen worden
met de pont naar plaats van be
stemming gebracht. En in het
seizoen is de duwbak regelmatig
volgeladen met grote afvalcon
tainers op het water te zien. De
bemanning heeft ook de zorg
voor het afval dat de toeristen
produceren. In het seizoen moe
ten de containers zeer regelma
tig geleegd en de toiletten dage
lijks schoongemaakt. „Dan heb
ik een opstappertje bij me, want
dan kan ik het in mijn eentje
niet aan", vertelt Smits. Als alle
aanlegplaatsen tot de laatste me
ter bezet zijn, moet Smits zich
ook extra bezig houden met het
bewaken van de rust en veilig
heid van de watersporter.
„Soms moet je wat jongeren ma
nen om het rustiger aan te doen,
of een recreant duidelijk maken
dat het afval in de container
hoort en niet in het water."
Volgens Smits verloopt het
handhaven van de regels over
het algemeen heel soepel en is er
bijna nooit sprake van een wan
klank. „Ze luisteren over het al
gemeen wel als ik iets zeg'", ver
telt hij met een grijns van oor
tot oor. Losjes manoevreert hij
de Bruinvis door de smalle vaar
geul en wijst op kleine witte
plukjes op een eiland. Het zijn
broedende meeuwen. Na onge
veer tweeënhalf uur varen keert
de Bruinvis weer terug in de
thuishaven Bommenede. De
helft van het meer is gecontro
leerd.
Melita Lanting
Renesse wil ook in de toekomst aantrekkelijk blijven voor jongere
foto Dirk Jan-Gjella
Renesse timmert al jaren aan
de weg als familiebad
plaats. Alleen dat besef is nog
niet tot iedereen doorgedron
gen, stellen vier Renesser onder
nemers vast. „We kampen nog
steeds met het Sodom en Gomor-
ra-imago, maar de Lloret de
Mar-tijd is al lang voorbij."
Niet alleen het publiek heeft
moeite om de omslag te maken.
Ook het gemeentebestuur zou
meer oog moeten hebben voor
de veranderingen die in het
dorp al jaren gaande zijn, zeg
gen de ondernemers. „De angst
regeert een beetje. Dat is ge
baseerd op het verleden
maar die situatie is jaren
geleden al veranderd;"
8 De vier, L. Hart, L. van
Vliet, K. Jachmann en B.
,i' van der Hoek, vertegen-
woordigen een grote groep
ondernemers die zich inzet
ten om Renesse ook in de toe
komst aantrekkelijk te houden
voor de toerist. Meer gezinnen,
meer vijftigplussers en: jonge
ren. „De mix maakt het aanti'ek-
kelijk. En de tijd dat jongeren
hier hun hele vakantie, dus een
week of zes of acht, kwamen
doorbrengen is allang voorbij.
Het allerbeste wat Renesse is
overkomen, is dat we gezinnen
trekken."
Een voorbeeld van het andere
publiek wat Renesse nu aan
trekt is een groep mannen uit
het Brabantse Dongen. Bijna al
lemaal stonden ze in hun jeugdi
ger jaren op camping Duin en
Strand in Scharendijke. Nu hou
den ze een 'mannenweekend'.
Ze geven toe dat ze op de cam
pingdisco nogal eens onbezon
nen te werk gingen, maar dat
was destijds.. „Zo'n weekend is
anders", zegt de inmiddels 26-ja-
rige Jasper. „Nu we wat ouder
zijn, zitten we gezellig op een
terrasje en als het weer niet mee
zit met z'n achten in de vouwwa
gen."
Dikke sigaar
De ondernemers hebben de in
druk dat het gemeentebestuur
zich de verandering onvoldoen
de realiseert. „Bij de overheid
leeft nog steeds het idee dat er
25.000 mensen op straat zijn en
dat de ondernemers allemaal
met een dikke sigaar in de mond
rondlopen. Die tijd is echt voor-
bij."
Het steekt ze dat ze - ondanks
alle inspanningen om de over
last terug te dringen - nog
steeds buitengewoon kritisch
worden bekeken vanuit hetgo
meentehuis. „We hebben ah
initiatieven genomen. Neento
voorbeeld de nachtbus. Die
wordt door de horeca op hel
dorp betaald en kost handenw
geld. Maar ook de leeftijdspol
bandjes betalen we zelf enw
hebben in het seizoen een sus-
team, dat de jongeren begeleii
tot de camping", zegt L. van
Vliet.
Wij doen heel veel, maar als
als politiek niet weet waar jee
wilt komen, blijf je in feite ad
ter de feiten aanlopen. Bestol
ders moeten het zien en dune
het is jammer dat er zo weimo
vertrouwen is."
De ondernemers noemen
voorbeeld van de strenge alco
holcontroles, afgelopen zomer
Door de invoer van leeftijdspd
bandjes wilden de ondememi
de strenge alcoholwetten naif
ven. Ieder jongere moet aanto
nen dat hij of zij oud genoegis.
Een leeftijdspolsbandje maall
die controle een stuk eenvoud)
ger voor de barkeeper. „Entó
gebeurt er dan? Dan zegt delf?
ringsdienst van Waren: 'Datis
mooi en vooruitstrevend, da!
gaan we eens keihard control
ren.' Meerdere ondernemers ha
ben hele hoge boetes gehad,og
dat te jonge mensen aan dealt
hol zaten. Wij vinden dat jam
mer. We zijn heel duidelijk be
zig. Negenenenegtig procent!
goed geregeld en net die ene pa
cent die in de fout gaat wordt
keihard afgestraft."
Hommeles
„Noem mij maar Jan", zegt es
van de vaste bezoekers van de
Stulp. Hij woont in Dordrecht
en komt al dertig jaar in Renes
se. „Er is een tijd geweest daij
elkaar niet kon aankijken of in
was hommeles. Op straat was
het altijd raak. Nu zijn de ac
commodaties wat luxer gewor
den en zie ik veel oudere jeugd.
Dus al de maatregelen die zijn
getroffen helpen wel."
De ondernemers hopen dat de
samenwerking met de gemeen!.1
gaat verbeteren. „We moeten
meer begrip hebben voor elka;
en meer moeite doen om de ga
ten ook in de toekomst te trek
ken. De tijd dat je de gast kon
dicteren is voorbij. Je moet zo:
gen dat je weer verrassend ben'-
Seizoensverlenging is een van
de kansen. Niet in oktober sim
ten, maar het hele jaar door
open.
Melita Lantto
en Andrea Boll
Zomers Renesse kampt nog steeds met een Sodom en Gomorra-®
go foto Marijke Folkertsn"!
