Mooi achterland is ook
voor toerist van belang
Het echte probleem
zijn de fietsers
PZC
Laat maar komen, die drukte
Voorzieningen in kleine kernen
W3
Fietsroutes voor iedereen
zaterdag 21 mei 2005
Ambulancechauffeur Kees van der Meule manoeuvreert zijn auto door het centrum van Zierikzee.
foto Marijke Folkertsma
De zomer een rottijd voor
een Schouwen-Duiveland-
se ambulancechauffeur? Kees
van der Meule haalt zijn schou
ders op. „Laat maar komen die
drukte. Je kunt er toch geen pijl
op trekken." Het grootste knel
punt op de weg zit 'm wat hem
betreft niet in de kleur van de
kentekenplaten of het aantal
daarvan. „Maar mensen zijn on
voorspelbaar. Je weet nooit wat
ze zullen doen."
Ze hebben inmiddels al heel wat
gekkigheid op de weg gezien;
Van der Meule (bijna dertien
jaar ambulancechauffeur) en
ambulanceverpleegkundige Rei-
nald Bakker. Vet; weggebrui
kers raken volledig in paniek
als ze een ambulance zien nade
ren. „Je maakt de gekste dingen
mee", constateert het tweetal.
Zoals radicaal op de rem stam
pen of de - zachte en dus gevaar
lijke - berm invliegen. Van de
winter nog, haalt Van der Meule
aan. Rijden ze richting Goes,
komt er net een auto op de korte
invoegstrook ter hoogte van Co-
lijnsplaat rijden. Tot Van der
Meules stomme verbazing zet de
chauffeur zijn voertuig, bij het
zien van de ambulance, in zijn
achteruit.
Nee, dan vrachtwagenchauf
feurs. „Die hebben je goed in de
peiling. Geven even een signaal
dat ze je gezien hebben of hou
den zelfs de weg voor je vrij."
En eerlijk is eerlijk, ook Duit
sers blijken op dat punt 'gedisci
plineerde' rijders. Die gaan niet
onverwacht op de rem staan,
maar gaan uiterst rechts rijden.
En laten weten - via spiegel of
licht - dat ze de ambulance heb
ben gezien. Daar zou in de rijop
leiding best wat meer aandacht
aan besteed kunnen worden, vin
den Bakker en Van der Meule.
Dat scheelt paniek op de weg,
omdat chauffeurs weten wat
hen te doen staat. De huidige
aandacht voor het juiste rijge
drag als er een hulpverlenings
voertuig nadert, is minimaal.
Maar onverwachte manoeuvres
of niet: de Zierikzeese hulpverle
ners laten zich daardoor niet
gek maken. In het begin bete
kent elke rit een flinke dosis
adrenaline. Later leer je dat je
je rust moet zien te bewaren,
zegt Van der Meule. „Je bent na
melijk niet alleen verantwoorde
lijk voor jezelf, maar ook voor je
collega, de pal iënt, andere weg
gebruikers en de auto." De zo
mer is voor de ambulancechauf
feur dan ook zeker geen stress-
verhogende factor. „Laat mij
maar gewoon rijden. Dat is mijn
beroep."
Esme Soesman
sif- fckelin Renesse. foto Dirk-Jan Gjeltema
De recreatiesector op
Schouwen-Duiveland
had zich de afgelopen jaren
wel wat meer als maatschap
pelijk ondernemer mogen
manifesteren, zegt Philip
van Doome, tot voor kort di
recteur van woningbouwver
eniging Zeeuwland. „Sinds
de ontsluiting van het ei
land in 1965 met bruggen
en dammen is het aantal re
creatieve verblijfplaatsen
hier enorm toegenomen. Er
is een grote economische
kracht op het eiland afgeko
men. Dat zie ik niet terug in
de voorzieningen in de klei
ne kernen. Daar is het al
leen maar minder gewor
den."
Maatschappelijk onderne
men? Hoezo dan?, luidt de
eerste reactie van Willem van
den Akker, penningmeester van
de regionale VW en voorzitter
van de Ondernemersvereniging
Burgh-Haamstede. „Dan zullen
we toch eerst de vraag eens moe
ten beantwoorden of dat wel
een taak is van de recreatiesec
tor. Die is er toch bijvoorbeeld
niet om de dorpshuizen in de
kleine kernen open te houden?"
Van den Akker wil best eens
even kauwen op dat statement
van Van Doome, maar dan
graag in wat breder verband.
Daartoe schuiven VW-voorzit-
ter Peter Grinwis en VW-direc-
teur Jurgen Klapwijk, evenals
voorzitter Ed Troost van de Re-
cron en voorzitter Anneke Smits
van de Vekabo (kampeerboeren)
ook even aan.
Van Doorne nuanceert: „Natuur
lijk is er verschil tussen de speci
fieke recreatiekemen en de an
dere dorpen. In Renesse en
Haamstede zijn natuurlijk heel
wat voorzieningen als gevolg
van de recreatie, maar de onder
nemers zouden moeten beseffen
dat ze ook gebaat zijn bij het be
houd van levendige ringdorpen.
Een mooi achterland is ook voor
de toeristen van belang. Nie
mand is gebaat bij spookdor-
pen. En dan bedoel ik dorpen
waar geen winkels of andere
voorzieningen meer zijn en
waaruit steeds meer bewoners
op den duur wegtrekken. De re
creatieondernemer zou kunnen
overwegen: ik verdien hier, dus
investeer ik ook in de leefbaar
heid van dit schitterende ge
bied."
Van den Akker kiest in eerste in
stantie voor de tegenaanval: „Ik
denk dat de ondernemers het be
ter doen voor de maatschappij
dan de woningcorporaties. Lees
de dagbladen er maar op na."
Hij heeft bewust het stapeltje
kranten bewaard, waarin ver
slag wordt gedaan van het re
cent uitgevoerde landelijk on
derzoek door bureau RIGO naar
het functioneren van de woning
bouwcorporaties. 'Ze bouwen te
weinig, slopen te veel, potten
hun vermogen op en leggen ge
brekkig verantwoording af', vat
De Volkskrant de conclusies
van het onderzoek samen. In de
de winter in de regen op een glij
baan wil zitten."
Van Troost mag Van Doome be
weren wat hij wil. Zelf heeft de
Recron-voorzitter tal van voor
beelden waarin de recreatiesec
tor zich wel degelijk opwerpt
als maatschappelijk onderne
mer. Het sponsoren van een
dweilbandfestival straks in sep
tember bijvoorbeeld. „En re
ken maar dat de terrasjes
vol zullen zitten met
sen uit de regio hoor",
voorspelt Smits. 1
Troost gaat verder met
zijn opsomming: „62 ga
leries in de Westhoek.
Die zouden er niet zijn
zonder de recreatie. De
Kunstschouw ook niet. De
recreatie biedt toch de kurk
voor de economie en de werkge
legenheid op Schouwen-Duive
land. Ik heb zelf 32 mensen in
het seizoen in dienst, allemaal
mensen vanuit de regio." Troost
verwijst ook naar het jaar-
rond-aanbod van live-muziekop-
tredens van grand-café Helder
in Renesse en restaurant Westen
wind in Scharendijke. Op dit
punt blijkt Van Doome het ove
rigens met hem eens te zijn. Ook
hij noemt Helder als voorbeeld
van een bedrijf dat met een goe
de programmering buiten het
toeristenseizoen investeert in de
eigen bevolking. Van den Ak
ker: „In Burgh-Haamstede zor
gen de ondernemers voor de in
tocht van Sint-Nicolaas en voor
de viering van Koninginnedag
leggen ze een groot deel van het
benodigde budget op tafel."
Smits trekt het nog wat breder:
„Recreatieondernemers zijn
vaak bereid zich vrijwillig in te
zetten voor verenigingen op het
dorp. Kijk eens naar Ellemeet.
Daar zitten vijf recreatieonder
nemers in het bestuur van de
dorpsraad." Ook verwijst ze
naar de boeren, al of niet met re
creatieve nevenactiviteiten, als
inrichters van het platteland.
„Zij zorgen dat het landschap er
hier netjes en goed verzorgd uit
ziet."
Grinwis benadrukt dat belang.
Hij signaleert in dit verband zo
wel op Goeree als op Schou
wen-Duiveland de dwarsverban
den tussen de VW en de agrari
sche sector: Boerendagen, een
boerenmarkt, fietstochten langs
de akkers gecombineerd met be
drijfsbezoeken worden als voor
beelden aangevoerd.
VW-directeur Klapwijk die
zich even wat afzijdig heeft ge
houden: „De VW biedt van ja
nuari tot en met december acti
viteiten aan. Daar wordt vanuit
de eigen bevolking volop ge
bruik van gemaakt. Vooral bij
de programma's zomers van het
recreatieteam zie ik heel veel
kinderen uit Schouwen-Duive
land zelf."
„En voor de ouderen is het toch
ook leuk dat er hier wat leven in
de brouwerij is", vult Troost
hem aan. „Ik sprak laatst nog
een 78-jarige bewoner op een
terrasje. Die ziet hier ook graag
wat mooie meiden rondlopen in
plaats van dat hij alleen maar
naar omaatjes van 80 moet kij
ken."
Ali Pankow
aanbevelingen schrijft RIGO
dat de corporaties voortaan ook
maar ziekenhuizen en scholen
moeten gaan bouwen om te voor
komen dat ze jaarlijks miljar
den euro's overhouden.
Troost schudt even het hoofd en
zegt dan bedachtzaam: „Er is
hier al zoveel dankzij de recrea
tie. En dan gaat het niet alleen
om horeca en winkels. Kijk bij
voorbeeld eens naar Renesse.
Daar draait een uitgebreide
huisartsenpost, want die oude
Duitsers hier worden soms ziek
en moeten weer worden opge
knapt. De campingwinkels en
de zwembaden op de campings
zijn zeven maanden per jaar ze
ven dagen per week geopend.
Kijk eens naar al die fietspaden.
Er is nergens een gebied waar ze
met zo weinig inwoners zoveel
voorzieningen hebben. Ook klei
ne kernen als Serooskerke, Elle
meet en Noordwelle profiteren
van die faciliteiten." Van den
Akker vult hem aan: „Alleen
dankzij de recreatie staat hier
in de Westhoek zo'n uitgebreide
AH-vestiging."
Smits: „Wat die voorzieningen
in de kleine kernen betreft: de
meeste toeristen vinden het juist
leuk, die stille dorpjes. Ik hoor
altijd enthousiaste reacties van
de vele mensen die daar op de
fiets komen. Die mensen zoeken
geen ten-as, maar rust en een
mooie Ring midden in het
dorp."
In de optiek van Van Doome
gaat het overigens niet per se
om grootscheepse investeringen.
„In sommige gevallen is het een
kwestie "van beter organiseren.
Een kampwinkel bijvoorbeeld
zou ten behoeve van een kleine
kern waar geen winkelvoorzie
ning meer is, ook het hele jaar
kunnen openblijven met een
pakket aan dagelijksè levens
middelen."
Van den Akker zucht eens diep:
„We kunnen toch niet Martin de
Jong van de SRV-wagen het
brood uit de mond stoten?" En
Grinwis ziet het al voor zich hoe
ten behoeve van de leefbaarheid
in de kleine kernen de pakken
melk in de kampwinkel staan te
verzuren.
Speeltuinen
De woningbouwvereniging doet
het op het gebied van maat
schappelijk ondernemen in elk
geval beter dan de recreatiesec
tor op het eiland, vindt de voor
malig directeur. Hij voegt er
meteen een simpel voorbeeld
aan toe. „Zeeuwland investeert
nog steeds in de enige bewaakte
speeltuin voor de bevolking, de
Mr. Breetveltspeeltuin in de
wijk Malta. Volgens mij zijn er
veel meer speeltuinen op de cam
pings. Die zou je buiten het sei
zoen toch voor de eigen bewo
ners ook met toezicht kunnen
openstellen. Dat is één investe
ring die je voor meerdere doelen
kunt inzetten." Van den Akker
vindt dit een voorbeeld dat
duidt op onbekendheid met de
situatie. „Het is toch niet te
doen zo'n speeltuin open te hou
den voor die ene bewoner die in
foto Marijke Folkertsma
wielen, daar word je niet blij
van.
Maar, zegt Van der Maas: er is
wat aan te doen. De eigenaar
van het loonbedrijf pleit voor de
aanleg van extra fietspaden
langs de parallelweg van de
N59. Of desnoods een bredere
parallelweg aan de ene kant be
stemd voor langzaam verkeer en
een fietspad aan de andere zij
de. Mét uiteraard een oplossing
voor de boeren die aan die kant
hun land hebben liggen. „Maar
goed, dan heb je het niet over
geld."
Fietsers en zwaar verkeer moe
ten in ieder geval uit elkaar, is
Van der Maas zijn visie. Kijk
maar naar de Bredeweg bij Sir-
jansland, waarlangs sinds kort
een apart fietspad ligt. „Dat is
fantastisch. Daarmee zijn alle
problemen gelijk opgelost."
Esme Soesman
foto Dirk-Jan Gjeltema
De populariteit van het fietsen is de laatste ja
ren fors toegenomen. De fietsroutes gaan als
warme broodjes over de toonbank en ze zijn er in
alle soorten en maten. De Stichting Natuur- en Re
creatieinformatie stippelde zes fietsroutes uit, ver
spreid over heel Schouwen-Duiveland en in leng
te variërend van 26 tot 34 kilometer. Een hand
zaam kaartje wordt bij het routeboekje geleverd.
Anyway Productions biedt een Kop van Schou-
wen-fietsroute van 30 kilometer lengte. Natuur-
gids en ondernemer Jan Midavaine is geestelijk
vader van een heel pakket aan fietsroutes. Wie len
tekriebels heeft, kan de in de Kop van Schouwen
uitgezette Bloesemfietstocht volgen. Midavaine
doet uitgebreid uit de doeken wat de fietsers on
derweg tijdens de 35 kilometer lange fietstocht al
lemaal tegenkomen aan natuur. Fietsen combine
ren met een vaartochtje kan ook en wel via 'Fiets
een rondje met het pontje'. Vanuit Den Osse, Zie
rikzee, Bruinisse en Burghsluis varen pontjes. De
routes worden in een rijk geïllustreerd boekje om
schreven.
Landbouwvoertuig op de weg bij Oosterland.
zijn te voeren op de tijd van
paard en wagen. Dat levert fric
tie op, dat kan niet anders. Niet
zozeer met toeristen, al zijn som
migen niet vooruit te branden.
Maar het echte probleem zijn de
fietsers - al dan niet ver van
huis. „Die zijn zo kwetsbaar",
benadrukt Van der Maas het
contrast. „Dan hou ik mijn hart
wel eens vast."
Hij wordt af en toe op snelheid
aangesproken, als er ergens aan
een klus wordt gewerkt. Dat is
echter het probleem niet, zegt
de Oosterlander. „De grootte
van de machines doet het 'm ge
woon." Moet er worden uitgewe
ken dan rijdt een beetje voer
tuig de bermen zo kapot. Is de
bodem hartje zomer goed stevig
dan gaat het nog wel. Maar is
het drassig, dan is het andere
koek. Fietsers zien achter zich
zo'n gevaarte aankomen, schrik
ken en rijden zo de berm in. Slin
gerende scholieren voor je grote
Ze zitten dagelijks op de
weg; de dertien medewer
kers van loonbedrijf Van der
Maas uit Oosterland. In voertui
gen die steeds groter worden, op
wegen die door de jaren heen in
breedte niet of nauwelijks zijn
aangepast. Dat kan in combina
tie met fietsers tot levensgevaar
lijke situaties leiden, stelt eige
naar van het loonbedrijf Wilco
van der Maas.
Zijn firma wordt ingehuurd
door boeren en aannemers. Het
familiebedrijf werkt hoofdzake
lijk op Duiveland, met af en toe
een uitstapje naar de rest van
Schouwen-Duiveland, Tholen
en Goeree-Overflakkee. Dus
worden er dagelijks vele kilo
meters gemaakt, het hele jaar
rond. Met combines, graafma
chines en ander spul. Machi
nes die almaar groter wor-
den, terwijl sommige polder
wegen qua grootte nog terug
