Chaos of democratische bezinning
PZC
ZMF geeft Europese grondwet
het voordeel van de twijfel
PZC
Campagne voor
Europa klungelig
Wilders
Wat gebeurt er als Nederland tegen de Europese grondwet stemt
20 mei 1955
vrijdag 20 mei 2005
Het kabinet maakt zich zorgen
op 1 juni dreigt een meerder
heid van de Nederlandse kiezers
tegen de Europese grondwet te
zullen stemmen. Dat werpt de
vraag op, hoe erg-dat is.
door Paul Koopman
De *nee-campagne' heeft de
wind in de zeilen. Uit pei
lingen blijkt, dat steeds meer
Nederlanders overwegen op 1
juni tegen de Europese Grond
wet te gaan stemmen. Over het
antwoord op de vraag wat de ge
volgen van een Nederlands 'nee'
zijn. lopen de meningen nogal
uiteen. Een overzicht.
Comité Grondwet Nee: stappen
vooruit.
In de campagnekrant van het co
mité staat de volgende redene
ring: ..Het is nog onduidelijk
wat er zal gebeuren. In elk ge
val treedt de grondwet niet in
werking en blijven alle nu be-
staande verdragen van kracht.
Maar één ding is duidelijk: hoe
groter de afwijzing is, hoe meer
reden er zal zijn. om het functio
neren van de EU fundamenteel
ter discussie te stellen. De crisis
van de instituties als gevolg van
een afwijzing zal een prachtige
kans bieden stappen vooruit te
zetten op weg naar een democra
tisch Europa."
Laurens Jan Brinkhorst: 'Het
licht gaat uit'.
D66-minister Brinkhorst van
Economische Zaken heeft zich
nadrukkelijk in het debat ge
mengd. Een tegenstem is vol
gens hem op de lange termijn fu
nest voor het land. „Op den
duur gaat in Nederland het
licht uit en dan zetten we ons
land op slot", zei hij op 10 mei.
Erik Meijer: 'nee is goed'.
SP-europarlementariër Meijer
verwacht dat een 'nee' tegen de
grondwet een heilzaam effect
heeft. „Het is goed om tegen te
stemmen. Over twee tot vijf
jaar zal er een afgeslankte
grondwet worden aangenomen
waar wij wél mee kunnen leven.
Want er zal een heftige discus
sie ontstaan in alle lidstaten
over de bevoegdheden van Euro
pa Die discussie zal tot iets be
ters leiden. Europa functioneert
al vijftig jaar zonder grondwet
dus dat is geen ramp."
Piet Hein Donner: 'Balkantoe
standen'.
Wie bij het referendum tegen
gaat stemmen wordt volgens de
CDA-minister van Justitie ge
dreven door angst voor de boze
buitenwereld. Tijdens een par
tijbijeenkomst in Ede waar
schuwde hij voor de gevolgen
als Europa niet slagvaardiger
wordt gemaakt. Donner: „Om
in vrede te kunnen samenleven
behoeven we een overheid, die
geschillen kan beslechten. Joe
goslavië was meer geïntegreerd
dan de unie nu, maar de onwil
en het onvermogen om de onder
linge irritaties en wedijver te be
perken. hebben in korte tijd tot
oorlog geleid."
André Rouvoet: 'er komt bezin
ning'.
De gevolgen van een 'nee' tegen
de grondwet worden volgens
ChristenUnie-leider Rouvoet
overdreven. „Er wordt een beet
je de indruk gewekt, alsof we
bi] het referendum alleen maar
vóór mogen stemmen. Dat is na
tuurlijk onzin. Bij een 'nee' zal
er zeker een terugslag komen,
want Europa wil doorstomen.
Maar een periode van bezinning
is juist goed. We krijgen een an
der Europa, gebaseerd op de
huidige verdragen met hier en
daar een aanpassing. Eerst
maar eens kijken hoe dat uit
pakt, zou ik zeggen."
Max van den Berg: 'de kara
vaan trekt verder'.
Van den Berg, PvdA-europarle-
mentariër: „Als Nederland de
grondwet afwijst dan kan ik
wel voorspellen wat er gebeurt.
De bal ligt dan weer bij de rege
ringsleiders en je moet niet den
ken dat die zichzelf vervolgens
gaan opheffen. Er zal dus wei
nig meer overblijven van de po
ging om burgers en parlemen
ten meer inspraak te geven. De
grote landen zullen achter de
door Paul Koopman
Het referendum over het
'Europees Grondwette
lijk Verdrag' is in één opzicht
geslaagd. Voor het eerst sinds
ruim een halve eeuw wordt
in Nederland met enige pas
sie gediscussieerd over Euro
pa. En dat is - gezien de voor
geschiedenis van lang volge
houden publieke onverschil
ligheid - al heel wat.
Maar in vrijwel alle andere
opzichten is het debat over
de voors- en tegens van de Eu
ropese grondwet ontspoord.
Het doel van de volksraadple
ging was namelijk met alleen
het stimuleren van een debat
over Europa. Nee, de Tweede
Kamer wilde via het referen
dum vooral achterhalen wat
de bevolking nu eigenlijk van
die grondwet vindt. En om
daar achter te kunnen ko
men, zouden diezelfde bur
gers eerst behoorlijk over de
grondwet geïnformeerd moe
ten worden.
Gevoelens
Daar nu. is het misgegaan.
Regering en Tweede Ka mei-
hebben zich verkeken op de
sluimerende anti-Europese
gevoelens. Halfslachtig en on
doordacht werd begonnen
aan een voorlichtingscampag
ne die vooral opviel door
schraalheid en klungeligheid.
Zo is het kabinet op een veel
te laat moment afgestapt van
het onzalige besluit om al
leen 'neutrale' voorlichting
over de grondwet te geven.
Maar welke centrale bood
schap bij die geïmproviseer
de propaganda moest worden
verspreid, was blijkbaar niet
goed afgesproken.
Voorbeeld: deze week zei mi
nister Remkes zich te ergeren
aan collega-ministers zoals
Bot en Brinkhorst die ramp
spoed voorspellen als de
grondwet wordt afgewezen.
Minister Brinkhorst hekelde
op zijn beurt de 'enorme ver
warring' rondom het onder
werp. Minister Zalm beweer
de weer dat Nederland dank
zij de grondwet vetorecht
krijgt over de EU-begroting,
terwijl dat al sinds jaar en
dag het geval is. Intussen
kwamen de spiekbriefjes
waarmee ministers lastige
vragen kunnen pareren, op
straat te liggen.
Niet alleen ministers sloegen
aan het kibbelen, ook rege
ring en parlement vlogen el
kaar in de haren. Zo verweet
staatssecretaris Nicolai de
fractievoorzitters - overigens
terecht - dat zij zich te lang
muisstil hielden. Aan de ande
re kant verweten Kamerle
den die de grondwet maar
niets vinden de regering aan
bangmakerij te doen. Het ge
bruik van 'grote woorden' in
de discussie over Europa (be
spiegelingen over oorlog en
vrede bijvoorbeeld) is inmid
dels taboe verklaard.
Ongestoord door dit gewoel
hebben negatieve gevoelens
over Europa via het referen
dum hun uitweg gezocht. De
volksraadpleging fungeert in
dit opzicht als ventiel voor
het afblazen van onvrede.
Met name de toetreding (op
termijn) van Turkije tot Euro
pa en het gevoel dat Neder
land belazerd is bij de intro
ductie van de euro zijn als
enorme stoorzenders in de
discussie gekomen. Blijkens
een onderzoek van deze
krant laat bijna vijftig pro
cent van de nee-stemmers
zijn keuze daardoor bepalen.
Niet alleen in Brussel, maar
ook in andere Europese
hoofdsteden wordt met stij
gende verbazing en bezorgd
heid naar de Babylonische
spraakverwarring in de pol
der gekeken. Wat ondenk
baar leek begint zich nu toch
af te tekenen: het zou heel
goed kunnen dat Nederland
de EU in een crisis gaat dom
pelen. Tegenstemmers zijn in
middels in de meerderheid.
Maar ook in eigen land is dit
scenario nogal angstwek
kend. Want een 'nee' bij het
referendum zou betekenen
dat de bevolking geen bood
schap heeft aan het stemad
vies van alle grote partijen en
veel maatschappelijke groepe
ringen zoals vakbonden,
werkgevers en kerken. Een
diepere kloof tussen bestuur
en burgerij is amper denk
baar. Eén ding is wel zeker.
Haagse politici zullen zich
wel twee keer bedenken voor
zij weer een referendum orga
niseren. GPD
schermen de zaken meer onder
elkaar regelen want de kara
vaan trekt echt wel verder."
Geert Wilders: 'vlag uit'.
„De vlag kan uit als we tegen
stemmen". zegt Kamerlid Wil
ders. „Het zou een feestdag
zijn. Europa vergaat echt niet
in dat geval. We houden ons ve
torecht op tal van terreinen en
dat is heel goed. Ook voorko
men we, dat de grote lidstaten
te veel invloed krijgen. Zonder
dit verdrag kan Nederland heel
goed samenwerken met andere
lidstaten en voor het overige
kunnen we heel veel zelf."
Jan Peter Balkenende: 'op de
blaren zitten'.
Het is volgens de premier
'naïef' om te denken dat een
'nee' zal leiden tot nieuwe on
derhandelingen met een beter
resultaat. „De andere landen
zullen zeggen: je hebt nu dit be
reikt, je hebt je referendum niet
gehaald, dan moet je maar op
de blaren zitten."
Ben Bot: 'economische dip'.
Volgens minister Bot van Bui
tenlandse Zaken heeft een 'nee'
tegen de grondwet een terug
slag tot gevolg. „We krijgen een
economische dip", voorspelde
hij. „Het vertrouwen in het Ne
derlandse vestigingsklimaat
voor bedrijven wordt onzeker."
Het Grondwettelijk Verdrag:
'overleggen'.
Bij het vaststellen van de
EU-grondwet is rekening gehou
den met de mogelijkheid, dat
niet alle 25 europese lidstaten
het verdrag tijdig hebben goed
door Jeffrey Kutterink
De Europese grondwet is
goed voor het milieu. De mi
lieubeweging keurt de constitu
tie dan ook niet af, want Euro
pa heeft al een voortrekkersrol.
En die wordt zeker niet minder.
Daarentegen loopt het bedrijfs
leven tegen muren op, die de
grondwet niet afbreekt en het
milieu niet ten goede komen.
De grondwet krijgt het voordeel
van de twijfel van directeur
Tjeu van Mierlo van de Zeeuw
se Milieu Federatie (ZMF). Hoe
wel Van Mierlo het jammer
vindt dat er niet veel aandacht
is voor cultureel erfgoed (land
schappen), valt de invoering
van de nieuwe grondwet per sal
do positief uit, vindt hij.
„De mogelijkheden van burgers
worden groter. Zij kunnen een
onderwerp op de Europese agen
da zetten als er 1 miljoen hand
tekeningen zijn verzameld.
Voor specifiek Zeeuwse onder
werpen werkt dat niet, maar
wel voor landelijke onderwer
pen die ook in Zeeland spelen.
Bovendien wordt het bestuur
van Europa transparanter en
het Europees Parlement krijgt
meer grip."
Europa loopt op het gebied van
milieu al voorop, benadrukt
Van Mierlo. „We hebben goede
regels, zoals de door velen bekri
tiseerde vogel- en habitatricht
lijn en richtlijnen op het gebied
van de water- en luchtkwali
teit." Europa betekent dus al
veel voor het milieu en de grond
wet zal die positie versterken.
„Tachtig procent van de richtlij
nen komt al uit Brussel."
Juist omdat 'Brussel' al belang
rijk is, vindt Van Mierlo dat de
provincie en gemeenten meer ac
tief moeten worden. „De richtlij
nen hebben directe gevolgen
voor de regio. Maar bij de
Zeeuwse gemeenten en de pro
vincie is dat nog niet doorge
drongen. Neem de discussie
over de luchtkwaliteit. Regiona
le en lokale overheden moeten
zelf bedenken hoe ze de richtlij
nen lokaal kunnen vertalen.
Dat gebeurt nog niet."
Van Mierlo ziet daarin een rol
voor de milieubeweging en de
ZMF.
Waar de milieubeweging over
het algemeen positief is over de
grondwet, kijkt het bedrijfsle-
Industrie bij Borssele.
ven daar anders tegenaan. Niet
dat het tegen de regels is, maar
de Europese richtlijnen zijn
geen wetten.
Dat maakt dat lidstaten zelf,
binnen bepaalde grenzen, kun
nen uitmaken hoe ze met die Eu
ropese regels omgaan. Tot groot
verdriet van directielid Jelle
Groenink van Thermphos Inter
national in Vlissingen-Oost. De
grondwet kan die problemen
verder vergroten, denkt hij.
Aanpassen
Het chemiebedrijf zoekt al een
tijd naar manieren om milieu
vriendelijker te kunnen wer
ken. Naar eigen zeggen niet al
leen om meer geld te verdienen.
Het kan ook veel beter, weten
ze bij het oude Hoechst. Miljoe
nen euro's stopt de onderne
ming in het zodanig aanpassen
van de installaties dat de che
miereus het milieu minder tot
last is. Maar sommige plannen
stranden. Zijn te vergaand, Al
thans, voor Europa. Een voor
beeld van hoe de wetgever de
onderneming dwarsboomt. Een
Duits bedrijf koopt bij Therm
phos fosforzuur om er alumini
um mee te behandelen. Als het
zuur is uitgewerkt, wil Therm-
EUROPESE GRONDWET
Het Europees grondwette
lijk verdrag is een lijvig
boekwerk van 382 pagi
na's. Wat staal er in en
waar gaat het over? Wat be
tekent de nieuwe Europese
Grondwet voor de gewone
burger. De PZC zoekt in de
aanloop naar het referen
dum op 1 juni, in een arti
kelenreeks naar antwoor
den. Vandaag: Europa en
het milieu.
phos hetgeen overblijft graag in
nemen om opnieuw te gebrui
ken als grondstof Maar dat
mag niet. Volgens de Europese
regels is het namelijk afval.
Thermphos is geen afvalverwer
ker en mag het uitgewerkte
zuur dus niet terugnemen. Het
wordt geneutraliseerd en in
Duitsland gestort. De oplossing
lijkt eenvoudig. Vraag een ver-
gekeurd. In artikel IV-443, lid
vier staat: 'Indien één of meer
lidstaten moeilijkheden bij de
bekrachtiging hebben ondervon
den, bespreekt de Europese
Raad de kwestie.' Die formule
ring laat volgens Europese di
plomaten alle mogelijkheden
open: er wordt opnieuw onder
handeld, alles blijft bij het oude
of er komt een uitzonderingsbe
paling voor één of enkele lidsta
ten. Met de Europese Raad
wordt de vergadering van
staats- en regeringsleiders be
doeld. GPD
foto Willem Mieras
gunning aan om wel afval te mo
gen verwerken. Dat wil Therm
phos absoluut niet. De produc
ten die ze maakt, komen ook te
recht in voedingsmiddelen en
medicijnen. Het bedrijf wil dus
niet in één adem worden ge
noemd met afval, omdat dat een
verkeerd imago geeft.
Groenink. „Het probleem met
Europa is dat er geen wetten,
maar vrijwel allemaal richtlij
nen worden uitgevaardigd. Ne
derland is vaak stringenter in
de uitvoering, omdat ze het
braafste jongetje van de klas
wil zijn. Dat probleem kan met
de nieuwe grondwet groter wor
den."
Wat Thermphos ook probeert,
de Nederlandse overheid blijft
volharden in haar standpunt.
Dat ontmoedigt de fosforprodu-
cent. „Thermphos wil duur
zaam ondernemen en blijft dus
op zoek naar alternatieven.
Maar het gebruik van andere
stoffen als grondstof straat nu
even niet meer hoog op de prio
riteitenlijst. Dat was anders ge
weest als we minder tegenstand
hadden ondervonden van de Ne
derlandse overheid. Dan had
den we actiever gezocht naar al
ternatieven.
Door het bliksembezoek van het onafh^
lijke Kamerlid Geert Wilders aan
zee en Middelburg maakte Zeeland gj
ren voor het eerst kennis met het fenomeen
heidsrisicogebied'. De politie had binnenaard 'r~
zen zones het recht preventief te fouillere:
deed dat in Middelburg wat meer dan in Zaj
zee. Problemen hebben zich niet voorga
Maar het is treurig dat zulke strenge veilig^
maatregelen nodig zijn om een volksvertegend
diger in vrijheid zijn betoog te laten houden,
alternatief is er niet, de bedreigingen
adres van Wilders zijn kennelijk dermate sa
te nemen, dat een strikte beveiliging noodzafc 'fi
is. Het is een gegeven waarmee Nederland sunj
moord op Theo van Gogh moet leren leven,
Wilders is tegen de Europese grondwet i
met een bus twee weken door het land om
standpunt kracht bij te zetten en mensen ert« c
bewegen op het referendum van 1 juni
stemmen. Dat is zijn goed recht, zijn voorma
fractievoorzitter Van Aartsen meent ook der; *r
op te moeten gaan om juist het tegenovergesjj
te bewerkstelligen. Opmerkelijk is, dat beiden
tici argumenten gebruiken die niet rechtsta
tot de grondwet te herleiden zijn. Wilders iste sihc
omdat hij niet wil dat Turkije tot de Euroj
Unie toetreedt; dat was zelfs de reden voor
breuk met de WD. Hij doet daarnaast voorta
alsof Nederland na de aanvaarding van de gn
wet als opgeheven mag worden beschouwd,
Van Aartsen, die er gisteren zelfs het verantwi
dingsdebat met het kabinet voor liet schieten,
dert voor de Europese grondwet onder het m
dat de economie er zo bij gebaat is.
Met dergelijke onzinnige argumenten voor en
-pi
w de
jfdei
iet
snse
!ÏL-:
veer
rij
gen moeten politici er niet vreemd van opkiji
dat de burger het spoor volledig bijster is eni
juni zo zijn eigen beweegredenen zal hebben
voor ja of nee te kiezen - als hij al naar het ste
hokje gaat. Alle inspanningen van het kabinet
spijt ziet de kiezer het referendum vooral
mogelijkheid zich eindelijk eens uit te i
over de wenselijkheid van één Europa.
Het contrast was groot, gisteren: Van Aartsenlige
onbekommerd folders loopt uit te delen in helt cent
trum van Utrecht en Wilders die omringd door
ligheidsagenten in Zeeland zijn boodschap aan
man probeert te brengen. Geen enkel ander Kan JJ!
lid krijgt zoveel aandacht als de met de doodt
dreigde Wilders en Ayaan Hirsi Ali. Het is pret
het tegenovergestelde van wat de bedreigersin iko;
dachten hadden
uble
Ér
m
er A
CJMV - Ruim tweeduizend le
den van het Christelijk Jonge
Mannen Verbond (CJMV) wa
ren deze hemelvaartsdag naar
Middelburg gekomen voor de
102e bondsdag. Deze vond
plaats in een overvolle Nieuwe
Kerk, omdat de wind de dag
daarvoor een reusachtige tent
op landgoed Toorenvliedt aan
flarden had geblazen. Commis
saris van de Koningin De Ca-
sembroot drukte de aanwezi
gen op het hart 'een zegen voor
de mensheid te zijn, evenals de
leden van de YMCA'.
ORANJE - Het Nederlands elf
tal heeft met 4-1 de interland
PI
tegen Zwitserland
Een verrassende uitslag,#!
vooraf niet op gerekend wt
De Zwitsers speelden we
waar met een geroutina
team, maar vielen tegen ver
leken bij resultaten die
ploeg in eerdere poulewedst wP
den wist neer te zetten,
IÜSI
OOGSTSEIZOEN - Overd Sinl
le weken volgt er voor de fm Igisc
kwekers weer een druk
seizoen. Dat begint straksi ad a
de pluk van de kruisbessen
aardbeien. Deze laatste
dit jaar door een dorre li
twee weken later dan vi
jaar.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur. A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraatl 8
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (01111454651
Fax. (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
accepts11»
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving
per maand' 19,96 n.vi
per kwartaal. 58.00 60,25
per jaar €222.50 226.50
Voor toezending per post geldt tv
toeslag
E-mail lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor*
einde van de betaalperiode
PZC, La.v. lezersservice.
Postbus 31. 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk-
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uW*
overeenkomstig de Algemene j
Voorwaarden van Wegener NV
de Regelen voor het Adverter'
■nlierWJ»
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel (01131315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjstf
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel' (0114)372770
Fax (0114)372771
Business to Business/OnroernrwS*
Tel: (076)5312277
Fax: (076)5312274
dat
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegenar-concarn,**
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordt gebruik!
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante <tiensten_^_
ïrkmaatschappi|en van Wegener of door ons zorgvuldig
is stelt dan kunt u dit schriftelijk melden W'
Behoort tot WGGGNGR
