Toeristisch Zeeland schiet tekort
PZC
Mens bracht Westerschelde schade toe
Een barst in de Bol van Borssele
Grensscholen wijzen
Kamer nogmaals op
leegloop naar België
15
Ondernemers vellen hard oordeel over toekomst
y I Bureau Toerisme Zeeland
le op het symposium eens
ondernemers zelf horen hoe
tegen de ontwikkelingen aan-
ken. De groep ondernemers
kwam opdagen was naar ver-
uding bedroevend laag. Er wa-
er slechts een stuk of hon-
oerenverbond
LTO stapt uit
TO Nederland
Vrijspraak van mishandeling
Fietsster gewond bij aanrijding
Dwangsom voor Eastman
Walcherse scholen voetbalwinnaars
Star Wars beurs
bij nader inzien
donderdag 19 mei 2005
^rjpff,ftv Kutterink
GOES - Toeristisch Zeeland is
giet meer bij de tijd. Onderne-
crs bieden niet meer aan wat
loeristen willen hebben, ze zijn
oiet gastvrij genoeg, de provin-
tie voert geen toeristisch beleid
m de promotie van Zeeland va-
kantieland schiet schromelijk te-
i lort.
1 Het zijn slechts enkele van de ve-
r, t conclusies die ondernemers
J sieren trokken tijdens een sym-
ium in theater de Mythe in
Het Bureau Toerisme Zee-
iïdfBTZ) hield het symposium
•v par aanleiding van de dalende
,B intallen toeristen die Zeeland
Ij ezoeken. Vorig jaar trok de pro-
iié incie tien procent minder toe-
isten. De daling zet dit jaar
zo blijkt uit de eerste cij-
jeristisch Zeeland heeft een
ij Ltureel probleem, conclu-
Ig jerde D. Korteweg Maris van
i BTZ. „De tijd dat toeristen
örote drommen vanzelfspre-
naar Zeeland komen is de-
uitief voorbij." De massa toe-
kiest voor zon, zee en
rand boekt via internet een
ij édkope vliegreis naar Turkije,
i)p het symposium bleek dat het
ep dis de'vraag is of Zeeland die
ar jensten ooit nog voor zich zal
is s wgwinnen. Het BTZ acht de
rei ans klein.
orteweg Maris schetste een
antal ontwikkelingen. Ze liet
dat Zeeland vorig jaar de
bestemming van Neder-
ind was, dat het aantal keren
;n; ïtmensen op vakantie gaan on
er druk staat en dat mensen tij-
ens hun verbhjf minder geld
it c leven. De goedkope vliegrei-
da| en snoepen in zeer hoog tempo
chij arktaandeel van binnenlandse
leljj akanties af.
edroevend
srj et
ist d
lor Ben Jansen
derd (inclusief vertegenwoordi
gers van gemeenten, Kamer van
Koophandel en Provinciale Sta
ten). De ondernemers die er wa
ren stelden vast dat het grootste
deel van 'hun collega's' verstek
liet gaan omdat het hun niets in
teresseert.
Ze concludeerden dat dat hét
probleem is van 'toeristisch Zee
land'; ondernemers zijn hope
loos verdeeld en trekken niet
met elkaar op. Daardoor komen
gezamenlijke plannen niet van
de grond.
Over de oorzaken van de teruglo
pende aantallen toeristen noem
den ondernemers nog wel argu
menten zoals; de zwakke econo
mie, de goedkope Amerikaanse
dollar (en dus goedkope vliegrei
zen) en het weer. Maar tijdens
workshops staken ondernemers
ook de hand in eigen boezem.
Tussen de regels door klonk het
besef dat concurreren met vlieg
reizen op zonnig Turkije geen
zin heeft. Zeeland is geen pro
vincie meer waar de massatoe
rist lang vakantie zal vieren,
klonk het. Ze komen nog wel
voor een weekend, een midweek
of een week. Hotels en campings
die toeristen verplichten mini
maal twee nachten te boeken,
snijden zichzelf in de vingers.
De gastvrijheid kan een stuk be
ter, vatte Korteweg Maris een
van de vele conclusies uit de
workshops samen. Een houding
van 'de toerist zoekt het zelf ver
der maar uit' kan niet meer.
Zeeland vakantieland moet zich
beter profileren, juist ook op in
ternet. Korteweg Maris liet zien
dat 34 procent van de Nederlan
ders vorig jaar hun vakantie via
de digitale snelweg boekten (in
1999 was dat nog 1 procent). On
dernemers stelden dat er nog
geen goede website is waarop
Zeeland vakantieland zich pre
senteert en dat de provincie
geen visie heeft op het toerisme
in Zeeland. De aanwezige onder
nemers waren het over een ding
roerend eens: er moet iets gebeu
ren. Maar wie het initiatief
neemt was aan het eind van het
symposium niet duidelijk.
i)
°PL
id OES - De Zuidelijke Land- en
ik linbouworganisatie (ZLTO)
rlaat de landelijke federatie
[0 Nederland. Reden: onvrede
er de manier waarop LTO de
van boeren en tuin-
vedsl K behartigt. Volgens P. de
oeijer, voorzitter van de ZLTO
Zeeland, gaan Zeeuwse boe
it - als het goed is' - niets van
Map merken.
peis
hetï E ZLTO heeft geconstateerd
[p.r ILTO Nederland de laatste ja-
i i; ede verschillende sectoren in
>thé ■'and~ en tuinbouw afzonder-
i t benadert. De boeren- en
de; i-idersorganisatie voor Zee-
we; Noord-Brabant en Zuid-
>ns herland vindt dat de belan
dt i van bijvoorbeeld de akker-
V'rcJ 'JW- de melkveehouderij, de
pstis ''deelt en de glastuinbouw in
;/isb Mhang moeten worden be
st- Bovendien hecht de ZLTO
samenwerking met de ag-
pdustrie en afzetorganisa-
vffii S-Bij LTO Nederland leeft de
de itoefte veel minder om aanslui-
Wü ^zoeken bij partijen in de
)fc
Chit lO Nederland is de afgelopen
ens3 Kn opgetreden als spreekbuis
usta 5 d® land- en tuinbouw op lan-
el> 'i niveau en als onderhande-
esi ^partner met de rijksover-
0 id en vakorganisaties.
iere: het uittreden kan de
1 cis z'ch niet langer door de
mC laten vertegenwoordi-
'C;:
0 -Koeijer veronderstelt dat de
k D? L'(J daardoor in elk geval
ecaii ®r'°pig zelf acte de pi sence
janmoeten geven. Hij heeft er
ïh-1 ^eboop op dat op korte ter-
■vo|i 'Pweuwe samenwerkingsver-
njt mden kunnen worden ge-
ïe'S 5®d met andere regionale
Chs en tuinbouworganisaties,
:!f^' "k LTO Noord en LLTB.
las? femeen voorzitter A. Vermeer
me'- de ZLTO beschreef de situa-
.ppi) f da landelijke organisatie
reds ^werkbaar'.Het standpunt
o?5 ^detZLTO is dat het onmoge-
öok: j*ls een strikte scheiding aan
jig rengen tussen enerzijds de
aat 7n tu'nB°uw en ander-
e dö 0ade voedselverwerkende in-
ïdePl "«ne, supermarkten en winke-
a's het gaat om economi
cs'5 e, gangen of bijvoorbeeld
haar? ^veiligheid. „Helaas heb-
lelerJ 1 we moeten vaststellen dat
^wikkelingen bij LTO Ne
et# andde realisatie van onze vi
sing sJeeds meer in de weg
fti O" t aldus Vermeer.
Actievoerders van Greenpeace klauteren over het hek bij de kerncentrale in Borsele; enkele bewakers kijken machteloos toe.
foto Ruben Oreel
door Ben Jansen
BORSSELE - Ga terug, roepen
de mannen van de bewakings
dienst van EPZ. Wegwezen!
Hun honden blaffen aansporin
gen met dezelfde strekking.
Maar de gele vloed van Green
peace is niet te stuiten. Vijfen
twintig als vaatjes radioactief
afval uitgedoste actievoerders
klimmen met een precies op
maat gemaakte brede ladder
vanuit een vrachtwagen over
het hek. Ook twee andere hek
ken zijn een makkelijk te ne
men barrière. De morgenstem
ming bij de kerncentrale Bors
sele is aan diggelen.
Met de actie wil Greenpeace
duidelijk maken dat kerncen
trales slecht te beveiligen zijn
tegen personen en groeperin
gen met werkelijk kwade be
doelingen. De nucleairestroom-
fabriek van Borssele heeft al
eerder te maken gehad met in
dringers. In 1976 stelde het Va-
ra-programma Achter het
Nieuws de povere beveiliging
van de kerncentrale aan de
kaak. Daarop werden hekken
verdubbeld, bewakingscame
ra's geplaatst en honden aange
schaft. In januari 2001 beklom
men actievoerders de bol van
de centrale. „Dat kan en mag
niet meer gebeuren", baste di
recteur Jos Bongers bij die gele
genheid. Een half jaar later
moest hij constateren dat
Greenpeace hem weer te slim
was af geweest. Weer stonden
actievoerders te zegepralen op
zijn bol.
Na de terreuraanslagen in de
Verenigde Staten op 11 septem
ber 2001 is de wereld veran
derd. Terroristische geweldda
den lijken een reële bedreiging
te zijn geworden. In Nederland
worden bij iemand die ervan
wordt verdacht tot een terreur
netwerk te behoren, plattegron
den aangetroffen van de kern
centrale Borsele. Het anders zo
gastvrije EPZ moet in verband
daarmee besluiten niet langer
bezoekers in de centrale te ont
vangen.
Wanhopige poging
In het licht van de mogelijk
heid dat terroristen het op de
Borsselse kerncentrale hebben
voorzien, doet het gemak waar
mee Greenpeace het terrein
van EPZ woensdagmorgen
kort voor zes uur binnendringt
enigszins onthutsend aan. Na
tuurlijk moet EPZ-woordvoer-
ster Monique Linger worden ge
loofd wanneer ze verzekert dat
het bedrijf na het opmerken
van de inval meer maatregelen
treft dan de wanhopige poging
van de drie bewakers met hun
honden de actievoerders van
het terrein te sturen. Nee, ze
kan er om veiligheidsredenen
niet over uitweiden, maar de
toegang tot installaties die es
sentieel zijn voor het functione
ren van de centrale is snel en
doeltreffend afgegrendeld.
„Kan wel zijn", werpt Maartje
van Boekei van Greenpeace te
gen, „maar als we terroristen
zouden zijn geweest en spring
stof hadden meegenomen, had
den we toch mooi een hoop el
lende kunnen veroorzaken."
Dat realiseert burgemeester
Jaap Gelok van Borsele zich
ook. Hij heeft de indruk dat de
veiligheidsmaatregelen van
EPZ volgens het draaiboek heb
ben gewerkt, maar hij wil bij
een evaluatie van de kemcen-
tralebeheerder ook wel horen
wat die in petto heeft wanneer
de indringers geen koddige
wandelende afvalvaatjes of
zwaartekracht tartende bolbe-
klimmers zijn.
Punt
Met de bezetting van het dak
van de portiersloge en het schil
deren van een barst in de bol
heeft Greenpeace haar punt ge
maakt. Actieleider Jacob Nam-
minga overlegt telefonisch met
Gelok over de afbouw van de
manifestatie. Ze komen over
een dat de vaatjes vrijelijk mo
gen vertrekken.
De bolbeklimmers zullen wel
voor de rechter moeten
verschijnen omdat ze het
eigendom van EPZ hebben be
klad.
Tot ergernis van Namminga
worden de eerste vier actievoer
ders die het terrein willen verla
ten toch aangehouden en in een
arrestantenwagen afgevoerd.
Hij eist dat die eerst worden te
ruggebracht voordat de ande
ren het terrein verlaten.
Halverwege de middag is het
zo ver. De vrolijke vaatjes wui
ven nog één keer vriendelijk
naar de werknemers van EPZ
die weer aan de slag kunnen
gaan en de rust keert weer.
Alleen de Bol van Borssele ver
toont nog een bedenkelijke
barst.
De Westerschelde is een dyna
misch systeem dat uit zichzelf
steeds verandert. Beweringen
over achteruitgang en natuur-
schade zijn flauwekul. In de dis
cussie over de toekomst van het
Scheldebekken duikt deze me
ning voortdurend op als argu
ment om aanleg van 600 hectare
nieuwe getijdenatuur te bestrij
den. Het klinkt logisch, maar
klopt deze zienswijze wel?
door Rinus Antonisse
GOES - De Westerschelde is het
enige overgebleven echte estua
rium - het gebied waar rivier en
zee elkaar ontmoeten - van Ne
derland. Door de bijzondere
waarden valt de rivier onder de
Euopese Vogel- en Habitatricht
lijnen.
Als Nederland dat zelf niet had
besloten, was de Europese Com
missie wel met een aanwijzing
gekomen, zei minister Veerman
(Natuur) onlangs nog in Terneu-
zen. Op het belang van de Wes
terschelde als natuurgebied valt
weinig af te dingen.
Tegenwoordig heeft de rivier
een oppervlakte van circa
30.000 hectare buitendijks land
en water. Er liggen een hoofd
geul en meerdere nevengeulen.
Tussen deze geulen en in de bin-
nenbochten liggen deels droog
vallende zandplaten. Tussen de
geulen en de zeewering bevin
den zich ondiep water, slikken
en schorren. Gebieden die zowel
in Europa als wereldwijd zeld
zaam geworden zijn.
Het verdronken land van Saef-
tinge is het grootste brakwater
schor van noordwest-Europa
De Hooge Platen zijn belangrijk
broedgebied voor kustvogels.
Daarnaast zijn het Pauli-
naschor, Zuidgors, Schor van
Waarde, het Zwin en de Ver
dronken Zwarte Polder waarde
volle natuurgebieden (Waarde
is ook archeologisch monument,
wegens het verdronken dorp Val-
kenisse).
Zijn de veranderingen in de Wes
terschelde nu een gevolg van het
dynamisch systeem of van men
selijk handelen? Het antwoord
ligt opgeslagen in de historie.
Die wijst uit dat de natuur - en
dan vooral de zee met stormvloe
den - door de eeuwen heen een
stempel drukt op de vormgeving
van de rivier. Maar het is de
mens die de Westerschelde in
een steeds nauwer keurslijf
perst. De voorlopig laatste bedij
king vond nog in 1976 plaats
(Mosselbanken).
Stormvloeden
De Westerschelde ontstond
rond het begin van de jaartel
ling als Honte, een zijtak van de
Schelde, die toen uitmondde
waar nu de Oosterscheldemon-
ding ligt. Stormvloeden in de
13e eeuw zorgden voor een door
braak van de Honte richting
zee. In die tijd kreeg de Wester
schelde in grote lijnen haar hui
dige loop. Van de 16e tot de 19e
eeuw was er een vrij stabiele toe
stand. Er waren nieuwe inpol
deringen, maar er moest ook
land worden prijs gegeven. In
het oostelijk deel ging het mees
te land verloren (Saeftinge), niet
alleen door stormvloeden, maar
ook door militaire inundaties.
Een deel werd later heroverd,
met in 1907 de laatste bedij
king, die van de Hertogin
Hedwigepolder.
De landhonger was niet te stil
len. In de jaren vijftig en zestig
van de vorige eeuw werden de
grote Braakman (ontstaan in
1375), het Zuid-Sloe en de Ka-
loot ingepolderd. Voor land
bouw en industrie. Naast lan-
daanwinst speelde ook verkor
ting van de zeewering, net als
met het deltaplan, een rol. Om
tegemoet te komen aan de eis
van de Antwerpse haven om al
maar grotere schepen te kunnen
ontvangen, begonnen de verdie
pingen.
De eerste, in de jaren zeventig,
was ingrijpend. Echter, van na
tuurcompensatie had niemand
gehoord. De tweede, in de jaren
negentig, was minder vérstrek
kend, maar er trad wel schade
op aan de natuur. Het natuur
lijk systeem raakte in de knel.
Aigesproken werd te compense
ren. Dat is deels gebeurd, echter
niet met dezelfde soort, name
lijk getijgebonden, natuur. Al
leen een projectje in de polder
Perkpolder kan, als het door
gaat, zo'n 40 hectare nieuwe ge-
tijnatuur opleveren.
De feiten wijzen uit dat vooral
menselijk ingrijpen de afgelo
pen periode voor achteruitgang
van de natuurwaarden heeft ge
zorgd. Minister Veerman denkt
dat met 600 hectare land te kun
nen verzachten. Hij staat niet te
trappelen, maar weet de hete
adem van de Europese Commis
sie in zijn nek. Want in Brussel
bestaat over de teloorgang geen
twijfel, evenmin over het feit
dat compensatie noodzaak is.
pagina 17;
beslotenheid bij
Scheldeschets
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter G. van
Unnik heeft gisteren een 41-jarige inwoner van Breskens
vrijgesproken van zware mishandeling. De man had de
vrijspraak te danken aan tegenstrijdige verklaringen van
getuigen. De verdachte zou op 22 februari vorig jaar in
zijn woonplaats tijdens een incident bij een frietkar een
jongere plaatsgenoot tegen de grond hebben geslagen.
Vast stond dat het slachtoffer door de actie een gebroken
kaak opliep. De Bressiaander had die nacht enkele jonge
ren aangesproken op hun gedrag toen die moedwillig
soep morsten. Er ontstond een woordenwisseling met een
van hen. Volgens een getuige had de verdachte klappen
uitgedeeld. De medewerkster van de frituur verklaarde
dat de verdachte door een van de jongens werd bespron
gen. Officier van justitie R. Rammeloo eiste veertig uur
werkstraf, maar vanwege de tegenstrijdige verklaringen
kwam de rechter tot vrijspraak.
VLISSINGEN - Een 63-jarige fietsster uit Vlissingen is
gistermiddag gewondgeraakt bij een aanrijding op de
Pai'klaan in haar woonplaats. Een 28-jarige automobilis
te uit Vlissingen dacht dat zij nog even snel voor de fiets
ster kon oversteken. Het slachtoffer reed echter op een
snorfiets en ging dus iets sneller dan verwacht. Daarop
volgde een botsing. De fietsster is met lichte verwondin
gen overgebracht naar het ziekenhuis.
MIDDELBURG - De provincie heeft het chemiebedrijf
Eastman Chemical in Middelburg een dwangsom opge
legd. Het bedrijf moet 10.000 euro per overtreding per
dag betalen, met een maximum van 240.000 euro, als het
na 1 september nog steeds te veel stikstofoxide uitstoot.
Stikstofoxide kan schadelijk zijn voor de volksgezond
heid. Eastman had voor 1 maart maatregelen genomen
moeten hebben om de uitstoot van stikstofoxide binnen
de wettelijke grenzen te brengen. Dat was zo afgesproken
met de provincie. Het bedrijf liet eind januari weten dat
nieuwe branders geïnstalleerd zouden worden. Dat bleek
echter ingewikkelder te zijn en dus langer te duren dan ge
dacht. Eind mei zullen de voorbereidingen klaar zijn, zo
dat de nieuwe branders in juni geplaatst kunnen worden.
In overleg met de provincie is besloten dat het bedrijf nog
een paar maanden extx-a de tijd krijgt om aan de eisen te
voldoen. De nieuwe deadline is gesteld op 1 september.
NIEUWDORP - De schoolvoetbaltoemooien die gisteren
zijn gespeeld in Nieuwdorp, Kloetinge en Heinkenszand
zijn allemaal gewonnen door teams van Walcheren. De
Theo Thijssenschool uit Vlissingen schreef de regiofinale
jongens-elftallen in Nieuwdoxp op zijn naam door van de
Louise de Colignyschool uit Vlissingen te winnen. In de i-e-
giofinale meisjes-zeventallen in Kloetinge zegevierde Het
Baken uit Arnemuiden over de Cederhof uit Middelburg.
De Willibrordus-school uit Zoutelande won in Heinkens
zand de regiofinale jongens-zeventallen van Het Vlot uit
Vlissingen. Het elftal van de Theo Thijssenschool mag op
4 juni in Spi'ang-Capelle meedoen aan de districtsfinale,
evenals het meisjesteam van Plet Baken uit Arnemuiden.
Voor de jongens-zeventallen is geen vei'volgtoernooi.
door Ernst Jan Rozendaal
DEN HAAG - Harde toezeggin
gen heeft hij niet gekregen,
maar toch is directeur C. Bos
van het scholenverband De Li
nie uit Hulst gisteren tevreden
vertrokken uit de Tweede Ka
mer. Voor de vaste Kamercom
missie voor onderwijs had hij de
gelegenheid de grensproblema-
tiek in Oost-Zeeuws-Vlaande-
ren uit de doeken te doen.
Twee maanden geleden heeft De
Linie, waarin vijftien chiistelij-
ke scholen in en rond Hulst sa-
menwei'ken, een brief geschre
ven aan de Tweede Kamer om
aandacht te vi*agen voor het pro
bleem dat veel ouders van de
grensdorpen in Zeeuws-Vlaan-
deren hun kinderen net over de
grens op school doen.
De peuterspeelzaal en de voor-
en naschoolse opvang zijn in Ne
derland veel duurder dan in Bel
gië. Bovendien zijn de school
klassen in België kleiner en heb
ben de scholen daar meer perso
neel. Dat is oneerlijke concur
rentie, vindt De Linie. Niet al
leen wordt het voortbestaan van
Nederlandse scholen daardoor
bedreigd, nu al is het slecht voor
de leefbaarheid van de kleine
kernen.
Duitsland
Op initiatief van Tweede-Ka-
meiTid L. Roefs (PvdA) mocht
De Linie gisteren haar grieven
voorleggen aan de Kamercom
missie. „Enkele jaren geleden
zijn ze hier ook geweest, toen de
huidige minister van onderwijs
Van der Hoeven nog voorzitter
was van deze Kamercommissie.
Een herhaling van zetten leek
me niet zinnig, maar in de grens
streek tussen Nedeidand en
Duitsland ben ik precies het om
gekeerde tegengekomen. Neder
landers die naar Duitsland zijn
verhuisd doen hun kinderen op
school in Nederland. Ik wil de
grensproblematiek in een gro
ter, Eui'opees perspectief bekij
ken."
Insteek
Alleen al daarom zat een speci
fieke toezegging voor de scholen
rond Hulst er niet in, aldus
Roefs. Daar had Bos ook niet op
gerekend. „Het is ook onze in
steek dat dit in de context van
Europese samenwerking wordt
bekeken. Wij zouden graag zien
dat Zeeuws-Vlaandex-en een
proeftuin wordt om te kijken
hoe we de ongelijkheid in grens
gebieden kunnen opheffen."
Volgens Bos zijn parallellen te
trekken met de zorg. „Het gaat
om de vraag hoe je je eigen vooxv
zieningenniveau op peil kunt
houden en niet in een onomkeer
baar proces van afkalving te
rechtkomt."
Roefs gaf na afloop van haar
overleg aan, weinig te zien in
een subsidie die de Zeeuws-
Vlaamse basisscholen in staat
stelt te concurreren met die in
België. Ze wil twee weken de
tijd nemen om te overleggen
met haar collega's van de vaste
Kamercommissie. Dat zou kun
nen resulteren in schriftelijke
vragen over de grensproblema
tiek van scholen. Roefs is be
nieuwd naar de visie van Van
der Hoeven.
Bos is blij met de toezegging
van Roefs om over twee weken
weer contact te hebben. „De mis
sie zou mislukt zijn als dit ge
sprek geen vervolg had gekre
gen. Dat krijgt het wel. Het lijkt
me een goede zaak als dit pro
bleem naar het niveau van de mi
nister wordt getild."
VLISSINGEN - De Star Wars
beurs in de Vlissingse bioscoop
Cine City heeft 11.000 euro opge
leverd. Dat geld gaat naar de
Stichting Bio-Kinderrevalida-
tie.
Star Wars-fans brachten twee
dagen door in de bioscoop, ter
voorbereiding op de première
van de laatste film in de serie,
Revenge of the Sith. Gister
avond zagen zij de film. Vooraf
hadden ze in de gangen van het
complex een speciale beurs ge
houden.
In de bijlage Uit van de PZC van woens
dag 18 mei is een fout geslopen. In de
podiumagenda staat vermeld dat zan
ger Ronnie Snipperdag zaterdag om
21.00 uur optreedt in café Hoppit in Vlis
singen. Het optreden vindt echter
plaats op vrijdag.
