Chocoladereep maakt bitter
Woorden vormen beelden in
de Zeeuwse Bibliotheek
MER-commissie
kraakt startnotitie
voor Perkpolder
Componist Eisenga
vindt eigen stijl in
eerste strijkkwartet
Raad van State
blokkeert
zandwinning
3 rmi
flb.
Grote vechtpartij in Renesse
Straf voor belagen vader en zoon
Auto weg na proefrit
Celstraf voor autokraker
HnnrAdri Klinkenberg
la
DEN HAAG - De Raad van Sta
ll te heeft twee vergunningen ver
nietigd die minister Peijs van
Verkeer en Waterstaat vorig
jaar verleende voor het winnen
van in totaal 8 miljoen kubieke
i meter zand in de Noordzee.
-I Volgens de hoogste bestuurs-
.rechtbank had de minister eerst
te een Milieu Effect Rapport
'(MER) moeten laten maken. De
grens voor het opstellen van een
si' MER bij de winning van zee-
zand ligt volgens de huidige re-
ot gels op 100 hectare. De winloca-
-ties, waarvoor de vergunningen
zijn verleend, zijn 500 hectare
en 100 hectare groot,
li Het ministerie stelt dat in een
J ontwerp-wijziging van het Be
rt sluit MER de grens wordt opge-
boogd naar 500 hectare maar de
Raad van State wijst erop dat
3 het nog slechts gaat om een ont-
i werp-wijziging die niet van
3 kracht is. Bovendien bestaat bij
3 de grootste ontgronding de kans
sdat het winningsoppervlak van
jj® 500 hectare zal worden over
al schreden. De Raad van State
komt met zijn twee uitspraken
tegemoet aan de bezwaren die
J?| ifiilieuorganisatie Stichting De
i» .Noordzee tegen de verleende ver
.gunningen indiende. Stichting
[Be Noordzee protesteerde er te-
eW igen dat de ontgrondingsvergun-
mngen zijn verleend op basis
van een algemeen Milieu Effect
Rapport dat in 1993 werd ge-
maakt. De Raad van State vindt
1 r'dat die Milieu Effect Rapport
niet voldoet omdat het niet spe-
''i Cifiek is toegesneden op de twee
af, winlocaties. Het MER uit 1993
Kf heeft betrekking op een globaal
zoekgebied voor zandwinning
j van 900.000 hectare groot. De
ui nu vernietigde vergunningen
werden afgegeven aan Zand-
"zuig- en Transportbedrijf Vers
ta loot B.V. in Sas van Gent en
jV Zandhandel Faasse B.V. uit
Goes. Stichting De Noordzee
pleitte tijdens de rechtszitting
J bij de Raad van State voor het
.uitvoeren van een actuele MER.
De regelgeving voor kwetsbare
gebieden is de laatste jaren im-
ra'ers flink aangescherpt en ken-
nis over de gevolgen van ingre-
"pen in het zeemilieu is gegroeid.
kunst
,door Rolf Bosboom
VEERE - Voor het eerst heeft de
Middelburgse componist Douwe
Eisenga een werk geschreven
voor strijkkwartet. Het beleeft
morgenmiddag in de Grote
Kerk in Veere zijn première, uit
gevoerd door het Francis B.
Quartet. „Het stuk bewijst dat
ik als componist mijn eigen
handtekening heb ontdekt."
Eisenga is dit jaar composer in
residence bij Muziekpodium
Zeeland, voorheen Nieuwe Mu
ziek Zeeland. Dat betekent dat,
verspreid over het jaar, een
reeks activiteiten rond zijn
werk is georganiseerd en dat hij
&elf ook een aantal nieuwe stuk
ken schrijft.
'De compositie voor strijkkwar-
1èt is daar een van de resultaten
Van. „Dat is voor mij de eerste
'keer. Ik heb wel eens een werk
Hbor saxofoonkwartet en piano
geschreven, Rivus I, dat later in
bewerking is gegaan voor strijk
kwartet en piano."
,,'In wezen maakt het niet uit
voor welke bezetting je
-schrijft", zegt Eisenga. „Je moet
-natuurlijk wel rekening houden
met de mogelijkheden en onmo
gelijkheden van het instrument.
Ik vond het wel heel leuk om het
-nu voor strijkkwartet te doen.
Ik heb goed ondervonden waar
om strijkkwartet zo populair is.
Je kunt er enorm veel kabaal
mee maken, maar ook uitermate
subtiel zijn. Bovendien heb je
'van hoog tot laag dezelfde
klankkleur. Dat sonore, dat ho
mogene, is zo lekker."
De compositie duurt dertien mi
nuten. „Er is een langzame inlei
ding van vier minuten, daarna
'dendert het negen minuten lang
door, uitermate ritmisch. Het is
muziek geworden met een enor
me puls. Mijn wortels in de pop
muziek komen er wel goed in
haar voren, zonder dat het een
banale mengeling wordt van
pop- en klassieke muziek."
Karakter
Eisenga schrijft de muziek die
haar zijn smaak nog ontbreekt.
Waak sta ik voor mijn cd-kast
en denk ik: wat ik nu wil horen,
staat er eigenlijk niet bij. Daar
om ga ik het zelf maar schrij
ven. Ik maak muziek zoals ik
die zelf het liefste hoor." De af
gelopen jaren heeft hij zijn ei
gen compositietechnieken ont
wikkeld, die het karakter en de
stijl van zijn muziek bepalen.
„Over mijn Pianoconcerto heb
ik vorig jaar gezegd dat ik bezig
ben een eigen handtekening te
vinden. Het strijkkwartet is
daar een nieuw voorbeeld van.
Als een componist eenmaal weet
wat zijn handtekening is, hoeft
hij daarover niet meer na te den
ken en kan hij echt aan de slag,
zoals Gerard Bouwhuis naar
aanleiding van mijn Pianocon
certo zei."
Het writer in residence-schap
bevalt Eisenga goed. „Het is
hard werken, maar het mooie is
dat je in de gelegenheid wordt
gesteld om echt aan die handte
kening te werken. Ik mag een
aantal stukken schrijven en kan
daarbij helemaal mijn eigen
gang gaan." Zijn compositie
wordt morgen uitgevoerd door
het Francis B. Quartet, dat be
staat uit Mifune Tsjui (viool),
Heieen Hulst (viool). Lorre
Lynn Trytten (altviool) en Pasca-
le Went (violoncello). Het vier
tal heeft een internationale repu
tatie door zijn originele aanpak
van hedendaagse muziek.
Het kwartet speelt verder Fra-
tres (1995) van de Estlandse
componist Arvo Part, een van
de eerste componisten uit
Oost-Europa die in het Westen
doordrong met zijn eenvoudige,
welluidende muziek. Ook wordt
Theo V, Golf, Roerloos, Wat
(2004) van de Middelburgse com
ponist Dies le Due vertolkt, met
Le Due zelf op sopraansaxo
foon. „Het zijn eigenlijk strijk
kwartetten waarin ik voor me
zelf ook een plaatsje heb ge
maakt", zegt hij.
Het concert wordt afgesloten
met Pianokwintet op. 57 (1940)
van Dmitri Sjostakovitsj, een
plechtig en meditatief werk in
vijf delen, waarin de componist
de waanzin en wanhoop van de
Tweede Wereldoorlog weer
geeft. Het strijkkwartet speelt
het stuk samen met pianist Ger
ard Bouwhuis.
Concert: Francis B Quartet, Ger
ard Bouwhuis en Dies le Due. Com
posities van Arvo Part, Dies le
Due, Douwe Eisenga en Dmitri
Sjostakovitsj, morgen (zaterdag 7
mei) in de Grote Kerk in Veere.
Aanvang: 15.30 uur.
De bezoekers van de expositie van Johan Kuipers in Middelburg moeten wat moeite doen om de ware aard van zijn werk te zien; dat
is ook precies wat de kunstenaar wil. foto Ruben Oreel
door Marianne van de Polder
MIDDELBURG - Wie snel
kijkt, ziet een stel glazen kis
ten op de grond en een rij witte
papieren aan de muur, maar de
expositie Zo als ook wij is nu
eenmaal niet gemaakt voor
bliksembezoeken. Johan Kui
pers uit Eindhoven wil dat toe
schouwers enige moeite doen
om de ware aard van de ten
toonstelling in de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg te ont
dekken.
Op de vellen papier staan woor
den, soms op zichzelf staand,
soms in een korte zin. De let
ters zijn alleen zichtbaar door
dat ze in het papier gedrukt
zijn, zonder dat er een druppel
inkt of verf aan te pas is geko
men. Sommige woorden zijn
beladen, andere luchtig. Kui
pers: „Het is geen verhaal, het
is een manier om gedachten te
vormen. Aan de ene kant bena
der ik woorden als beelden,
aan de andere kant zet ik ze
neer als beeldspraak. Daarbij
speelt het licht een belangrijke
rol: wat doet het licht met die
ene kant, en wat met die ande
re. Dat klinkt ingewikkeld en
dat is het ook, terwijl de expo
sitie visueel juist helemaal niet
ingewikkeld is. Ik heb de taal
en de woorden heel kaal ge
maakt. Het is een soort medita
tie van woorden en beelden,
waarbij het licht bindend is."
De expositie is ingericht in het
souterrain van de bibliotheek,
een zeer geschikte ruimte voor
exposities, vindt Kuipers. „Bij
bewolkt weer zul je meer moei
te moeten doen om te zien wat
er staat. Soms zul je ook even
moeten bukken. Ik vind ook
dat je het niet meteen moet
kunnen zien. Het niet gelijk
zien van iets is een heel fascine
rend gegeven, zeker in deze
tijd. Een tijd waarin alles geëx
plodeerd is, er sprake is van
een enorme fragmentatie. Wat
ik met de expositie wil zeggen
is: als je wilt zien, zul je moe
ten kijken. Het vraagt om een
daad."
Concentratie
„Als het gaat om de vraag: wat
is kunst en wat niet, vind ik
dat kunst iets is waarvoor je
een actie moet ondernemen.
Voor mij is wat kunst is, in gro
te lijnen duidelijk. Dat komt
doordat ik geloof in mijn eigen
besef daarvan. Ik weet wat ik
er zelf in stop: dat is concentra
tie. En daarvan hoop je dat er
iets van overkomt op een an
der, dat het bewustzijn even
wordt vergroot."
Kuipers is bekend van zijn ab
stracte schilderijen. Het is de
eerste keer dat hij zich op het
veld van de grafiek beweegt
en, zoals hij zelf zegt, 'iets in
stallatieachtigs doet'. „Dit
roept in zijn geheel een bepaal
de atmosfeer op. Je bekijkt het
in één adem en dét ervaar je.
Soms zoom je wel even in,
maar als je daarna weer uit-
zoomt, kom je toch weer in die
atmosfeer terug. Omdat het
heel kaal is, is het ook heel zui
ver."
Expositie: Johan Kuipers, t/m 21
mei in souterrain van de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg, te
zien tijdens de openingstijden
van de bibliotheek.
door Henk Postma
De klant is koning. Dus weten we al
les over het voedsel dat we kopen.
Waar het vandaan komt, wat er in zit,
of er kleur- en smaakstoffen zijn toege
voegd en of het genetisch is gemanipu
leerd. Maar een belangrijk ingrediënt
blijft onzichtbaar. Vrijwel niemand
weet dat aan veel voedings- en genots
middelen het bloed, het zweet en de tra
nen van kinderarbeid kleven.
Dat producenten van trendy merkkle
ding er niet voor terugdeinzen kinderen
onder erbarmelijke omstandigheden
voor zich te laten werken, is wel zo'n
beetje bekend. Minder vaak horen we
dat onze koffie, suiker, bananen en ca
cao worden geoogst op plantages waar
kinderen massaal als slaven te werk
zijn gesteld.
Kinderarbeid
De Nederlandse Wereldwinkels gaan
die praktijken aan de kaak stellen. Op
zaterdag 14 mei starten ze een campage
die de schijnwerper richt op de 180 mil
joen kinderen die worden misbruikt ter
bevrediging van onze consumptiebe
hoeften. Daarbij dient de chocolade
reep als voorbeeld.
In de tien Zeeuwse plaatsen waar een
Wereldwinkel is gevestigd, kan het pu
bliek op de startdag chocolade proeven
die wel deugt. De chocolade is aanzien
lijk duurder dan de repen in de schap
pen van de supermarkt. Maar de cacao
die er in zit, is 'eerlijk' ingekocht. Dat
wil zeggen dat plantagehouders er een
fatsoenlijke prijs voor hebben gekre
gen, in ruil voor deugdelijke arbeidsom
standigheden.
Lesmateriaal
De proeverij wordt omlijst met activitei
ten die op kinderen zijn gericht. Zo
staat in Vlissingen een grabbelton, en
krijgen kinderen een kleurplaat uitge
reikt. Op andere plaatsen staan activi
teiten op het programma als stoepteke-
Cacao uit West-Afrika. Deze kinderen kunnen er om lachen. Maar voor veel van hun leeftijdgenootjes is het een bron van el
lende. foto Landelijke Vereniging van Wereldwinkels
nen, een loterij of maskers maken. In de
loop van de zomer verspreiden de we
reldwinkels lesmateriaal voor basisscho
len. Het publiek wordt vanaf 14 mei
met brochures, flyers, posters en brief
kaarten bestookt.
De actie richt zich ook op de overheid.
-Wereldwinkels zamelen handtekenin
gen in voor een petitie waarin aan ge
meentebesturen wordt gevraagd geen
producten in te kopen waar mogelijk
kindermisbruik bij te pas is gekomen.
Aan dat onderdeel varr de actie doen
overigens lang niet alle Wereldwinkels
mee.
„We hebben onvoldoende mensen om
dat te regelen", zegt mevrouw Gré van
Dort, die de actie in Vlissingen coördi
neert. In en rond haar wereldwinkel
zijn 52 vrijwilligers actief. Die hebben,
zegt ze, de handen vol aan het runnen
van de winkel, en alles wat daarbij
komt kijken, zoals de winkelverbou
wing die net achter de rug is, het bemen
sen van kraampjes tijdens evenemen
ten, en het geven van voorlichting op
twee basisscholen.
Kinderwet
Kinderarbeid komt vooral voor in de ar
me landen van Afrika, Azië en
Zuid-Amerika. Minder dan anderhalve
eeuw geleden was het ook in Nederland
nog een ingeburgerd verschijnsel. Pas
tegen het eind van de negentiende eeuw
kwam maatschappelijk protest op gang,
waarna de volksvertegenwoordiging de
regering dwong arbeid voor kinderen
onder de twaalf jaar te verbieden. Veel
fabriekseigenaren trokken zich daar
niets van aan, tot in 1882 de Arbeidsin
spectie in het leven werd geroepen.
In het overgrote deel van de wereld
moet die strijd nog worden gestreden.
Ondertussen profiteren westerse bedrij
ven en consumenten van de misstanden.
De cacaoprijzen zijn al jaren zo laag
dat de 2,5 miljoen kleine cacaoboeren
zelf honger leiden. Dat zou niet hoeven:
De prijs van een reep chocola hoeft
slechts een paar cent omhoog om het in
komen van de cacaoboer te verdubbe
len.
In West-Afrika, waar het overgrote deel
van de cacaobonen wordt geteelt, wer
ken bijna 300.000 kinderen in mensonte
rende omstandigheden. Enkele tiendui
zenden zijn slachtoffer van kinderhan
del en werken in slavernij. Gré van
Dort: „Dat kinderen helpen het gezins
inkomen te vergroten, is geen probleem.
Dat gebeurt in Nederland ook. Maar je
moet er op z'n minst voor zorgen dat ze
naar school kunnen, en dat ze kunnen
spelen. Anders ontneem je ze elke moge
lijkheid tot ontwikkeling."
vrijdag 6 mei 2005 swb
RENESSE - Een vechtpartij tussen groepen jongeren in
de nacht van woensdag op donderdag op de Hogezoom in
Renesse heeft drie gewonden opgeleverd. Verder zijn van
diverse personen kledingstukken gestolen. Vier personen
deden aangifte van mishandeling en diefstal.
Tussen 01.45 uur en 02.30 uur woensdagnacht zijn jonge
ren met elkaar slaags geraakt. Er werd over en weer gesla
gen en geschopt. Een 24-jarige Tilburger werd met een
ontzet sleutelbeen per ambulance naar het ziekenhuis in
Goes overgebracht. Hij raakte bij de vechtpartij tevens
zijn pet kwijt. Een 25-jarige man, ook uit Tilburg, moest
met een hersenschudding en met een snee in zijn wenk
brauw naar de huisartsenpost in Zierikzee. Deze man mis
te aan het einde van de rel zijn trui. Een 23-jarige inwo
ner van Udenhout liep ook een snee in zijn wenkbrauw
op. Ook raakte hij zijn jas kwijt. Van een 23-jarige man
uit Berkel-Enschot, die niet gewond raakte, bleek zijn jas
verdwenen te zijn. De politie heeft de zaak nog in onder
zoek.
MIDDELBURG - Een 32-jarige inwoner van Zierikzee
terroriseert volgens officier van justitie J. Valente zijn om
geving. Vooral een vader en zijn zoon werden vorig jaar 6
november het slachtoffer van mishandeling, bedreiging
en racistische uitlatingen door de psychotische
Zierikzeëenaar. De officier was het volledig eens met de
ouders van de verdachte, die hun zoon vergeleken met
een tikkende tijdbom.
De man zelf zei zich niet alles te herinneren. „Ik wil
hulp." Die kon de officier hem niet direct bieden, omdat
het strafrecht zich daarvoor niet leent. Valente eiste
woensdag in Middelburg een half jaar voorwaai'delijke ge
vangenisstraf en vond dat de Zierikzeeënaar de slachtof-
fers een bedrag van 2000 euro moet betalen. Politierech
ter G. van Unnik vonniste conform, maar bepaalde het
schadebedrag op 500 euro.
GOES - Bij een garagebedrijf aan de Albert Plesmanweg
in Goes meldde zich woensdagmiddag rond kwart voor
vier een meneer voor een proefrit met een zilverkleurige
Mercedes Benz (type C 220CDI). Hij verzuimde de auto
tot nog toe terug te brengen.
MIDDELBURG - De Middelburgse politierechter G. van
Unnik heeft woensdag een twintigjarige inwoner van die
stad voor het plegen van autokraken veroordeeld tot een
halfjaar gevangenisstraf. De Middelburger zat nog in de
proeftijd van een eerdere veroordeling toen hij samen met
een kompaan in de nacht van 29 op 30 maart in zijn woon
plaats inbrak in vier auto's en een kraan voertuig. De ver
dachte gaf slechts een van de autokraken toe. „Ik had
veel gedronken en geblowd. Ik heb ook een slecht geheu
gen", was zijn verweer. Zijn mededader had een beter ge
heugen, want die had verteld dat ze samen alle autokra
ken hebben gepleegd. De buit bestond uit onder meer een
T-tag voor de Westerscheldetunnel, een cd-speler, com
pactdiscs, life hammer en een zonnebril. Officier van justi
tie J. Valente eiste acht maanden cel. De Middelburger
moet gedupeerden 423 euro schadevergoeding betalen.
door Sheila van Doorsselaer
HULST - De commissie die ad
vies geeft over de milieueffec
trapportage (MER) voor het
plan Perkpolder kraakt de start
notitie met daarin de plannen
voor het gebied. Het verlies aan
werkgelegenheid door het ophef
fen van de veerboot is onvol
doende onderbouwd en dat
geldt ook voor de behoefte aan
een golfbaan.
Hulst wil het gebied bij Perkpol
der een nieuwe impuls geven na
het opheffen van de veerverbin-
ding Perkpolder-Kruiningen en
het daar aan gerelateerde ver
lies aan werkgelegenheid. De
wens bestaat om de voormalige
veerhaven in te richten tot een
jachthaven met maximaal 350
ligplaatsen, 150 (watergebon
den) woningen, tweehonderd re
creatiewoningen en een golfter
rein.
In een startnotitie, gepresen
teerd in februari, werden de
plannen en de standpunten van
waterschap Zeeuws-Vlaande-
ren, Rijkswaterstaat (RWS) en
de provincie al uiteengezet. Nu
is de gemeente toe aan het op
stellen van een MER, maar voor
het zover is, geeft een MER-com-
missie, met daarin onafhankelij
ke deskundigen, adviezen over
welke onderdelen zeker in het
onderzoek aan bod moeten ko
men.
De commissie acht het werkgele-
genheidsverlies onvoldoende on
derbouwd in de startnotitie. De
leden stellen dat in de MER als
nog een cijfermatige onderbou
wing zou moeten komen van de
hoeveelheid aan arbeidsplaat
sen die zijn komen te vervallen.
Landbouwgronden
Ook moet de MER inzicht bie
den waarom juist gekozen is
voor bepaalde werkgelegen-
heidsbevorderende onderdelen
(jachthaven, golfterrein) en hoe
veel de geschatte nieuwe werk
gelegenheid is per onderdeel.
Ook moet gekeken worden hoe
veel werkgelegenheid verloren
zal gaan in de agrarische sector
door verwerving van landbouw
gronden en de uitkoop van be
drijven.
In het advies voor richtlijnen
voor de MER schrijft de commis
sie dat het volgens haar twijfel
achtig is of de jachthaven (rela
tief) veel werkgelegenheid zal
opleveren.
De commissie stelt verder dat
het in de MER niet zou misstaan
als er een onderbouwing komt
van de behoefte aan een golf
baan, recreatiewoningen en lig
plaatsen in de jachthaven. Dit
houdt in dat er een uitwerking
van de marktontwikkelingen
moet komen, van concurrerend
aanbod, van het marktgebied en
van de doelgroepen.
Varianten
In de startnotitie zijn per onder
deel ook varianten ontwikkeld.
Zij vormen de bouwstenen voor
vier alternatieve invullingen
van het gebied. De MER-com
missie vindt de gepresenteerde
alternatieven echter niet duide^
lijk genoeg. Zo ontbreken de
overwegingen die hebben geleid
tot de combinaties van varian
ten en is niet duidelijk in hoever
re de deelactiviteiten onderling
samenhangen.
Behalve een recreatieve invul
ling van het gebied willen RWS
en het waterschap ook een aan
passing realiseren van de zeedij
ken, de primaire waterkering
Daarnaast moet rekening wor
den gehouden met natuuront
wikkeling in het kader van de
natuurcompensatie na de laat
ste verdieping van de Wester-
schelde.
Verplicht
Wat dit laatste onderdeel be
treft, wijst de gemeente Hulst
de MER-commissie terecht. Vol
gens het college van burgemees
ter en wethouders van Hulst
trekt de commissie terecht de
conclusie dat natuurcompensa
tie verplicht is. Desondanks
gaat zij er ten onrechte aan voor
bij dat in de bestuursovereen
komst met het Rijk niet staat
dat de natuurcompensatie ver
plicht moet plaatsvinden bij
Perkpolder. De veerhaven is in
de overeenkomst slechts onder
voorbehoud opgenomen.
Het college adviseert de raadsle
den akkoord te gaan met de
richtlijnen van de MER-commis
sie, maar met uitzondering van
de paragraaf over de passage
over de natuurontwikkeling in
het gebied.