Kunnen we nog hoger?
PZC
Wandelen
Ik en mijn wandelschoenen
Allemaal aan
de GPS
zaterdag 16 april 2005 W9
Kinderen willen in de bergen ook iets beleven en ontdekken.
Door RONALD NAAR
Op de kaart staat het aanlokkelijker ver
meld dan het in werkelijkheid is: 'Fin
dein, zwemmeer'. Eenmaal op 2000
meter hoogte oogt de groenblauwe
plas water afschrikwekkend koud. Op de achter
grond verrijzen diepgevroren gletsjerbergen als
de Breithom en de Matterhom. Onderdompelen
van de hand maakt al snel duidelijk datje beter je
kleren kunt aanhouden. 'Mij niet gezien,' zegt Vic
tor (12), mijn oudste zoon, dan ook als hij tot zijn
kuiten in het water stapt. 'Het is ongelóóóóflijk
koud!' Boris, de jongste (9), zag zich in gedachten
al in het water plonzen. Maar als zijn grote broer
al niet durft... Het was zo'n leuk idee: een wande
ling uitstippelen die halverwege langs dit natuur
lijke 'zwembad' zou leiden. Met de combinatie
wandelen en zwemmen hoopte ik mijn kinderen
te verleiden om letterlijk en figuurlijk wat hoger
op te gaan. Maar nu is er aarzeling. 'Vaders moe
ten altijd het goede voorbeeld geven', grijnst Tille-
ke, mijn vrouw, dus ik trek mijn kleren uit en laat
me voorovervallen in het meer. Het lijkt wel alsof
ik in een bak ijswater val. 'Het valt wel mee', jok
ik, waarna de kinderen toch de sprong wagen.
We zijn op weg naar de Oberrothorn, een 3415
meter hoge top in de schaduw van de wereldbe
roemde Matterhom. Een berg boven het Zwitser
se Zermatt die via een wandelpad is te bereiken.
Klauterwerk kom je onderweg niet tegen. Dat
maakt de top uitermate geschikt om met kinde
ren te 'beklimmen'. Eenmaal boven wachtje vol
gens de lokale VW een uniek 360 graden panora
ma op liefst 35 van de 48 vergletsjerde, zogenoem
de 4000'ers in de Zwitserse Alpen. De 'beklim
ming' van de uitzichtsberg Oberrothorn kent
twee varianten: je kunt met de kabelbaan eerst
naar de lagere Unterrothom (3100 meter) zweven
en vervolgens de laatste paar honderd meter op ei
gen kracht afleggen. Sportiever en vooral mooier
is het om al bij Sunegga op 2300 meter hoogte uit
te stappen en de resterende 1200 meter te voet te
stijgen. Dat üjkt een fikse klim, maar halverwege
passeer je een Hans-en-Grietje berghut op de Flu-
halp waar je leunt overnachten.
Behalve een adembenemend uitzicht vanaf de
top is er onderweg naar de Oberrothorn voor de
kinderen veel te beleven: stenen keilen over het
rimpelloze water van een meer, dammetjes leg
gen in een beek, of met een stuk touw en een klip-
haalc kabelbaantjes bouwen. Ook is het altijd
spannend als er iets te ontdekken valt: het 'spot
ten' van een steenbok die langs een klif omhoog
klautert, het zoeken van mooie stenen of minera
len, of karakteristieke bergtoppen raden.
Over de wandeling van Sunegga naar de Fluhalp
doe je normaal een kleine twee uur, maar met kin
deren erbij zijn we ruim vier uur onderweg. De
zon staat dan ook al laag als we de berghut berei
ken. Tegen zevenen sterft het laatste daglicht
weg, de temperatuur daalt snel tot enkele graden
boven het vriespunt. Buiten is het bitterkoud,
maar binnen in de Stube is het gezellig. Steeds
meer bergbeklimmers verzamelen zich in de ge
lagkamer voor koffie, bier en sterke verhalen. De
kinderen kijken hun ogen uit. Na de maaltijd
gaan we naar ons slaapverblijf en kruipen we on
der de kriebelige paardendekens. Na enig gegie
chel wordt het snel stil. Berglucht maakt moe.
De volgende ochtend zitten we voor zonsopgang
aan het ontbijt. We zijn de derde shift. Om twee
uur is de eerste groep bergbeklimmers al naar ho
ge pieken als de Strahlhom of Rimpfischhom ver
trokken; om vier uur ging een tweede lichting
naar wat lagere pieken; het derde ontbijt is voor
het handjevol bergwandelaars.
De zon komt net achter de Monte Rosa op, als we
over het brede bergpad aan de eigenlijke beklim
ming van de Oberrothorn beginnen. Het licht is
fel en scherp en de zonnebrillen moeten al op.
Vanuit een weide klinkt een fel gefluit: een berg-
marmot. Vanaf zo'n veertig meter afstand zien
we het vette dier op zijn achterpoten een waar
schuwingssignaal afgeven. 'Mensen in aantocht!'
Iets hoger zien we twee gemzen wegflitsen. Met
hun hoorntjes en twee witte vlekken op hun kont
zijn de atletische dieren echte bergbeklimmers.
Geen klif is te steil, geen grashelling te glad.
Naarmate we hoger komen wordt het uitzicht
steeds weidser. Eerst zien we alleen aan het uitein
de van het dal de karakteristieke piramide van de
Matterhom, maar geleidelijk komen ook andere
bergen in beeld. Vergletsjerde toppen. Taarten
van rots met stromen ijs als slagroom. Alphubel,
Dent Blanche, Weisshom...
We zijn nu ruim twee uur onderweg. Nieuwsgie
rig naar het uitzicht vanaf de top stappen de jon
gens stevig door. Even geen spelletjes meer, maar
vooral de spanning wat ons achter de volgende
bocht in het pad zal verrassen. Een kudde steen
bokken vlucht weg. Het terrein wordt vlakker.
Aan alle kanten verschijnen toppen. We merken
nu ook het gebrek aan zuurstof in de lucht. We
stoppen af en toe om uit te hijgen.
En dan de top. Een klein kruis dat tussen de rot
sen zit vastgeklemd. Overal om ons heen bergtop
pen, een panorama van pieken waarvan je alleen
maar leunt dromen. Ademloos gaan we op de door
de zon verwarmde stenen zitten.
Victor kijkt me stralend aan en vraagt: 'Kunnen
we nog hoger wandelen?'
Als je met kinderen in de
bergen gaat wandelen,
moet je erop letter dat ze
goede schoenen dragen.
Veel ouders laten hun kroost met
sportschoenen of afgetrapte
bergschoenen van een familielid
wandelen. Dat kan niet alleen ge
vaarlijk zijn, maar ook irritant om
dat kinderen dan sneller natte voe
ten krijgen, of erger: blaren.
In de bergen worden afstanden
niet in kilometers aangegeven,
maar in uren en minuten. Dui
zend meter lopen door de polder
is nu eenmaal niet te vergelijken
met duizend meter bergopwaarts
wandelen. En langzaam stijgen
over een 'vals plat' is weer heel iets
anders dan via een steil serpentine-
pad omhoog gaan.
Deze 'tijdsafstanden' zijn over het
algemeen pure looptijden, dus ex
clusief rusten en problemen die je
onderweg tegenkomt. Ze zijn ook
gebaseerd op een sportieve wande
laar die beheerst loopt. Het mag
duidelijk zijn dat dit systeem niet
werkt voor kinderen die onderweg
graag even stoppen en met hun
korte benen in een lager tempo lo
pen dan volwassenen. Reken voor
wandelen met kinderen circa vijftig
procent extra tijd
Deze wandeltijd kun je met de
kaart in de hand ook zelf bij bena
dering schatten. Een aardige richt
lijn is dat je over een oneffen,
maar niet te steil bergpad in een
uur tijd zo'n vier tot vijf kilometer
aflegt. Een andere vuistregel is dat
een uur met al te stevig stijgen 300
a 400 meter hoogtewinst oplevert.
Is de stijging echter steil, bijvoor
beeld over een slingerpad tegen
de berg op, dan kun je soms in
een uur zo'n 400 500 meter
hoogte winnen.
Algemene informatie: Zwitserland
Toerisme geeft diverse brochures
uit over bergwandelen met kinde
ren. Postbus 75387, 1070 AJ Am
sterdam, tel. 00800-100 200 30,
www.MySwitzerland.com
ar kinderen is een wandeling van A naar B niet eenzelfde uitda-
plsvoor de ouders, Kinderen willen ook spelen en spannen-
ómgen ontdekken. Voor onze krant maakte Ronald Naar een
Kijf van de leukste wandeltochten in de Zwitserse Alpen.
Ètalzoeken in het Binntal (kanton Wallis)
Velkkind vindt het niet leuk om op zoek te gaan naar de
chat? En kristallen zijn schatten die kriskras in de natuur ver
weid liggen. Dankzij zijn bijzondere ligging op de geologische
rouwlijn tussen twee gesteenten is het kleine Binntal in het
Zwitserse Oberwallis een paradijs voor kristalzoekers. André
iorsatt is van beroep kristalzoeker in het dorpje Imfelden, In de
per neemt hij1 gezinnen mee de bergen in om naar kristallen
zoeken, soms op meerdaagse tochten.
WréGorsatt, CH-3996 Binn-lmfeld, tel: 0041-79 436 65 77,
www.binntal.ch
ïRavensburger Spellenroute bij Grachen (kanton Wallis)
HetWalliser bergdorpje Grachen is al een topper bij veel Neder-
hrdsegezinnen. Het ligt op een zonnig bergterras tegenover
fcwitteWeisshorn, de berg die onsterfelijk werd dankzij Jaap
i&'Hasrs kinderboek 'Noodweer op de Weisshorn'. Bij de loka-
feWV huur je een speciale spellenrugzak waarmee je de Ra-
fênsburger Spellenroute wandelt. Onderweg stuit je op zo'n
schthouten chalets waar je Memory of Reversi kunt spelen.
Grachen Tourismus, tel 0041-27 955 60 60,
www.qraechen.ch
ennacht op de top van de Faulhorn (kanton Bern)
Wat is er spannender dan op de top van een berg overnachten
en'savonds het zonlicht zien weg te sterven op met gletsjers
bedekte bergen? Deze unieke ervaring kun je betrekkelijk com
fortabel ondergaan op de 2680 meter hoge Faulhorn, een top
oaven het dorpje Grindelwald in het Zwitserse Berner Ober-
fend. Vanaf kabelbaanstation First wandel je via een breed pad
mzo'n tweeënhalf uur naar de top. Recht tegenover je zie je
®rde wereldberoemde Eiger-noordwand. De volgende och-
'£nddaal je af aan de andere kant van de berg richting Bussalp,
'Ervandaan een postbus je weer terugbrengt naar Grindel-
ted Vergeet met vooraf de overnachting te reserveren,
feghotel Faulhorn, familie Garbani-Mangott, tel. 0041-33 853
u '3, www.arindelwald.ch
'teerenop Eggstöcke boven Braunwald (kanton Glarus)
Wandelen is leuk, maar klauteren over rotsen is nog leuker. Spe-
psal voor ouders die zelf geen bergbeklimmer zijn, hebben
berggidsen in het autovrije dorpje Braunwald een aantal Kletter
de op de Eggstöcke gebouwd. Dit zijn steile beklimmingen
^toegankelijk zijn gemaakt met ladders, rotspinnen en staal
kabels zodat jong en oud ze kunnen beklimmen, ledereen
wjpêiï helm en is via een lifeline verbonden met de staalka-
'•Eriseen gemakkelijke route naar de 2310 meter hoge Lei-
©ggeneen iets moeilijkere naar de honderd meter hogere
order Eggstock. Braunwald is een leuk dorp voor kinderen,
teeen sprookjesroute en een kaasboerderij.
Braunwald Tourismus, tel. 0041-55 653 65 65,
~tvw.braunwald.ch en www.klettersteiqe.ch.
"telkijken bij Blockhaus Cluozza (kanton Graubünden)
«bergachtige kanton Graubünden heeft een enorme schat
««woeste natuur met oerbossen en kuddes herten en steen-
en. Het is ook het kanton waar films als Heidi zijn opgeno-
Jd Het is het kanton van Zwitserlands enige Nationale Park.
«Wen in dit woeste gebied ligt de houten Blockhaus Cluozza.
j® hut wordt gastvrij beheerd door het echtpaar Dumeng en
audia Duschletta dat niet te beroerd is om uit te leggen waar
volgende ochtend oog in oog kan komen te staan met
|nhert, een steenbok, een gems of een bergmarmot.
tekhaus Cluozza, tel. 0041-81 856 16 89,
^Jatjonaloark.ch
e vijf leukste wandeltochten
Wie: iedereen; voor iets ruige(re)
tochten is enige conditie nodig
Waar: overal, van berg tot bos en van
strand tot stad
Hoe: individueel met routekaarten;
ter plekke met een gids; via
reisorganisatie (o.a. Sindbad,
Eigen-Wijze Reizen, Aktiva Tours,
SNP)
Prijs: wandelen op zich is gratis
vIZ.
met kinderen wandelen naar
een echte Zwitserse Alpentop
Bergbeklimmer Ronald Naar kennen we
vooral van klimtochten langs moeilijke
jlpenwanden en tot op de hoogste
jjmalaya-toppen. Maar hij is ook vader
van twee zonen. Kort geleden beklom het
gezin Naar hun eerste bergtop. Hoe je
met kinderen op een leuke en veilige
manier de Zwitserse bergen kunt
«leven.
ïgen en gletsjers zijn ook geschikt voor kinderen.
Foto's ST/SWISSIMAGE.CH
Algemene informatie over GPS: qps.paqi-
na.nl: over apparatuur: www.qarmin.com:
over routes: (wandelen) hikinq-site.nl/rou-
tes.php: (varen) www.waypointsqps.nl:
(fietsen) www.fietsen.123.nl/qpsfietsrou-
tes.htm: (vakanties) www.cimar-
ron.nl/frankriik/zomer/berqsport/frame-
set-htm?GPS en www.mambo.nl/in-
dex.php?m=reizen8treis=139.
Charles Aerssens,
Loon op Zand, 57 jaar
Type wandelaar:
'Ik ben een midden- tot lange-af-
standswandelaar die gek is op afwis
selend landschap en verrassend ter
rein voor meerdere dagen. Met na
me België of Duitsland.'
Waarom wandelen?
'De wereld gaat minder snel aan je
voorbij dan met de auto of fiets. Ik wil de historische, cultuur
historische achtergrond van het gebied weten. Volgens mijn
vrouw zit ik langer achter de computer om voor te bereiden
dan dat ik wandel.'
Favoriete gebied: 'Zwitserland, waar ik bij nacht en ontij de
bergen in ben geweest.'
Wandeldroom: 'Groenland; heel uitgestrekt en het heeft al
les; bergen, gletsjers en lange afstanden.'
Tips: 'Informeer je goed over het gebied waar je gaat lopen.
Zorg voor voldoende voedsel en regenkleding en ga nooit
zonder kaart op pad.'
Nel den Breejen,
Rotterdam, 48 jaar
Type wandelaar:
'Het liefst loop ik door de on
gerepte natuur, geen geasfal
teerde wegen of keurig aan
gelegde paden.'
Waarom wandelen?
'Ik woon in de stad, maar
vind het lekker om in de na
tuur te wandelen. Ik houd van de stilte en natuur,
daar ben ik meer in balans met mezelf.'
Favoriete gebied:
'Het mooiste is Ierland. Alsof ik thuis kom: dat kale,
de misten de uitgestrektheid.'
Wandeldroom:
'Ik wil graag nog op vakantie naar Schotland en Grie
kenland, ik ben ook erg gek op eilanden.'
Tip:
'Ik neem alleen het noodzakelijke mee.
Dus geen boeken, die zijn veel te zwaar.'
Simon Bakker, Vianen, 61 jaar
Type wandelaar:
'Ik wandel alleen, mijn vrouw
houdt er niet van. Ik loop veel lan
geafstandspaden, alles op mijn
rug. Wildkamperen vind ik het
leukst.'
Waarom wandelen?
'Tijdens het wandelen doe ik heel
leuke contacten op. Iemand met
een rugzak op komt over als een aardig mens. Alleen zie je
ook veel meer; ik fotografeer en houd een dagboek bij.'
Favoriete gebied: 'Ierland. Het is er lekker koud in de zo-
mer. Met twintig kilo op je rug de berg op, is het in andere
landen al snel bloedheet.'
Wandeldroom:
'Ooit ben ik begonnen aan de reis naar Santiago de Com-
postela, dat wil ik nog een keer afmaken. Het gaat me niet
om de bedevaart maar om de wandeling.'
Tip: 'Loop alleen. Als je alleen wandelt, ben je eigen baas.
Je kunt neerploffen wanneer je wilt
'Iedereen kan overweg met een global po
sitioning system (GPS)', dat belooft Paul
van Ginneke van het bedrijf Sailtron, de
grootste importeur van GPS-apparaten in
Nederland. En met een GPS en een kaart
kunnen routes worden uitgestippeld of
worden gelopen, gefietst, gevaren of wat
dan ook. De GPS als routeplanner, reis-
maatje en reisleider.
'GPS is door de Amerikaanse landmacht
ontwikkeld om met behulp van satellie
ten een positie te bepalen. Door weergave
van lengte- en breedtegraden laat het sys
teem precies zien waar iemand zich op de
aardbol bevindt.' Dat klinkt nog ingewik
keld genoeg, maar sinds het vrijkomen
van de GPS-techniek voor niet-militairen
is er een hoop veranderd. Van Ginneke
licht toe; 'Het enige dat je nodig hebt is
een GPS-ontvanger. Deze staat in contact
met minimaal een drietal satellieten en
op die manier weetje waar je je bevindt.
Voer je nu een punt in waar je naar toe
wilt, dan vertelt een simpele GPS je door
middel van een pijltje welke kant je op
moet.'
'Dat is natuurlijk nog best ingewikkeld,
want je wordt nu rechtstreeks naar dat
punt gestuurd en hebt te maken met aller
lei obstakels. Door een kaart op een wat
luxere GPS te zetten kun je echter zien
waar je je bevindt op die kaart, hoe je om
geving eruit ziet en uiteraard welke kant
je op moet. Precies hetzelfde als een navi
gatiesysteem in de auto, maar nu dus ook
als je fietst, skiet, vaart, wandelt of klimt.'
De gedetailleerdheid van de kaart die je
bij een GPS koopt bepaalt hoe gemakke
lijk je ermee uit de voeten kunt. Voor een
automobilist vol
doet een kaart
waar alle grote
en kleinere we
gen opstaan,
maar voor een
fietser is dat
vaak te weinig.
Deze wil per slot
van rekening
niet via de snel
weg worden ge
leid. Voor wande
laars en fietsers
zijn er daarom
uitgebreide kaar
ten waarop ook
fiets- en wandel
paden staan. De
ze kaarten moet
je apart kopen en
je moet van tevo
ren zeker weten
dat je GPS ge
schikt is voor een dergelijke kaart.
Op een GPS met een uitgebreide kaart
kan nu een route worden uitgestippeld.
Dat kan op adres, maar ook door middel
van waypoints. Waypoints zijn niets an
ders dan van tevoren bepaalde coördina
ten die je zelf kunt invoeren in je GPS. In
de ANWB campinggids bijvoorbeeld staat
bij iedere camping aangegeven wat de
breedte- en lengtegraad is. Voer je deze
in, dan zal het apparaat je automatisch
naar de plek van bestemming kunnen lei
den. Op internet zijn vele routes te down
loaden waar je op basis van waypoints
een route leunt volgen.
KLAARTJE HISSINK
Tips bij aankoop:
Bedenk van tevoren waar je de GPS voor wilt
gebruiken, dit bepaalt in hoge mate de keuze
voor een bepaald model.
Neem een waterdichte variant (bestand te
gen regen en een onverwachte duik).
Zorg voor een schokvaste GPS, hij moet on
derweg tegen een stootje kunnen.
Leen een GPS van iemand of volg een cursus,
op die manier leer je alvast spelenderwijs met
GPS omgaan.
Een uitgebreide GPS met kaart is te koop voor
een bedrag vanaf circa 300 euro. Een gedetail
leerde topografische kaart is te koop vanaf cir
ca 100 euro.
