Het debat draait niet om cijfers
charme van een ruïne
GnïïE
A
DE NIEUWE
Kunstroute Graauw
nu in twee dagen
17
unst
Poëzieavond met
muziek in De Osseberg
Max Havelaar
SUPERSPORTIEF - CITROEN C2
André Dees
poppe
VOLKSWAGEN LUPO 1.41 (55 kw)
TOYOTA RAV4
vrijdag 15 april 2005
De discussie over kerne
nergie is weer opge-
laaid. In een serie belicht
1 (jePZC het onderwerp de-
K «eek vanuit diverse in
valshoeken. Vandaag in
deel vier: de filosoof.
■L'
A
fox
rinnrErnst Jan Rozendaal
Prof. dr. Mare de Vries is be
nieuwd hoe de actuele discus
sie over kernenergie zich gaat
jtwikkelen. Hij kan zich nau
welijks voorstellen dat het een
herhaling wordt van de brede
maatschappelijke discussie die
eindjaren zeventig werd ge-
1 De ongerustheid van de
king was toen onderge
schikt aan technische en econo
mische argumenten. „Er werd
'al® vanuit een zekere arrogantie
over kernenergie gesproken
«I verklaart De Vries. „Dat dom-
publiek met zijn onberede
neerde angsten, wat weet dat
van kernenergie? Dat angst
el reëel kan zijn en dat het
Zw pubhek wel degelijk steekhou
dende argumenten kan aandra-
;en,werd toen vergeten. Dat
,eï,,f debat was een fake. De percep
tie van het publiek werd door
de politiek weggevaagd. Aan
ie ongerustheid van mensen
werd nauwelijks recht gedaan.
Ba [nvas een ongeluk in Tsjer-
il li Bobvl voor nodig om anders
over kernenergie te gaan naden-
ten
De Vries is als wetenschapsfilo-
Qfj joof werkzaam bij de techni
sche universiteiten in Eindho-
tenen Delft. Van huis uit is hij
neus. Hij brengt studenten
prc ran technische opleidingen het
ef bij dat ethiek een wezen-
konderdeel is van hun vak.
!en ingenieur komt niet meer
•eg met de redenering dat hij
In de discussie over kernenergie tellen ook de kleine verhalen van mensen, vindt professor Mare de Vries.
foto Jos van Leeuwen
een mooi staaltje techniek
heeft afgeleverd", zegt De
Vries. „Hij is medeverantwoor
delijk voor hetgeen hij heeft uit
gevonden. Je kunt niet een pi
stool ontwerpen en dan zeggen
dat het jouw verantwoordelijk
heid niet is wat ermee gebeurt.
Net zo min kun je een pleitbe
zorger zijn van kernenergie en
tegelijkertijd je ogen sluiten
voor bijvoorbeeld het probleem
van kernafval."
De Vries verbaast zich over de
uitlating van directeur André
Versteegh van de Nuclear Re
search and consultancy Group,
drie dagen geleden in deze
krant, dat hij slechts rationele
feiten aandraagt voor de discus
sie over kernenergie en de be
slissing overlaat aan anderen.
Dat is een oude manier van den
ken. „Je kunt feiten helemaal
niet van waarden scheiden",
zegt De Vries. „Elke keuze voor
de feiten die je aandraagt is
ook een ethische keuze."
Risico
Wat betekent dat voor de dis
cussie over kernenergie? De
Vries neemt de inschatting van
het gevaar van kernenergie als
voorbeeld. „Je ziet vaak een
verenging optreden. De kans
dat een kerncentrale ontploft is
nul komma nul nul zoveel,
wordt dan betoogd. Het risico
wordt gereduceerd tot een re
kensommetje en daarmee gaat
men het publiek te lijf. Maar
doet dat rekensommetje wel
recht aan cle perceptie van het
publiek? Moeten we niet kijken
naar de gevolgen van een ont
ploffing in plaats van naar de
kans? En dan niet alleen naar
wat het ons kost aan schade of
hoeveel slachtoffers er vallen,
maar ook wat het betekent als
je een stralingsziekte zou op
lopen en een langzame dood te
gemoet ziet. Zoiets is niet in ge
talletjes uit te drukken. Redu
ceer je de discussie tot somme
tjes dan doe je geen recht aan
het probleem. De ethiek fun
geert vaak als luis in de pels.
Alleen als je naar de volle
breedte kijkt, kom je tot een
goede oplossing."
De ethiek als wetenschap le
vert die oplossing overigens
niet, benadrukt De Vries. Wel
is het mogelijk instrumenten te
leveren om een probleem te lijf
te gaan. Vanuit een effectge
richte benadering kan bijvoor
beeld worden geredeneerd: wat
levert de minste schade op voor
de minste mensen? De deonti-
sche benadering gaat uit van
vooraf vastgestelde regels. Bij
voorbeeld: economische achter
uitgang is uitgesloten. Of: men
sen moeten zich op hun gemak
voelen. Ook is het mogelijk uit
te gaan van deugden als res
pect voor de natuur of zorg
voor het nageslacht. De Vries
beoefent de reformatorische
wijsbegeerte die feitelijk een
mix is van de drie stromingen.
„Alledrie de opties maken je
alert. Daar gaat het om."
Verhaaltjes
In onze postmoderne tijd be
staat de grote waarheid niet
meer, zegt De Vries. „Je kunt
niet zeggen 'Dat is goed' of
'Dat is niet goed'. Iedereen
heeft zijn eigen kleine verhaal
tje, is de redenering tegenwoor
dig, en de kunst is dan recht te
doen aan al die kleine verha
len. Vandaar mijn nadruk op
de publieksperceptie. Vele klei-
ne verhalen vormen ook de
waarheid. Waar het om gaat is
dat de kernenergiediscussie nu
minder technologiegedreven is.
Er wordt meer recht gedaan
aan maatschappelijke bewegin
gen. Het gaat ook niet meer al
leen om de vraag of we voor of
tegen kernenergie moeten zijn.
De vraag is verbreed tot de tota
le energievoorziening. Dat is in
ieder geval positief aan de hui
dige discussie."
Toch blijft het verleidelijk van
De Vries een antwoord te ver
langen op wat hij zelf als een
non-vraag betitelt: is hij voor
of tegen kernenergie? „Ik zie
een beperkte plaats voor kerne
nergie in de wereld, maar ik
hoop dat het een tijdelijke is.
De angel zit voor mij in het af
val. We kunnen het volgende
geslacht niet met een onoplos
baar probleem opzadelen. Daar
om hoop ik op onze inventivi
teit. Een oplossing voor het af
val zie ik zo snel niet, maar mis
schien wel de succesvolle en
grootschalige toepassing van
een andere vorm van energie."
riptekenaar Benno Vranken maakt deel Slibreeks
rRolf Bosboom
1T-S0UBURG - Het zal niet
Ivaker zijn voorgekomen dat
boek in een bunker wordt ge-
senteerd. Vanmiddag gaat
in elk geval wel gebeuren,
Benno Vranken uit Oost-Sou-
j'; i? in de Oranjemolenbunker
zk Vlissingen het eerste ex-em
s' at van zijn boek De Suiker-
,0- fojkrijgt uitgereikt.
jlocatie is allesbehalve toeval-
gezien de prominente rol die
niters in het boek spelen. „Ik
ra look zelf op die plek aange-
ku ®gen", zegt Vranken (Vlissin-
>1962). ..Ik wilde het boek
«i originele manier neerzet-
>Het liefst had ik een bunker
te! Landfront gehad, maar
szitiedereen in de blubber."
Suikeroorlog is het nieuwste
sl van de Slibreeks. „Dat is
leen eer, want je wordt er-
r gevraagd." Tot voor kort
isde serie een bovenal literai-
Bugelegenheid, maar de laat-
tijd komt ook het beeldver-
J «1 aan bod. Markus (Mark
iderGraaff) maakte het 108e
Vranken het 11 le, zodat de
E: kngnjkste van het minimale
Hal stripmakers in de provin-
zijn vertegenwoordigd,
anken verdient zijn brood als
istrator, maar zijn hart ligt
ttal bij het maken van beeld-
falen. Zijn stijl is uit duizen-
(E. a kerkenbaar. Hij tekent een
asiere, beklemmende wereld,
1 verval en verderf domine-
an waarin mismaakte we-
5 alkaar het leven zuur ma-
'elm°et niet te normaal zijn.
'lp niet dat mensen
nPS lezen over huiselijke situa-
bzoalsJan, Jans en de kinde-
zit zelf al de hele dag
Men in een gezin, dan wil ik
'ets heel anders lezen. Voor
iaat er ook meer charme uit
"eenruine dan van een keu-
Igezandstraald herenhuis."
meroorlog bestaat uit drie
len> die zich in de bronstijd,
negentiende en de twintigste
afspelen. Telkens wordt
Teerst bloedige strijd uitge-
en- waarbij de suikerbiet
'voorname rol speelt.
"ou ervan een soort parallel-
gelijkheid weer te geven,
•"et langs de echte werkelijk-
'Ijd te gaan. Dat geeft me
1 te doen wat ik
1 e hebt dan alles in eigen
door Jeanette Vergouwen
GRAAUW - Voor de tweede
keer wordt komend weekein
de in Graauw een kunstroute
gehouden. Wegens het succes
van de eerste editie worden
de activiteiten nu gespreid
over twee dagen. Bovendien
wordt zaterdag een kunstvei
ling gehouden waarvan de op
brengst naar een goed doel
gaat.
Op zaterdag 16 en zondag 17
april is Graauw weer hét
kunstdorp van Oost-Zeeuws-
Vlaanderen. De bezoekers
krijgen in Graauw en Paal
een breed scala aan kunstdis
ciplines te zien.
De deelnemende kunstenaars
komen van heinde en ver om
samen met plaatselijke kun
stenaars hun werk tentoon te
stellen. De kunstenaars zelf
zijn aanwezig en vertellen de
bezoekers graag over hun ma
nier van werken.
Naast het kijken naar schilde
rijen, aquarellen, beelden,
keramiek, fotografie en monu
mentale kunst wordt het pu
bliek uitgenodigd om zelf ac
tief te zijn en iets kunstigs te
maken.
De tweede Kunstroute onder
scheidt zich ook van de eerste
omdat er zaterdag 16 april
een kunstveiling wordt gehou
den. Verschillende kunste
naars stellen werken beschik
baar en dragen zo hun steen
tje bij om kinderen met een le
vensbedreigende ziekte een
vakantie te geven in Villa Par
does. Sommige ontwerpen
speciaal voor deze gelegen
heid een kunstwerk, anderen
leveren meerdere werken in
voor het goede doel. In de
Dorpsstraat 50 bij Dorthy Al-
lefs kunnen de liefhebbers
voor 25 euro een kinderpor
tret laten maken. De opbreng
sten van de kunstveiling en
de andere acties gaan naar
Villa Pardoes.
De kunstveiling vindt plaats
in de Dorpsstraat voor het ge
meenschapshuis en begint za
terdag om 15.30 uur. De vei
ling wordt geleid door veiling
meester Dennis Steijaert en is
toegankelijk voor iedereen.
Zij die de route willen lopen
of fietsen kunnen een lijst
met deelnemende kunste
naars aan de Kunstroute afha
len bij Herberg de Graauw en
Eetcafé Modern in Graauw.
In Paal liggen er lijsten bij
Zicht der Schelde en Kint
Co. Voor meer informatie
over Graauw en de Kunstrou
te www.graauwdigitaal.tk
Een van de tekeningen in De Suikeroorlog.
hand", zegt Vranken, die ver
gaat in zijn scheppingsdrang.
Het boekje is onder meer voor
zien van een landkaart, waarin
trekken van Walcheren zijn te
rug te vinden, afbeeldingen van
bodemvondsten ('ik heb een pas
sie voor archeologie') en platte
gronden van bunkers.
De groteske verhalen zijn nau
welijks na te vertellen, al zit in
De Suikeroorlog wat meer ver
haallijn dan in Vrankens vroege
re werk. „Dat is een soort con
cessie naar het publiek, dat toch
een verhaal wil. Meestal vind ik
een plot flauwekul. Het gaat mij
vooral om de sfeer."
Die sfeer is vaak deprimerend.
„Ik laat vooral zien hoe vreemd
mensen met elkaar omgaan in
nood- en crisissituaties, al wil
ik ook niet moralistisch wor
den." Het grimmige karakter
wordt daarom regelmatig gerela
tiveerd, door de absurditeit van
de gebeurtenissen, maar ook
door kleine gimmicks in taal en
tekening.
Wie de verhalen herleest, her
kent er steeds meer. „Mijn stre
ven is dat er veel op de tekenin
gen te zien is, dat de lezers zelf
op zoek gaan en waar voor hun
geld krijgen. Het nadeel is dat je
volgepropte pagina's krijgt."
Het Slibreeksdeel is Vrankens
eerste uitgave sinds Kustbewo
ners, zijn geprezen en bekroon
de debuut uit 2001. „Ik wil voor
illustratie Benno Vranken
taan wat frequenter gaan uitge
ven in eigen beheer, om ook wat
meer onder de aandacht te blij
ven."
Het eerste deel van De Suiker
oorlog werd eerder opgenomen
in een verzamelbundel die vorig
jaar in de Verenigde Staten is
uitgegeven. „Daarop heb ik heel
positieve reacties gekregen. Dat
is voor mij aanleiding om ook
eens verder te kijken in Ameri
ka."
BoekB. Vranken. De Suikeroor
log (Slibreeks, deel 111). Uitgave
CBK Zeeland. Presentatie, door
Hans van Soest (redacteur strip
blad ZozoLala) vanmiddag om
17.00 uur in Oranjemolenbunker,
Oranjedijk, Vlissingen.
weg. De Osseberg is gevestigd
aan de Singel weg 11, vlak bij
Sint Laurens.
GRIJPSKERKE - In boerderij -
galerie De Osseberg bij Grijps-
kerke wordt vandaag een poëzie
avond mei muziek gehouden.
Deze begint om 20.00 uur.
Te gast is Eef de Jonge-Everaert
(Tholen, 1941), die sinds enkele
jaren korte verhalen en gedich
ten schrijft. Vorig jaar ver
scheen haar poëziedebuut, Dor
re kraters zuivere zijde. On
langs won zij de eerste prijs tij
dens een poëziewedstrijd in IJs-
selstein.
De muziek, geheel afgestemd op
de poëzie van De Jonge-Eve
raert, is van het Zeeuwse saxo
foonkwintet Meet 5 Reed. Dat
bestaat uit Dik Hollenberg,
Sacha van As, Esther Vlieger,
Mariëlle Eversdijk en Ko Zuid-
(Advertentie)
MIDDELBURG - Neerlandicus
Reinder Storm geeft maandag
18 april in de Zeeuwse Biblio
theek in Middelburg een lezing
over Multatuli. De bijeenkomst
begint om 20.00 uur.
In zijn lezing gaat Storm in op
de Max Havelaar en de beteke
nis van Multatuli voor deze tijd.
De aanleiding voor de lezing is
de voorstelling Max Havelaar,
die vrijdag 22 en zaterdag 23
april wordt opgevoerd in de
Stadsschouwburg in Middel
burg.
Mr. F.J. Haarmanweg 21
4538 AN Termeuzen, tel 0115-612035
VOLKSWAGEN B0RA 1.9TDÏ 96kw variant highline
Prijs 24.950,-
Bouwjaar 07-2002, stationwagen, diesel, grijs, 87.237 km,
handgeschakeld.
Kijk voor meer informatie op opze website: www.autopoppe.nl
Al meer dan 25 jaar uw partner in mobiliteit.
Terneuzen Hulst Vlissingen
Handelspoort 4 Afrikaweg 18 Gildeweg 22
tel. 0115 - 647333 tel. 0114 - 370100 tel. 0118 - 424000
Handelspoort 6 - 4538 BN Teneuzen - tel. 0115-649000 - www.automoret.nl
handgeschakeld,
fabrieksgarantie. R. JLi\
Opties:
airbag, centrale vergrendeling, dealer onderhouden, elektr.
ramen, radio - cd, stuurbekrachtiging, startonderbreker.
Net een jaar oud, uiteraard als- nieuw
Autobedrijf Verlinde B .v.
Oudelandseweg 31, Terneuzen, telefoon 0115-618500
Internet: www.mazda.nl/verlinde
ZOOM-ZOOM
Dé
