PZC—
Leven was kunst voor Heyboer
1
L
J
Casper Hobbes
Excentrieke artiest stond meer bekend om zijn vrouwen dan om zijn werk
APRIL AANBIEDING
puzzel
recept
Hartige flan met tuinkruiden
Weer
St
7
9
15
16
17
18
22
Heer Bommel en de Hopsa's ©Toonder Studio's
maandag 11 april 2005
van onze redactie binnenland
De belangstelling voor zijn
excentrieke levensstijl
heeft het werk van kunstenaar
Anton Heyboer tot aan zijn
dood overschaduwd. Heyboer
had als doel van zijn leven een
kunstwerk te maken. „Mijn le
ven is kunst en ik maak geen
kunst", zei hij over zijn leven.
In de schuur die hij had omgeto
verd tot een sprookjesachtig
huis met spiegels, muurschilde
ringen, collages en andere ver
sierselen, stierf de kunstenaar
in de nacht van vrijdag op zater
dag op 81-jarige leeftijd in zijn
slaap, omringd door de vijf vrou
wen met wie hij samenleefde. In
deze schuur in het Noord-Hol
landse Den lip woonde Heyboer
al sinds de jaren zestig. Na drie
huwelijken ontmoette hij Maria,
een van zijn 'vijf bruiden'. Met
haar betrok hij voor het eerst de
schuur die hij zelf ombouwde
tot het bewoonde kunstwerk.
Later voegden zijn andere brui
den zich bij hem. Ingrid kwam
in 1964 en vertrok later weer.
Binnenhuisarchitecte Lotti volg
de na Ingrid en woont nog
steeds in Den lip, net zoals
schoonheidsspecialiste en foto
model Marike en busschauffeur
en automonteur Joke. De vijfde
bruid van Heyboer, Petra,
woont in een huis aan de over
kant van de weg.
Heyboer noemde zijn vrouwen
zijn grootste kunstcreatie. Hij
vond die belangrijker dan al
zijn andere werken. Door de
aandacht en belangstelling voor
zijn non-conformistische levens
stijl wordt vaak vergeten wat
voor werken Heyboer maakte.
Elk kunstwerk dat hij creëerde,
moest uniek zijn en niet gerepro
duceerd worden. Van de talloze
gedetailleerde schilderijen, et
sen en collages bestond maar
één exemplaar Wulpse vrou
wen, zijn boot, kippen en bijbel
se figuren, zijn terugkerende the
ma's. Het leek of Heyboer haast
had om de vele werken af te ma
ken. Hij sprak van een stroom
aan inspiratie en gedrevenheid.
Een kwast kwam er vaak niet
eens aan de pas. De driftig gek
erfde etslijnen, rechtstreeks uit
de tube geknepen verf, krabbels
en doorhalingen waren meer re
gel dan uitzondering.
De jeugd van de op 9 februari
1924 geboren Anton Heyboer
werd gekenmerkt door een no-
(Advertentie)
BESPAART £150
Gazelle MIDDELBURG - BREEWEG 17
TELEFOON 0118 - 613187
www.pietvoskamp.nl
SAMMWSk
En al met al maakt hij je droog
madenbestaan. Een half jaar na
de geboox*te van Heyboer op Ja
va, in het toenmalig Neder-
lands-Indië, verhuisde het gezin
naar Nederland. In de dertiger
jaren verbleef de familie lange
tijd op Curasao om later weer te
rug te keren naar het Nederland
se Haarlem.
Halverwege de Tweede Wereld
oorlog werd Anton Heyboer
door de Duitsers opgepakt en in
een kamp te werk gesteld voor
zeven maanden. „Het concentra
tiekamp was niet slechter dan
het ouderlijk huis en de maat
schappij is voor mij niet slech
ter dan beide; te oncreatief",
was het weinige wat Heyboer
losliet over deze periode.
Doorbraak
Zijn kunstenaarsbestaan begon
Heyboer na de oorlog in het
Drentse Borger. Eerst maakte
hij voornamelijk traditionele te
keningen. Hij ontmoette de schil
der Jan Kagie waarmee hij eind
jaren veertig tekenend en schil
derend door Frankrijk zwierf.
Zijn echte doorbraak kwam hal
verwege de jaren vijftig. Hij ver
wierf faam in onder meer de Ver
enigde Staten, Japan en Italië.
Zijn werk hangt in vele musea
over de hele wereld. Voor de
doorbraak had hij nog een moei
lijke periode waarin hij zelfs eni
ge tijd vrijwillig verbleef in het
Provinciaal Ziekenhuis in Sant
poort (1951). Na zijn ontslag
woonde hij met zijn eerste
vrouw Elsa en hun dochtertje in
Haarlem. Omdat het huwelijk
hem benauwde, werd het snel
ontbonden. In 1954 trouwde
Heyboer opnieuw. Met zijn twee
de vrouw Erna kwam hij in de
kunstwereld in Amsterdam te
recht. Uit dit huwelijk, dat na
vier jaar over was, kwam een
kind voort. In 1959 trouwde
Heyboer voor de laatste keer, nu
met Yvonne. Een jaar later was
het alweer voorbij.
Het duurde bijna tien jaar voor
dat Heyboer begon aan de le
venswijze waar hij uiteindelijk
bekend om blijft, toen hij de eer
ste vrouw van zijn vijf 'bruiden'
ontmoette en zich in Den lip ves
tigde. In 1983 brak hij definitief
Oplossingen van zaterdag:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal:
1. Skua; 4. ijzer; 7. ma; 8. ulk; 10. ni; 13.
daarnaast; 16. ek; 17. dm; 18. agon; 19.
adat; 20. il; 22. or; 23. trimfiets; 25. Ur; 27.
mes; 29. Ie; 30. Gera; 31 iris.
Verticaal:
1. Smid; 2. ka; 3. au; 4. ijk; 5. en; 6. riet; 9.
Luna; 11. bakolie; 12. baddoek; 14. Aegir;
15. smart; 21. ifte; 23. teug; 24. soes; 26. re,
27. ma; 28. si; 29. li.
Doorloper:
maalsomberalm
orgelbordesei
regaaldoeniet
energieelders
naredetreiler
emeritaategui
gadeeendorena
areielterrein
telsteelsalet
Visitekaartje:
W.R. Troop uit Meeden is
modeontwerper
met de gevestigde kunstorde.
Hij wilde niets meer te maken
hebben met galerieën en ver
kocht zijn werken vanuit zijn ei
gen atelier. In 2002 werd Hey
boer geridderd in de Orde van
Oranje-Nassau. Hij vond het
een grote eer om tot een van de
Voor een flan bedek je bodem en wand
van een vorm met een deeg die meest
al moet worden voorgebakken om daar
na, wanneer de vulling is toegevoegd, te
worden afgebakken. In het recept van van
daag is het deeg weggelaten, want ook
zonder dit ingrediënt kun je een flan ma
ken, al mag hij dan niet die naam dragen.
Gebruik hiervoor een ronde ovenvaste
schaal (doorsnede ca. 18/20 cm.).
Vegetarisch lunchgerecht voor 2 - 3 perso
nenca. 20 gr. boter, op kamertempe
ratuur; 3 dl melk; 3 grote eieren; 1 dl.
(kook)room; zout; witte peper uit de
molen; vleugje cayennepeper; vleug
je geraspte nootmuskaat; 2 eetl. fijn
gehakte (blad)peterselie; 2 theel. fijn
gesneden verse kervelblaadjes; 1
theel. fijngesneden verse tijmblaad
jes; 1 bosuitje of stone-leek, ragfijn
gesnipperd; 3 eetl. oude Goudse (of
nog oudere) kaas, fijngeraspt of -ge
malen.
Bestrijk bodem en wand van de schaal of
vorm met een dun laagje zachte boter.
Klop in een grote kom eieren en melk los
en voeg de room, zout, peper, cayennepe
per, nootmuskaat, tuinkruiden en bos
uitje of stone-leek toe. Roer alles krachtig
door en schenk het mengsel in de al bebo-
Zeeland: Schommelingen
ridders van het huis van Oranje
te behoren. Hij zag het als een
erkenning voor zijn kunstzinni
ge levenswijze. ANP
Deze week klimt de temperatuur uit Door: Reinier vanó?
het vrij diepe dal van het afgelopen
weekeinde, maar een herhaling van het weekeinde ervoora;
niet. Toen werd het plaatselijk ruim 20 graden. Het zijnde^
schommelingen in temperatuur die juist voor een maandag
vaak zo karakteristiek zijn. Op de weerkaart zien we vandaac;
langgerekt hogedrukgebied vanaf de oceaan, via Frankrijk!^
maal naar Polen. Langs de noordflank voert een matige wes
wind vandaag iets zachtere lucht aan. Daarin komen bovenöe
opklaringen voor, maar de zon schijnt zeker niet de hele dag
tijd tot tijd passeert en wat meer bewolking. Met nameaand;
Zeeuwse kust wordt het wellicht helemaal zonnig. De temps
stijgt vanmiddag tot een graad of 15. Daarmee is het zelfsw~;
iets zachter dan normaal voor deze tijd van het jaar. Komend;
nacht is het rustig weer met misschien de vorming van mistte
ken. Het koelt af tot circa 6 graden. Morgen begint de d
dig. Tijdens opklaringen stijgt
het kwik vlot, in de middag
wordt het opnieuw 14 graden.
Het is echter wachten op een
storing vanuit het westen. De
bewolking neemt toe en in de
middag kan er ook wat regen
vallen. Woensdag blijft de sto
ring in de omgeving aarzelen.
Vandaar dat bewolking de
overhand houdt. Bovendien
kan er wat regen vallen. De
temperatuur levert een paar
graden in. Donderdag acti
veert de storing zelfs en
kan er wellicht meer regen
worden verwacht. Vanaf vrij
dag breekt een periode met
droger en zonniger lenteweer
aan. Met de wind in de west
hoek wordt het niet meteen
zachter.
Opklaringen
T
7
Vooruitzichten
weer
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
max.
14°
13°
11°
12°
min.
6°
7°
6°
5°
wind
W 4
ZW 4
NW 4
N 4
Zon
O
Maan
vandas
op 6.5c
onder 25
vandaag
op 7.38'
onder-.'
Nautisch bericht
Matige west- tot noordwestenwind. Het zicht is goed. De temp
ratuur van het kustwater bedraagt circa 8 graden.
Waterstanden
maandag
Hoog water
Laag water
11 april
uur
cm
uur
cm
uur cm uur
Vlissingen
4.18
254
16.40
242
10.52 229 23K
Terneuzen
4.38
279
17.02
267
11.23 239 2332
Cadzand
3.53
239
16.17
227
10.26 225 22.41
Roompot Buiten
4.12
184
16.37
175
10.35 164 22.5
Roompot Binnen
5.52
146
18.21
139
12.16 144 -
Zierikzee
6.08
171
18.35
163
12.15 132 -
Krammersl. West
6.36
178
18.56
174
12.05 167 -
Hansweert
5.11
285
17.37
275
11.45 252 235
Stavenisse/Yers.
6.10
173
18.36
167
12.05 163 -
dinsdag
Hoog water
Laag water
12 april
uur
cm
uur
cm
uur cm uur
Vlissingen
4.57
248
17.19
225
11.26 214 23.1'
Terneuzen
5.16
274
17.39
250
11.56 224 -
Cadzand
4.30
234
16.55
209
11.05 209 2315
Roompot Buiten
4.55
181
17.17
161
11.20 155 2324
Roompot Binnen
6.36
145
18.56
129
0.14 123 12.34
Zierikzee
6.42
170
19.05
152
0.20 140 12.45
Krammersl. West
7.12
176
19.25
161
0.15 145 12.40
Hansweert
5.47
283
18.10
260
12.20 236 -
Stavenisse/Yers.
6.45
173
19.06
157
0.20 142 12.4:
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
lichle sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Europa: Buien
Hans Belterman
terde schaal of vorm. Strooi de geraspte
kaas er zo gelijkmatig mogelijk over uit.
Dek de schaal af met aluminiumfolie of
leg er een passend deksel op. Plaats de
vorm op het rooster in het midden van de
tot 200 gr. voorverwarmde oven. Reken
op een oventijd van 15-18 min.. Neem na
12-15 min. de folie of het deksel van de
vorm weg en laat in de resterende tijd
een goudbruin korstje op de flan bakken.
Presentatie: opdienen in de vorm op en
verdelen over verwarmde borden. Snee
tjes brood, eventueel geroosterd, erbij ge
ven. Desgewenst ook een salade van kom
kommer, tomaten, olijven en uienringen.
Na een nat weekeinde knapt het weer nu geleidelijk op
De buien zijn er vandaag nog wel talrijk, maar trekken vans'
morgen via Sicilië geleidelijk weg. Met meer zon wordt hetl®
in de week een graad of 20. Ook in Frankrijk is het deze we»
aangenaam lenteweer, maar vanaf donderdag neemt de kans
op enkele buien toe. In Spanje en Portugal is het volop lente
met veel zon en temperaturen die in het zuiden stijgen naar
22 tot 25 graden. Voor Griekenland begint de week vrij want'
met 18 tot 23 graden. Vanaf woensdag brengen fikse buien
afkoeling. In Scandinavië is het wisselvallig met af en toe re?
Ook op de Britse eilanden vallen enkele buien al wordt het
daag in Engeland 15 tot 17 graden.
/Cy^y\
LIEFDE AiS KUNST
Heyboer poseert in 1979 met zijn vrouwen bij het verschijnen van het boek Anton Heyboer, liefde als
kunst. foto ANP
Niet het gevraagde woord
invullen, maar een woord
dat bestaat uit de letters
van het gevraagde woord
in dezelfde volgorde min 1
letter. (B.v. Omschrijving
"dierenverblijf".
Antwoord zou zijn "stal",
maar ingevuld moet wor
den "sta"of "tal". Welke
van die twee het moet
worden, moet blijken uit
de kruisende woorden.)
Horizontaal:
1. Ritmische beweging; 5.
slag; 7. sfeer; 8. telwoord; 9.
geleerd; 11. gedicht; 14.
stremsel; 16. hevig; 17. rijst-
drank; 18. teken, 19. hoeveel
heid; 20. kraan; 22. ruimtelijk
(muz.); 25. afmeting; 27.
koraaleiland; 29. hoes; 30.
mesthoop; 31. deel van een
trap.
Verticaal:
2. Stadium; 3. strik; 4. geza
menlijk; 5. vloerlijst; 6. brilslang; 8. durende vijandschap; 10. tralie; 12. evenmens;
13. warme springbron; 15. zak; 16. kerel; 19. deel van een boom; 21. wisselborg
tocht; 22. handgreep; 23. bontsoort; 24. wondvocht; 26. talent; 28. kleur.
Horizontaal:
1Een vreemde vedette is
bepaald niet soepel (4); 4. Via
dit pad is ze verdwenen (5); 7.
Vrouw in de rivier (7); 8. Zot in
een minaret (3); 9. Die noot is
weer niet gebonden (3); 10.
Klaar voor genegenheid uit
jaloezie (7); 12. Dansende stu
dent aan het hof (7).
Verticaal:
2. Het land waar de Engelsen
moesten vertrekken (4); 3.
Opleving die we liever terug
zien (6); 4. Hij mag er niet door
naar binnen? (8); 5. Het is
goed, maar op welke plaats?
(4); 6. Zelfs edelen kunnen er
spit van krijgen (6); 9.
Aangenomen duo (4); 11.
Royaal met vis (3).
In deze charadepuzzel zoeken we een woord dat bestaat uit drie lettergrepen.
Elke lettergreep én het woord zelf zijn hieronder min of meer cryptisch omschre
ven. Wat is het gezochte woord?
De eerste smeekte om een wasbeurt
De tweede kun je geven en toch houden
De derde is een schilderstuk
2
3
4
5
6
8
1C^
12
13
14
19
20
21
23
25
26
27
28
29
30
31
Toen heer Bommel de volgende morgen ontwaakte, werd
hij getroffen door de stilte om hem heen.
„Heel rustgevend", mompelde hij, terwijl hij een zittende
houding aannam. „Maar toch mis ik iets. Gisteren was het
gezellig, toen we bezoek hadden van een paar leden van de
Kleine Club..." „De commissaris van politie en de ambte
naar eerste klasse", verbeterde Tom Poes.
„Clubleden", vervolgde heer Ollie met verheffing van stem.
„Dat gaf wat aanspraak. Maar het valt me tegen, dat er ver
der niemand komt. Het zou bijvoorbeeld aardig wezen, wan
neer mevrouw Doddel hier was; dan zou ik haar de bron
eens laten zien, als je begrijpt wat ik bedoel. Maar er is nie
mand."
„Zelfs de Hopsa's zijn er niet", zei Tom Poes. „Misschien is
het wel een goed idee om naar de bron te gaan kijken, zelfs
zonder Doddeltje."
Heer Bommel stemde daarmee in, en zo liepen ze even later
stroomopwaarts.
„Het water stroomt de verkeerde kant op!", vervolgde Tom
Poes. Ik ben bang, dat er iets mis is."
Heer Ollie wierp een verbaasde blik op het riviertje, en hij
wilde vragen wat er mis kon zijn, toen de bron in het ge
zicht kwam. Vanaf de overhangende rotswand hing een bo
venmaatse plastic slang in het water, die slobberende en
gorgelende geluiden maakte. Eromheen bevond zich een
kleine menigte Hopsa's, die bedrukt naar boven staarde, en
plotseling begreep hij wat zijn jonge vriend bedoelde.
„Ze zuigen de rivier op!", riep hij uit.
door Bill Watterson
PfTISPEWEéNAAK
MIJN HUIS.
