Vissers leven met bommen
Reeks activiteiten in vrijheidsmaand
PZC
Gepensioneerde
agenten kunnen
wel voor de klas
Installaties ontstaan door
ontmoeting van uitersten
IELICHT
17
kunst
Oorlogstuig
Open dag bij
Zeeuwse boeren
met trekpaarden
Laatbloeiers
Minioptreden Racoon in Goes
Lenteconcert
Veronica
vrijdag 8 april 2005
Havenwerkers
boos over inzet
van goedkope
werknemers
jjfrgr.lfiffrev Kutterink
4gOES - Werkgevers in de ha-
iCens en met name in Rotterdam
lenen steeds meer ongeschoold
''personeel in. Dat zet de banen
van de ruim 770 werknemers
van havenuitzendbureau SHB
op de tocht. Bij de havenpool
werken tientallen Zeeuwen.
De ondernemingsraad slaakte
gisteren daarom een noodkreet,
i Hi] heeft een brief gestuurd aan
de directie en het personeel van
c SHB. alle betrokken onderne-
S ningsraden in de Nederlandse
ai reehavens en vakbonden.
:b Daarin spreekt de raad zijn er-
gemis en grote bezorgdheid uit
a over de wildgroei aan inhuur-
en uitleenregelingen. Tegen de
afspraken in en buiten de SHB
r om zouden werkgevers goedko-
per personeel inhuren. Daar
joolt volgens de OR een eind
aan te worden gemaakt.
- inde brief wijst; de OR op de op-
ichtmg van bedrijven als ABC,
9 Hartman. ILS, Arras en Interce-
s lent, die in Rotterdam actief
;r. zijn of weer dreigen te worden,
Verder klaagt de raad over op-
drachtgevers als Seabrex, ECT,
APM Terminals en Ceres. De
SHB-werknemers vrezen dat
het beleid van 'havenwerk voor
havenwerkers' steeds verder on
der druk komt te staan. „Wij
zijn enorm bezorgd over deze
portpackage-achtige uitwas
sen", verduidelijkt OR-lid G.
Ponse, verwijzend naar de plan
nen van de Europese Commissie
om zeelui toe te staan zelf hun
schepen te lossen. Voor alle ha
venarbeiders staat het sein op
oranje, staat in de brief. „Werk
gevers huren goedkoper perso
neel in, buiten de SHB om. zo
dat ons werk op de tocht komt
te staan. Het gaat om mensen
die niet geschoold zijn in het spe
cifieke havenwerk en met wei
nigsalaris genoegen nemen. Dat
zijn portpackage-achtige toe
standen waar we met zijn allen
20 fel tegen hebben geprotes
teerd. En nu gebeurt het stie
kem toch. Vakbonden moeten
daadkracht tonen en hier tegen
in opstand komen. Daarom lui
den we de noodklok."
door Harmen van der Werf
Op zee komt nooit een einde aan de
Tweede Wereldoorlog. Oud oorlogs
tuig eiste woensdag opnieuw drie slacht
offers. drie vissers van de Ouddorp 1. El
ke week halen Nederlandse viskotters
wel bommen, torpedo's en granaten
naar boven. „Maar wennen doet het
nooit", zegt Hannes Caljouw uit Arne-
muiden, zetschipper op de kotter Oud
dorp 18.
Caljouw is donderdag aan het werk op
zijn schip in de haven van Colijnsplaat.
Hij kende één van de slachtoffers, de
38-jarige Jos van Belzen uit Arnemui-
den. „Hij heeft als kind nog bij ons aan
boord gesopt." Caljouw had deze week
en vorige week zelf een bom in één van
zijn netten. Hij deed ermee wat vrijwel
alle vissers doen: zo snel mogelijk over
boord. „Wij kunnen het navertellen, Jos
van Belzen en zijn twee collega's niet.
Triest, heel triest."
Meestal gaat het goed. Voorzover na te
In 2000 kreeg de Breskens 10 een zeemijn in de netten.
gaan is het bijna negentwintig jaar gele
den dat een Zeeuwse visser omkwam
door een explosie van opgevist oorlogs
tuig. Voormalig visser Lieven Kusse uit
Arnemuiden vindt na lang zoeken in
zijn uitgebreide archief de gegevens te
rug over de catastrofe. De Vlissingen 27
had dinsdag 3 augustus 1976 de netten
gehaald. Tussen de vis zat een granaat.
Die ontplofte. Kees Besems (18) uit Vlis
singen kwam om het leven, de 16-jarige
Leonard de Nooijer uit Arnemuiden
raakte zwaargewond. „Hij is weer naar
zee gegaan en vist nog", weten Kusse en
Caljouw.
Vissers laten zich niet zomaar afschrik
ken. Ze zijn wel wat gewend. „Slecht
weer is het minst erge, dat zie je aanko
men", zegt Caljouw. „Van twee dingen
ben ik bang, van de Algemene Inspectie
Dienst en van bommen. Soms heb je
zo'n ding aan boord en dan begint die te
sissen. Je weet niet hoe snel je er dan
vanaf moet komen."
Machiel Versprille uit Breskens heeft in
1987 ondervonden wat oorlogstuig te
weeg kan brengen. Hij was met de Bres
kens 8 aan het vissen op volle zee bij de
Ferrybank voor Duinkerken. Een torpe
do kwam in de netten. Die explodeer
de.. „Je schrikt je wezenloos", zei hij bij
terugkeer in de haven van Breskens.
„Het was een grote knal, waarna alles
uitviel. De lichten, de motor." Verspril
le en zijn bemanning hadden het geluk
dat de ontploffing onder water gebeur
de. in één van de netten die zich op een
diepte van dertig meter en honderd me
ter achter het schip bevonden. „Haal je
dat ding op, wat blijft er dan van je
over?", realiseerde de Bressiaander
zich. „Na de knal ontstond er even pa
niek aan boord. We zagen de dode vis
boven drijven." Het vistuig was zwaar
beschadigd.
Tegen wil en dank zijn vissers de beste
mijnenvegers van de zee. De marine zag
dat ook in en gaf vissers die bommen
meldden en meenamen, een premie. Tot
1979 heeft die regeling bestaan, om
eind jaren tachtig even terug te keren.
Sinds enkele jaren wordt er weer een
bijdrage gegeven, maar die zo gering
dat er nauwelijks gebruik van wordt ge
maakt. Vissers kunnen, volgens een fol
der van de kustwacht, een bijdrage van
188,51 euro krijgen voor het eerste ex
plosief binnen één week. Worden er in
dezelfde week meer gevangen, dan leve
ren die 45,38 euro op. Voor elke schip
geldt per kalenderjaar een maximum
van 2268,90 euro.
Voorzichtig
Het verlies aan vistijd wordt daardoor
nauwelijks gecompenseerd. Caljouw
van de Ouddorp 18 heeft er dan ook wei
nig zin in om vondsten van oorlogstuig
door te geven. Zijn ervaringen met de
marine zijn ook niet al te best. „Je bent
er zo uren mee zoet. Ook wel logisch,
die mensen moeten voorzichtig zijn,
maar toch." Hij heeft het twee jaar gele
den anders aangepakt. „We hadden een
foto Ruben Oreel
bom gevangen voor Domburg. De mari
ne was in de buurt aan het werk, op de
Vlakte van de Raan, maar niemand kon
komen. Wij hebben die bom toen laten
afzinken met een boeitje eraan en we
hebben de positie doorgegeven. Vervol
gens is er niets gebeurd. We hebben dat
boeitje nog maanden zien drijven, tot
waarschijnlijk een sportvisser het eraf
heeft gesneden."
Aan boord van de Ouddorp 18 heeft Cal
jouw een speciale hijsband om bommen
voorzichtig op te pakken en terug in zee
te zetten. „Veel meer kun je niet doen.
Je kunt die dingen eenmaal niet mis vis
sen."
Hennie Peeters uit Ritthem, voormalig
hoofd van de duik- en demonteerploeg
van de marine in Vlissingen, vindt dat
er weer een stevige premieregeling
moet komen. Voor 1979 kwamen er veel
meer meldingen binnen dan nu. Peeters
maakt zich ook geen illusies. „Elke bom
die definitief uit zee verdwijnt, is er
weer ééntje, maar je komt nooit hele
maal van dat spul af."
door René Schrier
MIDDELBURG - Gepensioneer
de politiemensen voor de school
klas. Het is een suggestie van de
Terneuzense burgemeester J. Lo-
nink. Volgens de politie is het
een interessant idee. waar naar
gekeken kan worden.
Het onderwerp kwam donder
dagmiddag aan de orde in een
vergadering van het regionaal
college. Dat is de vergadering
van burgemeesters, justitie en
politie.
Burgemeester W. Nuis van Tho-
len kaartte het onderwerp aan.
Hij sprak er zijn teleurstelling
over uit dat de politie geen gast
lessen meer geeft op basisscho
len. Het gaat volgens Nuis niet
zozeer om de lessen, maar om de
relatie tussen de scholieren, de
school en de politie. Die achtte
hij van groot belang.
M. Siderius van de politie ant-
NISSE - De Stichting Het Wer
kend Trekpaard houdt morgen
een open dag bij alle aangeslo
ten houders van trekpaarden in
Zeeland.
Op elf bedrijven zullen paarden
van 10.00 tot 12.00 en van 13.30
tot 15.30 uur verschillende voor
jaarswerkzaamheden op het
land helpen uitvoeren. De bedrij
ven waar paardenkrachten kun
nen worden bekeken liggen
door heel Zeeland. Belangstel
lenden kunnen terecht aan de
Bartelmeetweg 6, in Tholen;
Nootenboomdijk 5. Nisse;
Dorpsring 17 en Smidsweg 24,
Noordwelle; Weelweg 25, Waar
de; Weelweg 2, Gapinge; Snoeck
Hurgronjeweg 2, Serooskerke
(W); Westhovenseweg 5, Oostka-
pelle; Zandweg 54a, Ritthem;
Heuvelsweg 3, Kerkwerve; Mo-
lenwerf 10, Meliskerke.
woordde hem dat het geven van
lessen op scholen niet be
schouwd wordt als een kerntaak
van de politie, zodat ze ge
schrapt zijn. Op zich stond hij
niet afwijzend tegenover de sug
gestie van Lonink. Hij noemde
het een leuk idee. „We kunnen
kijken of we er iets mee kunnen
doen", aldus Siderius.
Korpschef F. Goudswaard gaf
de aanwezige burgemeesters
een overzicht van de sterkte van
het Zeeuwse politiekorps. Hij
vertelde dat het korps uit 920,69
volledige arbeidsplaatsen be
staat. Daarvan zijn er 729,22 in
echte politiedienst. In de regio
Walcheren zijn 141,23 politie
mensen werkzaam, in de Ooster-
schelderegio 162,75 en in
Zeeuws-Vlaanderen 134,70.
In de divisie recherche zijn
168,71 volledige arbeidsplaat
sen ondergebracht, voor een
deel verdeeld over de drie re
gio's. Verder is er de divisie exe
cutieve ondersteuning waar on
der meer de parketpolitie, de
vreemdelingenpolitie, het servi
cecentrum. de verkeerspolitie,
de jeugdpolitie, de meldcentrale
en de forensische deskundigen
bijzitten.
Allemaal mooie cijfers conclu
deerde Goudswaard, maar wat
ziet de burger daar nu van te
rug. Hij kon die vraag zelf met
een beantwoorden met de vast
stelling dat er dagelijks (in af
wisselende ploegendiensten en
afgezien van vakanties, cursus
sen en ziekte) 511 politiemensen
zichtbaar en herkenbaar in uni
form op straat zijn. Daarnaast
zijn er nog eens 156 politiemen
sen dagelijks actief, maar niet
als zodanig herkenbaar of op
straat.
HULST - De Stichting Wel
zijn Ouderen Hulst geeft op 17
april om 14.30 uur in De Lieve
aan de Broodmarkt een optre
den van De Laatbloeiers. De
groep brengt een programma
met muziek uit de jaren 60.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Met muziek,
dans. theater, lezingen, debat
ten, documentaires, exposities
en andere activiteiten wordt
van 14 april tot en met 13 mei
de Maand an de Vrijheid ge
vierd. Op het programma staat
een groot aantal activiteiten en
evenementen.
De Maand van de Vrijheid is een
gezamenlijk initiatief van de
provincie, COS Zeeland, het Be
vrijdingsfestival, het Regionaal
jogisch Centrum Zeeland,
de Zeeuwse Bibliotheek, Scoop
de Four Freedoms Awards.
Doel is het vieren van de eigen
vrijheid, maar tegelijkertijd pro
beren te bereiken dat ook ande
ren in een vrije en verdraagza
me wereld kunnen leven.
De evenementenreeks wordt
•rdag 14 april om 21.00
uur in 't Beest in Goes geopend
met een gezamenlijk optreden
van de Nederlands-Berberse
Imetlaa en de flamenco-
groep NL Mundo.
Het festival Cultureel Gekleurd
dat COS Zeeland al jaren organi
st is nu onderdeel van de
d van de Vrijheid gewor
den. Het centrum voor interna
tionale samenwerking laat Blof
vertellen over haar Umoja-pro-
ject waarmee zij momenteel
over de wereld reist (27 april, Ar
senaaltheater, Vlissingen) en
beeft de Antilliaanse auteur
frank Martinus Arion uitgeno
digd voor een literaire tournee
floor de provincie (18-22 april),
®et onder meer lezingen in de
Zeeuwse Bibliotheek (20 april,
20 00 uur) c-n De Koperen Tuin
Goes (22 april, 19.30 uur).
Schrijfster Joyce Pool geeft le
ggen op diverse scholen.
de oude timmerfabriek op het
'ssingse Scheldeterrein wordt
j'an 5 tot en met 29 mei, onder
Jading van regisseur Berith
2, de grootschalige theater
productie Zeeuws Slavernij Mo-
me"t opgevoerd, over het slaver-
jU]verleden. Het publiek wordt
hugs een 'theatrale bazaar' ge-
je'd, met musici, dansers, vertel-
rs en acteurs uit Senegal, Gha-
Suriname, de Antillen, maar
°°b Zeeland.
Wereldmuziek is er van Paco
,ta Téeré uit Senegal (16
aPrd om 21.00 uur in 't Beest)
01 de Amsterdamse reggaefor-
Jhtie Ablas Solo The Exile Vi-
"ation (23 april om 22.00 uur
hDePiek, Vlissingen).
De theaterproductie Zeeuws Slavernij Moment wordt van 5 tot en met 29 mei in de oude timmerfabriek op het Vlissingse Scheldeterrein
opgevoerd.
Begin mei wordt in de filmthea
ters in Middelburg, Goes en Zie-
rikzee de documentaire Marok
ko swingt van Barbara den Uyl
vertoond. De maakster is daar
bij aanwezig en de zangeressen
uit de film geven na afloop een
optreden.
Vredes wandeling
In De Drukkerij in Middelburg
kan zaterdag 23 april (14.00-
16.00 uur) een spel rond de Euro
pese grondwet worden gespeeld.
Vanaf 28 april zijn er tentoon
stellingen van de Zuid-Afrikaan
se Veronika Gabrielse en over
het boek Opeens was alles an
ders van J. van der Weel. In Cad-
zand-Bad vertrekt maandag 9
mei om 18.45 uur bij de haven
een vredeswandeling, tér gele
genheid van de eerste 'verjaar
dag' van de Wereldvredesvlam.
De Roosevelt Academy organi
seert een debat over de vrijheid
van meningsuiting (20 april,
14.00, voormalig stadhuis Mid
delburg) en een workshop over
de keuze van de vlag van Mace
donië (27 april. 19.30 uur). Hoge
school Zeeland houdt 10 mei in
het Arsenaaltheater een Mulli-
culti Dag, met muziek, mode
show, workshops en lezingen
Op 5 mei is traditiegetrouw het
Bevrijdingsfestival in Vlissin
gen. Dat wordt 's ochtends ge
opend met de Van Randwijkle
zing, die in ere is hersteld, in de
Sint Jacobskerk. Spreker is
oud-minister van Buitenlandse
Zaken Max van der Stoel.
Op het hoofdpodium op het Bcl-
lamypark treden achtereenvol
gens op: Raï Experience, rapper
Ali B, Urban Vision (Vlissingse
rapgroep), Joe Bonamassa
(blues), De Heideroosjes, Krezip
en Flaco Jimenez (tex-mex).
Op het C-Culture-podium, be
stemd voor Zeeuws muziekta
lent, staan Chelsea, Vierus, The
Uprights, Marsha, Twisted Ani
mals, Lucid Dream, Bluem, Het
Gezelschap. Outsmarted en
Joëlle. In het Dijktheater wordt
's avonds Liberty Dance gehou
den, met de dj's Paul Rounders,
Jip Deluxe, Prinz en Lucien
Foort.
In een spiegeltent op de Zeil-
GOES - Popgroep Racoon geeft
vanmiddag een akoestisch mini
optreden bij cd-winkel Van
Leest in de Lange Kerkstraat in
Goes. Tegelijk wordt de nieuwe
cd Another day gepresenteerd,
die vandaag verschijnt.
De band zal het nieuwe album
ook signeren, mits de tijd het
toelaat. Die is beperkt, want
vanavond treedt Racoon op in
Bibelot in Dordrecht.
Het optreden was aanvankelijk
aangekondigd voor 14.00 uur,
maar is verschoven naar 16.00
uur, vanwege extra opnamen
die vandaag worden gemaakt
voor de videoclip bij de nieuwe
single, 'Happy family'. De video
clip wordt onderdeel van een tri
logie. Samen met de clips bij de
volgende singles ('Love vou mo
re' en 'Laugh about it') vormen
ze een korte film, al zijn ze ook
afzonderlijk te bekijken.
markt wordt, net als vorig jaar,
Reflexionz of Freedom gehou
den, georganiseerd door en voor
jongeren, met muziek, debat,
kunst en sport. In het Arsenaal
theater speelt 's avonds Boaz
Black The Soul Patrol.
Voor scholen is het project 'Beel
den van vrijheid' opgezet, waar
bij leerlingen hun visie op vrij
heid verbeelden. De resultaten
daarvan op beide ROC's wrftdfen
beoordeeld door een jury, die
drie beelden kiest doe op het Be
vrijdingsfestival worden geëxpo
seerd in de spiegeltent. Het pu
bliek bepaalt wie de hoofdprijs
krijgt.
De Maand van de Vrijheid
wordt vrijdagavond 13 mei in 't
Beest afgesloten. Patricia Kaer-
senhout toont om 20.00 uur een
videofilm waarin oudere Suri
naamse en Antilliaanse vrou
wen publieke slavenlegendes
vertellen. Daarna, om 21.30 uur,
is er een concert van Black Tu
lip, waarin Marokkaanse, Cura-
gaose en Cubaanse musici spe
len onder leiding van Molote, de
trombonist uit de stal van de Bu-
ena Vista Social Club.
OOSTBURG - De Koninklijke
Muziekvereniging Veronica uit
Zuidzande geeft morgen haar
jaarlijkse voorjaarsconcert in
het Ledeltheater in Oostburg.
Op deze avond vindt tevens de
presentatie van de nieuwe cd
van de harmonie plaats. Onder
de titel "Veronica at the movies'
is deze cd in november in Zuid
zande opgenomen ter gelegen
heid van het 130-jarig bestaan
van de vereniging. Een groot
aantal nummers van deze cd zo
als muziek uit West Side Story,
Soldaat van Oranje, Superman
en Rainbow Warrier wordt ook
morgen ten gehore gebracht.Het
concert begint om 20.00 uur.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - De kunste
naars Arjan Janssen en Hendrik
Heffinck zijn allebei geboren in
1965, maar daarmee houden
hun overeenkomsten wel op. In
hun werk zijn ze eerder eikaars
tegenpolen. Toch zijn ze samen
aan de slag gegaan, met als re
sultaat de expositie die momen
teel is te zien bij het Centrum
voor Beeldende Kunsten, Vorm
geving en Architectuur (CBK
Zeeland) in Middelburg.
Janssen woont en werkt in Bre
da, waar hij vooral abstract-geo-
metrische kunst maakt, geken
merkt door lijnen en banen. Hef
finck komt uit het Belgische Ha-
relbeke, waar hij vanwege zijn
verstandelijke beperking in een
begeleide-woonvorm verblijft.
Uit zijn werk blijkt vooral een
onstuitbare expressiedrang, die
hij 'aanvankelijk weergaf in
schilderijen, maar de laatste ja
ren in installaties.
Beide kunstenaars werden met
elkaar geconfronteerd in de ont
moetingen die CBK Zeeland als
Euregio-project onder de naam
Tape organiseert tussen kunste
naars met en zonder verstande
lijke beperking, uit Nederland
en Belgie Vorige maand werk
ten Mark Cloet uit het Belgische
Zwalm en de Zeeuwse Helna
Scherpenisse in Middelburg sa-
me.
Deze maand volgde 'Tape II',
met Janssen en Heffinck als
deelnemers. „Het was een con
frontatie van uitersten", zegt
Kathrin Ginsberg, directeur van
CBK Zeeland. Toch hebben ze
gezamenlijk een aantal installa
ties gemaakt, waarbij Janssen
de scheppingsdrift van Heffinck
in goede banen heeft geleid. Zo
maakte hij bijvoorbeeld met pal
lets een sokkel om een installa
tie te presenteren of creëerde
een strook in de ruimte, die als
kader voor het werk van de Bel
gische kunstenaar fungeert.
De haast obsessieve manier
Werken die te zien zijn op de expositie Tape II. foto Ruben Oreel
waarop Heffinck werkt, is goed
zichtbaar. De installaties be
staan uit een veelheid aan afge
dankte voorwerpen, zoals plas
tic bakken, de voorkant van een
tv, een lamparmatuur, speel
goedwagentjes en een radio die
in het verborgene muziek speelt.
Alles wordt bij elkaar gehouden
door tape, een van de weinige
elementen die de kunstenaars ge
meen hebben.
De ontmoeting bleek voor bei
den een leerzame ervaring te
zijn. Janssen hervond de artistie
ke vrijheid die hij indertijd ook
op de kunstacademie ervoer;
Heffinck leerde zijn creativiteit
te doseren en rekening te hou
den met de inbreng van een an
der. Ginsberg: „Daarom moet je
het ook echt als gezamenlijke in
stallaties zien."
Expositie: Tape II, mei werk van
Arjan Janssen en Hendrik Heffin
ck, tfm 14 april bij CBK Zeeland.
Balans 17, Middelburg. Geopend:
ma.-vr., 9-17 uur.
