pzc
ainier schonk Monaco welvaart
Hoge eisen aan
eeuwige vrijgezel
prins Albert II
I
De gondeliers van oud-Istanbul
wachten op hun laatste passagiers
Foute souvenirs
vliegen deur uit
Britse liberalen
treden uit schaduw
Nederlands huis
voor tsunami-wezen
op Sri Lanka
7
tfrins toverde ministaat om van oud roversnest in belastingparadijs
donderdag 7 april 2005
WONTE CARLO - Monaco heeft
L 'vader des vaderlands' verlo
ten. Als geen ander heeft prins
gainier 111 zich de afgelopen 56
jaar ingezet voor de welvaart
van het ministaatje, daarbij zijn
igen belangen niet uit het oog
v erliezcnd. Rainier zag in dat
jHonaco niet afhankelijk moest
o ilijven van casino en luxe-toe-
isme, zorgde voor diversificatie
5 n landwinning en versterkte de
•positie van zijn land ten opzich
tte van Frankrijk.
.Aan opvolger prins Albert II de
ipdracht die positie voor het
nondame belastingparadijs te
jehouden. Dat Rainier (81) zo'n
elangrijke rol zou spelen in de
nstorie van Monaco, lag bij zijn
roonsbestijgmg in 1949 niet
oor de hand. De Grimaldi's
ladden gedurende hun 700-jari-
>e heerschappij de 'rots' aan de
üddellandse Zee eeuwenlang
als hun speeltje beschouwd. De
paar duizend ingezetenen, voor-
lamelijk arme boeren, waren
slechts goed om belasting af te
lragen. „Mijn familie had al
leen belang bij het geld dat Mo
naco opleverde", meende ook
laimer. Daarnaast was en is
zijn familie twistziek. Menig fa-
nüielid heeft zijn of haar hele le
ven besteed aan het zo veel mo
gelijk dwars zitten van broer of
zus, zoon of dochter, toekomstig
ipvolger of niet. „Onenigheid
zat ons in het bloed", zei Rai-
niers neef Christian de Massy
eens.
Rainier heeft eerst heel wat in
terne strijd moeten voeren om
zijn grootvader Louis II te kun
nen opvolgen. Die had als jong
officier in het Franse Vreemde
lingenlegioen een kind verwekt
bij de dochter van zijn was
vrouw Toen verdere nakomelin
gen uitbleven, moest hij twintig
jaar later op last van zijn vader
het kind - Charlotte genaamd -
wettigen en adopteren. Dit om
dat een oud verdrag bepaalt dat
zonder wettige erfgenaam in het
huis Grimaldi. Monaco toevalt
aan Frankrijk. Charlotte kreeg
vervolgens uit een kortstondig
Prins Rainer van Monaco bracht tijdens zijn leven twee bezoeken aan de provincie Zeeland. In juni 1958 at hij met prinses Gracia kreeft
en gerookte paling in de Campveerse Toren in Veere. Vijf jaar later deed hij (rechts op de foto) met zijn jacht Albecaro Vlissingen aan.
foto archief PZC
huwelijk twee kinderen: Antoi
nette (1920) en op 31 mei 1923,
Rainier Louis Henri Maxence
Bertrand. Vanaf het begin kon
den broer en zus niet met elkaar
overweg en na de scheiding van
hun ouders was de verhouding
met moeder en vader eveneens
problematisch. De autocrati
sche Louis verbande zijn 'ver
wijfde' schoonzoon zelfs uit Mo
naco.
Aan het einde van de Tweede
Wereldoorlog was Rainier klaar
met zijn universitaire studie en
meldde hij zich bij de Vrije Fran
se Strijdkrachten. Hij maakte
het staartje van de strijd mee,
onder meer bij het Ardennenof
fensief in 1S44. Op 9 mei 1949
overleed Louis. Charlotte had
haar rechten inmiddels overge
dragen aan Rainier, die werd
geïnstalleerd als vorst van Mona
co. Een van zijn eerste maatrege
len was het opheffen van de ver
banning van zijn vader. Zus An
toinette broedde ondertussen sa
men met haar minnaar en latere
echtgenoot op mogelijkheden
Rainier uit zijn macht te ontzet
ten. Ook de Griekse reder Aristo-
teles Onassis probeerde het vor
stendom in zijn greep te krijgen.
Hij was immers zelf grootaan
deelhouder van de Societé des
Bains de Mer (SBM). Dat was
als eigenaar van het casino en
veel onroerend goed de melkkoe
van de Grimaldi's en de Mone
gaskische schatkist. Een con
flict kon niet uitblijven, maar
eerst kreeg Rainier het advies
een echtgenote te vinden.
Glamour
Die vond hij uiteindelijk in de
Amerikaanse filmster Grace Kel
ly, met wie hij op 19 april 1956
in het huwelijk trad. Zij bracht
de glamour en schittering terug
in het vorstendom, dat na de oor
log veel van zijn glans had verlo
ren. Grace zorgde ook voor veel
publiciteit - de roddelbladen
kunnen niet meer zonder Mona
co voor hun inkomsten - maar
kreeg ook te maken met de fami
lievetes en moest opboksen te
gen de aanvankelijke vijandig
heid van de bevolking, „Dat hu
welijk houdt geen twee jaar
stand, bij ons in de familie lo
pen alle huwelijken stuk", zei
Antoinette hoopvol. Hoewel het
zeker geen sprookjeshuwelijk
was, bleven Rainier en Grace bij
elkaar tot de prinses in 1982
met haar auto in een ravijn be
landde en dodelijk verongeluk
te. De prins was daarna nooit
meer de oude, verklaarde zoon
Albert.
Rainier won begin jaren zestig
de keiharde strijd met Onassis.
Beide potentaten hadden tegen
gestelde plannen met Monaco.
Rainier wilde zijn amper twee
vierkante kilometer grote grond
gebied uitbreiden door land te
winnen van de zee. Onassis
meende dat dit afbreuk zou
doen aan het luxe imago van Mo
naco. Voor de prins stond de
zelfstandigheid van zijn land op
het spel. Op sluwe wijze wist hij
Onassis buitenspel te zetten
door de Nationale Raad, het
schijnparlement, 600.000 nieu
we aandelen SBM te laten uitge
ven - aandelen die in handen
van de staat kwamen. Rainier,
in eigen land bekend als 'le pa
tron', had daarna zijn handen
vrij om een nieuwe koers in te
zetten. Hij heeft tot het einde
van zijn regering - hij was de
langst regerende vorst in Euro
pa - succes gehad. De vorst lag
regelmatig in de clinch met
buurland en beschermheer
Frankrijk. In 1962 kwam het tot
een blokkade van de grens. De
Fransen dreigden gas, elektrici
teit en water af te snijden als
Monaco het soepele belastingre
gime niet aanpaste. Rainier haal
de bakzeil, maar werd er uitein
delijk niet slechter van. Met Pa
rijs werd afgesproken de in bei
de landen opgehaalde BTW te
delen.
Vanaf dat moment had Monaco
een stabiele en royale bron van
inkomsten. Rainier wist zelfs de
onafhankelijkheid van zijn
land, dat slechts zoveel vrijheid
had als achtereenvolgende Fran
se regeringen het toestonden (en
dat was meestal heel weinig) op
te rekken. Daardoor kon Mona
co toetreden tot de Verenigde
Naties en na enkele democrati
sche hervormingen ook tot de
Raad van Europa. Drie jaar gele
den stapte het vorstendom met
Frankrijk de eurozone binnen;
Rainier en Albert prijkten sinds
dien samen op de Monegaski
sche euro's. GPD
doorLiesbeth Buitink
LONDEN - De Britse Liberaal
Democraten hebben voor het
eerst in lange tijd een kans het
toeepartijensysteem van de Brit
se politiek op zijn kop te zetten.
Hoewel Labours positie als
grootste partij onaantastbaar
lijkt, kunnen de liberalen de
tweede partij van het land wor
den.
De rotsvaste waarheden die nog
niet zo lang geleden golden in
de Britse politiek, doen sinds La
bour aan de macht is geen op
geld meer. Labour is niet langer
de partij die rechtstreeks wordt
aangestuurd door de vak
bonden, maar een middenpartij
J een belangrijk deel van het
conservatieve electoraat heeft
weggezogen. Het overwel-
ende enthousiasme van de
tse kiezers dat Labour in
8 bijna tweederde van de La-
huis-zetels bezorgde, is in de
afgelopen jaren echter weggesij
peld. De manier waarop
Groot-Brittannië aan de zijde
van de Verenigde Staten de oor
log tegen Irak is aangegaan, is
veel Britten in het verkeerde
Liefde
i Binnenlandse problemen, waar-
I onder de gezondheidszorg en
[studiefinanciering, brachten
I eveneens de klad in de liefde tus-
sen premier Blair en de Britse
lezers. Maar Labours belang
rijkste probleem is dat de Brit
ten het gevoel hebben dat er
wet meer echt naar hen wordt
geluisterd. Blair presenteert
Zuid-Korea wil
burenhulp staken
SEOUL - Noord-Korea hoeft
Hot langer te rekenen op voed
selhulp en kunstmest uit
Zuid-Korea als het land niet te-
Ngkeert naar de onderhande
lingstafel. Dat heeft de Zuid-Ko-
teaanse regering woensdag la
ten weten.
Noord-Korea brak de inter-Ko-
ftaanse dialoog vorig jaar af na
na' in het geheim Noord-Kore-
^nse vluchtelingen vanuit Viet
nam naar Zuid-Korea waren
erge vlogen. Volgens Seoul is
bet bilaterale overleg nodig om
e omvang en de planning van
dehulp te bepalen. ANP/RTR
zich daarom in de aanloop naar
de verkiezingen nadrukkelijk
als een man die bereid is het de
bat aan te gaan. Excuses maakt
hij echter niet.
De Conservatieven hadden van
Labours problemen kunnen pro
fiteren, als ze zich de afgelopen
jaren niet door interne verdeeld
heid uit het middelpunt van de
macht hadden laten drukken.
De Tories lijken zich de afgelo
pen maanden met succes te her
groeperen en durven zelfs te ho
pen op een wonder bij de verkie
zingen. De kans dat hun leider
Michael Howard na de verkie
zingen Downing Street 10 mag
gaan bewonen, is echter niet erg
groot.
Verdeeldheid
De Liberaal Democraten speel
den in het grootste deel van de
afgelopen eeuw een rol in de
marge, maar daarmee nemen ze
niet langer genoegen. Juist de
verdeeldheid van de Conserva
tieven geeft de LibDems de
kans zich te presenteren als de
Echte Oppositiepartij.
De Liberaal Democraten zijn de
partij van Blair links gepas
seerd, hoewel leider Charles
Kennedy dat liever niet hardop
zegt. De liberalen hebben zich
als enigen tegen de oorlog in
Irak verzet en zagen de winst
daarvan terug in de peilingen.
Hun Europa-gezindheid houden
ze vlak voor de verkiezingen lie
ver voor zich, omdat het verle
den heeft geleerd dat de kiezers
hen daarop kunnen afrekenen.
Voor het eerst in lange tijd is er
een kans dat de drie partijen el
kaar min of meer in evenwicht
houden in het Lagerhuis. Een
peiling in The Guardian van gis
teren geeft Labour 37 procent
van de stemmen, de Conservatie
ven 34 procent en de Liberaal
Democraten 21. Door het
districtenstelsel geven die per
centages echter geen garanties
voor de manier waarop de La
gerhuis-zetels uiteindelijk wor
den verdeeld.
Als de verkiezingen resulteren
in een 'hung parliament', waar
in geen van de partijen een meer
derheid heeft, moet de Britse po
litiek zichzelf gaan herontdek
ken. De grootste partij moet dan
een medestander vinden in een
van de rivalen. De liberalen be
vinden zich dan ineens in een
prettige middenpositie, die de
partij in het centrum van de
macht brengt. ANP
Gondeliers varen al 600 jaar passagiers over de Gouden Hoorn, de belangrijkste haven van Turkije, maar hun nering lijkt gedoemd te ver
dwijnen. foto Rubert Hubert/GPD
door Fidan Ekiz
ISTANBUL - Gondels varen in Istanbul al
zeshonderd jaar passagiers over de Gouden
Hoorn, de belangrijkste haven van Turkije.
Ooit voeren honderden bootjes dagelijks
welgestelde Turkse heren met bolhoed en
hun sjiek geklede dames voor vijf cent de
Halic, die uitmondt in de Bosporus, over.
Nu lijken hun dagen geteld.
Vandaag de dag tovert één passagier al een
glimlach op het gezicht van de oude gonde
liers. De bootjes zijn te oud en de overtocht
duurt te lang. Turken rijden liever over de
Halicbrug. Maar de koppige gondeliers la
ten zich niet uit het veld slaan: „Het werk
van onze vaders moet worden voortgezet.
We zijn nog lang niet moe." In een van zijn
songteksten vergelijkt de Turkse zanger
Teoman de metropool Istanbul met een
oude, dikke vrouw, die sierlijk en mooi pro
beert te zijn door een overdaad aan ma-
ke-up. De miljoenenstad is vergeven van
bruisende winkelstraten, chique restau
rants en trendy uitgaansgelegenheden. An
derzijds is alles oud in Istanbul. De trams
zijn antiek, de moskeeën dateren uit de oud
Ottomaanse tijd en de historische houten
huizen uit de 18e eeuw. Istanbul staat tus
sen het verleden en het heden in, en dat
maakt de stad zo sprookjesachtig vinden de
Turken.
Maar dat blijft niet lang meer zo, vrezen de
gondeliers bij de visserwijk Sütlüce, aan de
Halic. Hun beroep dreigt te verdwijnen.
„Wie moet ons werk straks overnemen?",
zegt Ahmet Genckurt (77). „Mijn zoons we
ten niet eens welk bootje van mij is. Ik wil
ze hier graag zien in hun vrije uren, maar ze
snappen niks van de geschiedenis. Zij -wil
len alleen vrouwen en bier." De Turk zit
met vier andere gondeliers in een schippers-
huisje aan de baai van de Gouden Hoorn.
Uit het raam van het hutje zijn 50 oude roei
bootjes te zien, die wachten om gebruikt te
worden. Aan de muur hangen vergeelde
krantenfoto's van de vrienden 'in betere tij
den'. En een vaarrooster met hun namen.
Jong stelletje
„Ach", zegt Ahmet, „slechts één van ons
heeft vandaag gevaren. Een jong stelletje
dat een romantisch tochtje naar de over
kant wilde maken." Verontwaardigd ver
volgt Ahmet: „Halverwege vroeg de jonge
man bezorgd of hij de riemen moest overne
men. Ik ben dan wel bijna tachtig, maar
roeien kan ik als de beste." De vrienden wer
ken al langer dan vijftig jaar samen in de ha
ven van Halic. „De hele dag zitten we hier
thee te drinken en scheppen we op over wie
meer weet over de geschiedenis van de ha
ven", zegt Riza Bodur (55). Zijn vrienden la
chen. „Premier Erdogan heeft ons beloofd
dat we niet weg hoeven, ondanks de geringe
door Hans Jacobs
DEN HAAG - Ruim twintig jaar
is prins Albert van Monaco in
de slagschaduw van zijn vader
Rainier klaargestoomd voor zijn
taak als vorst van het chique mi
nistaatje aan de Middellandse
Zee. Keer op keer werd de laat
ste jaren door ingewijden aange
kondigd dat Albert de troon zou
bestijgen, maar Rainier voelde
er tot zijn dood niets voor om de
macht over te dragen.
Dat maakte het leven er voor Al-
bert, die de laatste dagen niet
van de zijde van zijn vader
week, niet gemakkelijker op. Al
die tijd moest hij zich koest hou
den, waardoor er twijfel is ont
staan over zijn kwaliteiten.
„Ik heb met vallen en opstaan
geleerd", aldus Albert, die sinds
vorige week als regent optrad.
Het zal ook niet eenvoudig zijn
om Rainier na een regeertijd
van 56 jaar te doen vergeten.
Albert heeft weliswaar voldoen
de ervaring opgedaan in het
landsbestuur en hij vertegen
woordigde Monaco ook in het
buitenland, maar zijn vader
hield het laatste woord. „Het is
prettig met hem samen te wer
ken", zeggen zijn medewerkers,
die zijn inzet en humor roemen.
Vraag is of de verlegen prins
met eenzelfde ijzeren vuist kan
regeren of dat hij een andere
weg inslaat.
Evenwichtig
Albert Alexandre Louis Pierre -
vanaf nu Albert II - is geboren
op 14 maart 1958. Zijn zus Caro
line is ouder, maar in Monaco
hebben jongens bij de troonop
volging voorrang. Van de drie
kinderen van Rainier en Grace
Kelly is de in Amerika en Frank
rijk opgeleide Albert de meest
evenwichtige. Maar opvallend is
dat hij nog steeds vrijgezel is,
ondanks een keur aan bevallige
vrouwen die aan zijn zijde zijn
gefotografeerd, Reden voor
Rainier om in 2002 de grondwet
aan te passen, zodat Caroline en
Stéphanie en kroost Albert
Prins Albert
eventueel kunnen opvolgen. Vol
gens Albert is het gewoon
moeilijk een geschikte vrouw te
vinden. „Het valt niet mee om
met mij een toekomst op te bou
wen, daarom moet ik er zeker
van zijn dat ik de juiste keuze
maak en dat mijn toekomstige
echtgenote ook weet waar ze
aan begint. Daarom ga ik niet
over één nacht ijs", aldus Al-
bert. Lelijke roddels willen dat
hij helemaal niet zo op vrouwen
is gesteld.
„Het verbaast me dat er mensen
zijn die zeggen dat ik homo ben.
Ik weet niet hoe dat komt. Mis
schien is het omdat ik niet ben
getrouwd, maar ik ken een hele
boel vrijgezellen van mijn leef
tijd. Ik was echt ontdaan toen ik
het voor het eerst hoorde. Ik
vroeg me af hoe ik die indruk
zou hebben kunnen geven", rea
geerde Albert vorig jaar nog op
de geruchten.
Albert is een sportfan. Hij is
voorzitter van de zwem- en atle-
tiekbonden, richtte in 1987 de
bobsleebond van Monaco op en
rende zich bij diverse Olympi
sche Winterspelen rot achter de
slee. Dat kan ook als je veel geld
hebt en je hobby tot nationale
sport kunt maken.
Verder is Albert ook voorzitter
van het Monegaskische Olym
pisch Comité en lid van het IOC,
en sponsor en fan van AS Mona
co. GPD
van onze redactie buitenland
WINDSOR - Souvenirs met
daarop de 'verkeerde' datum
van het huwelijk van prins Char
les en Camilla Parker Bowles
vliegen in Groot-Brittannië de
deur uit.
De mokken, theedoeken en por
seleinen bordjes zijn niet aan te
slepen. Dat tot grote vreugde
van de fabrikanten en winke
liers, die dinsdag nog een finan
ciële ramp vreesden toen Char
les bekendmaakte dat hij zijn
huwelijk een dag uitstelde. Dit
om niet in conflict te komen met
de uitvaart van paus Johannes
Paulus II. Charles gaat daar ook
naar toe. Op het internet wor
den prullaria ver boven hun ei
genlijk waarde aangeboden in
de verwachting dat de souvenirs
met de datum van 8 april in de
toekomst meer waard zullen
zijn dan de nu haastig geprodu
ceerde producten met de datum
van 9 april. Om diezelfde reden
gaan sleutelringen, bekers en an
sichtkaarten ook grif over de
toonbank. „Een enorme meeval
ler", aldus directeur Gavin Willi
amson van porseleinfabriek
Aynsley. Minder vrolijk zijn de
Royal Mail en de Royal Mint.
Op de herinneringsmedailles die
de koninklijke munt uitgere
kend gisteren presenteerde,
staat ook 8 april 2005. Royal
Mint moet ze opnieuw slaan.
Royal Mail zit omhoog met vele
kaarten ter herinnering aan de
prinselijke trouwdag.GPD
belangstelling voor de bootjes. Erdogan is
onze man. Op een blauwe maandag heb ik
zelfs gevoetbald met hem. Hij komt uit de
volkswijk Kasimpasa, hier vlakbij. Daarom
begrijpt hij hoe belangrijk dit werk is voor
ons."
Het was Erdogan die twee jaar terug het vis
sershutje liet bouwen, legt hij uit. „Voor die
tijd stonden we in koude winterdagen bui
ten te wachten op passagiers." Tot laat op
de avond, want de gondeliers staan van ze
ven uur 's ochtend tot soms wel midder
nacht paraat. „Er zijn gelukkig nog wel
mensen die naar de overkant willen varen.
Het kost ze maar 7.50 lire (40 eurocent) en
als ik snel ben, duurt het maar een half uur
tje", aldus Riza.
Volgens Ahmet zijn sommige mensen bang
dat de boot zal omkiepen. „Waarschijnlijk
denken ze: „Wat als die ouwe straks midden
op het water een beroerte krijgt?" In 1967
verdronken twee passagiers tijdens de over
tocht, herinnert hij zich. „Maar ach, dat
was maar één keer." Ahmet probeert zijn
kleinkinderen over te halen om het werk
van hem over te nemen. „Ik vertel ze het be
kende verhaal van Nasrettin Hoca. Op een
dag vroeg iemand de volksheilige waarom
de mensen de hele dag door op en neer voe
ren over de Halic. Hoca antwoordde: „Als al
le mensen aan één kant blijven, verliest de
aarde zijn evenwicht en vallen we eraf", al
dus Ahmet. GPD
van onze redactie buitenland
KOGGALA - Een van de succes
volste Nederlandse particuliere
hulpprojecten na de zeebeving
van 26 december heeft een mijl
paal bereikt. In het Srilankaan-
se Koggala is gisteren het Neder
landse weeshuis Holland House
of Hope officieel geopend.
Initiatiefneemster Marja van
Leeuwen sprak vanuit de
Zuid-Srilankaanse plaats van
een droom die is uitgekomen.
Tijdgns de ceremonie kwamen
de eerste 25 kinderen voor het
eerst een kijkje nemen in hun
nieuwe verblijfpaats. Tien kin
deren zullen er echt gaan
wonen, de overigen krijgen dag
opvang. De betrokken kinderen
zijn gisteren formeel inge
schreven. De echte verhuizing is
binnenkort, maar dan zonder al
le aandacht van buitenstaan
ders.
Brede opzet
Het weeshuis annex kinderte
huis moet uiteindelijk onderdak
gaan bieden aan ongeveer drie
honderd kinderen. Die worden
steeds groepsgewijs toegelaten
en zowel medisch als psycho
logisch begeleid. Het 'Holland
House of Hope' is de afgelopen
maanden, mede door Nederland
se 'werktoeristen', gebouwd op
een heuvelachtig terrein in het
zuiden van Sri Lanka. Hoewel
aanvankelijk bedoeld als een
opvang voor 'tsunami-wezen'
heeft het project intussen een
bredere opzet. Ook kinderen die
al voor de ramp wees waren,
kunnen er terecht. Op verzoek
van de Srilankaanse eigenaren
van de grond krijgen ook enkele
tientallen oudere Srilankaanse
vrouwen uiteindelijk een plaats
op het complex. Zij zullen in de
vorm van een 'oma-project' een
rol gaan spelen in de bege
leiding en opvoeding van de kin
deren. Dit voldoet aan de grote
wens van de Haagse Van
Leeuwen dat haar weeshuis een
Srilankaans project moet zijn.
Volgens de jongste gegevens heb
ben de vloedgolven op tweede
kerstdag vorig jaar op Sri Lan
ka aan ruim 35.0000 mensen het
leven gekost. Naar schatting een
op de drie slachtoffers was
kind. Bijna 100.000 mensen zit
ten ruim drie maanden na de
ramp nog altijd in een van de
262 vluchtelingenkampen op
het eiland. ANP
