KI
EEUWSE CliPl
Berusting in dood kerkvorst
PZC
m
- m
A
Gelovig
Nederland
treurt
D66-congres morrend
achter paasakkoord
Rome maakt zich op
voor stroom pelgrims
i
Imponerende
overwinning
Tom Boonen
23
CAO-ruzie om vroegpensioen
Molens raken in de knel
Broers De Nooijer naar RCS
23
Verstraten wint Omloop
Order voor
half miljoen
bidprentjes
Reactie van
Taliban-leiding
llllllllllllipilllllllll
16°
fb-
ZW5
Buiige regen
Vrij veel bewolking en vanuit het westen
een aantal buien.
247e jaargang no. 78
laandag 4 april 2005
js nummer 1,25
Hartstilstand
Volgens het door de lijfarts opge
stelde overlijdenscertificaat is
de kerkvorst gestorven aan de
combinatie van hartstilstand,
ademhalingsproblemen en een
acute nierinfectie. GPD
pagina 4
commentaar
Polen rouwt
pagina 7
paus geliefd en omstreden
pagina 8
stenen voor Popie Jopie
pagina 9
kans op Derde-Wereldpaus
pagina 10
hij wilde voorbeeld stellen
pagina 11
globetrotter predikte
vrede
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Kerkelijke organi
saties en leiders spraken dit
weekeinde hun medeleven uit
en roemden de paus om de brug
functie die hij vervulde tussen
de verschillende geloven. Op in
ternet gaven honderden Neder
landers blijk van hun verdriet
op condoleancesites.
Honderden mensen maken zich
op om naar Rome te reizen voor
de uitvaart van de paus.
„Hij was me net zo dierbaar als
mijn eigen familie", zei rector
C. van der Ploeg van de Onze
Lieve Vrouwekerk in Amster
dam. Hij is in 1988 door de paus
tot priester gewijd.
Kerkelijk Nederland roemde de
zaterdagavond overleden paus.
„Een verbazingwekkende en be
wonderenswaardige man. Een
overmoeibaar strijder voor de
menselijke waardigheid en men
senrechten", stelde kardinaal Si-
monis, aartsbisschop van
Utrecht. Wat hem betreft gaat
hij de geschiedenis in als 'een
van de grootste pausen'.
Johannes Paulus II was voor de
Protestantse Kerk in Nederland
(PKN) 'een belangrijke paus'.
De PKN heeft de Nederlandse
bisschoppenconferentie haar me
deleven betoond. De houding
van de RK-kerk onder deze
paus jegens de protestantse ker
ken verdriet PKN-woordvoer-
der Plaisier echter. „Nog altijd
heeft de Rooms-Katholieke
kerk op het hoogste niveau moei
te om protestanten als gelijk
waardige partners te zien in de
oecumene."
De paus was een baken in de dia
loog tussen de wereldgodsdien-
sten als jodendom, christendom
en islam, lieten de moskeevereni
gingen Milli Gürüs Noord-Ne
derland en de Unie van Marok
kaanse Moskeeën Amsterdam
en omstreken weten.
Volgens woordvoerder R. Vis
van het Nederlands-Israëlitisch
Kerkgenootschap, de overkoepe
lende organisatie van joodse ge
meenten, heeft de overledene
meer dan enige andere paus bij
gedragen aan de toenadering
tussen de Rooms-Katholieke
Kerk en het jodendom.
Premier Balkenende omschreef
dë paus als 'menselijk in zijn be
nadering, bovenmenselijk in
zijn verantwoordelijkheidsge
voel'. „De paus heeft vrede ge
zaaid en liefde geoogst."
De nuntiatuur (pauselijke am
bassade) in Den Haag biedt van
af vandaag drie dagen lang de
mogelijkheid een register te te
kenen. De nuntius draagt op 12
april samen met de Nederlandse
bisschoppen een mis ter nage
dachtenis aan de paus op in de
kerk van St. Paschalis Baylon in
Den Haag. ANP
Bonden en werkgevers in de metaal- en elektrotechnische
industrie zoeken achter de schermen koortsachtig naar
een oplossing voor het CAO-conflict. Kern van de proble
men is de positie van werknemers die op dit moment 52
jaar zijn. De bonden vinden het onaanvaard
baar dat die groep buiten de overgangsregeling
voor het vroegpensioen valt.
Veel Zeeuwse molens zijn
in de loop der jaren ingeslo
ten door nieuwbouw of
hoogopschietende bomen.
Deze molens kunnen on
voldoende wind vangen.
Voor zeker vijftien
Zeeuwse molens is de
zogenaamde 'molenbio
toop' slecht
tot bedenke-
lijk. I O
Dennis en Gérard de Nooijer keren terug naar de ama
teurs. De 36-jarige tweelingbroers verruilen aan het eind
van dit voetbalseizoen FC Dordrecht voor RCS. De Sou-
burgers trokken op hun zeventiende naar
Sparta en hielden het negentien jaar uit in het
betaalde voetbal.
Roosendaler Jean Pierre
Verstraten is van een com
plex verlost. De wielrenner
van Willebrord Vooruit
wilde dolgraag zijn overle
den ooms eren met een ze
ge, maar faalde keer op
keer in het zicht van de fi
nish. Zaterdag schreef hij
de Omloop van de Braak
man op zijn naam. Hij won
de sprint van
een saaie wie-
lerkoers. fc
Varia: 2; Binnenland: 3; Feiten en Meningen: 4; Buiten
land: 5; Radio en Televisie: 6; Johannes Paulus II: 7, 8,
9, 10 en 11; Zeeland: 13, 15, 17 en 19; Gezondheid: 21;
Sport: 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31 en 32.
door Hans van Soest
DEN HAAG - D66 stapt niet uit
de regeringscoalitie met CDA en
VVD. De leden van D66 stem
den zaterdagmiddag in meerder
heid voor het zogeheten paasak
koord. Vooraf was duidelijk dat
bij een afwijzing door het con
gres de partij de steun aan het
kabinet zou intrekken.
Lange tijd was onduidelijk wat
het congres zou doen. De ruim
tweeduizend aanwezige leden
toonden zich zeer kritisch rich
ting de partijleiding. Partijlei
der Dittrich werd verweten de
D66-idealen te verkwanselen nu
de gekozen burgemeester en het
nieuwe kiesstelsel er voorlopig
niet komen en hij desondanks
wil doorregeren. Pas na een op
roep van D66-oprichter Van
Mierlo om in te stemmen, sloeg
de sfeer in de zaal om.
„Er zijn voor D66 meer dingen
belangrijk dan alleen bestuurlij
ke vernieuwing, bijvoorbeeld on
derwijs.", zei Dittrich na afloop
In mei volgt er weer een congres
waar D66 zich zal buigen over
een nieuwe koers.
Van Mierlo was voorafgaand
aan het congres afkerig van het
paasakkoord. „En dat ben ik
nog steeds", zei hij na afloop.
„Maar tegenstemmen zou een
klap in het gezicht zijn geweest
van de partijtop, met alle gevol
gen van dien." Dittrich had in
dat geval moeten opstappen.
„Als we tegen hadden gestemd,
was D66 uit het kabinet gestapt
en had een tot op het bot ver
deelde partij onthoofd de nieu
we verkiezingen in gemoeten.
Dan waren we kapot gegaan",
aldus partijcoryfee Terlouw, die
eveneens voor stemde.
In het paasakkoord is onder
meer afgesproken dat het kabi
net een nieuwe poging doet om
de gekozen burgemeester er
door te krijgen en dat er meer
geld komt voor onderwijs. GPD
pagina 3
analyse
door Hans Geleijnse
ROME - „Het is alsof we het Ju
beljaar in 48 uur moeten voorbe
reiden. Maar Rome zal gereed
zijn, ook al doen we het met pijn
in het hart door hel overlijden
van onze paus." Prachtige woor
den van de burgemeester van Ro
me, Walter Veltroni, gisteren
over de begrafenis van Johannes
Paulus II.
Rome, in gewone doen al tob
bend met verkeerscongestie,
gaat op tilt. Er komt niet alleen
een stoet buitenlandse staats
hoofden - met alle beveiligings
problemen vandien - het stads
bestuur verwacht ook twee mil
joen pelgrims uit Italië en de
rest van de wereld.
De 130.000 die er gisteren wa
ren op het Sint-Pietersplein zijn
nog maar het begin. De komen
de dagen, als de paus opgebaard
ligt in de Sint Pieter, zal het nog
veel drukker worden. „Gebruik
alsjeblieft niet de eigen auto,
maar het openbaar vervoer",
was het dringende advies giste
ren in alle Romeinse kranten en
op de lokale tv en radio. Er zul
len extra treinen en zonodig ook
bussen naar de hoofdstad rij
den. Aan de hoofdwegen naar
de stad worden grote parkeer
plaatsen voor bussen ingericht.
Bij één ervan, in Tor Vergata,
ivordt een reusachtige camping
ingericht, vooral voor jongeren.
In de toeristenwijk Trastevere
en de wijk Fiera komen opvang
centra voor in totaal 6500 men
sen. Verder wordt overwogen
twee stadions, waaronder het
Olympische, gereed te maken
voor kampeerders.
Bij de Sint Pieter en directe om
geving werden gisteren al toilet-
UTRECHT - De opdracht
is gisteren meteen de deur
uitgegaan: in allerijl moet
een drukkerij aan de slag
om katholiek Nederland
een stoffelijke nagedachte
nis aan Johannes Paulus II
te leveren.
Op initiatief van de leiding
j van de kerkprovincie wor- j
den bidprentjes gedrukt
die.ter beschikking komen j
van alle rk-parochies in i
den lande.
-We gaan uit van 500.000
stuks, dat moet in eerste in
stantie voldoende zijn. De
parochies zullen de gedach
tenisprentjes zo snel moge
lijk ontvangen, in ieder ge
val op tijd om te gebruiken
bij de diverse speciale dien
sten", aldus J.W. Wits van
de Nederlandse kerkprovin
cie. GPD
ior Hans Geleijnse
in Hans de Bruijn
ATICAANSTAD - Meer
dan honderdduizend men
sen hebben gisteren op het
Sint-Pietersplein de laatste
eer bewezen aan de zater
dagavond overleden paus
ijohannes Paulus II.
De paus ligt opgebaard in de
'Clementina-zaal van het
Vaticaan. Daar maakten curie
kardinalen en de Italiaanse poli
tieke top als eersten hun op
wachting.
Vandaag zullen de 'gewone gelo-
grigen' dat kunnen doen in de
'Sint Pieter, waar Johannes Pau-
;lus II tot donderdag, cle vermoe
delijke dag van de begrafenis,
;zal worden opgebaard.
Staatshoofden en regeringslei
ders uit de hele wereld hebben
steren hun medeleven be-
ïuigd. Zonder uitzondering
verd de 84 jaar geworden kerk
vorst geprezen voor zijn strijd
oor de vrede. De Amerikaanse
president Bush noemde hem
'een kampioen van de menselij
ke vrijheid'. Johannes Paulus II
leidde de rooms-katholieke
kerk ruim 26 jaar, en werd daar
mee de op twee na langst zitten
de paus.
Het Vaticaan neemt vandaag
een besluit over de begrafenis,
maar de Nederlandse dekaan
Karei Kasteel van de Apostoli
sche Kamer (een Vaticaanse
commissie die onder meer belast
is met de organisatie van de be
grafenis en het conclaaf dat zijn
opvolger kiest) zei desgevraagd
te verwachten dat het donder
dag wordt. Verwacht wordt ook
dat de paus in de Sint Pieter zal
worden begraven, in de crypte
waar ook drie van zijn voorgan
gers liggen.
Bij een herdenkingsmis in de
Sint Pieter kwamen gistermor
gen meer dan honderdduizend
mensen luisteren. Kardinaal An-
gelo Sodano, de tweede man
van het Vaticaan en 'premier'
van de regering van het stad
staatje, zei er onder applaus dat
Johannes Paulus gestorven was
met 'de sereniteit van engelen'.
De paus stierf zaterdagavond
om 21.37 uur. Bij zijn laatste
uren waren alleen drie Poolse
nonnen en zijn Poolse particu
lier secretaris, bisschop Stanis-
law Dziwisz aanwezig.
Dziwisz, die vanaf het begin
van het priesterschap van Karol
Wojtyla (de echte naam van de
paus) als diens persoonlijk assis
tent heeft gewerkt, hield de
hand van de paus vast in zijn
laatste minuten.
De paus zou nog een laatste arm
gebaar richting menigte
Sint-Pietersplein hebben ge
maakt, zei 'amen' en is toen ge
storven. Kasteel had van de drie
Poolse zusters die hem verpleeg
den echter gehoord dat de paus
had gezegd: 'Wees blij, want ik
ben ook blij'.
door Ronald Verstraten
cabines geïnstalleerd. Voor pel
grims die medische problemen
krijgen worden zeshonderd art
sen en verplegers en tweehon
derd ambulances in staat van pa
raatheid gebracht.
Reactie van Renato, ober in een
bar op de Piazza Risorgimento
bij het Vaticaan: „Ik ben be
nieuwd of Rome dit overleeft.
Maar ik vrees dat het een puin
hoop wordt." GPD
TERNEUZEN - De katholieke
gemeenschap in Zeeuws-Vlaan-
deren heeft met verslagenheid,
maar vooral ook berusting het
overlijden van paus Johannes
Paulus II aanvaard. Hij wordt
met name geprezen om zijn so
ciaal gevoel.
ISLAMABAD - De leiding van
het verdreven Taliban-bewind
in Afghanistan heeft gisteren
een officiële reactie gegeven op
het overlijden van de paus. Van
uit hun schuilplaats in Afghanis
tan is een boodschap gestuurd
naar het Afghaanse Islamitische
Persbureau AIP in Pakistan.
De fundamentalistische islamiti
sche beweging schrijft 'onaange
daan' te zijn door de dood van
de kerkvorst, maar vond zijn
woorden soms wel het 'beluiste- Kaarslicht reflecteert op een poster van paus Johannes Paulus II voor de kathedraal van Zagreb, de
ren waard'. ANP/AFP hoofdstad van Kroatië. foto Nikola Solic/RTR
In de kerk van de parochie Ma
ria ten Hemelopneming in Uzen-
dijke werd gisteren een sobere
misviering gehouden. Pastor
Frans van Geyt refereerde bij
aanvang aan het overlijden van
de paus.; „Een nieuwe lente
breekt aan, maar tegelijkertijd
worden we geconfronteerd met
de eindigheid." Terwijl er zowel
voor als na de dienst kaarsen
werden aangestoken bij de beel
tenis van de H. Maagd Maria,
stond de dienst, een week na Pa
sen, zoals gebruikelijk in het te
ken van de verrijzenis van Chris
tus. Niettemin werd de paus spe
ciaal genoemd bij het gebed
voor de overledenen. „Dat de
goddelijke barmhartigheid ook
hem mag omstralen," haalde
Van Geyt een tekst aan die nog
onlangs door de overleden paus
zelf aan de Paasviering is toege
voegd.
Gevraagd naar zijn reactie op
het overlijden, zegt emeri
tus-pastoor Omer Gielliet uit
Breskens: „Gelukkig voor die
man, dat hij mocht sterven. Het
kon zo niet langer." Hij roemt
vooral het gevoel voor sociale ge
rechtigheid van de paus. „En
dat hij de fouten heeft toegege
ven, van de kerk ten aanzien
van de joodse gemeenschap."
Bewondering was er wat hem be
lli menig kerk werd gisteren, zoals hier in de R.K. kerk van IJzendijke, een kaarsje ontstoken voor de
overleden paus. foto Peter Nicolai
treft ook voor de wijze waarop
de paus zijn Poolse landgenoten
tot de orde heeft geroepen. „Die
donderpreek: eerst waren jullie
slaaf van het communisme, nu
van het kapitalisme, Dat vond
ik geweldig."
Zwarte paus
Niettemin vindt Gielliet dat Jo
hannes Paulus weinig gelegen
liet aan de verworvenheden van
het Tweede Vaticaans concilie.
„Ik vond hem een groot man,
maar ik was het niet met alles
eens. Ik hoop dat de volgende
paus er een wordt van buiten Eu
ropa. Een zwarte paus, dat zou
heel mooi zijn. Die zou iets kun
nen doen aan het aids-pro-
bleem," aldus Gielliet.
De relatie tussen de paus en de
Nederlandse katholieke kerk is
niet altijd optimaal geweest, be
aamt Jan Rubbens, vice voorzit
ter van parochiebestuur van St.
Willibrordus uit Hulst. „Wel
licht waren we in Nederland
voor hem iets te progressief. We
denken al gauw dat we het beter
weten. De paus hield natuurlijk
vast aan de leer van de kerk.
Maar in een tijd van allerlei ver
anderingen, is hij daar mis
schien te weinig in meegegaan,"
aldus Rubbens.
Volgens hem heeft de paus meer
betekend in andere delen van de
wereld. „En natuurlijk in Polen,
daar is hij een nationaal sym
bool geworden, voor wie ze alles
over hadden.
(Advertentie)
Kijk op wwwp/c n/abormren, bel gratis
0800 0731731 ol stuur deze bon naar:
PtC. atdchng lezersservice
Antwoordnummer 713. 4460 WBCoes
O Noteert u mij voor een proefabonnement
van 5 weken voor 14.35
automatische incasso «ar. öit Bedrag van onderstaand
ik heb de laatste res maanden geen coetabonnemen:
qef-ad
Noteert u mij voor een abonnement.
De eerste twee weken ontvang ik de
krant gratis. Daarna wil ik betalen:
pet maand met automatische incasso 19.951.
per kwartaal met automatische incasso 58.00).
per iaar met automatische incasso 222,50).
het alfabet van Zeeland
