Zeeuwse ui stimuleert de goklust
tee inspireert kunstenaars
zc
Onno Boerwinkel wil
niet van deze tijd zijn
17
Uienoverschot
PvdA maant college tot actie
Staatssecretaris bezoekt Tholen
Gemeenten vast aan woonvisie
Schouwen start met 'lintjesborrel'
(unst
Lange reeks
activiteiten in
Hofman-jaar
donderdag 31 maart 2005
Henk Postma
andelaren weten er alles van: er
zijn van die dagen dat je de boer
om z'n vrouw kan vragen dan
n z'n uien. Dan is het bolgewas in
ns goud waard, en stijgt de prijs met
it uur naar ongeëvenaarde hoogten,
rwas ooit een dag waarop de boer
rintig keer de kostprijs kon vangen,
aar het tij kan keren. De afgelopen
zakte de prijs naar een ex
dieptepunt. Boeren zitten nu
voorraden in de maag die 0,0 cent
zijn.
afgelopen jaren liepen de telers bin-
Een kilo uien leverde de boer al
18 eurocent op. Dat lijkt niet
iel, maar het is wel vier keer de kost-
rijs. Er werd dan ook gretig op los ge-
jeld. Te gretig. Afgelopen jaar ging
t oogst alle perken te buiten. Dus
hg de prijs plotsklaps onderuit,
jwel, de ui is voedzaam, en er schuilt
al in de Oudheid werd vastge-
- een grote diversiteit aan bijzon-
geneeskracht in. Maar de behoef-
m
«ELICHT
n zijn niet oneindig. De wereld kan
en uitje extra meer op.
Heen al in Nederland - veruit de
ootste exporteur ter wereld - zitten
telers met een overschot van 400
iljoen kilo in de maag. Dat is ruim
procent van de oogst: 16.000 vracht-
ito's vol, goed voor een file tot aan
irijs. Jacob Wiskerke, managing di-
ctor van opkoper, sorteerder, ver-
kker en exporteur Wiskerke Onions
V in Kruiningen, schudt het reken-
immetje achteloos uit de mouw.
ijn bedrijf behoort dan ook tot de
rootste spelers op de wereldmarkt,
'iskerke Onions verscheept naar 55
nden, van Afrika tot Oceanië, en van
[island tot in Zuid-Amerika. De sor
er- en verpakmachines in de loodsen
ngs de spoorlijn in Kruiningen,
aar grootvader Wiskerke zeventig
Directeur Jacob Wiskerke van JWK Onions in Kruiningen: overschot aan uien goed voor file tot aan Parijs.
jaar terug ooit klein begon, ratelen 52
weken per jaar. Trucks rijden af en
aan om schepen te bevoorraden die
vanuit Vlissingen en Rotterdam op ver
re kusten varen.
Veel te veel
Nederland telt nog zo'n 45 soortgelij
ke, merendeels kleinere bedrijven. Sa
men brengen ze negentig procent van
de oogst, afkomstig van ongeveer 4500
telers, over de grens. Maar dan moet
er niet, zoals nu, veel te veel zijn gepro
duceerd. Een derde deel van-de oogst
is waardeloos achtergebleven in de
schuren. Zeeuwse boeren, die samen
ongeveer een derde van de Nederland
se uien telen, mogen nog van geluk
spreken. Het overgrote deel van de Ne
derlandse oogst wordt in Zeeland ge
sorteerd, verpakt en naar het buiten
land verhandeld. Om de aanvoerlijnen
zo kort mogelijk te houden, zijn de
voorraden van Zeeuwse telers bij voor
rang opgekocht. „In Zeeland", zegt
Wiskerke, „hebben we vrijwel alle
uien opgeruimd."
Des te groter zijn de overschotproble
men in de rest van het land. De schu
ren moeten leeg voordat straks de
nieuwe oogst van het land wordt ge
haald. Het betekent dat 400 miljoen
ton uien als afval wordt teruggestort
op het land. De kwaliteit van de grond
wordt daar niet beter van.
Voorrangspositie
Veel schieten de Zeeuwse telers met
hun voorrangspositie niet op. Wisker
ke verloste hen van hun overschotten,
maar betaalde daar niets voor. „Als
sorteerders lijden we nu ook verlies.
In 1984 exporteerden we nog voor
twee gulden de kilo. Dat was extreem
hoog. Dit jaar bereikten we een ex
treem dieptepunt: 2 eurocent de kilo.
We verkopen nu voor 3 cent. Dat is 5
tot 6 cent beneden de kostprijs."
Wiskerke ligt daarvan nog niet wak
ker. Hij weet uit ervaring: „De uien-
prijs kan zomaar omhoog schieten, en
ook ineens weer plotseling dalen. De
voorgaande vier jaren is er dik ver
diend. Uien zijn speculatie-gevoeliger
dan aandelen. Daar hou je rekening
MIDDELBURG - Het kan niet zo zijn dat eventuele finan
ciële tegenvallers bij de HSL worden afgewenteld op on
der andere de Zeeuwse treinreizigers.
„Wat ons betreft dienen Gedeputeerde Staten hiertegen
direct actie te ondernemen", zo vindt de PvA-Statenfrac
tie. De sociaal-democraten roepen Gedeputeerde Staten
op om snel bij minister Peijs (Verkeer) aan de bel te trek
ken.
Ook op andere manieren moet er volgens de partij gepro
testeerd worden tegen de plannen van de NS om de inter
city Zeeland-Schiphol op te heffen om zo de HSL vol te
krijgen.
SINT-MAARTENSDIJK - De gemeente Tholen krijgt van
daag bezoek van staatssecretaris H. van Hoof van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid.
Aanleiding voor het werkbezoek is de lezing die wethou
der M. Velthuis eind vorig jaar hield tijdens de gemeente
dag in Eindhoven, over de zogeheten Thoolse ketendienst
verlening.
Dat houdt in dat de sociale instanties CWI, UWV, Bureau
Schuldhulpverlening en een aantal uitzendbureaus onder
één dak samenwerken met de afdeling Sociale Zaken van
de gemeente. De staatssecretaris is benieuwd naar die sa
menwerking en gaat daarover in gesprek met vertegen
woordigers van het Sociaal Economisch Platform Tholen,
het CWI, de ZLTO, ondernemersvereniging Ondernemers
Overleg Tholen en de cliëntenraad van Tholen.
MIDDELBURG - De gemeenten in de Bevelanden moeten
zich houden aan het woningbouwbeleid van de provincie,
ook al hebben ze gezamenlijk het rapport De Bevelanden
Woont uitgebracht, over woningbouw in de regio. Dat vin
den Gedeputeerde Staten.
In december kregen de gemeenten het verzoek een plan
ning en gegevens met betrekking tot woningbouw in te
dienen bij de provincie. Dat hebben ze nog niet gedaan,
waardoor GS vrezen dat de Bevelandse gemeenten De Be
velanden Woont als alternatief voor de provinciale woon
visie willen gebruiken.
Volgens de provincie kan dat niet, omdat het Bevelandse
rapport te vrijblijvend is: het is te vaag en heeft geen con
creet afrekenbare doelen.
ZIERIKZEE - De gemeente Schouwen-Duiveland heeft
iets nieuws bedacht: een 'lintjesborrer. Behoudens de uit
reiking zelf wordt doorgaans niet zoveel aandacht ge
schonken aan de koninklijke onderscheiding, en dat is
jammer in de visie van de gemeente.
Om mensen nogmaals te laten voelen hoezeer zij gewaar
deerd worden voor wie ze zijn en wat ze voor de maat
schappij betekenen, heeft de gemeente alle ruim 300 gede
coreerden op het eiland uitgenodigd voor een lintjesbor
rel in het gemeentehuis. Inclusief toespraak van de burge
meester, lekkere hapjes en een Oranjebittertje.
De lintjesborrel wordt vrijdag 29 april om 16.30 uur inge
schonken in de Burgerzaal van het gemeentehuis. Het is
de bedoeling een dergelijke borrel eens per twee jaar te
houden.
positie in galerie Het Oude Raadhuis
fAli Pankow
IGH-HAAMSTEDE - Schei-
botjes, het schild van een
zijn voorwerpen die beel-
kunstenares Angela Fehr-
n centraal stelt in haar schil-
jen. Keramist Klaashenk
ik verwerkt sierlijke vissen
jn fraai getinte vazen, scha-
en schatkisten. Fred Hem-
verbeeldt golven en het le-
onder water met zijn aqua-
n en gouaches. Voor alle
geldt de zee als belangrijke
iratiebron en van alle drie
t eind mei werk te zien bij
rie Het Oude Raadhuis in
gh-Haamstede.
riehoudster Willy Kort
deze tentoonstelling be-
met het oog op de Week
de Zee, van 23 tot en met 29
met dit specifieke werk sa-
gesteld.
ntien jaar geleden exposeer
de de uit Aken afkomstige Ange
la Fehrmann al in De Bewaer-
schole met mosselschilderijen.
Het leven in de zee inspireei*t
haar nog steeds. Al zijn het te
genwoordig meer de restanten
als getuigen van vroeger leven
die haar boeien.
Zij verwerkt de contouren van
schelpen, botjes en krabben in
een lijnenspel van elkaar over
lappende vlakken. Kaders, cir
kels en vierkanten in warme
bruinrode tinten zijn prominent
aanwezig in haar schilderijen.
Door vloeiende overgangen tus
sen de vormen creëert zij bewe
ging in haar werk, een soort
doorkijkje van het ene naar het
andere schilderij.
Daarnaast toont zij nog enkele
werken waarin zij de schoon
heid van schelpen in zachte
blauwtinten en mistig wit tot
uitdrukking brengt.
Klaashenk Blonk uit zijn fasci
natie voor het leven in het water
en voor de symboliek van water
en vuur op robuustere wijze. De
expositie biedt kenmerkend
werk van deze sinds kort in Mid
delburg gevestigde kunstenaar.
Op grote keramieken vazen en
schalen prijken ferme vissen in
frêle kleurcombinaties van wit,
blauw, grijs. Een blikvanger in
deze expositie is een brede
schaal met een kartelrand in
drie delen met een vis verwerkt
in de bodem.
Specifieke aandacht verdienen
ook zijn zogeheten 'Oceans'. Het
zijn visachtige fantasiewezens
met boeiende tentakels en vin
nen.
Verrassend
In zijn keramieken schatkisten
'verstopt' Blonk zijn schuchtere
vissen die zich nog niet lijken
prijs te willen geven aan de blik
ken van de beschouwer.
Een opmerkelijk hoekje in Het
Oude Raadhuis biedt de combi
natie van een 'golvende schaal
met stenen eieren' van de kera
mist met daarboven een schilde
rij waarin Fred Hemmes zijn im
pressie van een golf weergeeft.
De overeenkomst in kleuren en
vormen van twee kunstenaars
die eikaars werk niet kennen, is
verrassend.
Naturalisme
Hemmes visualiseert de onder
waterwereld met een scala aan
vormen die reiken van naturalis
me tot abstractie. Hij overdrijft
soms vormen en kleuren en
geeft er een eigen expressie aan.
Dat levert onder meer een
mooie serie gouaches onder de ti
tel 'Ocean' op.
Deze expositie in Het Oude
Raadhuis is tot en met zondag
29 mei geopend van donderdag
tot en met zaterdag van 13.00
tot 17.00 uur en op de laatste
zondag van de maand van 12.00
tot 17.00 uur.
Werk van Onno Boerwinkel.
foto Lex de Meester
aas mei golf en stenen eieren van Klaashenk Blonk combineert verrassend mooi met de manier waarop Fred Hemmes een golf visuali-
foto Dirk-Jan Gjeltema
door Rolf Bosboom
VEERE - Onno Boerwinkel is be
kend als pastelschilder, maar
voelt zich eerst en vooral teke
naar. Op een expositie in De
Schotse Huizen in Veere zijn mo
menteel beide kanten van het
werk, en daarmee het totale
creatieve proces, te zien.
„In wezen ben ik een tekenaar",
zegt Boerwinkel, die in Middel
burg werd geboren en nu in Am
sterdam woont en werkt.
„Tekeningen zijn mijn dagelijk
se vingeroefeningen. Ik heb ook
altijd een notitieblok bij me.
Tekenen is voor mij noteren.
Het is de gedachte uit De avon
den van Gerard Reve: 'Het is ge
zien. Het is niet onopgemerkt ge
bleven'."
Een vitrine toont teken- en
schetsmateriaal, zoals de 75 se
natoren die Boerwinkel in de ja
ren negentig vastlegde en vooral
veel portretten van bekende per
sonen, zoals Erica Terpstra, Pim
Fortuyn, Youp van 't Hek en de
paus. Vaak tekent hij terwijl hij
televisie kijkt.
„Ik moet een bewegend beeld
voor me hebben om die tekening
te kunnen maken. Dan moet je
verschrikkelijk snel werken.
Het is tekenen of je leven ervan
afhangt."
De tekeningen zijn tevens de
voorbereiding op zijn pastel
schilderijen. „Pastels hebben nu
eenmaal een zekere incubatie
tijd nodig, zoals een gedicht. Ze
worden langzamerhand tot was
dom gebracht. Ik noem ze ico
nen, want het zijn gestolde mo
menten van beelden zoals ik die
heb geregistreerd en die hun ver-
zonkenheid in een pastel krij
gen."
Bewerkelijk
Boerwinkels techniek is zeer be
werkelijk. Hij brengt eerst diver
se lagen pastelkrijt aan, waar
van hij later delen weer weg
krast, zodat de kleuren eronder
in diverse gradaties zichtbaar
worden.
Het totaalbeeld is wat gefrag
menteerd, waardoor bijvoor
beeld niet altijd goed te zien is
of een man of een vrouw is weer
gegeven. De verbeelde sfeer is
desondanks onmiskenbaar, zo
als een Zuid-Europees terras of
dorpsplein, Venetië, winter
sport, strandtaferelen en boerin
nen in Zeeuwse dracht.
„Ik ben vrij klassiek in mijn
voorbeelden, in mijn stellingna-
me", zegt de kunstenaar. „Dege
nen op wier schouders ik sta ko
men uit het impressionistische
tijdperk: Manet, Whistier, De-
gas vooral. Dat zijn mijn artistie
ke voorouders."
Boerwinkel zoekt vooral sferen
op die tijdloos zijn. „Het gaat
mij om onderwerpen die in de
tijd zo min mogelijk veranderd
zijn of dingen waarvan we wil
len dat ze blijven, dat ze niet ver
dwijnen. Zo'n boerin is een ver
bintenis met het verleden, maar
tegelijk ook een icoon van wat
we nog zien."
De werken tonen dan ook zijn
hang naar de romantiek van de
negentiende eeuw. „Ik wil voor
al niet van mijn tijd zijn."
Expositie: 'Zomerikonen en ande
re pastels' van Onno Boerwinkel,
t/m 5 juni in museum De Schotse
Huizen, Kaai 25/27, Veere. Ge
opend: dagelijks 13-17 uur.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Met (heruit
gaven, tentoonstellingen, onder
wijsactiviteiten en theatervoor
stellingen wordt in 2006 het
Wim Hofman-jaar gevierd. De
opening is volgend jaar septem
ber in het Vlissingse stadhuis.
Directe aanleiding voor de festi
viteiten is het feit dat de Vlis
singse schrijver, illustrator en
beeldend kunstenaar in februari
65 jaar wordt. Een andere reden
is dat het werk van Hofman, hoe
wel vaak gelauwerd, slechts be
perkt verkrijgbaar is.
Onlangs is Stichting de Stoor
worm opgericht, die alle activi
teiten coördineert. Voorzitter is
Jaap van der Doef, oud-burge
meester van Vlissingen. John
Louws en Agnes de Jong vor
men het coördinatieteam. De
stichting gaf gisteren in Middel
burg een eerste presentatie van
haar plannen.
Hofmans uitgever Querido komt
volgend jaar met heruitgaven
van Wim en Het Vlot. PZC-re-
censent Jan Smeekens stelt sa
men met Bregje Boonstra de
bloemlezing Het Grote Boek sa
men, die ook bij de uitgever ver
schijnt. Daarnaast komt er een
gedichtenbundel van Hofman.
De kunsthistorische reeks van
Uitgeverij den Boer/de Ruiter
en de Slibreeks besteden even
eens aandacht aan hem.
Het Letterkundig Museum in
Den Haag opent in februari een
overzichtstentoonstelling van
Hofmans werk. Deze verhuist
na de zomer naar de Zeeuwse Bi
bliotheek in Middelburg. Ook
komen er exposities in het Mu-
zeeum (maritiem werk) en de
Willem3 (beeldend werk) in Vlis
singen, het Marie Tak van Poort
vliet Museum in Domburg (stille
vens) en galerie De Vier Geme
ten in Middelburg (verkoopten
toonstelling).
Het onderwijs wordt bij het Hof
man-jaar betrokken door een
leskist, een website, een boeken
pakket, workshops voor docen
ten en activiteiten in diverse bi
bliotheken.
Het is verder de bedoeling diver
se theaterproducties rond Hof
mans werk naar Zeeland te ha
len, zoals Beer, het verhaal van
een held van theatergroep Tam
tam, De stoorworm (Nol Havens
en Aart Staartjes) en Zwart als
inkt van Joost Kleppe, met Loes
Luca in de hoofdrol.
