Liszt had ook stille kant
Henk Poort keert terug naar oude liefde
angst voor
er worden
woensdag 23 maart 2005
n flaporen zijn veelbespro-
jien. net als zijn rol van
Siemen in de populai
re Zaai. In zijn theater-
Ijnma Strak buigt acteur
baretier Joep Onderdelin-
;ch over plastische chirur-
lextreme make-overs.
[delinden wordt dit jaar
het hoofdthema in
'„Als je tegen de veertig
ga je nadenken over wat
Jilt. Veertig en verder? Ik
jltijd graag een solopro-
na willen maken. Waarin
alles verantwoordelijk
jat ik zelf moet verko-
akelijk ben ik altijd al ge-
zoekt afwisseling,
ical, toneel, noem maar op.
bepaald moment kreeg
i rollen in jeugdproducties
boden. Dat stempel wilde
jrkomen. In de samenwer
kt Paul de Leeuw kwam
ichter dat ik grappig kon
gerder zag ik mezelf nooit
misch acteur. Meer als stil-
ïvant."
pinnend cabaretier dankt
volle zalen aan zijn tv-be-
ieid. Zaai heeft hem geen
in gelegd. Bij de op-
Joep waren de eerste
woorden van postbode
'düüüsss...' Het ijs werd
gebroken. „Natuurlijk,
rettige binnenkomer", er-
Jnderdelinden. „Maar het
«bliek is zeer divers, van
jtoud. Er komen ook men-
imijn gezicht kennen van
aturain-reclame en nog
een theater van binnen
gezien. Ik weet niet of
spreis."
weede programma Strak
der persoonlijk. „Het gaat
ce angst voor ouder wor-
afvragen: is dit het nu of
ik iets anders? Wil ik wel
ikinderen?"
eeft Onderdelinden er nóg
ast van. „Ik sta wel anders
leven dan voorheen. Ik
et meer op alles ja en doe
gen die ik leuk vind. Voor
en carrière-move. Ik ben
tor bezig."
aj wel herkent is de zorg
iet uiterlijk verval. „Bij
naar de sportschool
k ben niet fanatiek. Wat
laten verbouwen? Mijn
sschien, of de hangende
laten wegwerken.
n solo pleit ik ervoor om
te make-overs voor bejaar-
eiplicht in het ziekenfonds
nemen. In de tijd dat ik
mar Omgangskunde zou
s, heb ik in een verpleegte-
tage gelopen. Ik moest een
•struise dame wassen. Als
hekie was ik lang bezig
Br tussen de huidplooien
men. Als die overtollige
nu strak getrokken zou
dat zou veel tijd en
ehelen. Ze willen toch be
ien op de zorg?"
upper raadt hem aan pil-
slikken tegen kaalheid,
nhammen Joep, dat kan
a hij tegen me. Het raakt
iarik onderneem geen ac-
fe gebruik alleen Ni-
me, dat is het. Net als
ader."
Marion Groenewoud
krdelinden met Strak: van-
Knsdag) in het Arsenaalthea-
feingen. Aanvang 20.15 uur.
ok komend weekein
de staat in het teken
van de passiemu
ziek. De Cantorij der Basiliek
uit Hulst laat vrijdagavond
met Via Crucis de stille kant
van Liszt horen. Zaterdag
middag in de Grote Kerk in
Veere speelt pianist Leen de
Broekert Die Sieben letzten
Worte des Erlösers am Kreu-
ze van Haydn.
Het gebruikelijke beeld van
Franz Liszt is dat van de
popster. Hij was de Robbie Willi
ams van de negentiende eeuw.
Liszt was de charismatische vir
tuoos die het publiek overdon
derde met razendsnel effectbe
jag. Hij was de uitvinder van
het soloconcert. Hij zag er goed
uit, had een scherpe geest en een
pianotechniek die niet voor ge
wone stervelingen was wegge
legd. Liszt wist van de flauwval
lende vrouwen in het publiek,
van de gevechten om de door
hem achteloos op het podium ge
gooide handschoenen. Liszt
wist het en genoot.
Toch getuigde hij van jongs af
aan ook van een hang naar de
kerk. In het door Liszt geschets
te ideaalbeeld van religieuze mu
ziek klonken nogal wat romanti
sche idealen door. „Ze moet de
voot, sterk en drastisch zijn, op
een kolossale schaal het theater
en de kerk met elkaar verbin
den, tegelijkertijd dramatisch
en gewijd, schitterend en een
voudig, ceremonieel en serieus,
vurig en vrij, stormachtig en
kalm, transparant en emotio
neel", zo schreef Liszt in 1934.
Het bleek al met al nog niet zo
eenvoudig om al deze tegenstrij
digheden met elkaar te vereni
gen.
De kerk bleef lonken. In het be
gin van de jaren zestig vestigde
Liszt zich in Rome. Hij ontving
zelfs de vier lagere, toenmalige
wijdingen van het priester
schap, die van deurwachter, lec-
De Cantorij der Basiliek met dirigent Anton de Kort.
tor, exorcist en acoliet. Hij be
perkte zich vrijwel uitsluitend
tot religieuze werken, ook al
had het Vaticaan geen enkele in
teresse in zijn muziek. Zijn com
posities werden stiller en stiller.
De late pianowerken zijn ont
daan van elke virtuositeit en lo
pen vooruit op wat in de muziek
geschiedenis nog moet komen.
Vrijdagavond klinkt onder lei
ding van Anton de Kort in de
Willibrordusbasiliek in Hulst de
integrale versie van Via Crucis,
Liszts prachtige verklanking
van de veertien kruiswegstaties.
Guido Naessens zingt de bari
tonsolo en Michel Stas speelt de
pianobegeleiding. Het stuk
wordt voorafgegaan door liede
ren van onder anderen Peter Be-
noit en Charles Gounod.
Er bestaat muziek die niet in
woorden te vatten is. De Via
Crusis hoort daarbij. Liszt liet
zijn oorspronkelijke ideaal val
len en koos voor eenvoud, kaal
heid en lange stiltes. Het beluis
teren van de Via Crucis is dan
ook een indrukwekkende erva
ring, juist omdat het de luiste
raar zoveel de ruimte laat.
Zwarte gordijnen
Haydn moest een aantal woor
den in instrumentale muziek
zien te vatten. Zijn Sieben let
zten Worte stammen uit 1786.
Voor de kathedraal van het
Spaanse Cadiz, die ieder jaar
een oratorium liet produceren,
schreef Haydn zeven langzame
orkeststukken. Ze waren be
doeld als tussenspelen voor de
ceremoniële uitvoering van dat
jaar.
De hele kerk was behangen met
zwarte gordijnen, slechts be
licht door één grote lamp in het
midden. De bisschop noemde de
eerste van de zeven kruis
woorden, hield daar een korte
preek over en knielde vervol
gens tien minuten voor het al
taar. Dit deed hij bij elk van de
zeven woorden en het was aan
Haydn om die zeven meditatie
ve momenten van muziek te
voorzien.
De componist was zo tevreden
met het resultaat dat hij van het
stuk zowel een versie voor strijk
kwartet als een versie voor koor
- onlangs nog gezongen door de
oratoriumvereniging van Goes -
maakte.
Wie de versie voor piano
schreef, is niet bekend. Wel
neemt men aan dat Haydn de
kladversie ervan heeft nageke
ken en goedgekeurd. De Zeeuw
se pianist Leen de Broekert kan
daar alles over vertellen. Hij
geeft vooraf een korte inleiding.
Douwe Eisenga
De Cantorij der Basiliek uit Hulst is
te horen met de Via Crusis in de Willi
brordusbasiliek van Hulst. De aan
vang is om uur.
Operette is niet achterhaald,
meent Henk Poort. De Am
sterdamse bariton is dolblij met
zijn hoofdrol in Die lustige Wit-
we waarmee hij door Nederland
reist. Na vijftien jaar van opera
en musical is hij weer terug bij
deze andere oude liefde.
Poort treedt op als gastsolist bij
de staatsopera van Lodz. Hij
heeft al in meer dan vijfentwin
tig operettes gestaan. „Het is nu
wel lang geleden dat ik mijn
laatste operetterol zong. Het
voelt weer heerlijk. Ik zing dan
ook een geweldige rol: graaf Da-
nilo, een flierefluiter en dat ver
schaft mij de gelegenheid ple
zier te maken met zes meiden."
Danilo is de ambassadeur te Pa
rijs van een fantasiestaatje dat
aan de rand van het bankroet
staat. Om het land te redden
wordt hij gevraagd te trouwen
met een oude vlam, de steenrij
ke weduwe Hanna Glawari.
Maar dat betekent dan wel het
einde van Danilo's vrolijke vrij
gezellenbestaan. Als Danilo
daar toch wel wat voor blijkt te
voelen en de vlam een groot
vuur wordt, stuit het idee dat
hij haar om het geld moet trou
wen tegen de borst.
Na de dood van Johann Strauss
jr. was de première van de Wit-
we in 1905 het begin van de
tweede bloeiperiode van de
Weense operette. De Witwe is
rijk aan aangename muzikale
stijlen. Dat Danilo een land ver
tegenwoordigt dat ergens op de
Balkan ligt, gaf de in Hongarije
geboren Lehar het excuus voor
melancholieke aria's als het Vil-
jalied. De csardas geurt er als
een pittige goulash en dat Dani
lo de Parijse nachtclub Maxim's
beschouwt als een soort hobby
kamer, is reden tot muziek die
bruist als champagne.
Terwijl een Weense wals als Lip
pen schweigen ook hier de ge
droomde meeslepende basis
vormt voor het uiten van de ge
droomde allesverzengende lief
de. En soms lijkt zelfs de musi
cal zich al aan te kondigen.
Als Danilo heeft Poort nogal
wat illustere voorgangers als
Rudolf Schock, Nicolai Gedda
en natuurlijk Johannes Hees
ters.
„Maar over Heesters hoor je in
Nederland niet veel meer. Hij is
nu 101 en treedt in Duitsland
nog steeds geregeld op. Onge
looflijk." Allemaal tenoren, ter
wijl Poort hoorbaar een bariton
is. „Toch is dat niet zo gek. De
partij is vooral geschikt voor
een wat lagere tenor. Er zijn
dus ook genoeg baritons die
hem hebben gezongen: Marco
Bakker, Ernst Daniël Smid en
Bert Simhoffer."
Allemaal klassieke zangers die
ook opera en musical zingen.
„Zelf heb ik dat ook altijd ge
combineerd. Toen ik in de The
Phantom of the Opera speelde,
zong ik bij de Nationale Reiso
pera Butterfly en Macbeth,
maar ook Le nozze di Figaro en
Rigoletto.
Tegenwoordig zing ik het ene
seizoen musical en daarna weer
opera. Natuurlijk heb je veel
operettes die weinig niveau heb
ben. Maar Die lustige Witwe be
hoort tot de top. Goed dat die
weer wordt gespeeld."
Hans Visser
Die lustige Witwe door Staatsopera
van Lodz/Stichting Internationale
Operaproducties. Te zien morgen in
stadsschouwburg De Maagd in Ber
gen op Zoom, aanvang 20.15 uur.
M.J. Polfliet uit Goes exposeert schil
derijen in olieverf, overwegend van
landschappen, in het verzorgingshuis
Randhof in Goes. Tot 13 juni dage
lijks overdag te bezichtigen.
Het Marie Tak van Poortvliet Mu
seum in Domburg presenteert een
overzichtstentoonstelling van Antoi-
ne Mes met ongeveer vijftig werken
uit voornamelijk particulier bezit. De
voorzitter van de Raad van Toezicht
van het CBK Jan te Veldhuis verricht
de opening zaterdag om 16 uur. De ex
positie is te zien tot 6 juni, di t/m zo
13-17 uur, ook op feestdagen.
In De Drukkery in Middelburg is een
verkoopexpositie ingericht met werk
van Antoine Mes. Te bezichtingen ma
t/m za tijdens winkeltijden.
Niels Lauer exposeert t/m 7 mei aqua
rellen van molens op Walcheren in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middelburg.
Openingstijden: Goede Vrijdag
10.00-17.30 uur, Stille Zaterdag
10.00-13.00 uur, tweede paasdag ge
sloten, verder: ma 17.30-21.00 uur, di
t/m vrij 10-21 uur enza 10-13 uur.
Mieke Wijnen exposeert t/m 28 april
foto's in de centrale hal van de recht
bank in Middelburg. Dagelijks te be
zichtigen van 8.30-16.30 uur.
Tranen van Carthago is een expositie
van Guido Metsers in de Grote Kerk
Veere. Voor de twaalf nissen van de
kerk maakte hij deels nieuw werk en
toont hij eerder gemaakte schilde
ken, waarin de mens centraal staat.
Veel werken zijn geïnspireerd op be
zoeken aan historische plaatsen in Tu-
tesië en het Magreggebied, onder
meer Carthago. Lo van Driel verricht
maandag om 11.00 uur de opening.
Dagelijks te bezichtigen tot 14 juni,
van 12.00-16.30 uur.
De kunstroute Veere telt dit weekein
de acht deelnemede kunstenaars. Ol
io Feenstra toont beelden (Kaai 107),
Mira Peters schilderijen (Kaai 57), Bi-
anca Runge collages (Kapellestraat
9), Erica Mohrmann pastels en teke
ningen (Kapellestraat 23,) Michiel
Paalvast schilderijen (Oudestraat 20),
Han v.d. Broeke botanische illustra
ties en Dorothe Sybenga weefsels
(Oudestraat 55), Elienne Veldkamp
sculpturen (Wijngaardstraat 3) en
Dorothe Sybenga is met weefsels te
zien in de Fazantenlaan 4.
Momenten in ritme is een expositie
van Neeltje Flipse-Roelse in het Pol
derhuis in Westkapelle. Het betreft
ongeveer veertig foto's van gestileer
de stillelevens uit de natuur, met na
me strand en duin. Te bezichtigen tot
9 mei. Openingstijden tot 1 april: wo
en do 13-17 uur, vrij t/m zo 11-17
uur, na 1 april dagelijks 10-18 uur.
In het Zeeuws maritiem Muzeeum in
Vlissingen is tot 12 juni de tentoon
stelling Zeeuwse stukken, schatten
uit particulier bezit te zien. De exposi
tie is geordend rond de thema's: zee,
land, en het grensgeval zee-land. Ope-
nirfgstijden: ma t/m vrij 10-17 uur, za
en zo 13-17 uur.
De zee als inspiratiebron is een expo
sitie in galerie het Oude Raadhuis in
Burgh-Haamstede. Angela Fehrmann
toont er schilderijen in olieverf,
Klaashenk Blonk keramiek en Fred
Hemmes acryl en gouaches. De ope
ning is zaterdag om 15 uur. Te bezich
tigen t/m 29 mei, do en vrij 13-17
uur, za 11-17 uur, laatste zondag van
de maand: 12-17 uur.
Floor Coolsma is toe aan de derde
van een reeks van vier tentoonstellin
gen rond het thema intimiteiten in
De Bewaerschole in Burgh-Haamste
de.
Haar ruimtelijk werk en tekeningen
ontstaan vanuit tegenstellingen, even
wicht, verlangen, onschuld, kwets
baarheid, ontroering, vervreemding
en verveling. De opening is zaterdag
om 15 uur. Te bezichtigen t/m 7 mei,
di t/m za 13.30-16.30 uur.
Daniëlle Orelio exposeert nieuwe
schilderijen, keramiek en bronsjes in
haar atelier en beeldentuin in Burgh-
Haamstede. Van morgen t/m maan
dag zijn er drie gastexposanten: Rose
mary Thöne toont sculpturen in pa
pier maché, edelsmid Willem Pertijs
heeft er sieraden van zilver en gou
den gietsels en Stijn Eijsbroek bron-
sen mensen- en dierenfiguren.
Michiel Hermsen en Dennis de Kroon
hebben een dubbelexpositie in Gale
rie Kats in Kats. Hermsen toont geo
metrische abstracten, Dennis maakt
composities van driedimensionale ele
menten op paneel. Het strijkkwartet
Riguadon verzorgt de muzikale om
lijsting tijdens de opening zaterdag
om 15.00 uur. Te bezichtigen t/m 24
april, vrij t/m zo 13.00-17.30 uur.
ROTTERDAM
Wereldmuseum Rotterdam: t/m 2 ok
tober, Japanse indigo, kimono's en
textielkunst, 1825-2004; Marokko:
kunst design 2005.
Museum Het Schielandshuis: t/m 31
mei, Schoppen tegen het Gezag. Van
Kaat Mossel tot Pim Fortuyn: opstan
digheid tegen de overheid is in Rotter
dam van alle tijden!
Kunsthal Rotterdam:, t/m 17 april,
Lentelust; erotische fantasieën in
Edo Japan; Félicien Rops - De schoon
heid en het beest.
OorlogsVerzetsMuseum R'dam: t/m
26 juni, Menselijke dilemma's-De oor
log in beeldverhalen.
Museum Boijmans Van Beuningen:
t/m 31 december. De hoogtepunten
uit de verzameling oude kunst, uit de
periode 1400-1700 en 1730-1950. Op
stelling moderne kunst en surrealis
ten. t/m 12 juni: Alles Dali.
Maritiem Museum Rotterdam: t/m 31
december, WereldHaven - HavenWe-
reld. t/m 22 mei: Lichten langs de
Noordzee, over kustlichten en haven-
bakens.Exposities Programma 23
maart t/m 29 maart
ANTWERPEN
Fotomuseum: tot 3 april - 25 jaar
persfotografie in De Standaard
Nieuwe vleugel: tot 3 april - Anton
Corbijn.
De Singel: tot 10 april - b&k+, archi
tecten, Keulen, opening do. 20.00 uur
door Moritz Küng.
MUHKA: tot 24 april - Collectie win
ter 2004-2005.
Provinciaal Diamantmuseum: tot 19
juni - In /Uit de Schatkamers: juwe
len in de kijker.
Museum Mayer Van den Bergh: tot
2006 - Rijksmuseum aan de Schelde
23 t/m 29 maart
WOENSDAG
Sim Bolus
Poppentheater Sim Bolus speelt De koning is bloot.
Naar het sprookje van H.C. Andersen over de ijdele koning
die veel van mooie kleren houdt.
•Ambachtscentrum, Goes, 15.00 uur
Mime
Als je blaft is een mimevoorstelling over mensen en dieren.
Een kip op vuurrode pumps, een hondje dat tegen een been
oprijdt, een vissenballet. Een familievoorstelling voor ieder
een van negen jaar of ouder. Met Loek Beumer, Peter Drost
en René van 't Hof.
•Stadsschouwburg, Middelburg, 19.00 uur
Toneel
Toneelgroep Amsterdam speelt Bedrog.
Emma heeft een verhouding gehad met de beste vriend van
haar man. Twee jaar later ontmoeten ze elkaar weer. Ze zijn
veranderd, maar wat ooit tussen hen was, zal nooit helemaal
verdwijnen..
•Theater De Mythe, Goes, 20.00 uur
Komedie
Peter Lusse vertolkt de hoofdrol in de komedie The Odd Cou
ple, die hij zelf vertaalde uit het Engels.
Twee mannen die bij hun vrouw weg zijn, besluiten voor het
gemak te gaan samenwonen. Ook met onder anderen Cees
Geel, Annick Boer en Rian Gerritsen.
•Scheldetheater, Temeuzen, 20.00 uur
Cabaret
Joep Onderdelinden brengt een try-out van zijn tweede caba
retprogramma Strak.
Zingend, dansend en orerend komt hij als veertigjarige aan
op de helft van zijn leven.
•Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
Cabaret
Bert Klunder presenteert Zonder Omwegen.
In zijn zevende cabaretvoorstelling geeft hij zijn visie op het
leven in een wereld vol blues. Ook de verschillen tussen man
nen en vrouwen komen weer aan bod in zijn lange conferen
ce zonder liedjes.
•Stadsschouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
DONDERDAG
Hooikoorts
Hooikoorts is weer toe aan de finale.
In totaal zijn er véértien finalisten, waaronder de ska/reggae
band The Uprights en de dansgroep The Four Street Girls,
die door het publiek zijn uitgekozen. Daarnaast zijn er enke
le speciale optredens, zoals van de winnaars van vorig jaar
Essence en de dansgroep Urban Vision.
•Discotheek De Hooizolder, Westkapelle, 19.30 uur
Cabaret
Meesterwerken uit de schatkamer
van Nederland.
GENT
Bijloke Mezzanine: tot 28 maart: Po
ten en Ogen.
Huis van Alijn: tot 3 april - De ontem
bare passie van het circusleven.
S.M.A.K.: tot 13 maart, ErickBeltran
Punch-Drunk; tot 20 maart - Kunst
Nu met Ivo Porovoost en Simona Ni
colai; tot 10 april, Michaël Borre-
mans; tot 17 april - Bemd Lohaus -
Orla Barry - André-Philippe Lemke,
performances, installaties en sculptu
ren.
Caermersklooster: tot 10 april - F3 fo
tografie van Filip Claus, Piet Goet-
hals en Carl Uytterhaegen.
MIAT: tot 24 april - Oeillet Flamand
- De verleiding van de oude roos.
Kunsthal Sint Pieters Abdij: tot 5
juni - El Fruto de la Fe, 16deeeuwse
Vlaamse kunst, met beeldhouwwer
ken en schilderijen en vooral belang
rijke religieuze kunst, uit La Palma.
Design Museum Gent: tot 19 juni -
Air World - design in de luchtvaart
BRUGGE
Campus S.F.X.: tot 31 maart - Verbor
gen, vergeten of verloren, foto's van
Kristel D'Huysser.
KNOKKE
Scharpoord, Lagunahal en diverse ga
lerijen: tot 29 mei - Internationaal Fo
tofestival Knokke-Heist met werk
van internationaal vermaarde gastfo-
tografen Peter Beard en Frans Lan-
ting,
Scharpoord Galerij en SEAS: tot 24
april - Imago: première van geselec
teerde werken van wedstrijd voor jon
ge West-Vlaamse kunstenaars.
Najib Amhali brengt Most Wanted.
Het is een reprise van zijn derde standup-programma. Bijna
twee uur lang maakt hij grappen over zijn vakantie in Ma
rokko, over de uitzwaaiclown voor kinderen van uitgeproce
deerde asielzoekers, de voordelen van pistoolbezit en een
soa-onderzoek. De voorstelling is uitverkocht!
Stadsschouwburg Middelburg, 20 uur
Operette
Het Poolse Grote Theater Lodz brengt Die Lustige Witwe op
de planken.
Henk Poort en Janny Zomer vertolken als gastsolisten de
hoofdrollen in deze klassiek-romantische uitvoering van de
operette van Franz Lehar. Een rijke weduwe is op zoek naar
een nieuwe man. Haar jeugdvriend is nog steeds verliefd op
haar.
Hij verzint de ene list na de andere om zijn rivalen te dwars
bomen.
•Stadsschouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
