Fazant is op de versiertoer
Maaao da' s
oek weh wah
Gebouwd voor generaties notarissen
Nieuwe raadkaart
dinsdag 22 maart 2005
Mannetjesfazant
foto Het Zeeuwse Landschap
Een rondje door de pol
der zit altijd vol verras
singen, gekleurd door het
jaargetijde. Zo ook nu. Tus
sen de nog kale takken van
de bomen zie je allerlei vo
gels. Ze zijn druk bezig met
de voorbereidingen voor het
komend seizoen, terwijl ze
zich vrolijk laten horen.
Aan een enkele struik of
boom, die tot de vroege
bloeiers behoort, ontwikke
len zich de eerste knoppen
of zelfs bloemen. Dat laat
ste is bijvoorbeeld het geval
bij de gele kornoelje. De
kleine gele bloemetjes ge
ven het prille voorjaarsland
schap een vrolijke kleur. Op
de nog kale akker zien we
ook een opvallend gekleur
de verschijning: het fazan
tenmannetje.
Het opvallendst aan het fa
zantenmannetje is zijn
kop. Rondom zijn ogen hangen
opvallend rode lellen. De kopve-
ren zijn blauwgroen en krijgen
extra aandacht door de metaal
achtige glans die er op rust.
Sommige exemplaren hebben
een witte halsring. Het lijf is ge
tooid in een wat roestbruin ge
kleurd verenkleed, met zwarte
vlekken. Wie ooit eens een fazan-
tenveer gevonden heeft, weet
dat er op het einde van iedere
veer zo'n vlek zit. Aan het einde
van het lichaam, dat zo'n negen
tig centimeter lang is, zit een
lange, gebaande staart.
Het fazantenvrouwtje daarente
gen is een vrij onopvallende ver
schijning. Ze heeft een egaal,
bruinig verenkleed. Met een
lengte van een kleine zestig cen
timeter is ze aanzienlijk kleiner.
Ook haar staart is niet zo lang
als die van het mannetje.
Met zijn imponerende verschij
ning kan een fazantenmannetje
een vrouwtje verleiden. En blijk
baar vinden de dames hem echt
prachtig, want het lukt hem om
er een heel harem op na te hou
den. Zijn versierpogingen begin
nen in deze tijd van het jaar. Tij
dens het rondje door de polder
ben je daar, met een beetje ge
luk, getuige van. Hij springt re
gelmatig op en neer, terwijl hij
luid met zijn veren klappert.
Z'n kraaiende roep
'kork-kok-kok' begeleidt dit ver-
siergedrag. Het vrouwtje rea
geert op de flirtpartij met een
'kia-kia' geluid.
Het vrouwtje maakt niet veel
werk van het nest. Meestal is
het een holletje in de grond.
Hierin worden tussen april en
juni acht tot twaalf eieren ge
legd. De gladde, glanzende eie
ren zijn olijfbruin, bruin of
De PZC sponsort Het
Zeeuwse Landschap. In
'Natuurlijk Zeeland' doen
medewerkers van deze
stichting verslag van wat
er speelt in de Zeeuwse na
tuurgebieden: onverwachte
vondsten en bijzondere ge
dragingen passeren weke
lijks de revue. En natuur
lijk ook de successen en
mislukkingen in het be
heer.
blauwgrijs van kleur en zo'n
vier tot vijf centimeter groot.
Soms ligt het nest in de begroei
ing langs bosranden of ander
struikgewas, soms zit het wat
verstopt in bijvoorbeeld wat
graspollen in het kale veld. Tij
dens het broeden komt de onop
vallende verschijning goed van
pas. Want vijanden, zoals
kraaiachtigen en reigers die het
op de eieren gemunt hebben, ko
men immers zeer algemeen
voor.
Na drie tot vier weken gebroed
te hebben, komen de kuikens uit
het ei. Moeder heeft het er dan
meteen druk mee, want de jon
gen kunnen meteen lopen. Na
dat moeder hen een kleine twee
weken verzorgd heeft, kunnen
ze al vliegen. Toch blijven het
moederskindjes, want tot het
volgende broedseizoen blijven
ze bij hun moeder. Dat sociale
gedrag zorgt voor een grotere
overlevingskans: ze zien hun vij
anden eerder aankomen. Om
zich te behoeden voor hun vijan
den op de grond, slaapt de fazan
tenfamilie vaak in bomen. En
dat verraadt de relatie met kip
pen. Kippen slapen immers ook
graag op een hogere plaats, in
het kippenhok op een stok. En
net als kippen zijn fazanten ech
te alleseters. Het gevarieerde me
nu van fazanten bestaat onder
meer uit insecten, wormen, za
den, planten, knoppen, bessen
en vruchten.
De naam fazant is een verzamel
naam voor een heleboel soorten
fazanten. Veel familieleden van
'onze' fazant, de Phasis colchi-
cus, zijn in de dierentuin te be
wonderen, zoals de goudfazant
en de zilverfazant. Fazanten ko
men van oorsprong niet in onze
polders voor. Vermoedelijk zijn
ze circa 500 tot 800 jaar na
Christus als siervogel vanuit
Transkaukasië ingevoerd. Pas
later, rond de negentiende
eeuw, is de Oost-Chinese fazant
ingevoerd voor de jacht. De man
netjes van deze exemplaren zijn
herkenbaar aan de witte hals
ring. Onze fazant in de polder is
waarschijnlijk een kruising van
deze twee soorten. Hierdoor is
ieder fazantenmannetje een ui
terlijk uniek exemplaar.
Carolien van de Kreeke-
Abrahamse
Carolien van de Kreeke is mede
werkster externe betrekkingen
bij Het Zeeuwse Landschap.
Kantalanka, eijtokka, kruke-
tier, mokkokè... Het blijft
een leuke bezigheid om 'amme-
koorewoorden' te ontcijferen en
regelmatig doen lijstjes met de
ze woorden de ronde op feestjes
en partijen.
Ruim twee jaar terug bracht ca-
barockgroep GRYSL een cd uit
met een nummer 'Bietnakke-
naaie', één van de uitdrukkin
gen die zelden in de lijstjes ont
breekt. De Lamaketta's, een
jonge band uit Terneuzen,
bracht vorig jaar een cd uit on
der dezelfde naam, maar anders
geschreven: Bietie akum aai.
Sindsdien is deze band aan een
regelrechte opmars bezig. Zan
ger en tekstschrijver van de La
maketta's is Maikel Harte. Hij
schrijft in het Terneuzens dia
lect.
De Lamaketta's hebben een lan
ge voorgeschiedenis van jeugd
vriendschappen, muzikale ont
wikkeling en ervaringen, en toe
val, dat misschien geen toeval
is. Een duidelijke mijlpaal in
het ontstaan is de zwangerschap
van de zus van Maikel Harte,
die een tweeling verwachtte. Re
den genoeg om er een lied aan te
wijden: 'M'n zuster krijgt een
tweeling'. De opname van het
lied in het Terneuzense Porgy
Bess bleef niet onopgemerkt en
onder druk van de luisteraars
werden meer nummers geschre
ven en volgden er optredens.
Eerst in 't Bierwinkeltje in Ter-
neuzen, later ook elders.
Een naam was gauw verzonnen.
In de Randstad studerende band
leden deden het bij hun huisge
noten vaak voorkomen dat ze
een vreemde taal spraken en rie
pen elkaar zinnen toe als damoe-
koekain (dat moet ik ook heb
ben), doedatanmaa (doe dat dan
maar) en lamaketta (laat maar
ik heb het al). Besloten werd de
band de naam Lamaketta's mee
te geven. De gelegenheidsforma
tie viel echter uiteen, maar
kwam na enkele jaren, dankzij
een verzoek om nog eens op te
treden bij de presentatie van
een boek, weer bij elkaar. Dat
betekende een nieuwe start en
een opmars die hen ook al over
de Schelde bracht.
Humor
Zeeuwse dialecten en humor
worden vaak met elkaar in ver
band gebracht en dat geldt in
elk geval voor de Lamaketta's.
Dat is duidelijk te maken door
naar hun teksten en muziek te
luisteren, maar ook hun website
www.lamakettas.nl ademt een
sfeer van humor van het droge
soort. Een eigen taalgebruik -
dialect is spreektaal, geen
schrijftaal - in combinatie met
fantasierijke berichten geven de
Lamaketta's een eigen gezicht.
De Lamaketta's, bestaande uit
Maikel Harte (zanger/tekst
schrijver), Donny Benjaminsz,
Jean-Paul Harreman, Toine Met
selaar, Friso van Wijck en Arno
Francke, is vast van plan door
te gaan. Met spanning wordt
door de groeiende schare fans al
uitgekeken naar een nieuwe cd.
Op de eerste cd staan vijf num
mers. Het titelnummer 'Bietie
akum aai' gaat uiteraard over
de angst voor de hond:
Dan hao je op visite en dan bel
je noh maor an
Of je oor 't audder ond die kom-
ter an
Deu de hang deu de keuk'n eer
ak is lekker zit
Dan benk a zeikenat, afgeleb-
berd, afgelikt
Pas op met dat gebakje dat lust
Nestor ook zo graag
Voodak er aan behin is ut daor-
om dak ut vraog
Biet-ie, biet-ie, biet- akumaai 3x
- Dat doet ie anders nooit hoor -
Dankzij de vette knipoog mogen
ze naar hartelust ook een niet
bepaald complimenteuze tekst
zingen over Jolanda:
Jolanda, Jolanda, akelig kra-
puul
Morhun zet ik je buut'n dan
aal'n ze ut grofvuul.
Kom je bie ons thuus, het is een
bende da je treft
In plek van nao de sherry, pakte
je is beter nao de dreft
Een leuke en typische tekst
heeft het lied 'Maaao, da's ok
weh wah':
Op woensdag nao de markt en
ik kom bie 't groentekraom
En kiek daor ain we Lena die
komt eroek net aon
AAAAA Lena o eist dur noe
toch mee
Zun we heen bakje koffie doen
tis zovee lank helee'n
Nee ik moe nao uus wan Adrie
zit wee mie z'n rugh
Nou een bakje, dan benk nohg
om vuufuur terug.
Maaao zit ie wee mee z'n ruhg
Maaao ja die is d'r wee deu he-
haon
Maaao die is een stoepe wiste le-
hhun
Maaao die kan nie meer op z'n
been'n staon.
Maaao da's oek weh wah.
Hun onbetwiste topper is 'Joe-
hoe', met het refrein:
Joehoe, die van mien past in die
vanjoe!
Je hoeft geen dialect te spreken
om te raden waar dat over gaat.
Engel Reinhoudt
De Lamaketta's treden zondag
27 maart op in de Groese Duin-
tjes in Groede (aanvang 22.00
uur) en zondag 10 april in
't Kerkje van Ellesdiek in Elle-
woutsdijk (aanvang 14.30 uur).
De naam van het imposante
huis op de raadkaart van
vorige week is ontleend aan die
van een ridderhofstede, die ei
gendom moet zijn geweest van
het geslacht Gistellis. Het slot
Gistellis wordt in 1499 in een
archiefstuk genoemd. De over
blijfselen van dit versterkte
huis zijn omstreeks 1840 ge
sloopt. Ook van de andere drie
middeleeuwse kastelen in Ka-
pelle - Maelstede, Bruëlis en
Poucques - is maar weinig meer
bewaard gebleven. De naam
Gistellis is teruggekeerd via het
huis aan de Biezelingsestraat te
Kapelle.
J. C. van Hartingsveldt uit Ka
pelle doet de geschiedenis uit de
doeken. „Dat was het kantoor
dat notaris C. A. Huvers in 1915
liet bouwen. Thans is het huis
nummer 9. Na hem hebben
steeds notarissen met de stand
plaats Kapelle daarin gewoond
en kantoor gehouden, zoals de
heer Valette (naar ik meen voor
dien in Maasland), notaris J. C.
Kram en tegenwoordig al meer
dan 25 jaar notaris J. Gmelich
Meijling, aanvankelijk alleen,
later geassocieerd met notaris
Sarneel en thans met mevrouw
Veneklaas."
Volgens hem zijn in de loop van
negentig jaar de aanbouwen
wat veranderd en zijn de luiken
helaas verdwenen. „Maar het
gebouw is nog steeds zeer goed
herkenbaar en volledig in be
drijf." Dat blijft wel zo, blijkt
uit de reactie van E. Veneklaas
Slots, sinds vorig jaar eigenares
se van het Huys Gistellis en van
af volgende maand opvolger
van notaris Gmelich Meijling.
„Het linkse gedeelte was tevens
in gebruik als notariskantoor.
Rond 1980 is dat afgebroken en
is achter de woning een nieuw
kantoor gebouwd. De serre aan
de rechterkant van de woning is
in dezelfde tijd afgebroken en
vervangen door een nieuwe."
J. J. de Kok-Huissoon uit Lewe-
dorp woonde tot haar twintig
ste jaar recht tegenover Gistel
lis. „Links op de foto is nog een
klein stukje te zien van garage
De Groene. Ik heb daar mijn eer
ste fiets gekocht. De garage is
nu naar Goes verplaatst. Mijn
vader vertelde dat huis Gistellis
een jachtslot was." Ook C. Nieu-
welink uit Terneuzen wijst op
de historische achtergrond.
J. H. Nieuwenhuijse uit Kapelle
schrijft dat haar man in het
pand veertig jaar als klerk werk
te.
P. Nieuwenhuize uit Biezelinge
noemt het garagebedrijf van
W. W. en later L. de Groene.
„De voorvaderen van de huidi
ge garage De Groene in Goes. In
Kapelle was het een dorpsgara
ge die auto's, fietsen en brom
mers verkocht, maar ook tracto
ren, en dergelijke repareerde."
A. Oele uit Kapelle denkt dat de
naam van het huis ontleend is
aan de ter plekke gelegen kwe
kerij Gistellis, 'waar het latere
zaadbedrijf D. J. van der Have
in Kapelle begonnen is'. Dat
moet dan eind negentiende
eeuw zijn geweest, aangezien
Van de Have in 1879 werd opge
richt.
Verkeerd
Naast flink wat goede oplossin
gen, waren er ook diverse ver
keerde. Genoemd zijn villa Eu
reka in Kapelle, het oude zieken
huis in Terneuzen en de villa
van Lensen in die plaats, het no
tarishuis Meijs in Oostburg, de
woning van veearts Steendijk
bij Sint-Maartensdijk, het huis
van Verlare in Nieuw- en Sint
Joosland en een deel van de bus
vestiging te Axel. Ook huize Po
mona, eveneens aan de Bieze
lingsestraat in Kapelle, kwam
enkele malen voor.
Rinus Antonisse
De waardebonnen gaan naar:
J. A. Nieuwenhuijzen-Huis-
soon, Yerseke, J. J. Coppoolse,
Heinkenszand en I. Slabbe-
koorn, Kapelle.
De nieuwe raadkaart uit de collectie van Hans
Lindenbergh is een moeilijke. Het is weer een bui
tenplaatsachtig huis. Het staat in een stukje Zee
land dat bij veel inwoners nauwelijks bekend is.
De vraag is: waar staat dit gebouw? Nadere bij
zonderheden, zoals over naam, ligging, bewoners
toen en nu, zijn welkom.
In verband met Pasen moeten de oplossingen al
uiterlijk vrijdag 25 maart binnen zijn bij:
Redactie PZC, postbus 31,4460 AA Goes; fax
0113-315669; e-mail redactie@pzc.nl.
Voor drie inzenders van een goede oplossing is
een waardebon beschikbaar.
Huls "Giste/les", Kapelle.
