PZC
Zó kom je nog eens Zeeland binnen
Aan de voet van de Brabantse Wal
wssrwoord
ÖMM3
Studenten maken plan voor
Vlissingse buitenhaven
NAAR BUITEN
ledactie bijlagen: 0113-315680
Yvvw.pzc.nl
:.mail:redactie@ pzc.nl
'ostbus 31,4460 AA Goes
Idvertentie-exploitatie:
Joord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
'eeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Jationaal: 020-4562500.
jinsdag 8 maart 2005
Stuift het stof
in maart
't is de boer
goud waard
D(vJO om
Enigszins verontschuldigend
zegt woordvoerder Emiel
Joosse van No Limits dat hun
plan wel op de toekomst is ge
richt. ..We willen Zeeland duide
lijk in beeld brengen door zo'n
bijzonder gebouw neer te zet
ten, dat al van ver te zien is. We
hebben ons helemaal kunnen uit
leven op een spraakmakend ont
werp."
Het plan bestaat uit een enorme
boogvormige stalen overspan
ning van vierhonderd meter,
waarvan de drie punten op de
verschillende kades in het ha
vengebied rusten. Noem het een
circa honderd meter hoge over
kapping. Door het gebouw is
een transportroute voorzien,
waardoor mensen (bijvoorbeeld
treinreizigers) zich naar de ver
schillende kanten van Vlissin-
gen kunnen begeven.
Voornaam onderdeel is de woon
functie. Binnen het gebouw be
vinden zich negen verdiepingen
met appartementen, gelegen in
een cirkel aan de buitenzijde.
Ze bieden dankzij de ronde
vorm van de Poort van Zeeland
een panoramisch uitzicht over
de Westerschelde en een groot
deel van Walcheren. Naast het
woongedeelte is gedacht aan
een openbaar gedeelte. Daarin
kunnen commerciële activitei
ten van verschillende aard een
plaats krijgen, zoals winkels en
horeca. Het gebouw is van grote
afstand zichtbaar en dit bete
kent dat de architectuur bijzon
der moet zijn.
De zes studenten van No Limits
tekenen erbij aan dat de ronde
vorm van dê*overspanning een
minder storend beeld voor de
omgeving oplevert dan een hoe
kig gebouw. Ze zien het al voor
zich: het nieuwe middelpunt
van Vlissingen, dat vanuit omlig
gende plaats als 'landmark'
wenkt. „Vlissingen krijgt door
dit gebouw een nieuwe impuls,
die de stad weer op de kaart
dient te zetten."
Open karakter
De studenten zijn niet over één
nacht ijs gegaan. Ze hebben
zich eerst gebogen over de
(on)mogelijkheden voor hoog
bouw in Zeeland. Die zal zich
vooral rond de Westerschelde en
in de stedelijke centra concentre
ren, stellen ze vast. Daardoor
wordt het kenmerkende open ka
rakter van de provincie niet aan
getast. Dus bijvoorbeeld de boor
den van de Oosterschelde vallen
af.
Bovendien bevinden de belang
rijkste werkgebieden zich nabij
het stedennetwerk Zeeland
(Goes, Middelburg, Terneuzen
en Vlissingen) en daar in de
buurt zorgen voor woonvoorzie
ningen geeft korte lijnen tussen
wonen en werken. De zes van
No Limits zijn optimistisch over
het ontwikkelen van nieuwe eco-
.'V;- - -
De Vlissingse buitenhaven als Poort van Zeeland.
illustraties No Limits
nomische activiteiten in de in
dustriegebieden, zoals een Wes
terschelde Container Terminal.
Mensen die daar werken, moe
ten ook wonen.
Om hun provinciebrede opvat
tingen over hoogbouw en toe
komst van de werkgelegenheid
concreet in beeld te brengen,
hebben de studenten zich ge
richt op het gebied rond de bui
tenhaven van Vlissingen, ervan
uitgaande dat de huidige activi
teiten verplaatst worden naar
Vlissingen-Oost. „Aan de rand
van Vlissingen krijgt men dan
een groot gebied, dat voor ver
schillende functies ingericht
kan worden." Pluspunt is dat
het gebied al goed ontsloten is
via de A58 en de spoorlijn, met
aan het eind het NS-station en
het fiets-voetveer op Breskens.
Nu is het vooral een doorreis-
plek. „Met ons ontwerp willen
we dit gebied omvormen van
doorreisgebied naar verblijfsge-
bied", aldus No Limits.
De Vlissingse buitenhaven als
Poort van Zeeland dus. Hoewel
ze zich ervan bewust zijn dat op
hun idee ongetwijfeld veel com
mentaar komt (in de geest van:
'dat krijg je er nooit door'), heb
ben de studenten bewust voor
een nieuw, baanbrekend ont
werp gekozen.
Spraakmakend
„We hebben er met veel plezier
aan gewerkt", vertelt Joosse.
„Wat ons betreft is het succes
vol afgerond. We hebben het
niet op de financiële haalbaar
heid doorgerekend, maar tech
nisch is het wel mogelijk om het
te bouwen. We hopen ermee te
bereiken dat de gemeente en ont
wikkelaars zeggen: dit is iets
spraakmakends. Met het huidi
ge Zeeland en z'n boerenschuur-
tjes kun je ook niet altijd door
gaan. In de steden moet je juist
andere dingen doen."
Het plan voor de Poort van Zee
land is in de eerste plaats be
dacht als een eindejaarsop-
dracht. Het is niet panklaar.
„Om het echt uit te voeren moet
er veel dieper naar gekeken wor
den", stelt Emiel Joosse. Hij
hoopt, met zijn mede-studenten
architectuur, dat het in elk ge
val inspiratie oplevert. „Onze
visie is dat zoiets wel degelijk
mogelijk is in Zeeland."
Rinus Antonisse
In café De Vriendschap zat
Bram Kwekkeboom te eten
met Willem Dingemanse. Ze
hadden het over het theater.
Verderop zat Coppoolse met
mevrouw Doppegieter. Waar
over zij spraken, was niet dui
delijk. Kwekkeboom vertelde
tussen twee happen dat zijn
voorouders al sinds de Middel
eeuwen in Zeeland woonden.
Dingemanse vond dat wat
lang.
De naam Kwekkeboom
klinkt wel Zeeuws, maar dat
zegt niet alles. Zeker: als je
bij boomkwekerij Koole recht
door gaat, kom je vanzelf bij
Kwekkeboom, maar dat
maakt de naam nog niet
Zeeuws. In Vlaanderen bij
voorbeeld valt geen Kwekke
boom te vinden en dat is een
veeg teken. De digitale atlas
tovert meer dan 120 Kwekke-
boom-families in Nederland
tevoorschijn. De Zeeuwse zit
ten vooral op Zuid-Beveland
en Walcheren. Laten we zeg
gen een stuk of dertig veertig.
De helft van de vaderlandse
Kwekkebomen leven echter -
gelukkig - in Twente.
De familienaam Kwekke
boom verwijst naar de volks
naam voor de rode kornoelje.
Die benaming vind je niet in
de Zeeuwse dialecten, voor
zover valt na te gaan. Op Wal
cheren is het gewoon een kor
noelje en in Zeeuws-Vlaande-
ren een vemoelje. Op de Beve-
landen schijnen ze er niks te
gen te zeggen.
Kwekkeboom verwijst eerder
naar het noorden en oosten
van het land, dan naar het zui
den. In het Twentse woorden
boek staat kwekiveboom voor
een lijsterbes, in het Fries be
staat er een kwitsebeam. Er
zijn verwante namen in het
Engels quickbeamen het
Duits quickenbaumook al
worden die kennelijk voor de
esp en lijsterbes gebruikt.
Kwik en kwek wijst hoe dan
ook op groei en levendigheid.
Terwijl Kwekkeboom zijn mo
bieltje begon te spelen, at Din
gemanse verder. Op dat mo
ment zag hij dat Trudy Murre
aan de leestafel had plaats ge
nomen. Ze had haar nieuwe
bril op.
Lo van Driel
m
Na een dam staan we plotse
ling oog-in-oog. Beiden
schrikken we. De blauwe reiger
misschien nog het meest. Op
twee meter afstand kijkt hij ver
schrikt op vanuit zijn schuilplek
in de sloot. Hij staat in de diepte
van die sloot en is blijkbaar te
verkleumd om op te vliegen. Of
is hij te verschrikt?
Ineengedoken kijkt hij met zijn
geelzwarte ogen de wandelaar
doordringend aan. Zijn snavel
gericht op de man die hem stoor
de. Als de wandelaar zachtjes
verder loopt, draait de kop van
de vogel mee met elke bewe
ging. De snavel blijft gericht.
Andere bewegingen maakt het
dier niet. Als de wandelaar na
veertig meter nog eens omkijkt,
staat de vogel daar nog steeds in
die diepe sloot, net boven het
waterpeil en is de snavel nog
steeds gericht.
Het is de ochtend na de koudste
nacht sinds jaren. Het is alsof de
lucht tintelt, alsof zelfs de lucht
breekbaar is. Het is stil in een
van de meest oostelijke Anna
polders van Zeeland, de An
ne-Maria Polder, in de bocht
van het Schelde-Rijnkanaal.
Niets beweegt. Nergens mense
lijke activiteiten, nergens actie
ve dieren.
In een treurwilg in de bocht van
de Sint Martincsweg, bij een gro
te veehouderij, klonteren vele
kauwen en enkele kraaien bij
een. Een kraai vindt het kenne
lijk tijd om op te vliegen. Na een
paar krachtige slagen, glijdt hij
weg in westelijke richting.
De weg voert langs een laag dijk
je. Net te hoog om overheen te
kijken. Aan de andere kant van
de weg ligt het vlakke polder
land: wit bestuifd. In de verte is
wat beweging. Een haas. Lang
zaam hopt het dier over het
land. Zijn schutkleur helpt hem
niet, nu het land zo wit is.
Voorbij de laatste boerderij is
de weg niet meer geveegd. Van
af hier is alles wit. Op de weg
zijn de sporen van de hazen
goed te zien. Ook zij gebruiken
massaal deze polderweg, zo
blijkt uit de vele pootafdruk-
ken.
Iets verderop wordt de dijk aan
de rechterkant hoger, neemt een
volwassen proportie aan. Ooit
beschermde deze dijk het achter
liggende land tegen het water
van de Westerschelde. De Mu-
raltmuurtjes boven op het dijk-
lichaam herinneren aan die tijd.
Ook aan de andere kant van de
dijk is het zeer rustig. Geen en
kele boot op het kanaal. Alleen
in de verte, op de ringweg rond
om het enorme complex van che-
miegigant Basf, rijdt verkeer.
Een patrijs vliegt op zeer korte
afstand luid kakelend op. Het
dier hield zich verborgen in het
gras langs de voet van de dijk en
vliegt nu laag over het land weg,
op zoek naar een nieuwe schuil
plek. Hoog in de lucht vliegt een
buizerd. Of is het de iets grotere
neef, de ruigpootbuizerd. De ver
rekijker geeft geen absolute ze
kerheid. Waarschijnlijk een ruig-
poot. Wat een mooi zicht om het
dier zo te zien zweven.
Een serie afwijkende prenten
trekt de aandacht. Een vos, zo
blijkt uit de veldgids. Reintje
zelf laat zich niet zien. Maar
zijn pootafdruk in de sneeuw is
veelzeggend. Hij is hier.
De wind heeft hier en daar
sneeuwformaties gevormd. Het
lijkt wel of die sneeuw daar net
iets anders aanvoelt dan de
sneeuw die elders is gevallen.
Verandert de structuur van
sneeuw onder invloed van de
wind? Misschien wel. Waarom
zouden eskimo's anders vijftien
verschillende woorden hebben
om sneeuw aan te duiden. Zij
zijn de experts. Zij hebben al
leen al vijf woorden om verschil
lende types sneeuwval te om
schrijven, vijf om sneeuw op de
grond te benoemen, drie woor
den voor sneeuwformaties en
twee meteorologische termen
voor sneeuwstorm.
De route voert via een stukje
kasseienstrook (Ossendrechtse-
weg) naar een naamloze en on
verharde polderweg, een weg
die precies op de grens van
Noord-Brabant en Zeeland ligt.
Ondergronds is het hier druk.
Hier ligt de buisleidingstraat
Zuidwest-Nederland begraven
en worden allerlei vloeistoffen
en gassen vervoerd van en naar
de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzo
ne. Iets verderop ligt boven
gronds de Zoomweg-Zuid. Sa
men met de A58, het Schel
de-Rijnkanaal en de toekomsti
ge spoorlijn naar Antwerpen
ligt hier een enorme concentra
tie van infrastructurele werken.
Al de voorzieningen werken als
een magneet op belangenorgani
saties van werkgevers. Die kij
ken al vele jaren met een verlek
kerd oog naar dit open polder
landschap aan de voet van de
Brabantse Wal. Twee plannen
voor de aanleg van grootschali
ge industrieterreinen zijn tot nu
toe niet doorgegaan. Het is ech
ter een kwestie van tijd voor ont
wikkelaars of anderen een der
de poging in gang zetten.
Al mijmerend over verschillen
de soorten sneeuw en indus
triële bedreigingen van dit
fraaie polderlandschap nadert
het eindpunt van de wandeling
snel. Het is drukker op het land.
Meer hazen laten zich zien, een
aantal grauwe ganzen is neerge
streken en een valkje is, boven
het besneeuwde landschap, op
zoek naar prooidieren.
Emile Calon
De route rondom de Anna-Ma-
ria Polder is circa zes kilometer
lang.
Het gebouw dat de studenten
van de Hogeschool Zeeland be
dachten, is een enorme boogvor
mige overspanning waarvan de
drie punten op de verschillende
kades in het havengebied rus
ten.
foto Lex de Meester
Het lijkt een beetje
luchtfietsen, maar het
ontwerp voor de Poort van
Zeeland is wel degelijk se
rieus bedoeld. Het plan om
vat een groots, zeer opval
lend bouwwerk nabij het
sluizencomplex van Vlissin
gen. De naam van de groep
studenten architectuur aan
de Hogeschool Zeeland die
het ontwerp maakten, geeft
hun aspiraties goed weer:
No Limits. Weg met de ge
ijkte bouwplannen-aan-
het-water. Doe eens iets ge
durfds.
