Warme bakkers zitten in de knel
Krachtige abstracten
van Van der Wijst
■Bspnr
MpDfcm
KSG heeft nog
geen order voor
bouw transportschip
Geen fontein in Terneuzen
Polikliniek lymfoedeem geopend
Herinrichtingsplan IJzendijke
OPGELICHT
Minder klanten
Sfeer en tijd verschuiven
SUBSIDIEREGELING REFERENDUM
kunst
Atelier Apner
toegevoegd aan
Kunstroute
Sandra Roelofs
twee keer in
Porgy Bess
!)neert Dishoek
ie Mosquitoes
zaterdag 5 maart 2005 z!5
TERNEUZEN - Het plan om een fontein te plaatsen op
het pleintje bij het ABC-complex in Terneuzen is van de
baan. Gemeentelijk woordvoerster Yvonne Wanders zegt
dat naar aanleiding van verwarring die daarover is ont
staan. Bakker Bart, die een vergunning heeft voor een ter
ras met vijf tafels en vijftien stoelen, had begrepen dat de
fontein er wel zou komen. In dat geval was hij in de pro
blemen gekomen met zijn terras. Raadslid Cees Freekè
(LCF) kaartte deze week de kwestie aan via schriftelijke
vragen aan burgemeester en wethouders. Dit om het fon
teinplan van tafel te krijgen. „Er is al een week of drie ge
leden besloten van de fontein af te zien", zegt Yvonne
Wanders. „Er moet nu een nieuw plan gemaakt worden
voor de invulling van het pleintje. Maar de gemeente wil
dat doen in samenspraak met de ondernemers."
OOSTBURG - In het Antonius ziekenhuis in Oostburg is
een polikliniek lymfoedeem geopend. Lymfoedeem is een
ophoping van van eiwitten en vocht in het lichaamsweef
sel. Het gevolg is dat het evenwicht tussen aan- en afvoer
van lymfevocht verstoord wordt. Lymfoedeem komt
meestal in de armen voor, maar kan ook in de benen voor
komen. „In de volksmond wordt meestal gesproken over
een dikke arm", zegt chirurg K. Ongena, die deel uit
maakt van het team specialisten dat bij de poli betrokken
is. „Meestal ontstaat lymfoedeem bij vrouwen die een bor-
stamputatie hebben ondergaan en waarbij de lymfeklie
ren bij de oksels zijn weggenomen." De klachten die kun
nen ontstaan zijn zwelling, vermoeidheid en zwaar ge
voel, pijn, beperkingen in de bewegingen, huidafwijkin
gen en infecties. Omdat de gevolgen van lymfoedeem te
maken hebben verschillende disciplines, werken verschil
lende specialisten samen op het spreekuur. „Op die ma
nier willen we de onderlinge communicatielijnen kort
houden", zegt Ongena. „Daardoor kunnen we de patiënt
sneller en doelmatiger helpen." De specialisten stellen ge
zamenlijk een behandelplan op. De patiënt wordt dan ver
volgens eens per maand terug op het spreekuur verwacht.
Volgens Ongena zijn er in Zeeuws-Vlaanderen redelijk
wat mensen die last hebben van lymfoedeem. „Op het
spreekuur hebben we gemiddeld toch zo'n zes patiënten."
IJZENDIJKE - De gemeente Sluis houdt maandag een in
formatieavond over het herinrichtingsplan voor de woon
wijk ten noordwesten van de protestantse kerk in IJzen
dijke. In recreatie- en partycentrum De Mauritshof wordt
vanaf 19.30 uur stilgestaan bij de parkeerproblematiek in
de Rosemarijnstraat en Ravelijnstraat. De bewoners van
deze straten klagen al jaren over parkeeroverlast. Vanwe
ge het ontbreken van trottoirs wordt er volgens hen te
dicht langs de woningen geparkeerd. De gemeente heeft
een onderzoek ingesteld naar het parkeergedrag van be
woners in de hele wijk. Eventuele verkeersmaatregelen
zullen gevolgen hebben voor de beschikbare ruimte in an
dere straten van de wijk, zoals de Boulevard, het Bol
werk, Kerkstraat, het Doel Bastion, Prinsessenstraat,
Noordstraat, Blindehoek, Karnemelkstraat, Slachthuis
straat en Gouvemeurstaat. In het onderzoek zijn ook de
knelpunten belicht die de doorstroming van het verkeer
belemmeren. Daarbij is met name aandacht besteed aan
de grotere voertuigen, zoals brandweerauto's, vuilniswa
gens, kolkenzuigers en strooiwagens.
door Raymond de Frel
0, o, o, wat ruikt dat toch weer lek
ker! Doorlopen of toegeven? Nee,
toch maar verder gaan. Want even ver
derop, bij de supermarkt, is het brood
een stuk goedkoper. En de warme bak
ker? Die kijkt vanachter zijn vitrine
moedeloos naar buiten. Hopend dat
een volgende passant wel zwicht voor
de geur van vers brood en luxe koe
ken.
Vorig jaar daalde het aantal huishou
dens dat dagelijks de kassa van de
warme bakker laat rinkelen tot 3,7
miljoen, concludeerde marktonderzoe
ker GfK. Ongeveer honderdduizend
gezinnen stapten in 2004 over naar
het brood van de supermarkten. Waar-
om? Eenvoudig antwoord, zo blijkt uit
i een testje in het Terneuzense winkel
centrum Zuidpolder. Daar bieden Al-
bert Heijn, C1000 en warme bakker
Van de Velde broodwaren aan.
Grootgrutter Albert Heijn slijt zes wit-
te bolletjes voor 95 eurocent, C1000
doet het voor 0,79 eurocent en Van de
Velde is met 1,80 euro veruit de duur
ste. „Waarom je toch bij ons moet ko
pen? Het is hier verser, bij de super
markten worden sommige producten
kant en klaar afgeleverd, andere din
gen bakken ze alleen maar af", vertelt
Aukje van de Velde.
„Wij hebben betere tijden gehad, wij
hebben de recessie echt wel gevoeld.
Maar het is hier anders dan in de gro
tere steden. Daar hebben de bakkers
het misschien een stuk moeilijker dan
hier. Wellicht dat het dorpse gevoel in
het voordeel is van de ambachtelijke
bakker. Sterker nog, wij denken er
over om bij onze bakkerij aan de Zuid-
landstraat ook weer een winkel te ope
nen. Overigens pakt een prijsvergelij
king niet altijd nadelig voor ons uit.
De muesli ontbijtkoek kost bij ons
2,25 euro, bij Albert Heijn betaal je
Peter van Strien denkt dat vernieuwing in de bakkersbranche absolute noodzaak is. foto Camile Schelstraete
2,50 euro." Een vaste klant geeft aan
dat het haar worst zal wezen hoe
groot de prijsverschillen tussen de su
permarkt en warme bakker zijn. „Als
je een brood van de bakker uit de ver
pakking haalt, ruikt dat veel lekker
der dan een brood van de supeimarkt.
Daar heb ik graag wat meer geld voor
over."
Stabilisatie
Het Nederlands Bakkerij Centrum
constateert dat na een decennialange
daling van het aantal warme bakkers
nu sprake is van stabilisatie. Deed Ne
derland het in 1960 nog met 10.139
broodmakers, twee jaar geleden bleef
de teller op 2500 steken.
Bart van Elsland, oprichter van de lan
delijke keten Bakker Bart, liet zich in
het vakblad Bakkerswereld uiterst kri
tisch uit over de hedendaagse bakker.
Hij noemde de broodsector een dooie,,
boel. Waar Nederland ooit toonaange
vend was op het gebied van brood, is
het nu een initiatiefloze branche, zo
mopperde Van Elsland.
De Nederlandse Brood- en Banketbak
kers Ondernemers Vereniging (NBOV)
probeert daar wat aan te doen. Zij
maakte deze week op de Bakkenj Da
gen in Den Bosch - de vakbeurs voor
bakkers - reclame voor het project Ru
moer op de winkelvloer. Achterliggen
de gedachte: het prikkelen van klan
ten door hen te laten zien hoe de war
me bakker werkt. Geef ze bij wijze
van spreken een kijkje in de keuken,
laat ze proeven wat ze kunnen kopen.
Eeri bezoekje aan de bakker moet een
belevenis zijn.
Of zoals Klaes Hoekstra uit Bedum,
Nederlands beste bakker in 2004, het
in een landelijk dagblad zei: het moet
een baktheater zijn.
Van de Velde heeft daar geen ruimte
voor.
Toch probeerde de bakkersfamilie
eind jaren negentig ook een vernieu
wing toe te passen met een broodauto
maat, waaruit na sluitingstijd brood
en hartige broodjes konden worden
'getrokken'. „Maar vernieuwing bete
kende in dit geval ook vernieling. Elke
week was dat ding weer kapot, bewa
kingscamera's ten spijt. Stopte er
weer een auto, kwam er een man met
een koevoet uit om de boel kapot te
slaan en vervolgens alles mee te ne
men. Na twee jaar zijn we er daarom
maar mee gestopt. Onbegrijpelijk dat
dit moest, want in België zie je haast
op elke hoek van de straat een brood
automaat."
Van de Velde is met 25 jaar ervaring
een broodbegrip in Terneuzen. Peter
van Strien is dat ook. Jarenlang werk
te hij in een familiebedrijf, maar sinds
drie maanden runt hij zelfstandig Pan
e Terre in de Terneuzense binnenstad.
Een rondje door de zaak doet de vraag
rijzen of zijn winkel eigenlijk wel een
bakkerszaak is. Olijven, frisdrank, kof
fie, aparte versnaperingen, Pan e Ter-
re is meer dan brood alleen. „Toch
zijn wij een bakkerswinkel. Veel men
sen zien brood alleen maar als een dra
ger van beleg, maar wij verkopen hon
derd procent natuurlijk brood. Dat be
hoeft geen beleg. De bakkers verliezen
terrein ten opzichte van de supermark
ten, dus moet je je onderscheiden. Bo
vendien zijn mensen in de loop der ja
ren anders gaan eten: later op de
avond, meer tussendoor, etcetera. Bak
kers hebben heus bestaansrecht, maar
een ondernemer moet goed weten
waarom hij bestaat. De gedachte 'ik
bak vers brood en daar moeten we het
mee doen' is niet genoeg. De heden
daagse bakker moet zich richten op
nieuwe kansen. Durf volledig te veran
deren, laat de klanten zien hoe en wat
je maakt. Kom in beweging."
Waar het gros van de bakkers hun
klanten op weg helpt met de gewenste
producten, is er bij Pan e Terre ook
een zelfbedieningssysteem. Van
Strien: „Daarnaast reiken wij de klan
ten ideeën aan wat ze allemaal met
brood kunnen doen."
Van Strien moet in de Terneuzense
binnenstad concurreren met Bakker
Bart en bakkerij Smalheer. Alledrie
winkels die zich in de voorbije ander
half jaar in de Terneuzense binnen
stad hebben gevestigd. „Wat dat be
treft gaat die ontwikkeling tegen alle
landelijke cijfers in. Hier komen er al
leen maar bakkers bij", vertelt Pa
trick van der Hoef van Bakker Bart.
Van der Hoef wil eerst het misver
stand uit de weg helpen dat Bakker
Bart een 'koude bakker' is. „Wij krij
gen het deeg diepgevroren aangele
verd, maar de rest doen we allemaal
zelf. Dat biedt de mogelijkheid om
overdag in te spelen op de wensen van
de klanten. Een ambachtelijke bakker
bakt 's nachts. Als het overdag flink re
gent, blijft hij met een overschot zit
ten. De mensen gaan dan namelijk
niet de straat op. Wij kunnen dan een
deel laten staan tot de volgende dag.
Dat is de kracht van Bakker Bart.
Maar alles gaat hier dus wel vanuit de
eigen oven rechtstreeks de winkel in",
aldus Van der Hoef.
Hij denkt dat daarom Bakker Bart de
negatieve tendens ontspringt. „Jaar
lijks komen er in Nederland zelfs
twaalf vestigingen van Bakker Bart
bij. De supermarkten winnen terrein
van de kleine bakkers, maar wij gaan
daar niet in mee. Puur omdat bij ons
de oven opengaat en het brood meteen
in de winkel ligt."
Bomen en waterpartijen spelen een belangrijke rol in het werk van
Karin Boers. foto Marijke Folkertsma
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Bo
men en rivieren blijken belang
rijke inspiratiebronnen voor
Karin Boers. Daarnaast spelen
tijd en licht een even grote rol in
haar werk. Haar expositie van
schilderijen die tot en met zater
dag 2 april te zien is bij galerie
atelier Jan Eikenaar in
Burgh-Haamstede. benadrukt
haar talent voor het weergeven
van sferen.
Kenmerkend voor haar werk is
een vierluik met als titel 'In het
verstrijken van de tijd'. Boers vi
sualiseert hierin haar impressie
van een landschap met bomen
en waterpartijen in wisselende
dagdelen en seizoenen. Met ver
schuiving van haar subtiele
kleurcontrasten creëert ze sfeer
wisselingen.
De kunstenares werkt bij voor
keur met twee-, drie- en vierlui
ken. Daarmee schept zij in haar
boom- en waterrijke landschap
pen voortdurend beweging door
invloed van de immer voortgaan
de tijd. Ook bieden die meerlui-
ken haar de kans eenzelfde loca
tie vanuit verschillende oogpun
ten weer te geven.
Zo geven haar schilderijen on
der de titel 'Weg met bomen'
een impressie van een wande
ling door een dichtbegroeide
laan met een doorkijkje in de
verte, terwijl de wandelaar de
bomen dicht op de stam lijkt te
bekijken op de twee flankeren
de schilderijen. Boers biedt daar
mee tevens een indruk van de
werking van perspectief.
Mystieke sfeer
Datzelfde effect is te zien bij
een tweeluik van populieren.
Ook hier schildert ze bomen van
dichtbij, maar ook vanuit een
verder afgelegen kijkpunt. Ver
gelijkbare verschuivingen zijn
te zien op haar vier verschillen
de bosranden. Met de ene laat
Boers de beschouwer in een zon
nige nazomermiddag vertoeven
met intense kleuren in geel en
groen, op de ander lijkt de kou
het landschap in zijn greep te
hebben en op de volgende heerst
de mystieke sfeer tijdens een
maanovergoten nacht.
Haar liefde voor het rivieren
landschap komt duidelijk tot ui
ting bij deze tentoonstelling. Zo
weet zij met haar impressie van
de uiterwaarden met warme
paarstinten de kenmerken van
deze omgeving te verbeelden.
Met variaties in vorm, kleuren,
composities en stemming toont
Boers haar landschappen zoals
de willekeurige passant ze zal er
varen. Anderzijds weet zij ook
de weelderige natuur die kan
overrompelen, weer te geven.
Boers schildert olieverf op lin
nen en doet dat vaak in dikke la
gen en met diepe kleuren.
Deze tentoonstelling bij galerie
atelier Jan Eikenaar is tot en
met zaterdag 2 april te zien van
woensdag tot en met zaterdag
tussen 13.00 en 17.00 uur en
op afspraak, telefoon:
0111-654544.
door Jeffrey Kutterink
VLISSINGEN - De Koninklij
ke Schelde Groep (KSG) en
de Portugese overheid heb
ben nog geen definitief con
tract gesloten voor de bouw
van een transportschip.
Dat zegt directeur R. Berk-
vens van de Koninklijke
Schelde Groep. Hij reageert
op een bericht van het gezag
hebbende Amerikaanse mari
ne-adviesbureau AMI. Die
meldde dat de KSG bouw
plannen voor het amfibisch
transportschip 'Rotterdam' in
een geheime transactie heeft
verkocht aan Portugal. Op 16
februari zou een contract zijn
getekend met het Portugese
ministerie van Defensie. Dat
was drie dagen voor de parle
mentsverkiezingen en om die
reden zou de overeenkomst in
het geheim zijn gesloten.
Berkvens stelt dat er hele
maal geen sprake is van een
contract. „Portugal is er al ja
ren mee bezig. En net zo lang
zijn we al in gesprek. Maar er
is nog geen definitief besluit
gevallen."
Overeenkomst
Volgens hem wil de Portugese
marine het schip graag ko
pen, maar heeft de Portugese
politiek daar nog geen besluit
over genomen. „Dat er in het
geheim een overeenkomst is
gesloten is pertinent onjuist.
De gesprekken zijn de oriënte
rende fase weliswaar voorbij.
Maar er is niets getekend en
er is dus ook geen sprake van
een order voor de KSG. Als er
al sprake van zou zijn, wordt
het schip in Portugal ge
bouwd. De Koninklijke Schel
de Groep zal dan mogelijk
deelopdrachten krijgen. Denk
aan het ontwerp en enginee
ring."
Het transportschip is volgens
Berkvens vergelijkbaar met
het eerder door de KSG ge
bouwde transportschip Rot
terdam, maar is niet precies
hetzelfde. „Het zal sowieso
iets kleiner zijn. Het lijkt
meer op de schepen die voor
Groot Bnttannië zijn ge
bouwd." De Britse marine te
kende in december 2000 de
contracten voor de aankoop
van twee amfibische trans
portschepen. die zijn ontwor
pen door de KSG en Swan
Hunter in Newcastle. Swan
Hunter heeft de schepen ge
bouwd; de Schelde was ver
antwoordelijk voor het detail- J
ontwerp en de engineering.
Toenmalig directeur scheeps-
nieuwbouw W. Laros zei des-
tijds al dat de onderhandelin
gen met de Portugese marine
ver waren gevorderd.
De Koninklijke Schelde
Groep onderhoudt nog steeds
contacten met de Portugese
marine en de werf ENVC,
maar niet met de politiek, al
dus Berkvens.
Advertentie
De Referendumcommissie heeft 1 miljoen euro subsidie te verdelen. Dit geld is bedoeld voor initiatieven die een bijdrage
leveren aan het publieke debat over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa.
Voor wie?
Voorstanders en tegenstanders van het Verdrag kunnen subsidie aanvragen. Ook voor neutrale voorlichting of debat is
geld beschikbaar. Aanvragen moeten uiterlijk 15 maart 2005 vóór 12.00 uur bij de Referendumcommissie binnen zijn.
Meer informatie?
De subsidieregeling, de toelichting en het aanvraagformulier zijn te vinden op www.referendumcommissie.nl
(ook te bereiken via www.referendumeuropesegrondwet.nl). Informatie is ook schriftelijk aan te vragen bij:
Referendumcommissie, Postbus 20011, 2500 EA Den Haag.
Of per e-mail: postbus@referendumcommissie.nl, DCCCDCMni T\4
o.v.v. subsidieregeling. Telefonische informatie: 070 - 426 81 00 JpEfT RtrtKclN LJU/Vl
(op werkdagen van 9.00 uur tot 17.30 uur). JHMnH
www.referendumcommissie.nl
MIDDELBURG - Het atelier
kan Joke Apner is toegevoegd
aan de maandelijke Kunst-
Cultuurroute Middelburg, die
morgen van 13.00 tot 17.00 uur
wordt gehouden.
Apner is grafisch vormgever,
die sinds 1998 ook schildert. Zij
inaakt, met acryl op linnen, nihi-
listisch-impressionistische beel
den van Zeeland, gezien door
een vensterraam. Haar atelier is
aandeLoskade 41.
Het aantal locaties van de
Kunst- Cultuurroute be
draagt nu 32. Bijzondere aan
dacht deze maand is er voor de
entoonstelling van het werk
'an Eric Roest, de Zeeuwse
childer die vorig jaar onver-
racht overleed.
ÏRNEUZEN - Er komt een
weede bijeenkomst in Porgy
kss in Terneuzen met Sandra
toelofs, de uit Terneuzen afkom-
presidentsvrouw van Geor
gië.
>e organiserende stichting Pro
letheus heeft dat gisteren beslo-
en vanwege de grote belangstel-
ing
Pe eerste bijeenkomst, donder
dag 10 maart om 20.15 uur, was
d uitverkocht.
n overleg met Roelofs is beslo
ten ook 's middags, om 16.00
lur- een sessie te houden. Kaar-
en zijn verkrijgbaar bij boek
handel Van de Sande.
jOelofs is, in het kader van de
keken week, volgende week op
teerdere plaatsen in de provin
ce ter gelegenheid van haar zo-
just verschenen boek De first la-
'H van Georgië.
kekenweek, pagina W23
1 Misja is ook mijn president
HOEK - The Mosquitoes ge
morgen om 15.00 uur een
•ert in café Duinlust in Dis
repertoire van de band is di-
In Dishoek is saxofonist
pün Schieman gastmuzi-
door Rolf Bosboom
KATS - Galerie Kats heeft het
nieuwe expositiejaar geopend
met een solotentoonstelling van
Machteld van der Wijst. Zij laat
abstracten zien waarbij ze niet
alleen werkt op paneel, maar
ook op metaal.
Van der Wijst (1974), afkomstig
uit Westkapelle, heeft in korte
tijd een aardige naam weten op
te bouwen. In 2001 exposeerde
ze voor het eerst in een café in
Vlissingen. Vorig jaar was zij
een van de weinige jonge Zeeuw
se kunstenaars van wie werk
aan de provinciale kunstcollec
tie werd toegevoegd, op advies
van een commissie van deskun
digen.
Momenteel is, behalve in Kats,
ook werk van haar te zien in
kunstwerkplaats KipVis in Sint
Laurens. Daar loopt haar pro
ject Interview in beeld. Daar
voor stelde ze een aantal colle
ga-kunstenaars acht wagen, die
daar antwoord op gaven in de
vorm van een kunstuiting.
In Galerie Kats toont Van dei-
Wijst schilderijen van de afgelo
pen jaren, vanaf 2002. Het is een
periode waarin ze zich volledig
richt op het abstracte. Ze maakt
vaak witte ondergronden waar
op ze vlakken aanbrengt: veelal
vierkanten en rechthoeken, in di
verse varianten en in een stijl
die doet denken aan Mark Roth-
ko. De kleuren zijn vaak fel, le
vend en hard soms. Ze zijn tref
zeker en zichtbaar met bezieling
geschilderd en krijgen diepte
door de andere lagen en kleuren
die erdoorheen schemeren. Dat
maakt de abstracten krachtig en
expressief en zorgt ervoor dat ze
tot de verbeelding van de toe
schouwer spreken. Opvallend is
ook de serie met zwarte andreas
kruisen op witte vlakken.
Extra's
Van der Wijst werkt niet alleen
met olieverf op paneel, maar
ook op metalen, wat het werk
net wat extra's geeft. In Kats is
onder meer een achtdelige serie
vierkanten te zien die zijn aange
bracht op aluminium. Daar
naast zijn er enkele werken met
roestvrij staal als ondergrond,
voorzien van strakke vlakken
maar soms ook van diffusere pa
tronen, die veel van het metaal
zichtbaar laten.
Expositie: Machteld van der Wijst,
t/m 20 maart in Galerie Kats,
Dorpsstraat 16. Geopend: vr. t/m
zo., 13-17 uur.
Schilderij van Machteld van der Wijst op roestvrij staal, 2003. foto Willem Mieras
