Nederland heeft het laten afweten
Stevige muziek in Kalashnikov
Buijs eist
laai over
klare
mossels
s
Zorg om afhandeling
schadeclaims van
asbestslachtoffers
Choral Evensong in Dreischor
13
Zeeuwse arts behandelde tsunamipatiënten op Sumatra
kunst
eugd komt met
deeën voor
tuidzande
nfWW.AUTOSTURM.NL
Oosterschelde verandert snel
Van Gelder kan De Kok vervangen
Mini-onderneming HZ innovatief
Veel gebreken bij controle
Bescherming
weidevogels
maandag 28 februari 2005
door Selma Osman
MIDDELBURG - Dat het op
Sumatra primair om de gods
dienst draait, daarna om de po
litiek en pas dan om de men
sen, wist plastisch chirurg J.M.
Vaandrager (62) uit Middel
burg al lang. Ook na de tsuna
mi is dat zo, luidt zijn conclusie
na een verblijf van drie weken
op het zwaar getroffen Indone
sische eiland.
De Zeeuwse arts zat in het
tweede medisch team uit Neder
land dat tsunamislachtoffers
opereerde in Medan. Afgelopen
maandag kwam hij terug. De
politieke en religieuze gevoelig
heden maakten het de arts
moeilijk om de patiënten op de
meest ideale plek, een revalida-
tiekliniek in Siantar. te behan
delen. „Moslims mochten niet
naar een christelijk ziekenhuis.
Toen ze er eenmaal toch lagen
werden ze door de islamitische
volksraad teruggehaald."
Laster
Ook was er sprake van pure las
ter, vertelt hij. „In de krant
stond dat moslims die door
christelijke artsen werden be
handeld tijdens de narcose wer
den gedoopt. Dat maakte men
sen bang. Die emoties en religie
zijn zo belangrijk dat ze bij wij
ze van spreken liever dood zijn
dan door een christelijke arts
behandeld te worden."
In de kliniek van de Stichting
Harapan Jaya in Siantar ope
reert Vaandrager al vijftien
jaar. De Zeeuwse arts is inmid
dels gepensioneerd. De laatste
zeven jaar werkte hij in het
Erasmus Medisch Centrum in
Rotterdam, daarvoor in de drie
Zeeuwse ziekenhuizen. Hij
vliegt elk jaar naar Sumatra
om er jonge mensen met ver
waarloosde brandwonden en
lipspleten te opereren. De reva-
lidatiekliniek van zuster Jean-
nette van Paassen verricht
goed werk, vindt hij. Mensen
worden er niet alleen geope
reerd, ze krijgen ook een pro
Chirurg J. Vaandrager heeft drie weken lang op Sumatra slachtoffers van de tsunami behandeld: „Ze hebben allemaal wel iemand ver
loren." foto Ruben Oreel
these, fysiotherapie en huisves
ting en scholing. „Gehandicap
te kinderen opereren en meteen
terugsturen naar de kampong
heeft geen zin. Dat overleven
ze niet."
Doodgevaarlijk
De afgelopen weken pendelde
hij noodgedwongen tussen
Siantar en het 120 kilometer
verderop gelegen Medan. „Een
rit van een paar uur over een
doodgevaarlijke weg." Het
rampgebied ligt nog zo'n vijf
honderd kilometer verder. Pa
tiënten werden per helikopter
overgevlogen.
Vaandrager heeft in drie weken
tijd 21 mensen op de operatieta
fel gehad. Het Nederlandse
team behandelde in totaal 48
tsunamislachtoffers. De mees
ten hadden arm- en beenbreu
ken in combinatie met kneuzin
gen waardoor de huid kapot
Was gegaan. Ook zaten er pa
tiënten met brandwonden tus
sen. Zij waren in de chaos het
slachtoffer geworden van explo
sies. Hij laat een foto zien van
'zijn bekendste patiënt', de ze
ventienjarige Sofian. De Indo
nesiër had een week op een vlot
van palmbomen en takken
rondgedreven. Hij hield zich
zelf in leven met kokosnoten.
„Een ongelofelijk verhaal",
vindt Vaandrager. „Ik krijg
thuis niet eens zo'n kokosnoot
open." Sofian komt er wel weer
bovenop. „Maar hij was bijna
dood geweest en erg in de war.
Nog steeds kan hij niet praten
over wat hem is overkomen."
Dramatisch noemt de chirurg
de achtergronden van de patiën
ten in het ziekenhuis. „Ze heb
ben allemaal wel iemand verlo
ren. Een man die zijn vrouw en
kinderen kwijt is, een vrouw
zonder man, kinderen zonder
ouders."
Vaandrager zoekt naar een foto
van Samosir. „Deze man", zegt
hij, „zat met zijn zoon in een
bootje dat omsloeg. Hij kwam
bij in een christelijke kerk die
door Nederlanders was ge
bouwd. Zijn inmiddels overle
den vader had er nog aan mee
geholpen. In het ziekenhuis
werd hij door Nederlandse art
sen geopereerd. Samosir, die
van christen tot moslim was be
keerd, zag het als een teken dat
zijn vader als christen op hem
lette."
In de aantallen slachtoffers
heeft de hele wereld zich ver
gist, stelt de Middelburger. „De
meeste mensen waren dood. Er
kwamen minder ongevalspa
tiënten. Je kunt het vergelijken
met de watersnoodramp hier,
toen er ook vooral mensen ver
dronken zijn. Het ziekenhuis
lag toen ook niet in een klap
vol slachtoffers."
Lovende woorden heeft hij
voor de Singaporezen en de De
nen, die op het eiland goed
werk hebben verricht. Neder
land liet zich volgens Vaandra
ger en zijn collega's niet zien.
„Wij vinden dat Nederland het
heeft laten afweten. Mijn colle
ga's zijn in Atjeh en Meulaboh
geweest, maar hebben ook daar
geen andere Nederlanders ge
zien. Van giro 555 kregen we
geen geld. We voldeden volgens
de plaatselijke vertegenwoordi
ger van Cordaid, die het geld
verdeelt, niet aan de eisen. We
moesten het met eigen midde
len doen. Horizon Holland
heeft ons financieel onder
steund en we kregen giften via
Harapan Jaya."
Lering trekken
Nederland kan volgens de spe
cialist lering trekken uit de
ramp in Azië. „We zouden een
organisatie moeten hebben die
snel kan inspelen op dit soort
rampen. Zodat ook wij, net als
de Denen nu op Sumatra, in de
toekomst snel een compleet
veldhospitaal kunnen opzetten.
Er zijn genoeg gepensioneerde
specialisten zoals ik, die erva
ring hebben in derde-wereld-
landen, hun vak verstaan en
ook nog tijd hebben."
af-foor
r Ernst Jan Rozendaal
ti OEN HAAG - Tweede-Kamer-
irJdS. Buijs (CDA) wil dat minis
ter Veerman (Landbouw, Na-
|uur en Voedselkwaliteit) zich
opstelt achter de mos-
Offelsector. Hij h ;eft dit weekein
schriftelijke vragen inge
diend naar aanleiding van een
rtikel in het weekblad Else-
ier. Daarin wordt gesteld dat
et ministerie meewerkt aan de
adergang van de Zeeuwse mos-
elbranche.
let artikel 'Vaarwel Yerseke!'
geschreven naar aanleiding
an de uitspraak die de Raad
an State deze maand deed over
e mosselvisserij op de Wadden-
UIDZANDE - De jeugd van
uidzande gaat de komende tijd
leeën aandragen voor de inrich-
ing van hun woonplaats.
ianmiddag geeft wethouder L.
rille bij de Europaschool in
uidzande het startschot voor
it project Wenswijk. Het is een
mdelijk project. In West-
eeuws-Vlaanderen wordt het
nitiatief door de gemeente
•luis en Natuur Zo uitge-
oerd, samen met de Europa-
chool, de dorpsraad Zuidzande
n de Stichting Welzijn West-
eeuws-Vlaanderen. Het doel is
inderen bij hun dorp of wijk te
«trekken en hen de kans te ge
en met ideeën te komen. Boven-
Üen krijgen ze daardoor een glo
bal inzicht hoe de besluitvor-
üng verloopt. In Zeeland gaat
»k Middelburg dit jaar met
i'enswijk aan de slag.
'e kinderen brengen mooie en
linder mooie plekjes in beeld,
nterviewen bewoners en komen
ervolgens met oplossingen
oor knelpunten. Tijdens een af-
luitende feestavond op 22 april
'ordt bekendgemaakt welke
deeën worden uitgevoerd.
I
(Advertentie)
zee. Op basis van de Europese
Vogel- en Habitatrichtlijn werd
geoordeeld dat de mosselvissers
voor het verkrijgen van een vis
vergunning voortaan elk jaar
aannemelijk moeten maken dat
ze geen schade aanbrengen aan
de natuur.
Volgens Elsevier wordt 'de mos
selvisserij met behulp van de Eu
ropese Habitatwetgeving uit Ne
derland weggepest terwijl Ier
land met subsidies van datzelf
de Europa de Nederlandse mos
selvissers probeert binnen te ha
len'.
Dat de milieubeweging tegen de
mosselvisserij is en dat de Ne
derlandse rechterlijke macht de
Europese milieuwetgeving scher
per interpreteert dan in andere
landen, is iets waarmee de sec
tor nog wel kan leven, aldus het
artikel. 'Werkelijk pijnlijk is dat
het eigen ministerie van Land
bouw, Natuur en Visserij (moet
zijn: Voedselkwaliteit - red) zijn
nek niet uitsteekt voor de
branche'. Volgens Elsevier zou
de huidige minister van Econo
mische Zaken Brinkhorst ooit
de zoons van een mosselvisser
hebben aangeraden maar een an
der beroep te zoeken nu ze nog
jong zijn. De directeur visserij
van het ministerie van LNV zou
in een vergadering in Brussel
hebben gezegd meer affiniteit te
hebben met Greenpeace dan
met de Nederlandse visserijsec
tor.
Beroering
Volgens Buijs heeft het artikel
voor veel beroering gezorgd in
Zeeland. „Ik heb al zes telefoon
tjes gehad", aldus Buijs zater
dag. „Dit leeft heel sterk in de
mosselsector. 'De kokkelaars
zijn weg, nu volgen wij zeker',
redeneert men." Buijs heeft
Veerman om opheldering ge
vraagd over de inconsequente
toepassing van Europese regels
en over de uitspraken van Brink
horst en de directeur visserij.
Hij wil ook weten in hoeverre de
minister zich inzet voor een be
ter toekomstperspectief voor de
mosselsector. Buijs: „Tegenover
Kamerleden heeft Veerman ge
zegd dat hij de mosselsector wil
versterken. Laat hij dat publie
kelijk nog maar eens zeggen om
de angst weg te nemen. Ik zie
dat Elsevier het vuurtje op
stookt. Ik beschouw het als mijn
taak te vragen wat waar is en
wat niet."
Folkpunkbank Circle J bracht in het Terneuzense jongerencentrum Kalashnikov onder meer een geheel eigen versie van de hit 'Het is een
nacht' ten gehore. foto Camile Schelstraete
door Gino van den Broecke
TERNEUZEN - Lekker genie
ten van twee stevige muzikale
optredens van de Utrechtse
bands Loot en Circle J. onder
het genot van een drankje. Dat
was zaterdag het recept van het
avondje 'Utrecht meets Terneu-
zen' in jongerencentrum Kalash
nikov.
„We hadden al een afspraak
staan met de band Loot, nadat
we een demo van hen hadden
goedgekeurd. Zij kenden de
band Circle J. en zeiden dat het
wel een goed voorprogramma
zou zijn en zodoende hebben we
er de naa'm Utrecht meets Ter-
neuzen van gemaakt, meer als
geintje eigenlijk", legt Ronald
de Schepper het thema uit.
Het was een goed voorprogram
ma. Het aanwezige publiek, een
kleine honderd man, genoot met
volle teugen van de stevige folk-
punkklanken die het trio het jon
gerencentrum inslingerde.
Opvallend was de punkvertol
king van de Guus Meeuwis-hit
'Het is een nacht'. De ten gehore
gebrachte versie werd door het
publiek met gelach en applaus
ontvangen.
Jammer was wel, dat bij Circle
J. het bandlid dat bouzouki zou
spelen door ziekte verstek moest
laten gaan.
Dit instrument, een soort banjo,
geeft de band een eigen geluid
maar daarvan heeft het publiek
dus niet kunnen genieten.
Na Circle J was het de beurt aan
de hoofdact Loot (spreek uit als
Loet).
Deze 'alternatieve' rockband uit
de Domstad, geïnspireerd door
onder anderen Led Zeppelin,
Kyuss, Bad Brains en Sonic
Youth, was volgens de aanwezi
gen 'iets liever' dan zijn voorgan
ger, maar ook hier gingen de ha
ren 'headbangend' door de lucht
en werd er regelmatig lekker
even
door Ali Pankow
DREISCHOR - De Sint Adri-
aanskerk in Dreischor krijgt
voor even de sfeer van een Engel
se kathedraal. Dat gebeurt in
het weekend van zaterdag 12 en
zondag 13 maart met het instu
deren en de presentatie van een
zogeheten Choral Evensong on
der leiding van de Engelse diri
gent Robert Hollingworth.
Ineke Versnel uit Dreischor legt
uit wat een Evensong is: „Een
nieuwe Engelstalige dienst
waarin oude katholieke vespers
en completen zijn samenge
voegd. Op een enkele gesproken
bijdrage na wordt een Evensong
in zijn geheel gezongen."
Het soort dienst ontstond in
1543 is ontstaan na de stichting
van de Anglicaanse Kerk. Er
werd een nieuwe liturgie ontwik
keld in de landstaal in plaats
van het Latijn. „De Choral Even
song is een kerkdienst en een
kerkconcert tegelijk", zegt Ver
snel. „Soms wordt er a capella
gezongen, soms met orgelbege
leiding. Ook de kerkbezoekers
kunnen een hymne meezingen."
Initiatiefnemer van deze week
enden in Nederland is Andrew
van der Beek. Toen Versnel hem
de Adriaanskerk in Dreischor
liet zien, was hij meteen enthou-
MIDDELBURG - De nadelige gevolgen van de Deltawer
ken worden in de Oosterschelde veel sneller zichtbaar
dan verwacht. Dat staat in het rapport 'Verlopend tij Oos
terschelde, een veranderend natuurmonument' van het
Rijksinstituut voor Kust en Zee. Het tekort aan voedsel
voor met name steltlopers zal al binnen enkele tientallen
jaren - en niet pas binnen enkele honderden jaren zoals
werd verwacht - tot drastische veranderingen in de vogel
stand leiden. Slikken en schorren, waar de steltlopers
voedsel zoeken, vallen na de aanleg van de stoimvloedke
ring minder lang droog dan daarvoor. Dat is de belang
rijkste oorzaak van het voedseltekort. Tevens signaleert
het rapport een sterke afname van fytoplankton, omdat
het water in de Oosterschelde belangiijk minder helder
en lichtdoorlatend is geworden. Ook die ontwikkeling
zou op relatief korte termijn ingrijpende veranderingen
in het ecosysteem tot gevolg kunnen hebben.
MIDDELBURG - Commissaris van de koningin W. van
Gelder is de beste vervanger van de vertrekkende gedepu
teerde G. de Kok. Dat schrijft de Partij voor Zeeland
(PvZ) in een brief aan het college van Gedeputeerde Sta
ten. Zoals gemeld staat dagelijks bestuurder De Kok eer
ste op de nominatie voor het burgemeesterschap van de
gemeente Drimmelen. Volgens de PvZ heeft Van Gelder
de ervaring en capaciteiten om de De Kok's portefeuille
economie (waar het voorzitterschap van Zeeland
Seaports deel van uitmaakt) waar te nemen. Een andere
mogelijkheid is volgens de PvZ het inhuren van een exter
ne deskundige; het bij de vorige verkiezingen ingevoerde
duale stelsel zou die mogelijkheid bieden.
VLISSINGEN - Studenten van de Hogeschool Zeeland
zijn vrijdag in Utrecht tijdens de Nationale Marktdag van
de Stichting Jong Ondernemen in de prijzen gevallen met
hun mini-onderneming. Het product 'FloatDevils' van de
mini-onderneming The Solution S.C. werd uitgeroepen
tot het innovatiefste product. De prijs bestond uit een che
que van 250 euro. Aan de marktdag deden 180 mini-on
dernemingen mee. FloatDevils zijn duivelachtige hoorn
tjes van schuimrubber die bevestigd worden aan brillen-
pootjes. Ze bieden voldoende drijfkracht om de bril te la
ten drijven als die in het water valt.
GOES - Bij een grote verkeerscontrole op verschillende
plaatsen in Goes, in de nacht van vrijdag op zaterdag,
heeft de politie een groot aantal bekeuringen en waar
schuwingen uitgedeeld. De actie vond plaats in het kader
van 'In Goes uit'.
Dat project moet het veiligheidsgevoel onder het uitgaans
publiek vergroten. Zeventien automobilisten en bijrijders
konden geen legitimatiebewijs tonen, zeven bestuurders
hadden te veel alcohol gedronken en vijf mensen reden on
nodig met hun mistlampen aan. Andere bekeuringen
werd uitgedeeld voor onder meer een verlopen APK, het
niet dragen van de gordel en onverzekerd rijden. Eén per
soon moest zijn auto achterlaten, omdat hij nog boetes
open had staan. De controle duurde van 22.00 tot 04.30
uur.
siast, in de eerste plaats vanwe
ge de prachtige akoestiek.
Circa zeventig ervaren koorzan
gers uit verschillende landen ar
riveren vrijdagavond 11 maart
in Dreischor om de volgende
ochtend vanaf half tien onder
leiding van Robert Holling
worth te proberen in twee da
gen tijd een Engelse Evensong
in te studeren. Ineke Versnel is
druk bezig adressen te vinden
om de deelnemers aan de Even
song te kunnen onderbrengen tij
dens dit weekend.
Belangstellenden zijn zondag
middag 13 maart vanaf vier uur
welkom in de Sint Adriaans
kerk.
door Ben Jansen
OOST-SOUBURG - Coen Hen
driks, belangerbehartiger van
Zeeuwse asbestslachtoffers,
maakt zich zorgen om de ma
nier waarop de afgelopen maan
den met de toekenning van scha
devergoeding voor lijders aan as-
bestkanker en/of hun nabestaan
den wordt omgesprongen. Hij
heeft de indruk dat verzeke
raars van bedrijven waar in het
verleden met kankerverwek
kend asbest is gewerkt, tegen de
afspraken in, claims van de
hand wijzen.
Die afspraken tussen belange
norganisaties van asbestslacht
offers, werkgevers en verzeke
raars hebben geleid tot de op
richting vijf jaar geleden van
het Instituut Asbestslachtoffers
(IAS). Hendriks: „Het doel van
dat instituut is te komen tot een
soepele behandeling van aan
spraken op schadevergoeding
voor mensen die tijdens hun
werk aan asbest blootgesteld
zijn geweest."
Na een aantal rechterlijke uit
spraken - onder meer in de zaak
die nabestaanden van de in
1989 overleden Oost-Souburger
Bram Cijsouw tegen diens voor
malige werkgever Koninklijke
Schelde Groep hebben aange
spannen - was duidelijk hoe die
claims moeten worden beoor
deeld. Hendriks: „Dat betekent
dat er geen dure juristen meer
aan te pas hoeven te komen en
dat slachtoffers of hun nabe
staanden snel een vergoeding
kunnen krijgen."
Voorschot
Aanleiding voor Hendriks' onge
rustheid is de gang van zaken
rond een schadeclaim van de na
bestaanden van een oud-werkne
mer van scheepswerf De Schel
de in Vlissingen, waarom hij
zich sinds augustus vorig jaar
heeft bekommerd. Hendriks
kaartte de zaak op de gebruike
lijke manier aan bij het IAS en
de nabestaanden kregen, geheel
volgens de procedure, een voor
schot op een schadevergoeding.
De verzekeraar van De Schelde
weigerde evenwel tot uitbeta
ling van die vergoeding over te
gaan. Hendriks: „De betrokken
werknemer had van 1950 tot
1954 met asbest gewerkt. Vol
gens de verzekeraar kon De
Schelde toen niet weten dat as
best gevaarlijk was. Dat maakt
me zo donders, want daarover
heeft de zaak-Cijsouw nu juist
duidelijkheid opgeleverd."
De opstelling van de verzeke
raar staat haaks op het uitgangs
punt van het IAS om slachtof
fers en/of hun nabestaanden een
lange juridische lijdensweg te
besparen.
De 83-jarige oud-Schelde-werk-
nemer Hendriks („nee, ik heb
zelf nooit met asbest gewerkt")
laat zich er niet door ontmoedi
gen. „Ik heb meteen contact ge
zocht met de juriste die destijds
in de zaak-Cijsouw de gang
langs de verschillende rechterlij
ke instanties heeft begeleid.
Haar advies was De Schelde op
nieuw aansprakelijk te stellen.
Dat hebben we meteen gedaan.
Een vertragende factor is nu dat
ze bij De Schelde in Vlissingen
de zaak eerst moeten voorleggen
aan Damen Shipyards."
Hendriks is de tel kwijtgeraakt
van de asbestkankerzaken die
hij heeft aangekaart. „Het zul
len er tussen de twintig en der
tig zijn geweest." Het is de twee
de keer in korte tijd dat hij te
maken heeft gekregen met een
verzekeraar die onder het uitbe
talen van een tegemoetkoming
uit wil komen. „Ik heb er goed
de pest in als een zaak op zo'n
manier wordt verziekt."
Het Instituut Asbestslachtoffers
was bij navraag niet in staat op
Hendriks' klacht te reageren.
GOES - Voor de weidevogels
breekt binnenkort een nieuw
broedseizoen aan. Met het oog
daarop organiseert de Stichting
Landschapsbeheer Zeeland
(SLZ) komende week enkele bij
eenkomsten over de vrijwillige
weidevogelbescherming.
Deze zogenaamde startavonden,
die duren van 19.30 tot 22.00
uur, worden gehouden voor Wal
cheren op 1 maart, voor
Zeeuws-Vlaanderen op 2 maart
en voor de Bevelanden op 3
maart. Meer informatie via
www.landschapsbeheer.nl/
zeeland
