zc
Een fris idee en
Boude wijn
kan weer
Jm jaren
mee
Lennaert Nijgh zou tevreden geweest zijn
Concerten in
Goes en Terneuzen
22Claire Polders heeft haar wettén
24 i Venetië inspireert Henk van Os
27 i Kpanu Reeves drijft duivels uit
Josee Koning
£!ie bijlagen: 0113-315680
tpzc.nl
rredactie@pzc.nl
■us31,4460 AA Goes
'nentie-exploitatie:
jen Midden-Zeeland: 0113-315520;
^-Vlaanderen: 0114-372770;
jiaal: 020-4562500.
ensdag 23 februari 2005
Josee Koning presenteert met
dronken Vlinder een cd met stuk-
Lennaert Nijgh, de man met wie ze
•jaar getrouwd was. En samen met
Vos doet ze deze ook in de theaters,
s die we kennen van Boudewijn de
1 geeft Josee Koning een nieuw leven,
ze op in Brazilië, met Braziliaanse
anten. Boudewijn de Groot wist wat
8"t er zelf van zou vinden. „Die zou
ndraaien in zijn graf, tevreden grom-
te nog met tekstschrijver Lennaert
was, werd Josee Koning re-
ig uit haar slaap gehouden door zijn
'°P de typemachine. Hij werkte
Dan vond ze de volgende ochtend
p van zijn werkkamer bezaaid met
papier. „Op het laatst kwam er al-
5g maar onzin uit en dat gooide hij
de teksten die hij afhad liet hij me
Ken. Die gaf hij direct aan Boude-
Groot. En dan hoorde Lennaert het
I het af was, als het op plaat stond.
er gemakkelijk afstand van. Hij
ie er verder nooit naar. Als het ei een-
'as gelegd, als het bij de componist
hij weer verder met schrijven."
ook zelden naar concerten van
Josee Koning foto Dirk W. de Jong/GPD
Boudewijn of Rob de Nijs. Hij moest wel vre
selijk lachen om het feit dat op middelbare
scholen zijn teksten zo werd uitgeplozen.
Hij had het uit z'n mouw geschud. Ik heb
liedjes als 'Land van Maas Waal' zelf ook
wel gezongen met de klassen toen ik les gaf
op de havo." Van sommige teksten weet Ko
ning dat ze over haar gaan. 'Liefde van La
ter' waarmee ze haar nieuwe cd opent, was
haar op het lijf geschreven. Het heeft vanaf
het begin gevoeld alsof het helemaal over
haar ging. Maar dat lied was al af voordat
ze elkaar in een Haarlemse kroeg de liefde
verklaarden. Toen Lennaert 'Tip van de
sluier' schreef, waren ze nog getrouwd. En
toen de cd Een nieuwe herfst van Boude
wijn de Groot uitkwam, herkende ze tot
haar schrik dat 'De Rover' over haar ging.
Maar toen waren ze al een paar jaar uit el
kaar.
In de twaalf jaar dat Lennaert Nijgh en Jo
see Koning met elkaar getrouwd waren,
spraken ze er nooit over dat zij zich met zijn
teksten zou bezighouden. Josee zat in een
heel ander circuit.
Ze trouwden in 1979. In dat jaar ook brak
ze door met haar band Batida. Ze zette Ne
derland op z'n kop met Braziliaanse mu
ziek. De groep bestond nog maar net of ze
werd uitgenodigd voor het tv-programma
van Sonja Barend. Diezelfde avond belde
Paul Acket nog. Of ze met de band dat jaar
op het North Sea Jazz Festival wilde spelen.
Inmiddels heeft ze heel vaak op 's werelds
grootste overdekte jazzfestival gezongen.
Ook met Braziliaanse grootheden als Dori
Caymmi en Ivan Lins. Ze is al zestien jaar
hoofdvakdocent zang op de conservatoria
van Amsterdam en Rotterdam. Ze wordt ge
zien als dé specialist van Braziliaanse mu
ziek.
Liefde voor Zuid-Amerikaans repertoire
was er al in haar jeugd. Ze herinnert zich
dat ze een elpee had van Astrud Gilberto.
En een platenbon die ze van een vriendinne
tje kreeg, ze werd vijftien of zestien en de
bon vertegenwoordigde een waarde van tien
of twaalf gulden. Kocht ze in de uitverkoop-
bak van V&D een elpee met Zuid-Ameri-
kaanse successen.
Bossanova
Toen ze later bij de KLM werkte als stewar
dess en gestationeerd werd in Rio de Janei-
ï'o sloeg de vonk helemaal over. Vanuit haar
appartement liep ze zo het strand van Capa-
cobana op. De bossanova en de samba hin
gen in de lucht. „Ik voelde me helemaal Bra
ziliaans worden." Haar Braziliaanse vrien
den keken tegen haar op. Want ze zong jazz
en dat was iets hogers dan hun eigen mu
ziek, vonden ze. Josee Koning was echter ge-
grepen door de Braziliaanse muziek: Joao
Gilberto, Doryval Caymmi en de meester
Antonio Carlos Jobim.
„Toen ik klaar was met de stationering, heb
ik direct ontslag genomen. Ik ben naar het
conservatorium gegaan. Daar kon ik niets
met Bi-aziliaanse muziek. Maar ik kwam in
het eerste jaar Peter-Schön tegen. Met hem
ben ik songbooks gaan doorzingen die ik in
Rio had gekocht. Na elk liedje zei hij: oké,
die doen we. Zo is Batida begonnen.
Lennaert had helemaal niets met die mu
ziek. Hij ging zelden naar optredens."
„Hij wilde in zijn hoofd bezig zijn met
schrijven. Als ik zingend door het huis liep
leidde ik hem ook af. Vroeg hij ook altijd of
het wat minder kon. Hij was de hele dag be-
zig zichzelf te verbeteren, zich te overtref
fen. Al die hits van vroeger had hij zo uit z'n
mouw geschud, hij was bezig met hoe daar
overheen te komen."
„Mijn mening over zijn werk is niet veran
derd. Wat ik toen vond van die liedjes van
hem en Boudewijn, vind ik nog steeds.
Prachtige teksten, mooie melodieën, maar
ik hou van rijkere harmonieën."
Het was Antiono Adolfo, een Braziliaanse
gastdocent van het Rotterdams conservato
rium die vond dat Josee Koning een cd
moest opnemen in Rio. „Hij vroeg of wij
geen volksmuziek hebben, waar ik Brazilia
nen mee kon laten stoeien. Op Recorded in
Rio had ik twee Nederlandse liedjes op
staan: 'Stil in Amsterdam' van Ramses Shaf-
fy en 'Zonder joü' van Lennaert. En dat laat
ste zong ik wel in het Portugees." Maar het
smaakte naar meer. En voor haar laatste cd
Verdronken Vlinder die ze in Brazilië maak
te, selecteerde ze vijftien teksten van Len
naert Nijgh. De meeste bekend van Boude
wijn de Groot. Maar ook eentje waarvoor ze
zelf de muziek maakte: 'Zomaar tegen het
lijf'. Haar debuut als componist. „Toen ik
de tekst van 'Zomaar tegen het lijf' las, wist
ik dat het over onze ontmoeting ging. Ik ben
achter de piano gaan zitten en het liedje rol
de er zo uit. Boudewijn vond dat ik dat va
ker moest doen."
Ton Ouwehand
Theatertour: Vleugels van Papier van Josee Ko
ning David Vos -za. 12 maart in de Concertzaal
Middelburg.
Verdronken Vlinder van Josee Koning verscheen
bij Artist Si Company.
e jubileumtournee
van Boudewijn de
Groot duurde vorig
jaar net twee maanden. Daar
kon het dus niet bij blijven.
Tot eind juni trekt hij weer
door het land, deze week is
hij in Goes, eind volgende
maand in Terneuzen.
De zangeiVacteur, toch ook
al weer 60, is de rust zelve.
Nog een enkele repetitie en dan
begint hij aan een nieuwe thea
tertournee. Of eigenlijk: de twee
de ronde van een tournee. Een
reprise. Een herneming. Zelf
zegt hij: „Wegens succes gepro
longeerd. Dat heb ik altijd de
mooiste kreet van het theater ge
vonden. Wegens succes gepro
longeerd."
Eind maart vorig jaar begon hij
aan een jubileumtoumee omdat
hij veertig jaar in het vak zat.
Als peildatum geldt 14 mei
1960. „Die dag ging ik voor het
eerst de studio in." Maar omdat
hij rond die tijd vorig jaar in Bel
gië zat voor opnamen van de po
litieserie 'Flikken' kon hij er
slechts twee maanden tussenuit.
Dit keer duui't de tour vier
maanden. Langs de vele zalen
en schouwbui-gen die hij had
moeten overslaan. Het program
ma is grotendeels hetzelfde. „Op
een paar kleine wijzigingen na.
Omdat ik het leuk vond om iets
meer te doen met de nieuwe cd
Het eiland in de verte." De plaat
kwam vorig jaar uit en bevat de
laatste teksten van zijn vaste
tekstdichter Lennaert Nijgh
(1945-2002). Een oud nummer
voor de pauze wordt vervangen
door een nieuw. Maar ingrijpen
der is dat hij zijn akoestische so
loblokje met de grote hits 'Testa
ment' en 'Verdronken vlinder'
heeft geschrapt. „Dat vindt het
publiek wellicht heel erg en jam
mer", zegt hij met gevoel voor
understatement. Geen reden tot
paniek echter. Hij speelt ze wel,
eventueel, na de laatste toegift,
als publiek en band inmiddels
'onder de groene hemel' zitten
omdat het dak eraf is. Dan pas.
Nerveus
„Ik ben niet iemand die zo ge
makkelijk improviseert. Wat
dat betreft ben ik enorm conser
vatief. Als ik me eenmaal iets in
het hoofd heb gezet, zit het daar
en als ik daarvan ga afwijken,
word ik ontzettend nerveus. Het
ligt niet in mijn karakter om
daar soepel mee om te sprin
gen." Maar een controlefreak is
hij ook weer niet. Dat zijn jong
ste cd zo prachtig klinkt, dank
u, maar het is slechts ten dele
doorzijn toedoen.
„Ik zal er wel op toezien dat het
uiteindelijke resultaat zo mooi
mogelijk is, maar de weg er naar
toe wordt vooral door anderen
gedaan. Ik schrijf het materiaal,
zing, speel mijn partijen en de
rest doet de rest. Het detailwerk
doe ik niet. Ik vind dat ver
schrikkelijk. Ik kan niet avond
aan avond, middag aan middag
in de studio zitten en honderd
keer hetzelfde liedje horen. Al
helemaal niet als ik het zelf
zing. Na de vierde keer denk ik:
misschien moet ik het anders
zingen. Bij de tiende keer ga ik
het dan anders zingen. Voor mij
niet leuk en voor de producer al
helemaal niet. Op een gegeven
gen neer. „En toen werden Anja
en ik ineens een stel. We kregen
verkering. Vervolgens werd de
tekst die Lennaert over Anja
had geschreven dus een tekst
die ik voor Anja kon zingen. De
zelfde impact, dezelfde emotio
nele lading. Daarmee was ik ei
genlijk beter geschikt om het
stuk te zingen dan Rob."
„Waarom het zo hoog staat in
de Top 2000 is indei'daad onver
klaarbaar. Je kunt allerlei ver
klaringen achteraf geven, maar
het zijn geen argumenten die je
kunt gebruiken om een hit te
schrijven. Je kan zeggen: het is
een simpel refrein met iets reli
gieus erin wat veel mensen aan
spreekt. Het lied beschrijft sim
pel maar lyrisch een relatie. Het
gaat over het begin van zo'n rela
tie en dat kan iedereen aanvoe
len. Iedereen kent zo'n moment.
Het spreekt aan. Maar het zijn
argumenten achteraf."
Onbegrip
De eerste respons op 'Avond'
kwam in de zaal. „Iets vergelijk
baars gebeurt nu met 'De vonde
ling van Ameland'." De tekst
daarvan is van Fi'eek de Jonge.
Over een jongen die door een
strandjutter wordt gevonden en
tegen een muur van onbegrip op
loopt. „Veel mensen reageren
daar zeer emotioneel op."
In het boekje bij Het eiland in
de verte schreef hij dat er nog
drie teksten van Nijgh op mu
ziek gezet dienen te worden.
Maar daar is nog geen begin
mee gemaakt. Omdat ze niet af
gerond zijn. „Ik weet niet of ik
ze afkrijg. Zeker een is heel rudi
mentair. Ik zal moeten zien hoe
ik dat in zijn stijl afkrijg."
Boudewijn schreef zelf de laat
ste regel van 'Een eiland in de
verte' na Nijghs overlijden. „Als
hij een tekst klaar had, kon hij
er niets meer mee. Veranderen
mocht, als hij het maar niet zelf
hoefde te doen. Voor hem was
zo'n tekst perfect. Als hij na zijn
overlijden een zin had kunnen
schrijven, had hij deze erachter
gezet, Ik dacht: dan moet hij, als
hij het er niet mee eens is, maar
bij mij komen spoken. Maar dat
is niet gebeurd."
Eigen lied
Voor Lennaert schreef hij 'De
blauwe uren'. „Technisch noch
emotioneel moeilijk om te
doen." Op de cd staat vei*vol-
gens'een eigen lied, waarin zo
waar engagement in zit. Aan de
hippieperiode met politieke lied
jes wordt hij niet graag herin-
nerd. Hij. lacht. „Als je het maar
geen protestlied noemt." Het
gaat om 'Op weg naar mijn lief'.
De man in het lied bezoekt op
weg naar zijn minnares vele lan
den en ziet alom onrecht om
zich heen. Moeders zonder kin-
dei'en, kinderen zonder moeder.
„Joegoslavië. Omdat ik me nog
al getroffen voelde door de situa
tie daar. Maar ook de beelden
die je nog steeds ziet, van kinde
ren met name. Want kinderen
zijn altijd slachtoffer in dat
soort situaties. Kinderarbeid,
sloppenwijken. Kinderen die lij
den, dat beeld wilde ik erin ver
werken zonder dat het een lijf-
lied voor WarChild of Unicef
zou gaan worden. Ik wilde het
er gewoon even over hebben."
Theo Hakkert
Concerten Boudewijn de Groot in
Zeeland: zaterdag 26 en zondag 27
feb. in de Mythe Goes, vrijdag 25
maart in het Scheldetheater Terneu
zen. -
Boudewijn de Groot tijdens zijn jubileumtour Eeuwige Jeugd. foto Rick Nedertigt/ANP
moment vind ik een liedje dus
niet leuk meer." „Als ik een
maal de vorm van een liedje ge
vonden heb, kan ik het wellicht
een beetje anders gaan zingen,
maar het echt veranderen, dat
gaat niet. Gelukkig zitten er
mensen in de band die veel onbe-
vangener naar mijn liedjes kij
ken. Ze durven meer te doen. Ko
men ze met voorstellen om het
zus of zo te doen, dan weet ik
het niet. Dan ben ik opeens
weer dat bibbeiige besje dat
denkt: maar dat meubeltje staat
daar al vijftig jaar en moet daar
blijven staan. Maar ik ga er wel
in mee. Omdat ik inmiddels
weet dat ze goede ideeën heb
ben en omdat het voor mij ook
een leuke manier is om deze lied
jes te blijven zingen. Het is niet
zo dat het lied me tegenstaat,
hooguit de uitvoering. Met een
fris idee kunnen het lied en ik er
weer veertig jaar tegenaan."
Een apart verhaal in leven en
loopbaan van Boudewijn de
Groot is het lied 'Avond'. Als re
latief onbekend albumnummer
- met het repeterende 'Ik geloof,
ik geloof, ik geloof, ik geloof, ik
geloof, in jou en mij' - staat het
inxniddels hoog in de Radio 2
Top 2000. Het enige nummer
waarvan beweerd wordt dat het
in staat zou zijn Queen's 'Bohe
mian Rhapsody' van de eerste
plaats in de Top 2000 te verdrin
gen. „Dat is een mooi verhaal,
ja. Het is de tekst die Lennaert
schreef toen hij samen was met
Anja. Dat was begin jaren zeven
tig. Hij ging met haar samenwo
nen, daar gaan de eerste regels
over. Die tekst schreef hij óver
haar, maar vóór Rob de Nijs.
Wij waren samen bezig materi
aal te schrijven voor hem. Er
moest een elpee komen en daar
was dit een van de nummers
van. Het was een elpeestuk en
niemand had het erover. Rob
zong het ook bijna nooit live.
Het stond op die plaat, punt
uit."
„Toen ik 1995 weer aan een nieu
we cd begon en aan Lennaert
vroeg of er nog nieuwe teksten
kwamen, had hij er niet genoeg.
En ik wilde zo graag meer tek
sten van Lennaert op die cd heb
ben dus ging ik zoeken tussen
wat hij had geschi-even in die
lange periode dat ik geen plaat
had gemaakt."
Omdat hij Malle Babbe van Rob
de Nijs zong, zocht hij op diens
platen en vond daar 'Avond'.
Thuis ging hij zelf met het arran
gement aan het werk. Speelde
zelfs op een synthesizer de later
door Hans Hollestelle zo prach
tig gespeelde gitaarsolo in. Bo
vendien veranderde hij op een
enkele plek de tekst.
„Iets meer betrekking hebbend
op de situatie van dat moment,
want inmiddels was het zo dat
ik Anja, van wie Lennaert al ja
ren gescheiden was, was tegen
gekomen - bij Lennaert thuis,
waar ik tijdelijk inwoonde. Be
hoorlijk gecompliceerd." Hij
slaat z'n ogen een beetje verle-
