Moderne slavernij in de bouw
Weerspiegel de historie in
het nieuwe Scheldeterrein
PZC
PZC
Maatje kleiner
Stabiliserende rol
China in Oost-Azië
Illegale werknemers zwermen uit in moeilijk te controleren circuit
te gast
22 februari 1955
dinsdag 22 februari 2005
door Bert Hellegers
Kliklijnen, extra controles
en hogere boetes. Het aan
tal controles wordt fors uitge
breid, de boetes per illegale
werknemer gaan van 980 om
hoog naar 8000 euro én speciale
kliklijnen moeten resulteren in
een zwarte lijst van aannemers.
Kortom, de jacht op illegaal
werk in de bouw is nu écht ge
opend. Maar er is scepsis over
het beoogde effect. „Gezien de
omvang blijft het een druppel
op de gloeiende plaat."
Edwin Bouwers spreekt over mo
derne slavernij in de bouw. „Ik
ken verhalen van Oekraïners die
het moeten doen met 1,20 euro
per uur",, vertelt de districtsbe
stuurder van regio Oost van
FNV Bouw. „We hebben men
sen weieens geprobeerd op de
bouwplaats aan te spreken,
maar ze zijn angstig om over
hun positie te vertellen. Bang
dat ze hun werk kwijt raken.
•Want ook al verdienen ze maar
1,20 euro, dat is nog altijd meer
dan in hun thuisland."
De vakbonden willen een klik
lijn openen waar melding kan
worden gemaakt van bouwvak
kers die illegaal aan het werk
zijn. of aannemers die zich niet
aan de cao houden.
Op basis van de gegevens die zo
worden verzameld, stellen de
bonden een zwarte lijst op van
ondernemers die de regels over
treden.
Ernst
De actie van de bonden moet
ook een beter beeld opleveren
van de ernst van de problema
tiek. „Waar komen de mensen
vandaan, hoe komen ze hier, in
welke aantallen zijn ze in Neder
land op bouwplaatsen aan het
werk en onder welke arbeids
voorwaarden?", somt Edwin
Bouwers op.
De algemene indruk is dat het
aantal illegale werknemers in
de bouw de afgelopen jaren al
leen maar is toegenomen. Schat
tingen gaan uit van 20.000 a
30.000 personen. „Het begon
aanvankelijk vooral in de grens
regio's. Later werden massaal
buitenlanders - Ieren, Engelsen,
Portugezen, Polen en Turken -
ingezet bij de aanleg van de Be
tuwelijn en de Hogesnelheids
lijn en nu kom je ze tegen op
bouwplaatsen in het hele land."
Er is volgens Bouwers een moei
lijk te controleren circuit met
ontzettend veel werknemers ont
staan.
„Hoofdaannemers verschuilen
zich achter onderaannemers,
die vaak weer voor een bepaald
deel van de klus een onderaanne
mer hebben aangetrokken en
die werkt soms op zijn beurt
ook met een andere onderaanne
mer. Die heeft dan weer een tele
foonnummer van iemand - de
moderne koppelbaas of een deta
cheringsbureau - die voor een
bepaalde week wel een groep
Slowaken, Turken of Polen kan
leveren. Ze worden vaak onder
gebracht in caravans."
Illegaal
In deze regio hebben bouwvak
kers uit heel Europa illegaal
meegewerkt aan de bouw van
het Van Heekplein en de wijk
Windmolenbroek in Almelo, zo
bleek uit gesprekken die de re
gio Oost van FNV Bouw voerde
met vakbondsleden. „Twentse
bouwvakkers kwamen hierdoor
moeilijker aan de bak."
Zoals ook bedrijven met legale
werknemers veel nadeel onder
vinden van de oneerlijke concur
rentie. Vooral directeur Gerard
Hol terman van Holterman Wa-
peningsstaal in Markelo maakt
zich al jaren publiekelijk kwaad
over de illegale arbeid in zijn be
drijfstak. Duitse, maar ook Ne
derlandse wapeningsstaalvlecht-
bedrijven maken zich volgens
Holterman schuldig aan die
praktijken.
Door goedkope arbeidskrachten
illegaal in te huren en geen so
ciale premies af te dragen zijn
deze ondernemers in staat om
ver onder de aanneemsom te dui
ken. Vooral zijn type bedrijf
wordt er zwaar door getroffen,
zegt Holterman.
„Omdat met name laagge
schoold werk, zoals wij doen,
ontvankelijk is voor fraude. Te
meer omdat het gaat om arbei
ders die snel wisselen.
IJzervlechters zijn vaak maar en
kele dagen op de bouw en vervol
gens weer vertrokken", schetst
Holterman, die benadrukt: „Le
gaal concurreren tegen illegaal
opererende bedrijven is onmoge
lijk." In de Achterhoek en in
iets mindere mate in Twente is
Holterman Wapeningsstaal gro
tendeels uit de markt gedrukt.
Voor dè aanpak van illegale ar
beid zijn van rijkswege bouwin-
terventieteams gevormd, waarin
inspecteurs van de belasting
dienst, de Arbeidsinspectie, uit
keringsinstantie UWV en de
vreemdelingendienst samenwer
ken. Ze kammen gezamenlijk
bouwplaatsen uit op illegale
werknemers en frauderende
werkgevers.
Niet eenvoudig, omdat er altijd
gaten en hoeken zijn waarin
mensen zich kunnen verstop
pen.
Controleurs
Het kabinet heeft geld vrijge
maakt om meer controleurs aan
te trekken zodat vanaf dit jaar
het aantal controles fors om
hoog kan worden geschroefd.
Ook kan de Arbeidsinspectie
sinds begin dit jaar zelf boetes
opleggen. Bedrijven die met op
zet regels aan hun laars lappen,
krijgen dan lik-op-stuk. De boe
tes zijn flink verhoogd: van 980
naar 8000 euro per illegale werk
nemer.
„Het motto is: harder, vaker en
slimmer", zegt woordvoerster
Magda de Vetten van de Ar
beidsinspectie over de nieuwe
opzet van de controle-acties in
de bouw. Sinds eind vorige
maand kunnen bovendien indivi
duele burgers maar ook bedrij
ven anoniem de lijn Meld Mis
daad Anoniem (0800-7000) bel
len met tips over ondernemin
gen die sociale fraude plegen.
Holterman is verheugd dat de
jacht op illegale arbeid nu écht
van de grond lijkt te komen,
maar is voorzichtig over het ver
wachte effect.
„Gezien de omvang is het voor
alsnog een druppel op de
gloeiende plaat", meent de direc
teur van de Markelose onderne
ming. GPD
De Eerste Kamer besluit vandaag overi
al dan niet verkleinen van de Provinci
Staten in den lande. De Paarse partl
dachten enkele jaren geleden - zonder veel mail
ren - het ledental van de staten provinciaal te]
te kunnen brengen. De invoering van het dualis!
had ervoor gezorgd dat de Gedeputeerde Stat
geen lid meer waren van de Provinciale Staten!
dat zij hun energie volop konden steken in de ui
voering van de taken die zij door de staten - deen
trolerende en initiërende autoriteiten - kregen 3
gelegd. Door de nadrukkelijke scheiding vanb1
voegdheden konden de staten wellicht wat mini
zetels tellen. Oud-minister Bram Peper van bS
nenlandse Zaken dacht in 2000 aan 55 statenzet]
voor grote provincies en 39 voor de kleinere, I
Zeeland mag zich tot de kleine gewesten rekeni
dus zou het aantal statenzetels hier terug moet]
van 47 nu naar 39 straks. De Tweede Kamer$1
in 2001 in meerderheid akkoord met de ver®
ning der staten provinciaal. Vandaag buigt deEei
ste Kamer zich over het wetsvoorstel. De behana
ling werd eerder diverse malen uitgesteld.
Het verstrijken der tijd, de teloorgang van Pag
en de matige geestdrift in alle bestuursgren
voor het duale project heeft de drang voor verani
ring in Den Haag danig getemperd. De politii
verhoudingen liggen nu zo dat de voormalige Pa
se partijen voor de inkrimping zijn en de oveii
(CDA en de kleine partijen) tegen. In stemmeno
gezet komt dit neer op 37 voor en 37 tej_
laatste woord heeft LPF-senator Rob Hessing.i
in zijn eentje over het politieke lot van tal van;
tenleden kan beslissen.
Geeft Hessing zijn stem aan de voorstanders,ij
zullen de kleine partijen hem dat niet in dankaè
men, omdat het voor hen bij een volgende verb
zing in de provincies moeilijker wordt om zetels
de staten te vergaren.
Schaart Hessing zich in de rangen van de tege
standers, dan keert de LPF'er zich tegen de Forti
nistische beweging, die ooit toch juist hetmesi
de zetten in overbodige bestuurslagen en het log
lichaam van Vadertje Staat. Kijkend naarhetop
reren van de Staten van Zeeland, dan 1'
schrappen van een paar zetels voor het functioi
.ren van het provinciebestuur geen kwalijke ge«
gen te zullen hebben. Integendeel. Er
zelfs meer ruimte in de statenzaal, waardoor
eventuele verbouwing ook niet meer aan d
hoeft te komen.
door Erwin Tuil
Alsof de Noord-Koreaanse
'Geliefde Leider' Kim
Jong II zich twee weken gele
den met een groot gebaar een
vervroegd verjaardagscadeau
tje gaf. Met veel retorisch ge
ronk liet Kim de rest van de
wereld weten over kernwa
pens te beschikken. Die mede
deling bevestigde wat velen
al vreesden.
De Noord-Koreaanse premier
Pak Pong Ju was maandag in
Peking om te praten over
voortzetting van zespartijen-
gesprekken. Maar de bekente
nis van Klim ging gepaard
met de melding dat de
Noord-Koreanen geen zin
meer hebben in deze gesprek
ken over nucleaire ontwape
ning van het schiereiland.
Gastheer van de gesprekken,
China, dat zich sinds 2003 in
spant om het overleg gaande
te houden, was op zijn
zachtst gezegd onaangenaam
verrast door deze ontboeze
mingen.
De vier andere landen die
meepraten aan tafel - de Vere
nigde Staten, Japan, Zuid-Ko-
rea en Rusland - hopen dat Pe
king de Noord-Koreanen tot
andere inzichten kunnen
brengen.
Machtsbalans
De vraag is of China dat kan
en of het dat wil. Analisten in
Peking stellen het volgende.
Het Noord-Koreaanse bezit
van kernwapens betekent dat
de machtsbalans in Azië da
nig is veranderd.
Een Japans-Amerikaanse ver
klaring van afgelopen week
einde waarin het strategische
belang van Taiwan voor To
kio en Washington wordt on
derstreept heeft de kwestie er
ook niet makkelijk op ge
maakt.
Taiwan geldt voor Peking als
een opstandige provincie die
dringend in de Chinese moe
derschoot moet terugkeren.
De nieuwe balans is nu zo ge
wijzigd dat China haar ambi
tieuze nieuwe buitenlandpoli
tiek in de regio moet bijstel
len. Japan en de Verenigde
Staten staan nu duidelijk aan
de zijde van Taiwan en dus te
genover China.
Kringen rond de Amerikaan
se regering zeggen publieke
lijk China als militaire bedrei
ging te zien. Zuid-Korea zit
ook al in het andere kamp.
China houdt Noord-Korea
over. In zekere zin is een
dwarsig onberekenbaar regi
me in Pjongjang gunstig voor
Peking zolang Peking enige
invloed heeft in Noord-Ko
rea. China is namelijk op die
manier onmisbaar voor de an
dere landen die de kernmacht
Noord-Korea in sterke mate
-wantrouwen.
Voedselhulp
Makkelijk is de relatie niet.
Peking voelde zich vorige
week in het hemd gezet door
Pjongjang. Want is het niet
dankzij Chinese voedselhulp
dat Noord-Korea te eten
heeft? En als China tijdens de
Koreaanse burgeroorlog van
1950 tot 1953 niet honderd
duizenden militairen ter be
schikking gesteld had, waren
de Noord-Koreanen zeker ver
slagen door de VN-troepen.
Ondertussen wordt het con
trast tussen de twee commu
nistische landen steeds gro
ter.
Geen partijleider in pragma
tisch China die het, zoals Kim
vorige week, in zijn hoofd
haalt om te verordonneren
dat het haar van de mannelij
ke burger niet langer mag
zijn dan zeven centimeter.
Ondanks de vroegere nauwe
politieke banden heeft China
slechts beperkte invloed in
Noord-Korea, zo klinkt het in
Peking.
Hoe het ook zij, Peking is be
ducht voor alles wat leidt tot
een ander regime in Pjong
jang.
Al is het maar omdat zoiets
zou leiden tot een massale
vluchtelingenstroom richting
buurland China. Peking zit
echt niet op duizenden vluch
telingen te wachten.
Dat zou de stabiliteit ernstig
verstoren, zo stellen experts
in Peking. Bovendien, het di
plomatieke succes kan alleen
bereikt worden als de Verenig
de Staten inbinden en als
Noord-Korea berekenbaar
wordt. En dat kan China - al
zou het dat graag willen, niet
zonder meer voor elkaar krij
gen. GPD
De discussie over de invulling
van het Scheldeterrein in Vlis-
singen kan gaan beginnen. Hou
in ieder geval rekening met de
indrukwekkende sociale geschie
denis van dit gebied, betoogt
Henk Licher.
door Henk Licher
De oude Scheldewerf in Vlis-
singen ligt er verlaten bij:
haveloze terreinen en verwaar
loosde gebouwen wachten op
een nieuwe toekomst. De vroege
re geboorteplaats van majestu
euze schepen wordt een nieuw
stadsdeel; een grote steden
bouwkundige uitdaging.
De gemeente Vlissingen en de
provincie Zeeland hebben de
cultuur-historische waarden
van het gebied in kaart laten
brengen. Het rapport (van het
Bureau Lantschap) is zojuist uit
gebracht. Daarin staan aanbeve
lingen voor opname van gedeel
ten van de oude werf in een ste
denbouwkundig plan. Maar hoe
staat het met de sociale geschie
denis, die op en door de werf ge
schreven is, de historie van de
scheepsbouwers en dokwerkers
en al die anderen die hun klink
nageltjes aan de werfhistorie
hebben bijgedragen?
Deze sociale geschiedenis ver
dient ook aandacht in de plan
vorming. Een voorstel in zes the
ma's:
1. De werkers. Zij vormden de
werf, in goede en in slechte tij
den. Selecteer teksten en beel
den aan de hand van gesprek
ken, archieven en boeken, mu
seale en persoonlijke collecties
over de historie en traditie van
uit hun perspectief. Breng deze
aan op en in gebouwen, het pla
veisel van pleinen en straten,
kunstwerken. Formuleer uit
gangspunten voor de vormge
ving en uitwerking. Betrek hier
bij de bevolking, laat meeden
ken en participeren. Zo ont
staat levendige burgerbetrok
kenheid met kennis en draag
vlak bij de inbreng van deze so
ciale geschiedenis in de nieuwe
ruimtelijke inrichting.
2. De schepen. De Schelde heeft
in de loop van zijn geschiedenis
vele bijzondere schepen ge
bouwd: voor de koopvaardij, vis
serij, marine, passagiersvaart.
Deze scheepsbouwhistorie be-
De oude timmerfabriek op het terrein van de Scheldewerf in Vlissingen. Het oude bedrijfsterrein kan
prima worden heringericht volgens stedenbouwkundige Henk Licher, als rekening gehouden wordt
met de diverse historische en sociaal-historische aspecten. foto Lex de Meester
hoort tot het wezen van ons
land en schreeuwt erom niet uit
ons maatschappelijk geheugen
te verdwijnen. De Scheldewerf
is van deze historie een kroonge
tuige. Laat deze schepen in het
gebied aanwezig blijven in
straatnaamgeving met toelich
ting, steenmozaiek, gevelafbeel
dingen en straatmeubilair.
Verlengstuk
3. De gereedschappen. Wie door
de gebouwen speurt en met de
werkers praat, weet hoeveel
waarde de gereedschappen ver
tegenwoordigden. Vele daarvan
zijn kenmerkend voor de be
drijfstak en waren voor de wer
kers dagelijks een verlengstuk
van hun vakmanschap en ar
beidskracht. Dat geldt voor het
handgereedschap evenzeer als
voor de spectaculaire kranen en
de machines. De magnifieke kra
nen die het stadsbeeld zo sterk
bepalen, vragen natuurlijk om
handhaving op een goed geko
zen locatie.
4. De gebouwen. Behoud en her
stel past in de zogeheten Belve-
dere-aanpak. Maar er is realis
me nodig. Gebouwen op een his
torische plaats in een bijzonde
re omgeving garanderen nog
geen bruikbaarheid voor een
nieuwe functie. Neem de tim
merfabriek. Reconstructie
wordt aanbevolen, maar er zal
veel geld en zorg mee gemoeid
zijn, gelet op het verval van de
staal- en betonconstructie.
Het gevaar dreigt dat de tech-
nisch-ruimtelijke aandacht de
sociaal-historische inbreng ver
dringt. Zoek naar een even
wicht, dat ook nog betaalbaar
is met het oog op de (grond- en
bouw)exploitatie.
5. Het plaveisel. Verval niet in
oubolligheid met rechtopgezet
te rails, oude lantaarns en ande
re vondsten. Werk aan een
kunstzinnige verbeelding van
sociaal-historische elementen
en een inrichting van de ruimte
die op fraaie en duurzame wijze
het oude en het nieuwe ver
zoent. Daarin past selectieve
handhaving van bestaand mate
riaal en plaatselijke profielen
met typerende kenmerken
(rails, kades, hellingen). Maar
dan wel ingepast in een eigen
tijdse vormgeving waarin cle
hiervoor beschreven sociaal-his
torische elementen harmonisch
kunnen worden opgenomen.
6. Het water. Mijn zesde thema
is het water, binnen en buiten
gaats. Hier ligt de maritieme ge
schiedenis letterlijk voor het op
scheppen. Vergroot de waarde
van de overgang van het kanaal
naar het buitenwater met de ha
vens en sluizen. Deze robuuste
structuur van havens en kades
vraagt om een eigentijdse nau
tische functie, waarin de recrea
tie zich naast de utiliteit ontwik
kelt. Met deze thema's voor de
planvorming van het Schelde
terrein kan er ook in sociale zin
iets bijzonders tot stand wor
den gebracht. Namelijk een
nieuw stadsdeel met eigentijdse
vormen en structuren, waarin
het oude zich in elke straat,
plein en gebouw op een elegan
te en respectvolle wijze aan ons
voordoet. Herinnerend aan het
roemrijk bestaan van een kapi
tale scheepswerf in een strijdba
re en sociale stad.
H.J. Licher is stedenbouiokundige
en cultuurhistoricus
SCHOOL - Onder grote belang
stelling heeft de directeur-ge
neraal van de Landbouw, ir.
A.W. van de Plassche, de offi
ciële opening verricht van de
nieuwe lagere tuinbouwschool
van de ZLM in Kapelle.
WRAK - Een vliegtuig heeft
gisteren het wrak gevonden
van het Sabena-toestel dat
sinds 13 februari werd ver
mist. Het Belgische vliegtuig,
waarvan de staart en een afge
broken vleugel uit de sneeuw
staken, ligt op 1500 meter
hoogte op de berg Terminillo
in Midden-Italië. Dat is onge
veer tachtig kilometer van Ro
me. Er zaten 2 9 mensen iü
toèstel. Er zijn geen overlevi
den gevonden.
RIJEXAMEN - J.A. Hip
voorzitter van de sectie a;
en motorrijscholen van
FNOP (Federatie van Nel
landse organisaties voor!
personenvervoer) betreurt i
er geen wettelijk geregeldei
leiding bestaat voor autci
schoolhouder-s. Iedereen
een school starten. Per
worden 300.000 examens
nomen, circa twee mik
uren worden besteed
sen. Minstens de helft daan
is niet goed, aldus Hippe.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax:(0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax, (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454651
Fax (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 19,95 n.v.t
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar: 6 222.50 i 226,60
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen -
uitsluitend schrifteli jk, 1 maand voor hs
einde van de betaalperiode,
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31, 4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden uit
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV envd?
de Regelen voor het Advertentie^®1
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag, van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113) 315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax, (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax (0114)372771 i2l
Business to Business/Onroerend™!-
Tel: (076)5312277
Fax:(076)5312274
Internet: www nzc.nl/adverteren 1)2
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is oon onderdeel van het Wegener-concern-v^'.,
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt yobruiW
(abonnementen)administratie en om u te (laton) informeren over voor u relevante dienste^- t
ducten van de titels en de werkmaatschappi|en van Wegener of door ons zorgvuldig 9--;.-
de derden. Als u op deze informatie geen pri|s stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij -
zersservice. Postbus 314460 AA Goes
Behoort tot *£l* WGGGN6R
