Over biezen en bruidegommen
PZC
DEZE MAAND
OP ONZE
GLAZEN MEUBELEN
Casper Hobbes
Mauritshuis rondt onderzoek naar portretten af
Onfatsoen
puzzel
Heer Bommel en de Bliidschapper
M
séföl
recept
Scharretjes met appel
weer
isk
O
dinsdag 22 februari 2005
door Barenda Grutterink
Museum het Mauritshuis in
Den Haag haalt het laatste
zelfportret van Rembrandt
(1669) maandag 28 februari
'van zaal' voor restauratie.
Het museum kijkt er reikhal
zend naar uit, want misschien le
vert de operatie informatie op
over de raadselachtige zwarte
biezen die aan drie randen van
het zwaar vervuilde doek ge
schilderd blijken te zijn.
Die vondst, onder de verf, is het
resultaat van het onderzoek
voor het monumentale boek
'Portretten in het Mauritshuis',
waaraan jaren is gewerkt. Het
onderzoek naar de eigen collec
tie portretten leverde nog meer
nieuwe informatie op, met als
spectaculair effect de 'hereni
ging' van een bruid en bruide
gom, bij hun verloving in 1538
(Advertentie)
20%,.™
(mits besteld in februari)
Glashandel Moerstee, «0113-341688
Nw. Kerkstraat 10a, Kapelle-Biezelinge
geschilderd door de Duitser
Bartholomaus Bruyn de Oude.
De lieflijke bruid, een publieks
favoriet, hing jarenlang wat ver
loren in het Mauritshuis. Het pa
neel was duidelijk het ene van
twee verlovingspendanten. Wie
haar verloofde op het verdwe
nen pendant was, wist niemand.
Nu zijn er tenminste een identi
teit en zelfs een foto van het pa
neel met de bruidegom. De on
derzoekers van het Mauritshuis
vonden haar geliefde terug in de
burgerlijke stand van Keulen, al
lemaal dankzij een krabbel van
een bezoeker van een Londense
veiling in 1896. Op die veiling
was het paneel te koop dat nu
aan het Mauritshuis toebehoort.
Conservator Quentin Buvelot
vertelt over de bijna ongelofelij
ke speurtocht naar de trouwlus
tige jongeman uit de late Middel
eeuwen: „We wisten alleen
maar dat er een meisje van de fa
milie Bellinghausen op het pa
neel afgebeeld stond. In die
oude veilingcatalogus, opge
diept in de archieven van de
Rijksbureau Kunsthistorische
Documentatie hier in Den Haag
en afkomstig van de belangrijke
kunstkenner Cornelis Hofstede
de Groot, troffen we dat neerge
krabbelde wapen aan. Dat wa
pen is ook weer te vinden op een
zilveren medaillon uit vermoede
lijk 1540 in de collectie van het
Stadsmuseum van Keulen. Op
de andere kant van dat medail
lon staat Jacobus Omphalius.
Uit de burgelij ke stand van Keu
len is ons gebleken dat hij begin
1539 trouwde met Elisabeth Bel
linghausen."
„Uiteindelijk vonden we ook
een oude foto van het paneel
met Omphalius terug bij het
Rijksbureau. Zo weten we wie
het meisje Bellinghausen pre
cies was, wie haar aanstaande
was en hoe hij en het verlovings
pendant eruitzagen. Waar het
paneel is gebleven, blijft een
raadsel, maar misschien komt
het nog boven water. Dan zetten
we alle zeilen bij om het te krij
gen voor ons museum."
Het onderzoek naar de ruim
tweehonderd portretten van Het
Mauritshuis was genieten gebla
zen voor de negen medewerkers:
„Het gaat bij portretten echt om
mensen."
Er werd nog een leuk verhaal in
oude archieven opgedoken, dui
dend op een frisse handelsgeest.
Dat gaat over het Portret van
Bemardina Margriet van Raes-
felt, in 1660 geschilderd door
Jan Steen.
„Het lijkt er zeer sterk op dat
ooit het verhaal werd opgehan
gen dat het meisje een Oranje
prinsesje was, geschilderd voor
een Oranjekasteel. Daarmee
heeft men stadhouder Willem V,
die de grondslag legde voor on
ze collectie, vermoedelijk over
gehaald het doek te kopen. Op
de poort waarvoor het meisje
zit, staat namelijk een wapen
van een andere familie. Op een
kopie in waterverf uit 1774 van
Hij draagt lang wapperhaar als een meisje,
maar dan ongekamd. En aan de voorkant
zit een snor, dus het zal wel een man zijn, een be
legen jonge man. Zijn naam is Ilja Pfeijffer. Jon
ge mannen mogen van alles roepen in onze maat
schappij, want zo doen jonge mannen dat. Men
zegt vergoelijkend, net jonge honden. Ze slaan
zich op de borst als apen, brullen dat ze beter
zijn dan wie ook, maar ze vloeken niet. Ik wel.
Zeker als ik kwaad ben. Maar ja, dat is geen me
ningsuiting, dat is machteloze woede.
Ilja schept op van onder zijn ongekamde haar:
Vasalis deugt niet en Kopland heeft trucjes en
de nieuw gekozen dichter des vaderlands is
waardeloos. Ilja werd bij die verkiezing maar
tweede en de druiven zijn zuur. Een niet zo heel
jonge dichter en recensent met een giga ego. Pas
geleden in de Zeeuwse Bibliotheek, waar hij zijn
jeugdige overmoed met verve etaleerde. Maar hij
zal ouder worden en dat zal hem nog vies tegen
vallen, schat ik.
Chawwa Wijnberg
Hoffelijkheid lijkt een fossiele eigenschap gewor
den, helaas. Jongens met hun gebral. Ooit trad
ik op met de Maximalen, een groepje modieuze
kerels die hun medemensen met genoegen onza
lig bejegenden. Die avond in het Vreedenburg in
Utrecht traden de Maximalen op met de al lan
ger bestaande vrouwendichtersgroep De Nieuwe
Wilden in de Poëzie. Als summum van provoca
tie hadden de heren een naakte vrouw wijd
beens op het toneel gelegd. Kennelijk een vrouw
zonder enig zelfrespect. Zij werd in detail ge
filmd in de schaamstreek of grof gezegd, wij za
gen haar kut, tig keer uitvergroot op een immens
filmdoek. Onder dat beeld moesten de wouwen
van de Nieuwe Wilden optreden. Grof? Jazeker.
Antifeministisch? Nou en of. Toen riep ik: kom
op meiden, niets van aantrekken, negeren, geef
ze niet de ruzie die ze willen. Maar vloeken de
den we thuis.
Het zijn hoofdzakelijk jongens die de straat on
veilig maken. Krijgen ze een uitgaandsverbod?
Nee, natuurlijk niet. Op kleuterscholen, las ik,
wordt geschopt en geslagen door kleuters om zo
de pikorde te bepalen. O, ja? Doen kleine meisjes
daar ook aan mee? Dat stond er niet bij. Weten
moeders nog dat ze hun zoontjes moeten tem
men? Als je er niet alleen maar Rambo's van wilt
maken, moet je die jongetjes zelfbeheersing en
Op elke verticale regel dient een
woord van vier een van vijf en een
van zes letters te worden inge
vuld. Het woord van vijf letters
bestaat uit de letters van het voor
gaande woord plus 1, het woord
van zes letters bestaat uit de vijf
letters van het voorgaande woord
plus 1. Als de hele puzzel juist is
ingevuld, vormen de letters op de
vet omlijnde regel een woord.
1. Hemellichaam, bosgod, voel
spriet;
2. destijds, pas, ontsteld;
3. drinkgerei, reptiel, dwarsdra-
den van een weefsel;
4. vlak, verfbordje, kan van een
wasstel;
5. verpakkingsmiddel, vangwerk-
tuig, gebakken vloertegel;
6. woning, in eigen huis, instel
ling;
7. graad, gesponnen draad, voca
list;
8. vulkaan in Italië, verlangen,
standaardmaat;
9. dokter, bosgod, nagroen;
10. voornemen, forum, schakel
bord.
T 2 3' "4 5 6 7
Toonder Studio's
Horizontaal:
1. Echt goed (4); 4. Cijfer van
het laatste moment (5); 7. Heeft
al zijn geld in wezen van het
land (7); 8. Dauwfrisse poëzie
(3); 9. Toon dat je weer vrij
bent! (3); 10. Regeringskast (7);
12. Periodiek is het duur voor
een dichter (7).
Verticaal:
2. Als landvoogd was hij com
pleet ouder (4); 3. De slons van
de garde maakt 'reen troep van
(6); 4. Vinnig meisje zonder
vaste verblijfplaats (8); 5.
Gedaante van conditie (4); 6.
Lichaamsdelen de das omdoen
(6); 9. Wordt opgevoerd als een
mooie vrouw (4); 11Men
vroeg om er een duik in te
nemen (3).
Hij had met zijn speurtocht gewacht totdat het donker was,
want hij wilde rustig zoeken zonder gestoord te worden. De
overstroming bracht echter heel wat lieden op de been en
hij begreep al gauw dat het moeilijk zou zijn om onopge
merkt op de begraafplaats te komen.
„Sta daar niet!", riep een boer, die hem plassend passeerde.
„Zie je niet dat het land onderloopt? We moeten dijken ma
ken!"
„Ja, ja", zei Tom Poes, terwijl hij haastig verder liep.
„Dijken maken!", riep een andere landbouwer, opdoemend
uit de duisternis.
„Bel Waterstaat op!", schreeuwde een derde, en daarna be
gon er een opgewonden beraadslaging, zodat Tom Poes erin
slaagde om bij het hek te komen.
Ik ben zeven keer zo oud als mijn zoon. Over twintig jaar zal hij half zo oud zijn
als ik dan zal zijn. Hoe oud is mijn zoon nu?
(ahum?)
01995 Wannwi
IK HAAT,! H&xm
IK HAAT 'xmost.n
INT KEK- m v
BAKE
KIMMEN' %- -$
Oplossingen van gisteren:
Horizontaal:
1. Kaa(r)s; 4. v(l)ies; 7. regen(t); 9. op(a); 11. ne(s)t; 12. va(t); 13. o(b)er; 15. pe(e)r;
16. sn(o)ek; 18. po(o)rt; 19. (g)ala; 20. (p)riem; 22. (k)leed; 25. oor(d); 27. gei(t); 28.
(p)en; 29. tra(m); 31. (u)rn; 32. waard(e); 34. e(n)gel; 35. koor(d).
Verticaal:
1. Kroos(t); 2. a(a)r; 3. se(i)n; 4. ve(n)t; 5. in(k); 6. sta(a)rt; 8. g(e)el; 10. pensio(e)n;
12. verkeer(d); 14. re(k); 15. po(p); 17. ka(l)m; 18. pal(m); 20. roede(l); 21. (e)er; 23.
eg(o); 24. din(g)er; 26. ar(i)a; 29. (s)tal; 30. ar(a)k; 32. we(l); 33. do(m).
Cryptogram:
Horizontaal:
1. Eega; 4. angel; 7. inslaan; 8. non; 9. sla; 10. maatlat; 12. riskant.
Verticaal:
2. Erna; 3. agenda; 4. aannemer; 5. gein; 6. losbol; 9. stut; 11. aas.
Charade: Schuif-trom-pet.
Vroeger kwam de schar veel voor aan
onze Noordzeekust, in de Zeeuwse wa
teren, in de Waddenzee en in de vroegere
Zuiderzee. Sinds de eerste en ook vooral
na de Tweede Wereldoorlog en na de af
sluiting van de Zuiderzee zien we ze
steeds minder. U zult uw leverancier tevo
ren moeten vragen of hij u de schar kan
leveren. Laat dan wel aan hem over wel
ke soort scharretjes hij u levert. Er zijn 8
of 9 soorten en nog meer verre verwan
ten die vrijwel allemaal even smakelijk
zijn en op dezelfde wijze kunnen worden
bereid.
Hoofdgerecht voor 2 personen:
4 verse scharretjes, schoongemaakt:
2 1/2 eetl. limoen- of citroensap; 2
friszure appels; (zee)zout; 100 gram
boter; 2 eetl. bloem, gezeefd; een gro
te toef (krul)peterselie, enkele kers
tomaatjes.
Spoel de scharretjes onder stromend
koud water. Maak ze droog met keukenpa
pier en wrijf ze in met limoen- of citroen
sap (niet meer dan 1 eetlepel). Laat de vis
sen 5 - 10 minuten liggen. Maak ze daar
na opnieuw droog en wrijf ze in met wat
zout. Wentel de vissen daarna door het
gezeefde bloem. Schud overtollige bloem
er af. Schil de appels en boor de klokhui
zen er uit. Snijd de appels in 8 - 12 schij
ven. Verhit een koekenpan. Laat de helft
van de boter smelten en wacht tot het
schuim grotendeels is weggetrokken. Bak
Hans Belterman
de vissen in 6 minuten aan weerszijden
goudbruin. Neem ze uit de pan en leg ze
op een schaal. Plaats een voorverwarmde
schaal in de tot 125° C. voorverwarmde
oven. Leg hierna de plakken appel in de
resterende bakboter en laat ze in 3 - 4 mi
nuten aan weerszijden lichtbruin bakken.
Presentatie: leg de scharretjes op voor
verwarmde borden. Schik op elk scharre
tje, dakpansgewijs, 4 - 6 appelschijven.
Voeg de rest van de boter aan de achter
gebleven bakboter toe en schenk het res
terende limoen- of citroensap er bij.
Schenk het schuimende mengsel over de
scharretjes met appel en dien ze onmid
dellijk daarna op. Geef er volkorenbrood
bij.
Zeeland: Winter blijft
4"
05
2°
Het laatste zelfportret van Rembrandt uit 1669. Het Mauritshuis
haalt het portret voor een restauratie 'van zaal'. foto ANP
de altijd zeer exacte Aert Schou-
man staat dat wapen niet en zie
je alleen de muur. Daaruit is af
geleid dat het wapen op het ori
gineel een tijdje overgeschilderd
is geweest om Willem V voor het
lapje te houden." De catalogus
'Portretten in het Mauritshuis,
1430-1790' is Engelstalig en uit
gegeven door Waanders in Zwol
le. ANP
respect voor anderen bijbrengen. Is beschaving
soms een leeg woord geworden?
In Nederland worden vrouwen door hun partner
of ex omgebracht. Tientallen per jaar. De sterke
arm der wet is ook meestal een man. Die komt
wel eens praten met de geweldadige meneer, als
die dreigt. Niet doen, zegt hij dan. Helpt dat?
Vrouwen zitten in de Blijf van mijn lijf-huizen.
Worden die mannen die geweld gebruiken uit
hun huis gezet? Nee, zelden of nooit. Tijden ver
anderen, maar gaan we er op vooruit? Het zijn
nu vrouwen die eerwraak vrezen, die bivakke
ren in de Blijf- huizen. Hoeveel worden er elk
jaar vermoord?
Zou het niet eens tijd worden om vrouwenhaat
en mannelijk egocentrisme af te schaffen, net als
de apartheid in Zuid-Afrika? Maar dan wel
liefst zonder bloedvergieten.
Mannen, ze doen hun best om op vrouwen te lij
ken. Dragen lang haar. Moslims en katholieke
priesters lopen in jurken, maar beschaafd? Nee.
Nog lang niet.
In de slotfase van deze winter wordt Door: Reinier vantóij
de kou steeds hardnekkiger. De laat
ste februariweek staat in het teken van koud winterweerrrp.i
en toe sneeuw. De luchtdrukverdeling zou eerder in de wins
garant hebben gestaan voor goede schaatsvooruitzichten,-,
daar is het nu te laat voor geworden. Overdag komt hetkwi
gemakkelijk boven het vriespunt. Vandaag maakt een matige
vrij krachtige noordoostenwind het voor het gevoel ergsdvê
Het voelt kouder aan dan de 2 of 3 graden die de thermoms
vanmiddag aangeeft. Wolkenvelden hebben de overhand;-
kan wat sneeuw vallen. Tijdens sneeuw daalt het kwik tot dit
het vriespunt. Komende nacht vriest het een paar graden!?,
de noordoostenwind matig en aan de kust vrij krachtig blijfti
staan. Bovendien kan er nog altijd wat sneeuw vallen die me;
lage temperatuur ook kan blijven liggen. Morgen handhaaft^
koude weer zich. Het is bewolkt en plaatselijk valt er watsrs*
In de middag komt het kwik
met moeite tot een graad of
2 in de plus. Donderdag zwakt
de koude noordoostenwind
af omdat een klein lagedruk-
gebiedje passeert. In de nabij
heid van dit systeem zijn de
drukverschillen gering en dus
neemt de wind af. Maar het
blijft koud en bewolkt met nog
altijd kans op sneeuw. In de
dagen daarna blijft het koud
voor de tijd van het jaar. Toch
lopen de berekeningen van de
verschillende modellen uiteen.
De ene variant geeft koud en
droog weer met een oosten
wind, de andere berekening
houdt de weg vrij voor een
noordenwind met aanvoer van
enkele winterse buien.
Sneeuwbui
Vooruitzichten
weer
woensdag
donderdag
vrijdag
fit
zaterdag
max.
2°
3°
4°
5°
min.
-2°
-2°
0°
0°
wind
NO 4
NO 4
NO 4
N 4
Zon
vandaal
op 7.431
onder!
Maan
vantëj
op 11!
ondetlï
Nautisch bericht
Vrij krachtige, buitengaats krachtige noordoostenwind! Mat
zicht. Temperatuur kustwater 6 graden.
Waterstanden
„Die overstroming is vast het werk van Zwadderneel",
dacht hij. „Ik moet vannacht die veren vinden, voordat er
een ramp komt!"
De heer Zwadder dacht er echter anders over. Hij holde
met hoge passen van de berg af en de eerste die hij in het
oog kreeg, was heer Ollie, die moeizaam over de weg waad
de.
„Water!", riep hij opgewekt. „Overal waar ik kom, begint
het te regenen, maar op de Donderpiek wordt het een zond
vloed! En nu komt er een overstroming, die het kwaad zal
wegspoelen en het geluk in zijn baan zal meevoeren. Dit is
de grote zuivering, broeder!"
„Die overstroming is er al", zei heer Bommel somber. „Het
is de druppel die de emmer doet overlopen."
dinsdag
Hoog
water
Laag watei
22 februari
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
1.26
175
13.39
196
7.36
170
19.33
Terneuzen
1.46
199
13.59
221
7.59
179
20,1
Cadzand
0.59
160
13.21
181
7.16
164
19.!
Roompot Buiten
1.46
126
13.49
145
7.25
127
19.
Roompot Binnen
2.30
111
14.50
125
8.40
119
Zierikzee
2.45
131
15.10
150
8.50
134
21.0
Krammersl. West
2.50
141
15.21
159
8.50
138
210
Hansweert
2.12
217
14.36
239
8.25
192
Stavenisse/Yers.
2.48
135
15.04
151
8.44
135
woensdag
Hoog
water
Laag watö
23 woensdag
uur
cm
uur
cm
uur
cm
c;
Vlissingen
1.55
192
14.16
213
8.16
185
20.1
Terneuzen
2.16
217
14.35
238
8.38
194
Cadzand
1.31
178
13.46
198
7.49
180
Roompot Buiten
2.05
138
14.13
157
8.05
137
201
Roompot Binnen
3.06
119
15.26
132
9.20
125
212
Zierikzee
3.25
141
15.45
158
9.25
142
213
Krammersl. West
3.36
152
15.57
168
9.25
146
213
Hansweert
2.50
235
15.08
256
8.59
207
21!
Stavenisse/Yers.
3.25
146
15.45
161
9.25
143
213
door Bill Watterson
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O
zonnig
Koulronl
Schtbewotkl
Warmtefront
Samengesteld front
zwaarbewolkt
lichte sneeuw
matige sneeuw
zware sneeuw
Uchle regen
matige regen
zware regen
Europa: Regen en sneeuw
tiM'' VERWACHTING VOOR DINSDAGMIDDAG 22
In het zuiden van Italië, in Kroatië, Slovenië en Servië vallljjj
selijkveel regen. In Tsjechië, Slowakije, in Duitsland erim®
Alpen blijft het overdag vriezen en valt er sneeuw. Op
se eilanden, langs de zuidkust van Turkije en op CyprusW
het vandaag droog en wordt het door aanvoer van warmsj
uit Afrika 17 of 18 graden. In de Benelux en in Frankrijkvoc^
schrale oostenwind koude lucht aan. Overdag komt het kW
met moeite boven het vriespunt en af en toe valt er wat sn
In Scandinavië blijft het overdag matig tot streng vriezen'
noorden en midden van Spanje en Portugal valt regenen'
bergen sneeuw. In het zuiden blijft de winterzon schijnen
wordt het 15 16 graden.
