Strijdlust zat rode jonker in bloed PZC Europa maakt zich op voor de stem des volks Kyoto-verdrag zonder Amerika slechts doekje voor het bloeden PZC Kyoto Borssele Van der Goes van Naters was Europeaan van eerste uur 16 februari 1955 woensdag 16 februari 2005 door Dick van Rietschoten De afgelopen vijfentwintig jaar werd hij menigmaal als krasse ex-politicus aange duid, en dat was hij zeer zeker, maar z'n hele leven lang al gold hij als iemand die krasse taal niet schuwde. Premier Drees noemde hij ooit 'een saai en stie kem mannetje'. Oud, de VVD-leider in de jaren vijftig, was volgens hem 'een smerige streber' en de vermaarde KVP-aanvoerder Konune plakte hij ooit het etiket 'vijand van de democratie' op. Zelfs in een interview in de Volkskrant ter ere van z'n 101e verjaardag, op 21 december 2001, maakte hij nog gehakt van politici die hem niet zinden. Bram Peper was in zijn ogen een 'schooier' en Frits Bolkestein een 'afschuwelijke vlegel'. Wim Kok daarentegen en ook Ad Mel- kert en Wouter Bos. die de Pv- dA-dinosauriër de afgelopen ja ren nog wel eens opzochten, kon den bij hem weinig kwaad doen. In zijn woonplaats Wassenaar overleed op 104-jarige leeftijd de voormalige PvdA-politicus jonkheer mr. Marinus van der Goes van Naters, alias 'de rode jonkheer'. Die bijnaam ontving de adellijke Marinus tijdens z'n studententijd, toen hij zich be keerde tot het socialisme. Vanwege z'n welgesteldheid is hij weliswaar altijd een 'salonso cialist' gebleven, maar dat neemt niet weg dat hij z'n leven lang een vurig bestrijder is ge weest van onrecht, ai-moede en uitbuiting. Vijfentwintig jaar lang was de flamboyante Van der Goes van Naters lid van de Tweede Ka mer, eerst voor de SDAP (1937-1940) en later voor de Pv dA (1945-1967). Gedurende de eerste vijf naoorlogse jaren voer de hij de PvdA-fractie aan. In deze hoedanigheid was hij een van de stuwende krachten ach ter de wederopbouw van Neder land. Ook had hij als fractielei der veel bemoeienissen met de onderhandelingen over de onaf hankelijkheid van Indonesië. In 1947 nam Van der Goes het ini tiatief tot het houden van een parlementaire enquête naar het beleid van de Nederlandse oor logskabinetten in Londen. Door zijn vaak solistische optre den en boude uitspraken joeg Van der Goes als PvdA-leider herhaaldelijk partijgenoten te gen zich in het harnas. Op den duur leidde dat zelfs tot zijn val. In januari 1951 werd hij na een knetterende ruzie met premier Willem Drees en partijvoorzit ter Koos Vorrink over de toe komst van Nieuw-Guinea ge dwongen zijn functie als fractie leider neer te leggen. Van der Goes wilde Nieuw-Guinea aan Indonesië overdragen, een opvat ting die hem in die dagen met in dank werd afgenomen. Het en fant terrible met het blauwe bloed bleef hierna overigens nog vijftien jaar kamerlid. Kloof De relatie tussen de onstuimige Van der Goes van Naters en de ingetogen Drees is op z'n zachtst gezegd nooit vriend schappelijk geweest. In 1970 had Drees voor Van der Goes zelfs definitief afgedaan toen eerstgenoemde z'n PvdA-lid- maatschap opzegde. Onvergeeflijk, vond Van der Goes. De kloof tussen beide he ren zou nooit meer worden over brugd. In 1987, kort voor Drees op 101-jarige leeftijd stierf, zei Van der Goes in een interview met het toenmalige weekblad De Tijd: „Als Drees me nu ver zoening aanbood, zou ik zeggen: Wim, hou op, het heeft geen en kele zin". Van der Goes van Naters, gebo ren in Nijmegen, begon na zijn rechtenstudie in 1930 zijn maat schappelijke loopbaan als advo caat in Heerlen. Als juridisch medewerker van de vakcentrale NVV nam hij daar de hand schoen op tegen de macht van de mijnbazen en de invloed van Marinus van der Goes van Naters in januari 2002 gefotografeerd bij gelegenheid van een interview dat hij op 102-jarige leeftijd gaf aan de PZC en andere regionale dagbladen. foto Cees Zorn/GPD de rooms-katholieke kerk. Zijn Limburgse activiteiten bleven in SDAP-kringen niet onopge merkt en zo belandde hij in 1937 in de Tweede Kamer. Kort na de Duitse inval in 1940 werd Van der Goes, die zich als Kamerlid een fel nazi-bestrijder had getoond, door de bezetters als politiek gijzelaar overge bracht naar concentratiekamp Buchenwald. Het laatste oor logsjaar bracht hij door in het Brabantse gijzelaarskamp Sint Michielsgestel, waar tal van poli tieke kopstukken verbleven. Gedurende zijn gevangenschap had de jonkheer alle tijd zich met zijn grote hobby bezig te houden: biologie. Hij las zoveel boeken over plant- en dierkun de, dat hij zich ontwikkelde tot een kundig amateurbioloog. Hiermee was de basis gelegd voor de faam die hij later als Ka merlid en europarlementariër verwierf: hij werd de eerste Ne derlandse politicus die zich in zette voor behoud van natuurge bieden en bestrijding van milieu verontreiniging. „Maar ik werd in het begin uitgelachen'', zei hij later vaak verongelijkt. Van der Goes had overigens nog twee andere hartstochten die hij tijdens en na zijn Haagse politie ke loopbaan uitleefde: de vereni ging van Europa en de hulp aan derde-wereldlanden Van der Goes was een 'Europe aan' van het eerste uur. Kort na de oorlog bepleitte hij al de tot standkoming van een economi sche en politieke unie van de West-Europese landen. Hij was nauw betrokken bij de oprich ting van de Europese Gemeen schap voor Kolen en Staal in 1952. In de jaren zestig combi neerde Van der Goes zijn kamer lidmaatschap met het lidmaat schap van het Europees parle ment, waarvan hij de eerste Ne derlandse vice-voorzitter werd. In deze laatste hoedanigheid bracht hij diverse bezoeken aan Afrikaanse landen die van de toenmalige EEG ontwikkelings hulp ontvingen. Daardoor raak te hij zodanig in de ban van Afri kaanse culturen dat hij eind ja ren zestig samen met zijn vrouw Anneke colleges ging volgen aan het Afrika-studiecentrum in Lei den. Op 69-jarige leeftijd ontving hij een verzoek van de universiteit van Rwanda om daar een aantal maanden rechten te komen doce ren, een uitnodiging die hij gre tig aanvaardde. De maanden werden uiteindelijk een paar jaar. Pas toen hij al een eind in de zeventig was keerde hij terug naar Nederland, waar hij tot aan z'n dood in Wassenaar resi deerde. Nog lange tijd bleef hij op allerlei terreinen actief. In zijn memoires, die hij in 1979 pu bliceerde, noemde Van der Goes het 'absurd' als mensen na hun pensionering niets meer met al hun kennis en ervaring doen. Wat dat betreft heeft hij zelf in elk geval het goede voorbeeld ge geven. GPD En weer laait het debat over Borssele op! tijd tot tijd laat de Nederlandse polm merken nooit klaar te zijn met het doss Kernenergie. In het nu heersende regeerakkoor vastgelegd dat de kerncentrale te BorsseleinJ dicht moet. Dat lijkt klare taal. Duidelijk gerj om deze kabinetsperiode door te komen. D voor minister Bot van Buitenlandse Zaken staatssecretaris Van Geel van Milieu. Bot pis begin deze week voor een heroverweging van kg energie in Nederland. Hij wil niet al te afhang worden van energie uit het buitenland. Van G viel Bot gisteren bij. Hij ziet kernenergie alsj middel om de schadelijke effecten van het gebr van fossiele brandstoffen voldoende in te d men. De staatssecretaris lijkt aan de bestrijd van de kooldioxide-uitstoot meer gewicht kennen dan aan de last van radioactief afval. Het is opvallend dat de wens tot behoud var kernenergie in Nederland steeds weer verengd tot de levensduur van de centrale te ft sele. Alsof het niet gepast is zonder meertepla voor een nieuwe kernenergiefabriek. Kennelijk het gemakkelijker om de discussie aan te g de sfeer van: 'die centrale staat er toch', en sele kan nog wel langer mee'. Dat bekt beter; bijvoorbeeld: 'bouw een paar nieuwe kemceiü les in de Flevopolders'. En Van Geel doet het veel voorzichtiger. Hij stelt als voorwaarde-e het klinkt als een lokkertje - dat Borssele ééjji de veiligste in de wereld wordt en hij wil o vrijmaken voor duurzame energie. Deze twa wens impliceert dat Van Geel kernenergie i duurzaam vindt. Daarmee is het dilemma bepa broeikaseffect of kernafvalerfenis. Van beide gevaren zijn de risico's zeer moeilijk overzien. De mogelijke klimaatverandering als volg van het broeikaseffect is voor velen ecl iets concreter dan de reststraling van nuclea brandstof. Zeker omdat we de temperatuur v<x stijgen en het water zien rijzen, terwijl het kerii val zo netjes in een hoekje wordt weggezet. De weging blijft echter uiterst lastig. Schimmig opi den van de overheid is wel het laatste wat daai wordt gewenst. Toch houdt juist Van Geel vaag. Want voor een serieuze bijdrage aand perking van de broeikasgassen - bijvoorbeeld! gens de normen van het Verdrag van Kyoto veel meer kernenergie nodig dan Borssele ooitl leveren. Dat zou de staatssecretaris openlijk ra ten zeggen. door Hetty van Rooij Het is nieuw, en de uitkomst is volstrekt onvoorspel baar. Vanaf komend weekein de, wanneer de Spanjaarden naar de stembus gaan om zich uit te spreken over de Europese Grondwet, stort de EU zich in een onzeker avontuur. Er vol gen referenda in nog negen lan den, waaronder Nederland. De opiniepeilingen doen optimis tisch en de regeringsleiders ook. Maar de vraag die niemand echt durft te stellen: hoe moet het verder als de burgers 'neen' zeggen? Eerst even de feiten. De rege ringsleiders van de Europese Unie werden het op 18 juni 2004 eens over de tekst voor de Euro pese Grondwet en de plechtige ondertekening volgde op 29 ok tober in Rome. De 25 lidstaten hebben twee jaar de tijd om het verdrag te ratificeren. De goed keuring van alle landen is nodig om de Grondwet in werking te laten treden. In meer dan de helft van de EU-landen is ratificatie uitslui tend een zaak van het parle ment. In Hongarije, Slovenië en Litouwen is dat klusje al ge klaard. Ook het Europees parle ment heeft ja gezegd. Tsjechië. Denemarken, Frankrijk, Ier land, Polen, Portugal, Spanje, Groot-Brittannië, Luxemburg en Nederland leggen de tekst van de Grondwet voor aan de kiezers, en daarmee sluipt een enorme onzekere factor binnen. Denemarken en Ierland hebben een 'bindend' referendum. In de andere landen is de regering niet verplicht zich aan de uit slag te houden. Zo ook in Neder land. „Volksraadplegingen gaan nooit over datgene waarover ze ge acht worden te gaan", liet vi ce-premier en minister van Fi nanciën Zalm zich ooit in Brus sel ontvallen. Uit alle peilingen, straatinterviews, ïnternetdiscus- siegroepen en brievenrubrieken in de kranten blijkt dat de Euro pese burger nauwelijks of niets weet over de Europese Grond wet. Zijn mening wordt straks gevraagd over 'Europa' en dus bepalen ook de invoering van de euro, het kandidaat-lidmaat schap van Turkije, het geld dat Nederland jaarlijks aan Brussel betaalt en ook nog wel over het Europese landbouw - en visserij beleid zijn 'ja' of 'neen'. De iro nie wil dat tegenstanders van de Europese samenwerking eigen lijk 'ja' moeten zeggen tegen de Grondwet, want dat maakt het straks voor een land mogelijk om uit de EU te stappen. Jean-Claude Juncker, premier van Luxemburg, EU-veteraan en momenteel voorzitter van de Unie, ziet de gevaren van de volksraadplegingen. Achter el kaar moeten de regeringen in tien landen alles uit de kast trek ken om hun burgers tot een ja- w oord te verleiden. Daardoor dreigt er het risico van 'verstar ring' in Brussel, voorziet Jun cker: omstreden besluiten wor den liever even op de lange baan geschoven. Crisis Als er negatieve uitslagen ko men, kan dat zelfs leiden tot een crisis die de samenwerking en de hele ambitieuze economische agenda van de Europese Com missie tot stilstand brengt. De vraag is hoe moet het verder met Europa als de Tsjechen, de sceptische Britten of de Denen invoering van de Grondwet blok keren? Legendarisch is inmid dels het 'neen' van de Ieren die in 2001 per referendum het ver drag van Nice wegstemden. De Ierse regering boog het hoofd en erkende dat er te weinig energie in de campagne was gestoken. Een jaar later moest de Ierse burger zijn huiswerk opnieuw doen, ditmaal met positief resul taat. De Ierse les heeft de rege ringsleiders wel geleerd dat er buitengewoon veel zorg en aan dacht in de 'ja'- campagnes ge stoken dient te worden. Wil Eu ropa op de rails blijven, dan moeten tien referenda, in tien landen, stuk voor stuk een posi tief antwoord opleveren Want over het alternatief - een of meer lidstaten die 25 regerings leiders terugsturen naar de on derhandelingstafel - durft Brus sel eigenlijk nog niet te den ken. GPD door Merle Tip Vandaag treedt, na jaren ver traging door politiek gehar rewar, het Kyoto-verdrag over de beperking van broeikasgas sen, in werking. De Verenigde Staten, 's werelds grootste 'pro ducent' van die gassen, doen niet mee. Ontwikkelingslanden, waartoe ook China en India worden gerekend, hebben res pijt tot 2012. 'Kyoto blijft voor alsnog steken in Europa.' Bijna was het er niet van geko men. Rusland lag dwars, ontwik kelingslanden eisten uitstel, de Verenigde Staten bleven mordi cus tegen. Maar nu, dertien jaar na de eerste initiatieven van de conventie over klimaatverande ring en acht jaar na de grote VN-milieuconferentie in het Ja panse Kyoto, treedt het verdrag over vermindering van de uit stoot van broeikasgassen woens dag dan toch in werking. Het groene licht van de Russi sche president Vladimir Poetin. eind vorig jaar, gaf de doorslag. Met de ratificatie van het ver drag door Rusland werd het ver eiste aantal deelnemers (een aan tal landen die samen verant woordelijk zijn voor meer dan 55 procent van de uitstoot) ge haald. Maar de euforie is nog al tijd niet groot. Want wat stelt Kyoto voor zonder Amerika? „Het wordt een fiasco. Kyoto blijft steken in Europa. Het zal geen enkel effect hebben, behal ve veel negatieve economische gevolgen. Afkoeling van het kli maat zal het niet teweegbren gen", zegt internationaal eco noom Hans Labohm, verbonden aan het Instituut Clingendael in Den Haag. Wereldwijd In 1992, toen het nog met over de centen ging, leek. iedereen het er over eens te zijn: we moe ten wereldwijd iets doen om kli maatverandering af te remmen. De afgelopen 140 jaar is het 0,6 graden Celsius warmer gewor den op aarde, een voor de pla neet snelle verandering. Maar toen met name Europese regerin gen concrete maatregelen be dachten om het gebruik van ko len, olie en gas te verminderen en over te stappen op schonere energiebronnen als wind en zon, begonnen veel landen te twijfe- Jaarlijks verdwijnen er duizenden tonnen CO, in de atmosfeer. In Zeeland alleen al zo'n 36 ton. Het Kyoto-verdrag moet dit proces afremmen, maar de kans op succes is klein, omdat de belangrijkste pro ducenten van broeikasgassen het verdrag niet willen ratificeren. foto Ruden Riemens len of trokken zich geheel terug, zoals de VS en Australië. Te duur, was het argument. Ontwikkelingslanden, waaron der grote energieverbruikers China en India, kregen daarom respijt tot 2012. In totaal doen nu 141 landen mee aan dit eer ste, bindende, internationale mi lieuverdrag. Maar eigenlijk zijn op dit moment alleen de Europe se landen verplicht de uitstoot van broeikasgassen te verminde ren. Rusland heeft bedongen op het 'uitstootniveau' van 1990 te mogen blijven zitten. „De ande re landen zullen nooit echt mee doen. Nu niet en nooit niet", zegt Labohm. Om er somber aan toe te voegen dat Europa het in zijn eentje niet zal volhouden. En uiteinde lijk zullen ook EU-landen afha ken. Labohm: „Italië, met Ber lusconi als premier, zal er als eerste uitstappen, omdat het ver drag veel geld kost en het de Ita liaanse economie schaadt. Indus trieën zullen zich verplaatsen naar landen waar geen milieube perkingen gelden, waardoor werkgelegenheid verloren zal gaan." De VS (36 procent van de uit stoot door de geïndustrialiseer de wereld) haakten in 2001 al af. Kyoto is een politiek verdrag zonder voldoende wetenschappe lijke onderbouwing, dat de VS alleen maar handen vol geld zal kosten en de economische groei zal belemmeren, zei president George Bush. Het geld kon volgens Washing ton beter worden geïnvesteerd in de ontwikkeling van bijvoor beeld katalysatoren. Amerika geeft miljarden euro's per jaar uit aan onderzoek. Wankel Labohm geeft de Amerikanen gelijk. „De wetenschappelijke basis onder de klimaatverande ring is wankel en wordt door een meerderheid van weten schappers in twijfel getrokken. Het is vooral een politiek spelle tje geworden, gebaseerd op emo tie en economische belangen. En Europese regeringen kunnen na tuurlijk niet meer terug, Zij heb ben al jarenlang kapitalen uitge geven aan milieumaatregelen Ze kunnen niet zeggen: sorry, we hebben ons vergist." Na de VS stapten ook Australië, Monaco en Liechtenstein uit het Kyoto-verdrag. Daarna begon Rusland te twijfelen. Zonder de VS heeft het geen zin, meende president Vladimir Poetin. Euro pa wist hem tijdens de klimaat conferentie in Buenos Aires in december over te halen om als nog te ratificeren. Weer een poli tiek spel, meent Labohm: „Rus land werd door Europa gechan teerd. Deelname van Rusland aan Kyoto was de prijs die Mos kou moest betalen voor Europe se steun voor het Russisch lid maatschap van de wereldhan delsorganisatie WTO." De vraag die rest, is: werkt Kyo to? Zelfs als de vermindering van broeikasgassen volgens plan verloopt, is dit slechts een fractie van wat nodig is om kli maatverandering tegen te gaan. Kyoto is dus slechts eens eerste stap; het is een blauwdruk voor toekomstige maatregelen. GPD BRESKENS - Het vertrek van Van Melle's fabrieken naar Rotterdam blijft een bloeden de wonde, memoreerde Bres- kens' burgemeester in zijn nieuwjaarsrede. Des te treuri ger noemde hij het, dat Vlissin- gen nog meer werkgelegenheid dreigt weg te nemen door te trachten, de haringvisserij naar zich toe te trekken. MUZIEKSCHOOL - In de Mid delburgse raadsvergadering is uitvoerig gepraat over de les gelden van de muziekschool. De PvdA zei te betreuren dat het oorspronkelijke uitgangs punt van lesgeld naar draag kracht is losgelaten en n dat de lessen voor de gen arbeider te duur zullen Het antwoord luidde dat dergelijk systeem te veels die zou vergen. WATERLEIDING-Nu Sd wen-Duiveland wordt ha kaveld, kan tegelijkertij waterleiding worden va of op afgelegen plaatsen den aangesloten. Eenei zal wel een flinke invesle vergen. Voor één perceeli circa 2100 gulden worden! gelegd, waarvan 500 g plus 50 per hectare doori langhebbende. Hoofdredactie: A L Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)315500 Fax (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Lezersredacteur: A. J Snel Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)315660 Fax (0113)315669 E-mail: lezersredacteur@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat 18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel (0118)493000 Fax (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax (0113)315669 E-mail redgoes@pzc nl Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail. redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (01111454651 Fax (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur acceptg* Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden, zaterdags tot 12.00 uur Abonnementen: 0800-0231231 autom afschrijving per maand' 19.95 per kwartaal 58.00 per jaar 222.50 726.3 Voor toezending per post geldt W toeslag E-mail lezersservice@pzcnl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maandvo» einde van de betaalperiode PZC. I a v. lezersservice, Postbus 31 44§0 AA Goes Losse nummers per stuk. maandag t'm vrgdag 1,25 zaterdag 1.75 Alle bedragen zijn inclusief 6% STA Bankrelaties: ABN AMRO 47 70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden u** overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NVen< de Regelen voor het Advert enf""* Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag, tijdens kantooruren zondag van 16 00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax (0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes! Tel. (0113)315550 Fax. (01131315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel (0113)315520 Fax (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax (0114)372771 Business to Business/OnroerW»" Tel: (076)5312277 Fax:(076)5312274 Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concern aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt 9eC'u'"g| (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante o r1*- 3 ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldigsj de derden Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kun zersservice. Postbus 31,4460 AA Goes. It schriftelijk meiden W"! Behoort tot *ii* WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 4