Ze is de glimlach van de president
Sandra
Roelofs
in Georgië
Het echtpaar Saakasjvili (rechts) toastte begin januari met het presidentsechtpaar Joesjtsjenko van de Oekraïne.
foto Sereei Soeninski/AFP
zaterdag 29 januari 2005
De Rozenrevolutie in Ge
orgië, iets meer dan
een jaar geleden, heeft het
leven van Sandra Roelofs to
taal veranderd. De Terneu-
zense is nu niet meer de
vrouw van oppositieleider
Saakasjvili, maar van presi
dent Saakasjvili. Elke och
tend brengt ze haar zoontje
naar school en maakt ze ont
bijt voor haar man. Maar ze
doet meer. Zo blijkt uit
haar humanitaire rondreis
door het westen van Geor
gië.
Het is vijf uur in de middag
en het is al dopker, een
winternacht in januari begint
hier vroeg. Het heeft hard ge
sneeuwd, de straten zijn wit en
glad. Alle lichten in de stad zijn
uit; in de huizen, langs de weg
en in de winkels. Zoals iedere
dag heeft Ohiatura maar enkele
uren stroom, van acht tot elf
's ochtends en van negen tot
twaalf 's avonds. 'Problemen'
met de elektriciteitsvoorziening,
een euvel waar praktisch heel
Georgië mee kampt.
In het armzalige huisje hoog te
gen de heuvel is het doodstil. De
deur gaat zacht piepend open,
binnen zijn alleen maar het duis
ter en de kou. Wel hangt er de
dikke walm van een houtkachel
die allang uit is. Nukri knipt
zijn zaklantaarn aan en zwaait
de lichtbundel naar een van de
hoeken. Vanonder een deken pie
pen drie gezichten tevoorschijn,
twee jongetjes en een man met
verwarde haren. Het is niet dui
delijk of ze wakker schrikken of
dat ze tegen elkaar aan waren
gekropen vanwege de kou. Het
is pas vijf uur in de middag.
De treinreis naar C-hiatura, een
half leeggelopen mijnstad (man
gaan) in de heuvels van mid-
den-Georgië, begint een dag eer
der. Niet in de hoofdstad Tbili
si, wat het makkelijkste zou
zijn, maar even daar buiten in
Mtskheta. „Dat is een kleiner
station", zegt Sandra Roelofs.
„Als ik in Tbilisi opstap, maakt
de directeur er meteen een hele
show van, met bloemen en zo.
Daar heb ik niet altijd zin in."
Het is een van de tripjes die ze
iedere maand wel een keer
maakt, telkens naar een ander
deel van het land. Niet als
Vrouw van de President, maar
als voorzitter van SOCO, haar
eigen humanitaire stichting, die
hulp biedt aan armen, weeskin
deren, bejaarden en gehandicap
ten. „Dit keer nemen we de
trein, lekker rustig. Bovendien
ben ik zo ook gewoon onder de
mensen. En het is ook nog eens
reclame voor de spoorwegen.""
De trein schuift langzaam naar
het westen, langs de rivier de
Mtkvari en langs Gori, de ge
boorteplaats van Iosif Vissarion-
ovich Dzhugashvili, ofwel Sta
lin, Georgiës beroemdste zoon.
En op de achtergrond zijn er
steeds de besneeuwde toppen
van de Kaukasus.
Toasten
In Zestafoni wacht er een ande
re trein. Maar daar zijn ook de
burgemeester en de loco-gouver
neur van de provincie, die erop
staan om samen de lunch te ge
bruiken. En die volgens goed ge
bruik maar blijven toasten op
de president en zijn vrouw en
Georgië en nog maar weer eens
op de president.
Als het boemeltje naar Chiatura
vertrekt, in het vroege duister,
staat het perron vol mensen die
wachten op de Vrouw van de
President. Grote ogen, open
monden en vaak een verwach
tingsvolle glimlach, alsof er een
filmster voorbijkomt. Kinder
tjes krijgen snoepjes of fruit,
speciaal meegenomen, een kusje
of een paar woorden, voor ande
ren is er een hand en een lach.
In het treintje zelf is ook ieder
een blij, want voor de gelegen
heid zijn snel alle kapotte ra
men gemaakt.
„Dit is een erg arm gebied",
zegt Roelofs. „Er is weinig wa
ter en eten. En er zijn stroompro-
blemen. De mensen hebben het
hier niet makkelijk. Veel jonge
ren trekken weg om te werken,
naar Tbilisi of naar Rusland,
Sandra Roelofs was afgelopen woensdag één van de toehoorders in de
vergadering van het Europees Parlement, toen haar man, de Georgische president Mikhail Saakasjvili, daar een toespraak hield.
foto Olivier Morin/ATP
waardoor er veel ouderen zijn
achtergebleven. De zwakste
groep, dus." In het kantoortje
van SOCO wordt 's avonds laat
de volgende dag voorbereid.
Vierhonderd mensen komen de
volgende dagen een hulppakket
halen. Ongeveer tweeduizend
brieven heeft SOCO gekregen,
alle met een verzoek om bij
stand. Roelofs en haar vijf mede
werkers hebben een selectie ge
maakt en voor deze groep is er
nu een pakket met 25 kilo meel,
twee liter olie en een kilo suiker.
In maart is er een tweede groep
aan de beurt.
De actie wordt gesponsord door
de provincie Zeeland, zoals
bijna alle acties van SOCO gefi
nancierd worden met Neder
lands geld. „De provincie had
vorig jaar na de inauguratie van
mijn man spontaan wat geld
aangeboden. Maar het wordt
symbolisch, zeiden ze, ze zou
den kijken wat ze aan het eind
van het jaar over hadden. Nou,
dat bleek dus vijfduizend euro!
Daar waren we erg blij mee."
De gelukkigen hebben bericht
gekregen: wie een paspoort mee
neemt en een handtekening zet,
kan de spullen mee naar huis ne
men. Wie de boel bedondert,
kan rekenen op een controle: de
goederen zijn alleen bedoeld
voor mensen die het echt nodig
hebben. En zo komen Roelofs,
haar assistent Anna Chachkhu-
nashvili en haar lijfwachten te
recht in het koude donkere huis
je hoog op de heuvel. „Tsss",
zegt Nukri, een van de lijfwach
ten, als hij de kindjes en de man
ziet in het licht van zijn zak
lamp. De andere lijfwachten
zijn stil, en zouden in de loop
van de avond nog stiller wor
den. Roelofs knikt naar Anna:
het pakket mag hier blijven.
In het donker wordt het huis
van de buren gezocht. Hier wo
nen drie bejaarde zusters, van
wie er eentje toevallig in een an
der SOÓO-project zit:
adopt-a-granpg. dopteer-een-
oma. Het is niet best met de
oudjes, ze beginnen alledrie met
een te huilen. Ze hebben het
koud, ze hebben geen geld, ze
hebben honger. Een van hen
laat een deken zien, vol met ga
ten, en dan moet ze weer huilen.
Als ze een tas krijgen met wat
etenswaren, een cadeautje van
een Duitse hulporganisatie, wil
len ze alle bezoekers kussen.
„Het is niet meer dan een doekje
voor het bloeden", zegt Roelofs.
„Dat weet ik ook wel. Maar het
is natuurlijk beter dan niks."
Die avond trekt een spoor van
ellende voorbij. Tien pakketten
worden er afgeleverd in de krak
kemikkige huisjes en tochtige
flats waar de ai-men van Chiatu
ra wonen, want niet iedereen
kan de spullen zelf komen ha
len. Een gehandicapt omaatje
ligt verstopt achter schuifdeu
ren, een schizofrene mongool zit
zachtjes heen en weer te wiegen
in het donker, een bejaarde
vrouw met muts, sjaal en winter
jas rilt in de natte vrieskou van
haar lekkende flatje. Voor deze
mensen is het nieuwe Georgië
van president Mikhail Saakasj-
vili, die zijn landgenoten na de
Rozenrevolutie van november
2003 een beter leven beloofde,
nog ver weg. Zijn populariteit is
dan ook niet meer bij iedereen
even groot. Maar overal is er een
warm onthaal voor zijn vrouw.
'Sandra is de glimlach van de
president', zegt iemand. Bij ve
len hangen foto's van haar aan
de muur, in een enkel geval zelfs
naast die van Suzi Quatró. Roe
lofs weet goed hoe ze overkomt,
ze weet ook precies wat ze moet
doen om zo over te komen (bij
voorbeeld altijd een raampje
opendraaien als de auto stopt,
om even te zwaaien). Ze ontkent
echter dat ze dit doet om het be
leid van haar man te verzach
ten. „Dit is hoe ik ben. En ik
weet dat de mensen het waarde
ren als je ze persoonlijke aan-
dacht geeft. Dus waarom niet?"
Later, in het huis van de plaatse
lijke leider van Saakasjvili's Na
tionale Beweging, dat dient als
logeeradres in Chiatura, warmt
Roelofs haar koude voeten aan
een kacheltje. Hier dus wel. De
partijman heeft stiekem stroom
afgetapt van het gemeentehuis.
„Treurig is het hier, hè. En dat
terwijl ze het vroeger onder de
communisten best goed hadden.
Er was werk en er was geld. Nu
is er maar weinig meer. De men
sen moeten weer langzaam ver
trouwen krijgen. En dat gebeurt
ook wel, als de pensioenen en. de
salarissen weer normaal doorko
men. Op dit moment is het ver
trouwen niet zo groot."
Ze koestert haar bezoeken aan
plaatsen als Chiatura. „Dit is ei
genlijk het allerbelangrijkste.
Alleen zo kun je echte voeling-
houden met wat er in het land
gebeurt en met welke proble
men de mensen te maken heb
ben."
Haar man spreekt zelden op de- 1
ze manier met de bevolking, er
kent ze. Soms ja, als hij een be
zoek brengt aan een regio, dan
wil hij symbolisch nog wel eens
bij een gezin binnenstappen.
„Maar hij heeft er ook echt geen
tijd voor. Hij heeft wel andere
dingen aan zijn hoofd."
De wittebroodsweken zijn voor
bij, constateert ze nu, na de eer
ste twaalf maanden van haar
mans regeerperiode. Na de eufo
rie van de revolutie moeten de
handen uit de mouwen. De pro
blemen in Georgië waren groot
en dat zijn ze nog steeds.
„Het komend jaar wordt heel be
langrijk. Misha wil in 2005 alles
op de economie gooien, het jaar
daarna moet in het teken staan
van het sociale beleid. Ik had lie
ver dat het andersom was ge
weest, ook door wat we hier in
Chiatura weer allemaal zien.
Maar ja, dat is niet aan mij."
Haar leven is na de Rozenrevolu
tie totaal veranderd. De Terneu-
zense is nu niet meer de vrouw
van de oppositieleider, maar
van de president. En ze beweegt
zich niet alleen meer tussen de
Georgiërs, maar komt ook in
Washington bij George Bush, in
Londen bij koningin Elizabeth
en in Berlijn bij Gerhard
Schroder. Ze komt op tv, ver
schijnt in bladen, wordt ge
vraagd voor van alles en nog
wat.
„Het was een hectisch jaar.
Voor mij, maar vooral voor Mis
ha. Hij werkt vaak en lang.
Maar vreemd genoeg zien we el
kaar nu vaker dan in de periode
vóór de revolutie. Met al die
staatsbezoeken zitten we soms
wel een paar uur achter elkaar
samen in een vliegtuig!
Schema
Maar ze had altijd haar eigen le
ven, zegt ze, en dat heeft ze nu
nog steeds. Ze heeft iedere dag
haar eigen schema en dat draait
ze heel nauwgezet af. Ze brengt
elke ochtend haar zoontje
Eduard (9) naar school, maakt
ontbijt voor haar man en plant
dan een paar uur in voor verga
deringen en bezoeken. Om drie
uur is Eduard uit, en dan gaan
ze samen naar het kantoor van
SOCO, waar ze zich twee uur
lang aan de lopende zaken zet.
Daarna moet haar zoon naar pia
noles of tennissen, en tot hij
naar bed moet zijn ze met z'n
tweeën.
Koken doet ze niet: „Die tijd is
voor andere dingen. De rest van
de avond, als Eduardje naar bed
is, is voor mezelf. Dan'lees ik,
beantwoord e-mails, schrijf aan
mijn boek. En ik kijk op mijn
schema of ik alles wel gedaan
heb en wat ik nog" allemaal moet
doen. Dat is echt nodig, want
zonder schema ben ik aan het
eind van de week gegarandeerd
de weg kwijt. En dan zo rond
twaalven komt Misha thuis."
De man werkt, zijn vrouw doet
het gezin. Ze is inderdaad tradi
tioneler geworden sinds ze in
Georgië is. „Ik ben anders tegen
de rolverdeling tussen mannen
en vrouwen gaan aankijken. De
rol van de vrouw is toch meer
die in het gezin. Ik zie dat dit
hier goed werkt, dus waarom
zou het slecht zijn? Het gezin is
belangrijk. Ik was vroeger ook
al niet zo feministisch, hoor.
Nooit lid geweest van de Opzij
of iets dergelijks. Ze vragen me
hier vaak voor allerlei vrouwen
clubs, maar daar zeg ik altijd
'nee' tegen. Het is gewoon niet
mijn stijl. Ik zit meer in de socia
le hoek. En wouwen, ach, ik ben
niet iemand van meisjesdingen.
Ik ging ook vroeger al meer met
jongens om."
Uiteindelijk zijn bijna alle hulp
pakketten in Chiatura opge
haald. Ondanks het barre weer
zijn er bijna vierhonderd men
sen naar het SOCO-kantoortje
gekomen. Roelofs is tevreden.
Na twee dagen gaat de reis ver
der naar het westen, naar een be
jaardenhuis in Khoni, en dan
naar Koetaisi, de tweede stad
van het land. Maar nu is er een
passagier extra. Een oude
vrouw die tijdens het rondbren
gen van de pakketten bijna ver
wilderd werd aangetroffen in
een van de flats is in opdracht
van Roelofs' gewassen en gestre
ken' en wordt nü meegenomen
naar een tehuis in Koetaisi,
„Ze kon zo echt niet meer ver
der, het was schrijnend. We heb
ben haar familie, in dit geval al
leen maar een neef, natuurlijk
ingelicht. Re geloof niet dat die
er echt rouwig om was."
Het mensje weet niet wat haar
overkomt. Eerst de verre rit
door de sneeuw naar Koetaisi,
dan een nieuw bed in een warm
huis met vier nieuwe kamergeno
tes. Roelofs ziet het lachend
aan. „Dit is toch wel het grote
voordeel van de positie waarin
ik nu zit. Ik kan mensen echt hel
pen."
Mark van Assen
ZWARTE
ZEE
?anp
TURKIJE
RUSLAND
Koetaisi
Chiatura
O
TURKIJE
