Zelfs als ik verlies,
geef ik niet op
)e beste manier om elkaar te leren kennen: feestje bouwen
25
Adri van Oosten,
volhouder
zaterdag 29 januari 2005
Hij haakt, voorzichtig, een
ingelijste foto van de
muur. Kijk, dat is zijn opa. En
hij wijst op een man met hoed
die temidden van een kudde
schapen star in de lens blikt.
De foto werd in het begin van
de vorige eeuw gemaakt in de
Kraayertpolder bij Nieuwdorp.
Kijk, zegt hij weer, let eens op
die ruimte - een enorm open ge
bied was het daar; toen staken
er aan de einder nog geen fa
briekspijpen de lucht in. Moet
je nu zien!
„Ik deed half de jaren zeventig
mee aan een blokkade van de
kerncentrale. Toen moest ik
aan die schapen van mijn opa
denken. Want zó voelde ik me
op dat moment; als een mak
schaap tegenover een over
macht aan ME-ers, die op ons
lossloegen."
Baard, bril, trui, sandalen en altijd
op de fiets. Adri van Oosten (66
jaar, 's- Heer Hendrikskinderen, frac
tievoorzitter van GroenLinks) is wel
eens het geweten van de Goese ge
meenteraad genoemd. „Het zijn mis
schien zware woorden, maar gerech
tigheid en solidariteit - daar probeer
ik iets aan bij te dragen. In de hoop
dat het allemaal een stukje beter
wordt in onze samenleving."
En daarom heft hij vol overtuiging
spandoeken tegen kernenergie en de
komst van een Westerschelde Contai
ner Terminal, voerde hij bevlogen ac
tie vóór het autovrijmaken van de
Goese Grote Markt én - lang geleden -
de bouw van een buskotje voor bejaar
den.
Grote grijns. Mooi verhaal, dat buskot
je. Het zal eind jaren zeventig zijn ge
weest. In de Goese Polder was een
fraaie bejaardenflat verrezen. Maar
een bushokje kon er niet af. Dat werd,
in die winderige wijk, kleumen en kla
gen voor de oudjes. De bevoegde in
stanties hielden zich doof en blind en
dus besloten Adri van Oosten (toen
nog lid van de PPR) en enkele gelijkge
stemden tot actie. Zij spijkerden op
een zaterdagmiddag een paar planken
tegen elkaar en viola: een buskot. De
bejaarden keken verheugd. De be
stuurders niet. Die kwamen in spoed
beraad bijeen, constateerden dat voor
het bouwsel geen vergunning was ver
strekt en gaven opdracht tot onmiddel
lijke sloop. Hetgeen geschiedde. Hoon
gelach was hun deel; als het dagelijks
gemeentebestuur in alles zo'n daad
kracht zou tonen als in de Kwes
tie-Bushokje, zou Goes er een stuk be
ter voorstaan, sprak men spottend in
kroeg en krant.
Grenzen
Dwarsliggers, daar houdt Adri van
Oosten een beetje van. Dat was vroe
ger al zo, in Nieuwdorp, het dorp
waar hij werd geboren en opgroeide.
Zijn vader was landarbeider en had
ook nog een lapje pachtgrond. „Als
jongen moest ik al vroeg mee; peeën
dunnen, uien en aardappels rapen -
dat soort dingen."
In dat Nieuwdorp van toen waren de
grenzen duidelijk getrokken. De boe
ren stemden WD, de hervormden
stemden CHU, de gereformeerden
ARP en wie heel streng in de leer was
SGP. En wie stemde links? Niemand
die daar destijds openlijk voor uit
durfde komen. Behalve Jan de Vroe,
binnenvaartschipper, een lange, laco
nieke vent. „Die liep in verkiezings
tijd met een trapje over zijn schouder
naar een grote elektriciteitskast van
de PZEM midden in het dorp om daar
demonstratief een verkiezingspamflet
van de PvdA op te plakken."
Dat soort types. Van Oosten spreekt
er met genegenheid over.
Over Jan Gelderblom bijvoorbeeld, de
huisarts. Lange Jan, noemden ze hem
in Nieuwdorp. „Kaland (destijds een
gezaghebbend gedeputeerde) kwam in
het verenigingsgebouw een verhaal
houden over wat-ie allemaal van plan
was en dat al die nieuwe fabrieken zo
goed waren voor Zeeland. Kaland zei
op een gegeven moment: 'Er is toch
niemand in deze zaal die niet denkt
dat ik het beste met jullie voorheb?'
Er was één man die opstond: Jan Gel
derblom. Die stak zijn vinger in de
lucht en zei alleen maar: 'Ik'. Hij ging
weer zitten en Kaland zei de hele
avond niks meer."
Zo'n Jan Gelderblom, zegt Van Oos
ten, dat was iemand die zijn eigen
weg ging. „Dat heb ik zelf misschien
ook wel een beetje. Ik heb wel iets met
mensen die durf hebben." Zoals met
dominee De Roos, die in de tweede
helft van de jaren veertig tijdens een
kerstpreek de politionele acties in In
donesië veroordeelde. En met predi
kant Prakke, die het toenemend aan
tal auto's met een sprinkhanenplaag
vergeleek. En met die dominee ('zijn
naam ben ik vergeten') die op konin
ginnedag de vlag binnenliet, maar
haar een dag later - op de Dag van de
Arbeid - fier van de pastorie liet wap
peren.
Dat waren mannen.
Een enkele keer ('Ik beschouw mezelf
als geïnteresseerd randkerkelijk')
gaat hij nog wel eens naar de kerk.
„Als je me me ongelovig wilt noemen,
zeg ik: 'Nee.' Zoekende ben ik. De
Naam
Adri van Oosten
Geboren
27-12-1938, Nieuwdorp
Woonplaats
's-Heer Hendrikskinderen
Gehuwd met
Jannie Leys
Kinderen
Annemarie (34),
Maurits (32)
Opleiding
lagere school Nieuwdorp,
Groene School Kapelle, diver
se cursussen fruitteeltsector,
handelsavondschool, staats
examen mavo
Werk
diverse fruitteeltbedrijven,
1963-1996 proefstation Wil-
helminadorp, freelance on
derzoeker,
Raadslid in de gemeenteraad
van Goes vanaf 1982 tot he
den.
kerk van vhndaag toont te weinig be
trokkenheid met de samenleving. Er
moet iets in die kerk gebeuren. Het
moet niet alleen gaan over het hierna
maals, maar ook over het hier en nu.
Het moet over betrokkenheid gaan,
over solidariteit, over de samenleving.
Ik word niet meer door de kerk geïn
spireerd."
Tolerant
'Ach, laat de mensen toch', zeiden zijn
ouders vroeger vaak. „Mijn vader en
moeder waren hervormd. Het was een
tolerant gezin. Mijn ouders spraken
met respect over iedereen. D'r waren
een paar katholieken bij ons op het
dorp. Die aten op vrijdag vis en geen
vlees. 'Nou, dat is goed, daar staan die
mensen voor.' Zó'n sfeer was er bij
ons thuis."
Een prettig sfeertje hing er ook op de
openbare school van hoofdonderwij
zer Bakker. Meester Bakker leerde de
kinderen schaken, deed aan toneel.
En daar was ook meester Van Wijnen
die hen bijbracht dat onkruid heel
mooi kan zijn en dus niet per definitie
vuulte is.
„Meneer Bakker kwam bij ons thuis
en zei tegen mijn vader: 'Ik zou Adri
naar de mulo sturen.' Maar mijn va
der vond dat het beter was dat ik een
vak ging leren, een ambacht." Een
kennismakingsbezoekje aan de be-
drijfsschool van De Schelde ('We kwa
men in een hal waar werd gelast - veel
rook en stank; en daar ging ik: van
mijn stokje') pakte slecht uit. En dus
werd het ('Ik had een oom die fruitte
ler was') de Groene School. Van Oos
ten kwam vervolgens te werken bij
een fruitteler in Nieuwdorp. „Geen
makkelijke man. Hij drukte een
snoeischaar in je hand; 'Nog nooit ge
snoeid? Snoeien!' Maar elke tak is an
ders. D'r zit ook een beetje gevoels-
werk bij. Als ik het niet goed deed,
kreeg ik op m'n duvel en schouder--
klopjes waren er niet veel bij."
Daarna naar Drente, naar een fruit-
teeltbedrijf midden op de Hondsrug.
„Daar zat van alles en nog wat. De
baas zelf was een Groninger, de be
drijfsleider kwam uit Overijssel, Dirk
was een Fries, Jan had in een circus
gewerkt maar de olifanten hadden de
pest aan hem gekregen, er zaten Am
bonezen en de kostbaas was een
ex-SS'er. Het was in de tijd dat Lou
de Jong een tv-programma over de be
zettingsjaren presenteerde. We, die
kostbaas en ik, hebben daar samen -
de spanning was te snijden - naar zit
ten kijken."
Hij keerde terug naar Zeeland, werkte
bij een fruitteeltbedrijf in Kattendij-
ke, solliciteerde naar een baan bij het
Proefstation voor de Fruitteelt in Wil-
helminadorp, verdiepte zich daar in
de machinale pluk en het afrijpen van
de zwarte bes, werkte zich op tot tech
nisch onderzoeker. In '96 was het afge
lopen. In het kader van een landelijke
reorganisatie werd het Proefstation
voor de Fruitteelt gesloten. „We heb
ben ons destijds enorm tegen de slui
ting verzet. Terecht. De kwaliteit van
het onderzoek is er niet op vooruit ge
gaan."
Verantwoordelijkheidsgevoel, vast
houdendheid; dat zijn karakterschap
pen die Van Oosten het eerst zou noe
men indien hem gevraagd werd zich
zelf te beschrijven. „En een zekere ge
drevenheid. Ik heb ooit aan bedrijfs-
volleybal gedaan. D'r was één collega,
een aardige kerel hoor, die sloeg soms
een balletje zus, soms een balletje zo.
Zo zit ik niet in elkaar. Zelfs als ik ver
lies, geef ik niet op. Ook al is dat maar
met een potje volleyballen, ik wil dat
zo goed mogelijk doen."
Meer dan twintig jaar zit hij in de ge
meenteraad van Goes. De invloed van
een kleine fractie als GroenLinks is,
zegt hij, veel groter dan je op het eer
ste gezicht zou denken. Korte-ter-
mijn-succesjes, nee. Maar op de lange
re termijn sijpelt er toch veel van onze
opvattingen door. Een beleidsmede
werker zei laatst tegen me: 'Je hebt de
afgelopen jaren in de gemeenteraad
veel voorstellen gedaan die toen niet
werden overgenomen. Maar met heel
veel van die dingen zijn we nu toch be
zig.' Op allerlei gebied. De autovrije
Grote Markt die er nu aankomt bij
voorbeeld. En als ik kijk naar een van
onze eerste verkiezingsprogramma's.
Daar stond in dat we toe wilden naar
een loket waar burgers met al hun vra
gen en problemen terecht zouden kun
nen. Dat komt er. Alleen noemen ze
dat nu een beetje anders."
Een wethouderschapje - twee jaar
geleden deed de kans zich serieus
voor. Maar Adri van Oosten schudde
het hoofd. „Ik ben niet zo'n bestuur
der. Als ik tien jaar jonger was ge
weest, had ik het misschien gedaan.
Maar ik voel me toch meer een volks
vertegenwoordiger, iemand die op de
straat met de mensen praat. Een be
stuurder moet vaak onderhandelen,
foto Mechteld Jansen
compromissen sluiten. Besturen is
overleggen met ambtenaren, met be
langenorganisaties, aftasten wat haal
baar is en wat niet. En dat ligt me niet
zo."
Hij is 66 jaar, en heeft besloten zich
niet meer herkiesbaar te stellen. „Ik
heb gezegd dat ik er na deze raadspe
riode mee stop. Misschien zou ik er de
puf nog wel voor hebben. Voor mijn
gevoel ben ik nog niet opgebrand.
Maar ik vind dat het tijd wordt om te
stoppen. De leeftijd speelt zeker een
rol. Ik hoor nu nog niemand zeggen:
'Adri, je doet het niet meer zo goed, je
laat dingen lopen, je bent niet meet zo
alert als vroeger.' Maar het kan met
anders of er komt slijtage in. Je wordt
minder fel - dat sluipt er in de loop
der jaren in. Maar één ding is zeker:
als er morgen weer een blokkade
plaatsvindt tegen kernenergie, zal ik
geen moment aarzelen: ik sta er."
Willem van Dam
plke cultuur heeft haar eigen gewoon-
Jten, rituelen en dus ook feesten. Maar
ik weten we maar weinig over de achter
enden ervan. Twee onlangs verschenen
eken geven ieder op eigen wijze uitleg
er de verschillende feesten die multicultu-
Nederland rijk is. Van ramadan tot Ro-
Zaterdag, van Chanoeka tot carnaval;
tstvieren doen ze overal.
verhalen, motieven en waarden van alle mo
gelijke vieringen. Veel feesten hebben te
maken met een geloof. Er zit vaak een ver
haal achter, zoals bij het kerstfeest of het
suikerfeest. Andere feesten zoals sinter
klaas en Sint-Maarten waren van oor
sprong religieus maar zijn dat nu niet meer.
Beide boeken leren niet alleen veel over
feesten en rituelen in andere culturen en de
rol die kinderen daarin hebben, maar vertel
len ook veel over de achtergronden van de
feesten van eigen bodem. Waarom we olie
bollen eten met Oud en Nieuw bijvoor
beeld, of wat de luilakviering inhoudt, en
waar komt de paashaas vandaan? Ook de
achtergronden van typisch westerse feesten
worden belicht, zoals moederdag, Hallo-
ween en Valentijnsdag.
Overeenkomsten
Vaak hebben de achterliggende motieven
van verschillende feesten veel overeenkom
sten. Zo heeft elke cultuur wel in een of an
dere vorm een lentefeest of feest van het
licht. Met Pasen bijvoorbeeld, vieren chris
tenen dat Jezus Christus uit zijn graf is op
gestaan. Van oudsher is het echter ook een
vruchtbaarheidsfeest en het feest van
nieuw leven. Hindoes op hun beurt vieren
het Holi Phagua, de overwinning van de len
te op de winter.
In En dat vieren wij! en Feestvieren kun je
overal worden veel tips gegeven voor het or
ganiseren van spelletjes, recepten en feest
jes uit andere culturen. Sommige gebruiken
uit andere culturen zijn namelijk zo leuk
dat ze de moeite waard zijn om over te ne
men. In Vietnam is het bijvoorbeeld gebrui-
kpliik om mpt nipnwiaar ppn wpnshnnm t.p
Viering van het joodse feest Chanoeka. Acht dagen lang wordt elke avond een arm van de menora, de achtarmige kandelaar die symbool
staat voor de overwinning van het goede, ontstoken met behulp van de negende kaars in de kandelaar. foto Koen Suyk/ANP
planten waar mensen hun wens of goede
voornemens in kunnen hangen.
Chinezen schrijven met nieuwjaar hun ge-
luksboodschappen op stroken papier en
hangen die op. Ook een idee: maak eens
rhannati's znpt.p nannpnknpkips dip Hin
does met het lichtjesfeest Divali eten. In
Feestvieren kun je overal staat het recept.
Of probeer een mandala te tekenen, zoals
Boeddhistische monniken doen om zich te
concentreren terwijl ze mediteren. Speel
ppns hpf snpl mpt. ppn zplfppmaaktp drpidpl
(een soort tol), zoals joodse gezinnen met
Chanoeka doen.
In En dat vieren wij!, dat nog dieper op de
achtergronden van feesten ingaat en tot
stand is gekomen in samenwerking met het
Npdprlands P.pnt.rnm vnnr Volkscultuur kn-
men naast religieuze feesten ook vieringen
met een maatschappelijke achtergrond aan
bod, zoals Koninginnedag, Werelddieren
dag, Prinsjesdag. Roze Zaterdag en Interna
tionale Vrouwendag. De gids besteedt
naast de grote feesten bovendien aandacht
aan persoonlijke vieringen. Zo wordt be
schreven hoe kinderen in verschillende cul
turen hun verjaardagen vieren, met liedjes
en spelletjes. Als een Surinaams kind tien
jaar wordt bijvoorbeeld, viert men dit als
een kroonjaar (Bigi Yari). Het feest kan dan
wel drie dagen duren. Op deze dagen ko
men er veel verrassingen langs, bijvoor
beeld een fanfare, dansgroep of koor.
In Joegoslavië worden kinderen op hun
verjaardag aan hun oren getrokken door
hun ouders, precies zo vaak als het aantal
jaren dat ze tellen. Daarvan groeien de oren
en de rest groeit dan mee, is de achterlig
gende gedachte. Beide boeken verschijnen
in een tijd dat er volop gediscussieerd
wordt over de multiculturele samenleving
die Nederland inmiddels is. Belangstelling
tonen voor gewoonten en gebruiken die an
ders zijn dan je gewend bent, is in ieder ge
val een poging om nader tot elkaar te ko
men, schrijft Marja Baseier in Feestvieren
kun je overal. „En de beste manier om el
kaar te leren kennen? Vier een feest met el
kaar!"
Corine van Zuthem
Marja Baseier, 'Feestvieren kun je overal';
uitgeverij Het Spectrum; €22,50.
Pim van Schaik (samenstelling en redac-
tie), 'En dat vieren wij! - Feesten en vierin
gen van kinderen in kleurrijk Nederland';
uitncnpri.h PlnnPlan: 74 0.5
