Corruptie en oorlog gaan samen
PZC
Ayaan Hirsi Ali moet tweede
Submission-f ilm niet maken
PZC
Den Haag vertilt
zich weer aan
megaproject
Herdenken
Irak is voor oorlogsprofiteurs een goudmijn
te gast
28 januari 1955
vrijdag 28 januari 2005
door Conny van Gremberghe
Grootschalige reconstructie
campagnes in landen die
door oorlogen zijn verwoest wer
ken vaak corruptie in de hand.
De voorbije vier jaar stak de in
ternationale gemeenschap mil
jarden in wederopbouwprojec-
ten in Liberia, Bosnië, Libanon,
Sierra Leone, Cambodja en Af
ghanistan. Slechts een deel van
dat geld werd werkelijk besteed
aan wegen, bruggen, fabrieken,
nutsvoorzieningen en het op
nieuw optuigen van openbare
diensten. Ontzettend veel geld
bleef aan strijkstokken hangen.
Dit constateerden onderzoekers
van het anticorruptienetwerk Ti-
ri, die in opdracht van de Vere
nigde Naties onderzoek hebben
gedaan naar naoorlogse corrup
tie en het optreden van oorlogs
profiteurs in diverse landen.
De situatie in Irak werd buiten
het onderzoek gehouden, maar
Jeremy Carver van Tiri stelde
onomwonden vast dat ook in
dat land internationaal opere
rende bedrijven zich momenteel
op grote schaal schuldig maken
aan oorlogsprofijt, corruptie en
geldverspilling.
Wederopbouw
Een en ander vloeit overigens
voort uit de moderne wijze van
oorlogvoeren en de manier waar
op de internationale gemeen
schap - na een oorlog - denkt de
wederopbouw van zo'n land te
moeten oppakken. Moderne oor
logvoering is nadrukkelijk ge
richt op de vernieting van loka
le infrastructuur, elektriciteits-,
water- en communicatievoorzie
ningen. Zaken die na de krijgs
handelingen weer zo snel moge
lijk moeten worden hersteld.
Om de wederopbouw snel plaats
te laten vinden, pompt de inter
nationale gemeenschap vaak
grote geldbedragen in herstel-
projecten in door oorlog getrof
fen landen zonder dat op de uit
voering van die projecten enige
controle wordt uitgeoefend.
Meestal worden voor dat soort
projecten buitenlandse - wester
se - bedrijven ingeschakeld, die
de herstelwerkzaamheden uit
voeren tegen veel hogere kost
prijzen dan lokale ondernemers
zouden rekenen. Het door een in
ternationale boycot getroffen
Irak herstelde zich volgens Tiri
begin jaren negentig sneller van
de Eerste Golfoorlog dan in het
Westen werd aangenomen. De
Irakezen hadden' echter geen
keus. Ze moesten de herstelwer
ken wel zelf uitvoeren.
De wederopbouw van Irak na
de Tweede Golfoorlog verloopt
verre van voorspoedig. Om meer
dere redenen. Allereerst is de si
tuatie in het grootste deel van
het land verre van veilig en rus
tig. De openbare orde is niet her
steld en de Amerikaanse en Brit
se troepen zijn - bijgestaan door
de door het Amerikaanse bedrijf
Dyncorp geschoolde Irakese po
litie - niet bij machte het tij te
keren. De voortdurende guerril
laoorlog heeft tot gevolg dat me
dewerkers van bedrijven die
voor de herstelwerken zijn inge
huurd hun werk niet of alleen
onder strenge bewaking kunnen
doen. Halliburton en Bechtel,
twee grote Amerikaanse bedrij
ven met stevige banden met het
Witte Huis, hebben beiden van
de regering-Bush miljardenor
ders ontvangen voor projecten
in Irak, maar zijn daarbij ge
noodzaakt 1800 veiligheidsmen
sen in te huren om de eigen me
dewerkers te beschermen.
Het geld dat aan veiligheids
maatregelen wordt betaald,
komt niet ten goede aan Irak,
wordt niet bestemd voor de her
bouw van scholen, kantoren, we
gen, pijpleidingen, maar
stroomt linea recta naar Ameri
kaanse beveiligingsbedrijven,
zoals Aegis Defense Services,
dat op deze wijze vorig jaar
bijna 300 miljoen dollar binnen
kon harken.
Riolering
Als werken in Irak wel worden
uitgevoerd, dan weten de bedrij
ven er ook weer een slaatje uit
te slaan. Het Instituut voor Zui
delijke Studies uit het Ameri
kaanse Durham, dat twee jaar
geleden een campagne tegen oor
logsprofiteurs opzette en sinds
dien de activiteiten van tal van
internationale bedrijven nauw
lettend in het oog houdt, kwam
tot de ontdekking dat door Bech
tel in Irak opgeknapte scholen
zonder sanitair en zonder riole
ring waren achtergelaten en dat
dure Japanse ventilatoren in de
klaslokalen waren vervangen
door goedkope Syrische, die bo
vendien niet bleken te werken.
De oorspronkelijke, dure exem
plaren werden evenwel in reke
ning gebracht. Halliburton ge
bruikte volgens het instituut
zelfs hulpgelden voor de zoek
tocht naar massavernietigings
wapens.
De Amerikanen hebben de voor
bije twee jaar miljarden uitge
trokken voor de wederopbouw
van Irak. Maar dat dit geld niet
altijd ten goede is gekomen aan
de bevolking van dat land is wel
duidelijk. In een land waar post
bodes de straat niet opdurven
en postbestelling hoegenaamd
niet meer bestaat, is het toch
vreemd dat er 54 miljoen dollar
wordt uitgegeven voor een on
derzoek naar de automatisering
van de posterijen. Ook nieuwe
gevangenissen blijken extreem
duur te zijn: twee voor de prijs
van 400 miljoen dollar. De kost
prijs per cel komt in dit project
uit op 50.000 dollar. Dat het
Amerikaanse Congres vorig jaar
ook moest instemmen met eep
bijdrage van 900 miljoen dollar
om de Iraakse olie-import op
gang te krijgen, wekte zelfs bij
Republikeinse politici verba
zing. Temeer omdat in Iraks bo
dem nog ruim 112 miljard vaten
ruwe olie schuilgaan en het land
het op twee na grootste olie-ex-
porterende land zou moeten
zijn. Door de oplaaiende kritiek
binnen en buiten de Verenigde
Staten is de kans groot dat presi
dent Bush op korte termijn zal
moeten uitleggen of de vele dol
lars die nu in Irak worden ge
stopt beter elders geïnvesteerd
kunnen worden.
Met de herdenking van het feit dat het?
nietigingskamp Auschwitz zestig j
geleden werd bevrijd door het Rode
ger, komt onherroepelijk ook weer de vraag or
herdenken wel zin heeft. In Nederland komj
toenemende mate de vraag aan de orde of 4 mei
nationale herdenkingsdag moet worden geha
haafd, temeer omdat de generatie die de Twei
Wereldoorlog aan den lijve ondervond, gaande?
uitsterft. Minister Verdonk heeft zelfs geoppej
en 5 mei samen te voegen tot een Dag van deB
ding, waarop autochtonen en allochtonen na
tot elkaar kunnen worden gebracht.
Laten we eens twee willekeurige voorvallen'i
men die plaatsvonden in dezelfde week w.aa
'Auschwitz' wordt herdacht. In het parlement)
de Duitse deelstaat Saksen weigerden afgevaard
den van de rechts-extreme NPD een minuut sti
in acht te nemen voor de slachtoffers van de i
zi-terreur. Het bombardement van de geallieert
op Dresden, in 1945, noemden zij daarentegen;
'bommen-holocaust'. Woensdag ontving de Ew
pese commissaris van Justitie en Binnenlandse!
ken, de Italiaan Franco Frattini, een dreigbj
van extreem-rechtse signatuur. „Denk nietdaj
in staat zal zijn om de verdere opmars van heti
zisme te stoppen", stond in de brief die was vol
zien van een swastika. Frattini had maatregel
bepleit tegen het dragen van nazi-symbolen. Ti)
simpele voorbeelden die aangeven dat het nazisi
niet dood is.
Maar er is meer. 'Nooit meer Auschwitz' wasl
motto nadat de systematische genocide van I
nazisme tot staan was gebracht. Sindsdien is er'
tal van plekken in de wereld blijk van gegeven!
de boodschap niet als een dwingend gebod woi
beschouwd. Ook na 1945 beriepen militairenzi
erop dat zij nu eenmaal een bevel uitvoerden to
zij systematisch grote groepen medemens
afslachtten. Ook na 1945 konden bevolking'sgr!
peri die lange tijd vreedzaam naast elkaar leefdi
opeens tot de gruwelijkste misdaden overgaan]
Bosnië, Rwanda en recentelijk in Darfoer. Moslii
extremisten deinsden er niet voor terug, grote aa
tallen onschuldige slachtoffers te maken in huni
gen, heilige oorlog.
Dat alles biedt juist alle redenen om de geschied
nis levend te houden. Herdenken heeft zin. 'Auso
witz' heeft de wereld namelijk niet alleen gele]
hoe verderfelijk het nazisme was, maar vooj
waartoe de mens in staat is.
door Paul Koopman
Het ministerie van Verkeer
en Waterstaat heeft zich de
ze week opnieuw vertild aan
een prestigieus bouwproject.
Met een vernietigend rapport
heeft de Raad van State de aan
leg van de Tweede Maasvlakte
bij Rotterdam terug naar de te
kentafel verwezen. De milieu
schade is niet goed in kaart ge
bracht en de onderbouwing ram
melt, aldus het beroepscollege.
Kabinet én regeringsfracties
hebben namelijk nogal voorspel
baar gereageerd op de onheilstij
ding. Wat er ook gebeurt: het
project gaat door, verzekerde mi
nister Peijs meteen. Woordvoer
ders van regeringspartijen
CDA, VVD en D66 lieten weten
dat het recht natuurlijk zijn
loop moet hebben, maar dat er
wel een mouw aan de zaak ge
past wordt. Dat is een reflex die
bekend is van eerdere projecten,
zoals de miljarden verslindende
Betuwelijn. Ook die moest koste
wat het kost doorgaan.
Het is altijd gevaarlijk om ap
pels met peren te vergelijken,
maar de overeenkomsten zijn te
opvallend om genegeerd te wor
den. In beide dossiers is de Haag
se politiek jarenlang bewerkt
door een geoliede Rotterdamse
havenlóbby. Bij beide projecten
zijn negatieve rapporten terzij
de geschoven of kapot gerelati
veerd. Politieke tegenstanders
werden genegeerd en alternatie
ven werden amper onderzocht.
Feilen
De commissie-Duyvestein heeft
dit feilen bij de besluitvorming
rond de Betuwelijn haarscherp
in beeld gebracht. De Tweede
Maasvlakte is tot nu toe niet
aan zo'n kritische analyse onder
worpen. Redenen om daar als
nog aan te beginnen, zijn er te
over. Zo is de vraag wat er ge
beurde met het verzet van top
ambtenaren van Financiën in
1997 tegen de aanleg van de
Maasvlakte. Even weinig ge
hoor kreeg dat jaar het Centraal
Planbureau met een rapport
waarin de aanleg van de tweede
haven voorlopig niet nodig en
onrendabel werd genoemd.
GroenLinks-kamerlid Duyven-
diak, die zich al jaren tegen het
project verzet, werd door zijn
politieke tegenstanders niet se
rieus genomen, omdat hij nu een
maal tegen de aanleg van de
Tweede Maasvlakte is. Naar
zijn argumenten hoefde gemaks
halve ook niet meer te worden
geluisterd. Duyvendak wees bij
voorbeeld vergeefs op de strij
digheid met de Europese vogel
en habitatrichtlijn, cle gevolgen
voor de visstand en de Wadden
zee: precies de onderwerpen
waar de Raad van State nu mi
nister Peijs de wacht over aan
zegt. Nog een vraag: waarom
heeft minister Peijs deze buien
niet zien aankomen? „Eerlijk ge
zegd was het probleem van de
verstoring van de vislarventrek
mij nog niet bekend," schamper
de zij woensdag. Toch waar
schuwde het kenniscentrum van
het ministerie van Landbouw al
vier jaar geleden dat aanleg van
de Tweede Maasvlakte effect
heeft op de water- zand- en slib-
stromen en dus ook op de voor
de Oosterschelde en Waddenzee
vitale aanvoer van larven.
Nu is het een illusie te denken
dat de aanleg van een groot in
frastructuurproject, met alle
economische voordelen van
dien, kan gebeuren zonder ook
maar een spatje schade aan het
milieu.
Het wonderlijke van de Tweede
Maasvlakte was nu juist.dat via
de aanleg van omvangrijke na-
tuur-compensatiegebieden, re
creatiegebieden én bedrijfster
reinen zowel de havenlobby, als
de meeste milieuclubs, als de lo
kale besturen redelijk tevreden
werden gesteld. Maar dit groene
polderoverleg maakte het me
gaproject óók nog groter dan
het toch al was en daardoor wel
licht onbeheersbaar of op z'n
minst onoverzichtelijk. De finan
ciële waarborgen van het Rijk
waren door het gesjoemel bij
het havenbedrijf al onzeker ge
worden.
Het is de vraag hoe reëel de kos
tenramingen en schatting van
bedrijvigheid op het terrein nog
zijn. De Tweede Kamer zou er-
goed aan doen de Tweede Maas
vlakte nog een keer goed onder
de loep te nemen voordat de spa
de echt de grond in gaat, Want
aan één Betuwelijn-debacle
heeft Nederland voorlopig wel
genoeg. GPD
door Hans Fedemma
VVD-Tweede Kamerlid Hirsi
Ali wil een vervolg maken
op haar omstreden film Sub
mission. Dat is erg onverstan
dig, omdat dit de tegenstellin
gen in de maatschappij onnodig
aanscherpt. Ze zou de verzoe
ning in de samenleving zeer die
nen door van dit onzalige plan
af te zien.
Hirsi Ali is terug. Ze kreeg een
groots welkom in de Tweede Ka
mer en daarna een interview
van een uur met Paul Witteman.
Wie zou niet met haar meeleven
na wat haar ten deel viel? Maar
mijn twijfel over haar strategie
blijft. Heeft haar partijgenoot
Hans'Wiegel niet gelijk als hij
zegt dat het onliberaal is zich
als Kamerlid zo met godsdienst
te bemoeien?
Alles wat strijdig is met de
rechtsorde moet worden tegen
gegaan of bestraft. Dat geldt
ook uitwassen als eerwraak, iets
wat bij ons in de Middeleeuwen
ook voorkwam en meer met cul
tuur te maken heeft dan met reli
gie. Als Hirsi Ali daarin het
voortouw wil nemen is dat pri
ma. Anders is het als zij om dit
doel te bereiken een hele religie
afschrijft.
Pim Fortuyn zette de toon met
zijn ongelukkige uitspraak dat
de islam een achterlijke religie
is. Die galmde nog lang na en
het effect werd versterkt door
de moord op Fortuyn. Er heer
ste lange tijd. een klimaat waar
in Theo van Gogh zich met een
beroep op het vrije woord grens
overschrijdend kon uiten zon
der dat we hem tot de orde rie
pen. In deze situatie kwam Nee-
lie Kroes op het idee Hirsi Ali te
strikken als Kamerlid voor de
VVD.
Zwakte
De kracht en de zwakte van
Hirsi Ali is haar allocht
oon-zijn. Voor de autochtonen
is dat een kracht. Wie kan, zo
wordt geredeneerd, de islam be
ter aan de kaak stellen dan ie
mand uit die kring? Dat ze die
religie niet meer aanhangt is
voor hen geen punt. Voor al
lochtonen is dat juist haar zwak
te: 'Je hoort niet meer bij ons,
waar bemoei je je mee.'
Dat Hirsi Ali zich inzet voor de
emancipatie van de vrouw valt
goed bij links, maar bij
rechts-conservatieven, een deel
van de eigen achterban, niet. Be
houdende autochtonen zien dit
door de vingers: zij richt zich im
mers op de islamitische vrouw
en dat is veilig ver weg. De
strijd van Hirsi Ali versterkt
hooguit hun eigen vooroordelen
jegens moslims.
Voor allochtonen 'is hulp in de
strijd voor emancipatie waarde
vol, tenzij die van bovenaf
komt. Daar gaat het mis: Plirsi
Ali verbindt haar strijd met kri
tiek op de religie en zit daarom
allang op dood spoor.
Het is vreemd dat een aantal opi
nieleiders met haar meegaat en
eenzelfde geluid laat horen. Ik
noem slechts Herman Philipse,
Leon de Winter, Paul Cliteur,
Afshin Ellian, Hans Jansen, Syl-
vain Ephimenco, Jaffe Vink en
Paul Scheffer.
Trouw-columnist Van Doorn
schreef daarover dat kleine groe
pen activisten er alles aan doen
'om de maatschappelijke polari
satie inzake moslims, extra op
scherp te zetten met als doel:
confrontatie'.
Het meest verontrustend vind ik
dat Hirsi Ali een vervolg gaat
maken op haar film Submission
dat er niet sterk van zal verschil
len.
Ze gaat voorbij aan de kritiek
op de vorm. Toegeven ziet ze als
een 'knieval' voor terroristen:
„Theo van Gogh mag niet voor
niets zijn doodgegaan."
Kortom: confrontatie blijft
troef. Dat wordt gezellig de ko
mende tijd, of 'bloedlink' vol
gens historicus Geert Mak. Hij
wees er terecht op dat korantek
sten op vrouwenlichamen ook
vernederend zijn voor de mos
lim-vrouwen voor wie de film is
bedoeld.
De controverse hierover spitst
zich toe op het verschil in werk
methode. De wijze waarop je
strijdt voor het goede doel is
VERGAAN - Twee Britse vis
sersschepen zijn in een zware
storm bij IJsland met man en
muis vergaan. De twee sche
pen hadden veertig mensen
aan boord. Ook een IJslandse
treiler ging verloren. Van vier-
endertig bemanningsleden ver
dronken er acht.
GEDISTILLEERD - Het Cen
traal Gedistilleerdbureau: te
Schiedam, de belangenorgani
satie van jeneverstokerijen,
noemt de verhoging van de ac
cijns op alcohol een vorm van
vrijheidsberoving. „Nu reeds
gaat bijna de helft van wat u
voor uw gedistilleerd betaalt
naar de fiscus. Men wil heti
deriandse volk - een der matij
ste volkeren van de wereld
zijn borrel afnemen.
kwade opzet. Een matig mei
is zijn vrijheid waard", aid
het bureau in een advertent]
in de dagbladen.
WATERMOLENAARS -
watermolenaars in de I-Iollani
se polders worden bijzoni
slecht betaald. Sommigen hij
gen voor 800 uur malen slech.
250 gulden. Hun vergoeding!
zijn in veel gevallen al velej
ren niet verhoogd door de m
derbesturen van wie zé voll
dig afhankelijk zijn.
Hirsi Ali kan beter geen vervolg op haar Submission-film maken. Ze zou met een tweede film haat en
geweld alleen maar aanwakkeren, meent vredesactivist Hans Feddema. foto Ed Oudenaarden/EPA
minstens zo belangrijk als het
doel zelf, hield Mahatma Gand
hi de mensheid bij herhaling
voor. Confrontatie werkt nu ook
niet. Het doet allochtonen ver
stijven en duwt de autochtonen
in de richting van islamofobie.
Plirsi Ali bewondert de Amerika
nen om hun strijd tegen het ter
rorisme. Maar hebben ze dat
zelf niet mede in het leven geroe
pen? Zoeken zij, nu de geest uit
de fles is, de oplossing niet veel
te veel in nieuwe confrontatie
en militair geweld? Dit voedt Al
Qaeda, waardoor de spiraal van
geweld en polarisatie blijft be
staan. Het wordt tijd dat die
wordt doorbroken en dat we
daar in Nederland mee begin
nen door de strijd tegen de is
lam te staken. Een vervolg op de
film Submission is uiterst onver
standig.
Als Hirsi Ali alsnog van dit onza
lige plan afziet, helpt dat de co
hesie en de verzoening in onze
samenleving zeer.
Dr. Hans Feddema is antropoloog
en vredesactivist
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Lezersredacteur: A. J. Snel
Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315660
Fax: (0113)315669
E-mail: lezersredacteur@pzG.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwaloh@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (01111454651
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tol 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
autom. afschrijving acceptgiro
per maand: 19,95 n.v.t
per kwartaal: 58,00 60,25
per jaar: €222.50 226,50
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservic.e@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor hei
einde van de betaalperiode."
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31,4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,25
zaterdag: 1,75
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93,00
Advertenties:
Alle.advertentie-orders worden uitgews
overeenkomstig de Algemene
Voorwaarden van Wegener NV envois^
de Regelen voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Business to Business/Onroerend 9°
Tel: (076)5312277
Fax:(076)5312274
i uitgeval
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. 0edo
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vooto -
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten Wf
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig 9e?e'ï:T.
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: reu,
zersservice, Postbus 314460 AA Goes.
Behoorttot rir W0GÖN0R