oëzie is geen amusement
Carnaval is een ware kakofonie
Werk Josche P. Roverts centraal
in kleurrijke expositie Haamstede
Vragen over naleven milieuregels
Kunstenaar droomt van camping
CDA: turbines in Sloe begrenzen
Baldadige jongeren aangehouden
GELICHT
woensdag 26 januari 2005
DEN HAAG - GroenLinks-Kamerlid W. Duyvendak
heeft staatssecretaris Van Geel van Volkshuisvesting,
Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) gevraagd
welke stappen hij neemt tegen gemeenten die in eigen
huis de milieuregels niet naleven. Dit naar aanleiding van
eën rapport van VROM, waaruit blijkt dat tweederde van
de onderzochte gemeenten in Zuid-Holland en Zeeland
de milieuwetgeving slecht naleeft. Terneuzen, Sluis en
Schouwen-Duiveland bleken onvoldoende te controleren
op de opslag van gevaarlijke stoffen. Hoe rijmt u dit feit
met de professionalisering van de milieuhandhaving door
gemeenten die per 1 januari van dit jaar voltooid had moe
ten zijn?, vraagt Duyvendak.
GEERSDIJK - Een camping voor fietsers bij het oude
landbouwhaventje van Geersdijk. En dan een waar bezoe
kers niet hun eigen tentje mee hoeven te nemen, maar
waar door kunstenaars en architecten ontworpen hutten
staan. Daarover fantaseert kunstenaar Danny van Rijt uit
Geersdijk. Hij heeft zijn droom naar de gemeente ge
stuurd in respons op de ontwerp visie groenblauwe slin
ger. Dat plan wil het hart van Noord-Beveland onder
meer aantrekkelijker maken voor toeristen. Tussen de hut
ten kunnen volgens Van Rijt wisselende exposities wor
den gehouden. De doelgroep: dertigers, veertigers en vijf
tigers die niet 'vast zitten in traditionele verbanden maar
die in Zeeland weinig de gezochte kwaliteiten vinden'.
Van Rijt hoopt via de gemeente mensen te vinden die hem
kunnen helpen bij de verwezenlijking van het plan.
VLISSINGEN - De Vlissingse CDA-fractie vraagt zich af
of Vlissingen in navolging van de gemeente Borsele het be
stemmingsplan herziet voor het Sloegebied. De partij
wijst erop dat het Sloegebied volgens het provinciaal en
gemeentelijk beleid is aangewezen tot vestigingsplaats
voor windturbines. Zonder aanpassing van het bestem
mingsplan zou er een ongebreidelde groei van windmo
lens kunnen komen. Onlangs werden plannen gepresen
teerd om aan de spoorlijn op grondgebied van Zeeland
Seaports 25 turbines te plaatsen van 145 meter hoogte.
De fractie vraagt het college of het het aantal windturbi
nes aan een maximum wil verbinden.
VLISSINGEN - De politie heeft maandagavond in de
Brouwenaarstraat en de Arbeidstraat in Vlissingen vijf
Vlissingers van vijftien, zestien en zeventien jaar opge
pakt. Zij zijn bekenden van de politie en werden ervan
verdacht een ruit bij een kantoorgebouw op de Rozen
gracht te hebben vernield. De groep ontkende hier iets
mee te maken hebben gehad en werd na verhoor weer vrij
gelaten. Een paar uur later kwam de politie de zeventien
jarige Vlissinger wederom tegen, in de Hobeinstraat. Dit
maal werd hij verdacht van het omgooien van een snor
fiets in de Kasteelstraat. De jongen is overgebracht naar
Torentijd. Volgens de politie is er vaak 'rottigheid' als de
ze jongeren samenzijn. Ze heeft krachtens de Algemene
Plaatselijke Verordening van de gemeente Vlissingen de
mogelijkheid om in te grijpen als de groep 'onnodig, oprin-
gerig en uitdagend is'.
inengde gevoelens over verkiezing Dichter des Vaderlands
Rolf Bosboom
Wie wordt de nieuwe
des Vaderlands? Van-
Isordt. live zelfs op Neder-
lonthuld wie Gerrit Kom-
)lgt. Veel Zeeuwse dich-
lezien het spektakel rond
tkiezing met gemengde ge-
de begin vorig jaar
hnctie van Dichter des Va-
sis voortijdig neer. Het be
waren zijn gedichten bij
ssche gebeurtenissen, zo-
•geboorte van prinses Ama-
«t de curieuze slotregels:
lichter moet ik nu mijn zeg-
Welaan, ik geef het
ttn dikke zoen/ En zeg u
ds uw gejuich oprecht is,/
flat het kind een leven
dat echt is,/ Gun het een
ten hart, een eigen pad -/
rtop de monarchie onder
jót.
fij, wiens functie de afgelo-
naanden is waargenomen
Simon Vinkenoog, werd in
2000 uitverkoren als eerste 'am
bassadeur van de poëzie'. Zijn
opvolger wordt, net zoals bij de
verkiezing van De Grootste Ne
derlander, zo democratisch mo
gelijk bepaald. Iedereen kon, on
der meer op internet, zijn stem
uitbrengen op een groot aantal
kandidaten. Grootste kansheb
ber is naar verluidt de Groning
se light ume-dichter Driek van
Wissen. Hij voerde een uitgebrei
de campagne voor zichzelf, met
de leus Wie vakkundig kan
beslissen/ in de jaren des
verstands/ is ervoor dat Driek
van Wissen/ Dichter wordt des
Vaderlands.
Zeeuwse dichters volgen de ver
wikkelingen veelal van een af
stand. „Alleen het gekrakeel er
omheen vind ik wel grappig",
zegt André van der Veeke uit
Terneuzen. „Zo'n verkiezing is
niet helemaal des poëzies, om
dat ik vind dat je gedichten op
de eerste plaats in stilte tot je
moet nemen. Aan de andere
kant kan er van het fenomeen
Dichter des Vaderlands wel een
stimulans voor de poëzie uit
gaan." Het dichten bij belang
wekkende gebeurtenissen
noemt Van der Veeke 'flauwe
kul'. „Dan krijg je van die gele
genheidsverzen. Wat Komrij
schreef, was gewoon sinterklaas-
poëzie." Als geschikte kandi
daat noemt hij Jan Eijkelboom.
„Een geweldige dichter."
„Het is circus", zegt de Zierik-
zeese dichter Thom Schrijer
over de verkiezing. „Driek van
Wissen is wervend over straten
en pleinen gegaan! Ik sta er echt
niet boven, maar met poëzie
heeft deze poppenkast weinig te
maken." Toch heeft hij gestemd:
op Benno Barnard. „Het insti
tuut Dichter des Vaderlands
vind ik op zich best zinvol. Daar
door worden mogelijk meer men
sen bij poëzie betrokken. Kom
rij heeft ook een paai- heel
mooie gedichten gemaakt."
Wim Hofman uit Vlissingen
stond op de lange lijst met kan
didaten, maar acht zichzelf
kansloos. „Er staan wel heel
veel mensen te trappelen. Boven
dien zijn er allerlei clubjes ont
staan die mensen steunen. Het
lijkt me ook geen gemakkelijke
baan." Hij heeft zelf gestemd op
Joke van Leeuwen.
Hofman vindt een Dichter des
Vaderlands een goede zaak, al
zag hij liever een Dichter van
het Nederlandse Taalgebied.
„Komrij heeft toch wel wat le
ven in de brouwerij gebracht."
Het spektakel rond de verkie
zing trekt hem niet. „Het moet
geen lolbroekerij worden. Ik
denk niet dat je poëzie als amu
sement moet zien."
Chawwa Wijnberg, tot voor kort
stadsdichter van Middelburg,
heeft daar geen problemen mee.
„Hoe meer aandacht voor poë
zie, hoe beter. En het is toch pri
ma als mensen af en toe een
goed gedicht in de krant lezen?"
Een beetje spektakel kan geen
kwaad, aldus Wijnberg, die de
functie van stadsdichter, 'op een
andere schaal', vergelijkbaar
acht met die van Dichter des Va
derlands. Zelf vindt ze Elly de
Waard een goede kandidaat.
„Maar ik denk dat iemand zoals
Hagar Peeters ook een goede
kans maakt."
Jan J.B. Kuipers uit Kattendijke
wordt vanmiddag geïnaugu
reerd als Wijnbergs opvolger.
De toestanden rond de Dichter
des Vaderlands staan hem te
gen. „Het heeft een hoog ver
maak- en kermisgehalte. Je
kunt je afvragen of dat mensen
stimuleert poëzie te lezen."
„Dichter des Vaderlands is, net
zoals stadsdichter, een soort her
leving van een fenomeen uit de
late middeleeuwen, een rare te
rugval in vroeger tijden. Het
zijn functies die je met een kor
rel zout moet nemen." Voorkeu
ren heeft hij dan ook niet. „Ik
vind alle kandidaten even fan
tastisch, want het hele gebeuren
spreekt me niet zo aan."
De nieuwe Dichter des Vader
lands wordt morgen, Landelijke
Gedichtendag, per trein door
het land gereden. In hetzelfde
kader is die dag een bescheiden
aantal activiteiten in Zeeland,
zoals een poëziewedstrijd voor
brugklassers op Schouwen-Dui
veland en het maken van een 'ge-
dichtenleporello' op de Middel
burgse basisschool De Bijen-
burch. Freek de Jonge is morgen
avond te gast op een literaire
avond in Porgy en Bess in Ter
neuzen. Deze bijeenkomst is vol
ledig uitverkocht.
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Gale
rie Haamstede in Burgh-IIaam-
stede bekent kleur deze winter.
Als compensatie voor al het wit,
grijs en grauw buiten kiezen ga
leriehouders Petra van Gent en
Fred Kiel deze maanden voor
het sprankelend getinte werk
van onder anderen Josche P. Ro
verts, Raid Houby en Theo Ba
rend.
Centraal in deze wintertentoon
stelling onder de titel Kleurrijk
staat het werk van de twee jaar
geleden overleden schilderes Jo
sche P. Roverts. De term 'roman
tisch realisme' is bruikbaar om
de stijl van deze kunstenares te
duiden. „Bij haar geldt echter
niet een gebrek aan techniek, zo
als vaak bij andere naïeve kun
stenaars", haast Van Gent zich
te zeggen. Roverts was acade
misch geschoold, heeft haar spo
ren verdiend en genoot landelij
ke bekendheid.
Dat het maken van naïeve kunst
inderdaad een bewuste keus
was, blijkt onder meer uit
Roverts vaardigheid met per
spectief. Zij weet daar op speel
se wijze mee om te gaan. In een
vrolijk schilderij van tuinbad
met zwembad, vrouw op duik-
plank en muziekensemble wan
delend over de naastgelegen
dijk houdt de schilderes het be
wust 'plat'. In een vergelijkbaar
werk met als titel Kom je zwem
men, met mens in het water en
vrouw in de verte op de fiets,
brengt ze juist weer veel meer
diepte aan.
De schilderijen van Roverts
stemmen vrolijk. Zij werkte
vooral met olieverf op paneel.
Kenmerkend zijn haar imposan
te, allesoverspannende bomen.
Een mooi voorbeeld daarvan
biedt Circus le Soleil, waarop
een bont gezelschap circusarties
ten met toewijding hun acts oe
fenen onder de kroon van zo'n
boom als beschutting tegen te
felle zonneschijn.
De expositie in Galerie Haamste
de biedt ook enkele fraaie win-
tertaferelen van Roverts. De ij-
spret spat er vanaf. Ook hierin
weer die krachtige bomen als
rustgevend element in contrast
met het vrolijk gepeupel op
schaats en slee. Ook herhaling
van motieven is opvallend in het
werk van deze schilderes. In De
Bloementuin bijvoorbeeld laat
ze de bloemperken met minieme
nuances steeds terugkomen.
Heel anders, maar fraai passend
bij de schilderijen van Roverts,
is het werk van Raid Houby, een
Irakees van oorsprong die inmid
dels acht jaar in Nederland
woont en een opleiding volgde
aan kunstacademie Sint Joost in
Breda. Houby maakt abstract
werk met gemengde technieken.
Symbolen uit de oude tijd vor
men voor hem een belangrijke
inspiratiebron. Het boze oog
van het kwaad is een terugke
rend thema in zijn werk. Ken
merkend voor Houby zijn de 'uit-
bouwtjes' waar hij zijn schilde
rijen soms mee vergroot. Hij
voegt aan het oorspronkelijke
kader dan letterlijk een klein
stukje oppervlakte toe om de af
beelding werkelijk tot zijn recht
te laten komen.
De warme kleuren in het werk
van Theo Barend roepen associa
ties op met zomers in Cuba,
Spanje of Mexico. Zelfs de mu
ziek in die landen weet hij bijna
te laten horen met zijn schilde
rijen.
De winterexpositie bij Galerie
Haamstede is tot 10 februari te
zien van donderdag tot en met za
terdag van 12.00 tut 17.00 uur.
Daarna van vrijdag 25 tot en met
zondag 27 februari en van vrijdag
4 tot en met zondag 6 maart op die
zelfde openingsuren.
foto Mechteld Jansen
«riten k Postma
öES - De Prins hijst zich al in zijn
jrenkostuum. Hij maakt zich op om
praalwagens te inspecteren waar
in tochtige schuren de laatste
i wordt gelegd. Ondertussen
1st het dweilorkest de instrumen-
jop. waarmee het zottenfeest straks
png wordt gezet. Nog maar een dik-
«eek. en het carnaval kleurt de
Blen weer bont. Van Hulst tot Aar-
nburg, en van 's-Heerenhoek tot
jvan Gent, in heel 'katholiek' Zee-
[d zullen de 'zatte harmonietjes'
zich laten horen. Hoe valser hoe
ir, Zelfs de serieuze muziekweten-
ip heeft daar waardering voor.
itenstaanders zien het vooral als
dat uitblinkt in banaliteit,
dat dreigde het zo'n dertig jaar te-
ook te worden. Commerciële lie-
van boven de rivieren, bestookten
■elijk Nederland met liederen die
ijverden in dubbelzinnige vunzig-
'i Totdat men in Maastricht een
opwierp tegen deze 'carnavalsver
ing'. Limburgse artiesten weiger-
nog langer mee te werken aan car-
ralsshows van de publieke omroep.
atte harmonietjes
leerden zich tegen de aantasting
het volksfeest door Hollanders die
iNederlandstalig vermaak niet wis
te onderscheiden van volkse ont
nemingen in eerlijk dialect.
Amsterdamse ethnomusicoloog
Vonk, die ook verantwoordelijk
xor de wereldmuziekprogramma's
Concertzender, verhaalt erover
JeBoonte Störm', het 95-pagina's
ijeboekje dat een cd vergezelt
■op hij muziek en geluid van het
itrichts straatcarnaval verzamel-
let is de weerslag van jarenlang
rzoek. De rijkelijk door Europese
regionale overheden gesubsidieer-
itgave, is deze week verschenen
;t vooral in folkmuziek gespeciali
Met carnaval heerst ook in Sluiskil een kakolonie van muziek.
seerde platenlabel Music Words.
,,Het moeten Dickens-achtige tafere
len zijn geweest, in lompen gehulde
carnavalsvierders die liederen zongen
die meestal op marsritme waren ge
zet." Zo beschrijft Vonk de herople
ving van de carnavalsviering halfweg
de negentiende eeuw in Maastricht, na
dat het heidens feest door toedoen van
Reformatie en Contrareformatie in
het slop was geraakt.
In 1895. bijna een halve eeuw na het"
begin in Maastricht, vierde ook Sas
van Gent voor het eerst weer carna
val, zeer tegen de zin van de pastoor
en de dominee. In 1926 wisten de ziele-
herders zelfs een verbod te bewerkstel
ligen.
De bevolking reageerde woedend. Ze
gooiden bij de burgemeester de ruiten
in, bekladden diens gevel en wierpen
stront in z'n brievenbus. Sinds 1927 is
het carnaval er ongemoeid gelaten, al
kwam het pas na de Tweede Wereld
oorlog goed van de grond.
Oost-Zeeuws-Vlaanderen volgde. In
Hulst overhandigt de burgemeester
volgende week sleutels aan maar liefst
tien carnavalsprinsen uit evenzovele
dorpen.
Elitair
Maastricht geldt nog steeds als voor
beeldstad. In het begin, schrijft Vonk,
was de optocht daar nog een elitaire
aangelegenheid Alleen fabrikanten,
bierbrouwers, kooplieden en winke
liers mochten er met hun praalwagens
aan mee doen. Het lompenproletariaat
tapte uit een ander vaatje. Dat trok
een kussensloop over de kop met een
paar gaten erin en volgde de trekhar-
monica van het een naar het ander ca
fé. De carnavalsautoriteiten begrepen
dat het de feestvreugde ten goede zou
komen wanneer ook het gewone volk
in de optocht mee zou lopen. Zo ont
stond de Boonte Störm, het carnaval,
dat van heinde en ver bezoekers trekt.
Het is vooral de kakofonie van mu-
ziekie het feest bijzonder maakt.
Zoals de ethnomusicologen uit de vori
ge eeuw met bandrecorders naar afge
legen streken trokken om daar de laat
ste overblijfselen van pure volkscul
tuur voor de eeuwigheid te bewaren,
bewoog Vonk zich de afgelopen jaren
met zijn microfoon door de straten
van Maastricht om de carnavalsmu
ziek vast te leggen. Daarnaast haalde
hij historische opnamen boven water
van cabarettesk gezongen, vaak sober
met piano begeleide carnavalsliede
ren.
Springlevend
Hoewel Vonk diep ingaat op de histo
rie, en daarbij teruggaat tot Romeinen
en Germanen, benadert hij de carna
valsmuziek niet als folklore, maar als
waardevolle volkstraditie die nog
steeds springlevend is. „De doorsnee
Maastrichtenaar verwelkomt prak
tisch elke vernieuwing en past het gre
tig toe in het traditionele liedjesreper
toire."
Tijdens carnaval heerst in Maastricht
in de eerste plaats het geluid. Aanvan
kelijk was het nog alleen de trekzak.
Bij plaatopnames werd daar al gauw
een jazzy combo of big band bij ge
haald. Koperblazers maakten er hoem
pa muziek van. Daarna kwam de wals
en vervolgens werden de eerste calyp
so- en sambaritmes in de carnavals
hits gesignaleerd.
Tegenwoordig dreunt ook housemu
ziek over de pleinen, en spelen gitaar
bandjes zich nachtenlang met tromme
laars, koebel- en djembé-spelers in
trance.
Daartussen dweilt een tiental sam
ba-orkesten en laveren meer dan zes
tig 'zatte hermeniekes'. „En die spelen
nog net iets valser dan elders." Ethno-
mosicoloog Vonk likt er de vingers bij
af. Waar elders vind je nog een tradi
tie die zo levendig bruist?
Imposante bomen zoals op het schilderij Circus le Soleil zijn kenmerkend voor de schilderes Josche P. Roverts.
Komrij legde de functie van Dichter des Vaderlands voortijdig neer.
foto Merlijn Doomernik/GPD
