Ik zal nog wel nachtmerries krijgen Zonder Dekker geen feest Costumière Marjan Lous PROGRAMMA Stoofstraat versierd met meekrap-rode wimpels Dat bij een histo risch spektakel stuk dito kostuums horen, spreekt voor zich. Dat het maken van die kostuums een intensief en precies werk is ook. Costu- mière Marjan Lous uit Goes gaat ervoor. „Het is waanzinnig leuk." een eer'. „Toen ze het aan me vroe gen dacht ik, jeetje, kan ik dat wel? Blijkbaar wel, want anders vragen ze je niet denk ik." Lous beseft zich de 'grootheid' van het evenement terdege. „Het is geen lullig amateurdingetje, het moet echt een spektakel worden." De costumière doet overigens niet alles in haar eentje. In de jubileum uitgave van 'Samenspel', het perio diek van de gemeente Goes, wor den mensen die handig zijn met naald en draad opgeroepen zich te melden. Ook zal met alle kleding met de hand worden gemaakt, er worden ook kostuums gehuurd. Aan het muziektheaterstuk doen tweehonderd man mee, die twee keer drie kwartier op het podium staan. Het is echter een vergissing om te denken dat er dus ook 'maar' tweehonderd kostuums nodig zijn. „Het gaat over 600 jaar Goes, dus een kostuum uit bijvoorbeeld een scène die in 1405 speelt, kun je niet terug laten komen in een scè ne van na 1945. Daarnaast moeten sommige mensen meerder kos tuums aan en heb je ook te maken met een hele rils figuranten", zegt Lous. Vanzelfsprekend is er al veel werk verzet. „Hier ben ik zo'n dertig uur aan bezig", zegt Lous, wijzend op een rok in één van de kleding rekken. Lous mag haar eigen crea tiviteit aanspreken, maar er zijn wel bepaalde richtlijnen. „Je kunt bijvoorbeeld de dansgroep niet in grote hoepelrokken neerzetten, want dan zie je geen benenwerk. Het belangrijkste is dat het totaal beeld klopt." Begin juni moet het werk af zijn. Lous heeft er wel ver trouwen in: „Ik zal heus nog wel nachtmerries krijgen over kos tuums die uit elkaar vallen, maal ais het eenmaal staat is dat toch weer een grote kick." Van een voorlopig hoogtepunt in haar carrière wil Lous niet spre ken. „Ik doe dit werk in de eerste plaats omdat ik het leuk vind." Luc Oggel Costumière Marjan Lous: „Toen ze het aan me vroegen dacht ik, jeetje, kan ik dat wel?" foto Willem Mieras Het gaat om zo'n twaalfhon derd kostuums", zegt Lous in haar winkel 'Marjans Dance- wear' aan de Blanckstraat in Goes. Ze zit al zestien jaar 'in het vak'. Lous is de vaste kostuumontwerp ster van Stichting Dansz en heeft daarnaast de kleding verzorgd voor diverse grote voorstellingen in Bergen op Zoom en Luxem burg. Zelf spreekt ze van een uit de hand gelopen hobby. Dat ze is benaderd om de kostuums te leve ren voor het historische mu ziektheaterstuk vindt ze zelf 'best JANUARI Zondag 30 januari Singelstraat: Start 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldende kunst acties FEBRUARI Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldende kunstacties MAART Woensdag 9 t/m zaterdag 19 maart Bibliotheek: Boekenweek: historische ex positie over Goes Vrijdag 11 maart Bibliotheek: Lezing over de late Middel eeuwen in Goes door archivaris Frank de Klerk Zaterdag 12 maart Kanaal: Ganze Regatta (Roeivereniging Scaldis) Ook in maart Manhuis: Goesje workshop Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties APRIL Vrijdag 15 t/m zondag 17 maart Theater de Mythe: Balletstudio Free '600 jaar Goes' Zaterdag 16 april Start op de Grote Markt: ZLM-tour Vrijdag 22 april VW/Museum: Openingsmiddag nieuwe vestiging VW Bridgetoernooi Grote Kerk: Culturele avond 'Zes eeuwen Ganzestad' met lezingen van dr. C. Rooze-Stouthamer en dr. Dekker Vrijdag 22 t/m 24 april Theater de Mythe: Balletstudio Free '600 jaar Goes' Zaterdag 30 april Rondom de Stenen Brug: Koninginnedag Ook in april Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties MEI Vrijdag 6 mei Grote Markt: Bloemen- en tuinmarkt Vrijdag 13 t/m zondag 15 mei Markten/pleinen binnenstad: Molentocht met 600 oldtimers en andere activiteiten Zaterdag 28 mei Geerteskerk Kloetinge: Zeeuws Vocaal En semble Zaterdag 28 en zondag 29 mei Diverse locaties in Goes en alle dorpen: Atelierroute door En Passant Ook in mei Vanaf Beestenmarkt: Rondleiding met be zichtiging van monumenten Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties JUNI Woensdag 1 t/m zaterdag 25 juni Grote Kerk: Expositie Goes En Passant Vrijdag 3 juni Historisch Museum De Bevelanden: Ope ning Historisch Museum De Bevelanden met tentoonstelling 600 jaar Goes Zaterdag 4 juni, juli, augustus Diverse plaatsen in de binnenstad (open lucht): Opening Grote Zomertentoonstel- ling (beeldende kunst) Vrijdag 10 juni Voorstad: ODP-evenement '600 minuten muziek' Zaterdag 11 juni Theater de Mythe: Benefietconcert Delta Brass Zeeland en Douane Harmonie Zee land Sportpunt Zeeland: Puzzeltoertocht voor automobilisten en fietsers Sportpark 't Schenge: Groot Goes voet baltoernooi Maandag 13 t/m vrijdag 17 juni Diverse locaties: Uitvoering Scholenpro ject Zaterdag 18 juni Stadhuis: Fietstocht door de kernen van de gemeente Goes Zaterdag 25 juni Sportpunt Zeeland: Nederlands kam pioenschap elektrisch rolstoelhockey Ook in juni Sportveld Blauw Wit: Korfbaltoernooi Manhuis: Expositie Centrum voor de Kun sten Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties FEESTWEEK 28 JUNI - 3 JULI Dinsdag 28 juni Grote Kerk: Academische Zitting met o.a. Professor Dekker Dinsdag 28 juni t/m zaterdag 10 sep tember Grote Kerk: Fototentoonstelling: 30 jaar Persfotografie door Willem Mieras Woensdag 29 juni Grote Kerk: Optreden Seniorenorkest en Jeugdkoor Muziekschool Donderdag 30 juni t/m zondag 3 juli Flonkerende televisietoren en lichtvlag op de Torenflat door StichtLicht Donderdag 30 juni t/m zondag 3 juli Grote Markt: Historisch openluchtspekta kel met toneel, muziek, zang en dans Donderdag 30 juni tot vrijdag 1 juli Stadshaven: Smaek van Goes met mu ziek op het water Stadshaven: Zomerevenement met histo rische boten JULI Vrijdag 1 en zaterdag 2 juli Stoofplein en Stoofstraat Met meekrap gekleurde vlaggen weven en hiermee de straten versieren Zaterdag 2 juli Grote Markt: Openlucht-ontbijt Zondag 3 juli Grote Markt: Zeeuws Orkest Donderdag 7 en vrijdag 8 juli Grote Kerk: Korenconcert 'Gans Goes Fes tival' Grote Markt: Zeeuws Kampioenschap Standwerken Ook in juli Start voor het nieuwe VVV-kantoor (Zus terstraat): Gratis stadswandeling op dins dag en vrijdag onder leiding van een stadsgids (14.00 en 15.00 uur) Diverse plaatsen in de binnenstad (open lucht): Grote Zomertentoonstelling (beel dende kunst) Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties AUGUSTUS Vrijdag 19 augustus Theater de Mythe: Groot kinderfeest in de kindervakantieweek Zaterdag 20 augustus Goes Kinderstad Laatste weekeinde Grote Markt, Beestenmarkt en Vlasmarkt: Agrarische dag en Veemarkt Grote Markt: Oldtimers op de Agrarische dag Eind augustus Diverse locaties: De Goese jaren van Frans Naerebout Ook in augustus Start voor het nieuwe VVV-kantoor (Zus terstraat): Gratis stadswandeling op dins dag en vrijdag onder leiding van een stadsgids (14.00 en 15,00 uur) Grote Markt: Stadsomroeperskampioen schap Diverse plaatsen in de binnenstad (open lucht): Grote Zomertentoonstelling (beel dende kunst) Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties SEPTEMBER Zaterdag 3 september Kanaal Wilhelminadorp: Ganzetrek zwem wedstrijd/prestatietocht Grote Kerk of Stadhuis: Boekenmarkt Vrijdag 9 september Grote Markf Taptoe Zaterdag 10 september Open Monumentendag Zaterdag 17 september Grote Markt: Kunstmarkt En Passant Zaterdag 24 september Grote Markt: Delta Profronde Ambachtscentrum: Hollandsche Hoeve dag met oude ambachten Vrijdag 28 september Grote Kerk: 600 jaar kerk in samenwer king met heemkundige kring, Zeeuwse Universiteit. Ook in september Stadhuis: Tentoonstelling 700 jaar wonen RWS Manhuis: Hoedenexpositie Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties OKTOBER Zaterdag 1 oktober Grote Kerk: Orgelconcours Zaterdag 29 oktober Diverse locaties: Tweede Korenfestival Ook in oktober Stadhuis:Tentoonstelling 700 jaar wonen RWS Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldendekunstacties NOVEMBER Stadhuis: Tentoonstelling 700 jaar wonen RWS Singelstraat: 'Op zoek naar Jacoba', reeks van maandelijkse beeldende kunstacties Deze activitei ten worden in de loop van het jaar uitgebreid en eventueel gewijzigd. Info: www.goes600.nl Goes is eigenlijk al langer dan zeshonderd jaar stad. De eerste week van juli 1405 was het zover. Goes mocht zich met recht een stad noemen. Met dank aan graaf Willem VI. Hij bevestigde de voorrechten die Goes reeds had én gaf het Goese bestuur de bevoegdheid om zware cri minelen te vervolgen. Maar: voor die tijd had Goes al de al lure van een stad, stelt prof. dr. C. Dekker. Zo had Goes stenen straten, dat had een dorp niet. Prof. dr. C. Dekker: „Vóór 1405 was Goes sociaal en economisch al een stad." foto Tjitske Sluis Dekker is de aanstichter van de viering van zeshonderd jaar stad Goes. Tot op het bot heeft hij de geschiedenis van het middeleeuwse Goes uitgezocht, daartoe aangezet door de Goese oud-gemeentearchivaris L. Abel- mann. Die had in 1971 enigszins teleurgesteld gereageerd op het proefschrift van Dekker over het Zuid-Bevelandse platteland in de middeleeuwen. Goes kwam er nau welijks in voor. „Anders was dat boek nog veel dikker geworden." Abelmann vroeg Dekker 'het ge mis' goed te maken. „Ik beloofde dat", zegt Dekker, „natuurlijk." Al jaren woont hij buiten Zeeland, maar als geboren Zuid-Bevelander (Wemeldinge, 1933) heeft hij altijd een band met Zuid-Beveland en Goes gehouden. „Zeker ook met Goes. Iedereen ging daar in mijn tijd naar de middelbare school." Dekker kon zijn belofte aan Abel mann niet snel inlossen. Hij had het druk met zijn werk, als rijksar chivaris in de provincie Utrecht en als hoogleraar paleografie en ar- chief wetenschap aan de Universi teit van Amsterdam. In 1996 legde Dekker zijn hoogle raarschap neer. Hij kon eindelijk aan de slag. Juni 2002 was hij klaar. Zes jaar onderzoek leverde een gedegen studie op over de vroe ge geschiedenis van Goes tot 1577, met de veelzeggende titel Een scha mele landstede. Oproep Voormalig gemeentearchivaris Abelmannn heeft dit nog net kun nen meemaken. Hij was ziek en stierf juli 2002. „Ik ben kort voor zijn overlijden bij hem geweest", vertelt Dekker, „met het boek." Abelmann moet ook nog de oproep van Dekker hebben meegekregen bij de presentatie van Een schame le landstede in de middeleeuwse Maria Magdalenakerk. „Als Goes iets wil vieren, doe het dan in 2005", stelde Dekker voor. Hij deed dit doelbewust. Een feest, opgehangen aan de verwerving van stadsrechten, is altijd goed voor de historische belangstelling. Zonder Dekker had Goes dit jaar niets te vieren. Het was bekend dat Goes begin vijftiende eeuw offi cieel een stad was geworden, maar wanneer precies? Dat was duister. Uit het gemeentearchief viel dit niet meer op te maken. Veel stuk ken zijn in de de loop der eeuwen verdwenen. „Een schoonmaakster kan dat hebben gedaan of een over ijverige gemeenteambtenaar", spe culeert Dekker. „Wie zal het zeg gen?" Een echte historicus laat zich niet vlug ontmoedigen. Is er weinig of niets meer in Goes, dan zijn er nog archieven in Brussel, Den Haag, Middelburg en Antwer pen. Veel oude documenten zijn ook in allerlei heruitgaven be waard gebleven. Dekker heeft in één van die heruitgaven, het groot charterboek van de graven van Holland en Zeeland, het antwoord gevonden op de vraag wanneer Goes stadsrechten kreeg: begin juli 1405. De pas benoemde graaf Willem VI maakte die maand een rondreis door Zeeland. Hij deed ook Goes aan en kreeg een wensenlijstje van Goese bestuurders mee. Of hij Goes eindelijk de berechting van zware criminelen wilde gunnen en de oude voorrechten wilde bevesti gen? Willem VI deed dat in twee oorkonden én hij noemde Goes 'on- se liever ende getrouwer stede'. Dekker: „Dat was hét moment." Plichten Juridisch was het rond. Goes mocht zich officieel stad noemen, met alle rechten en plichten. Die plichten hielden onder meer in dat Goes mannen moest leveren voor het grafelijke leger en financieel moest bijdragen aan oorlogsvoe ring. „De Goese elite had dat er graag voor over", weet Dekker. Hoe meer een stad moest betalen, des te belangrijker. Goes won het wat dat betreft in 1420 van Tholen en het later verdronken Reimerswaal, maar bleef ver achter bij de zeeste den Zierikzee en Middelburg. Goes steeg dus snel in aanzien kort na de stadswording, omdat Goes al stedelijke allure had, verklaart Dekker. Het 'dorp' aan de Korte Goes - de oude kreek waaraan Goes de naam ontleent en de ha veningang dankt - kreeg in 1267 reeds het recht op vrije vaart door Holland. Goes ontwikkelde zich tot het handelscentrum van grote delen van de Bevelanden met van af ongeveer 1350 steeds meer stads- kenmerken; ambachtsgilden, een schutterij, een bestuur met een bal juw, burgemeesters en schepenen én er waren straten. Dekker: „Vóór 1405 was Goes sociaal en economisch al een stad." Harmen van der Werf Goes heeft de ontwikkeling tot stad niet in de laatste plaats te danken aan het omringende platteland. Een aantal plaatsen in de stad herinnert nog aan de oude functie van landbouwcentrum, zoals de Stoofstraat en het Stoofplein. De Weef- kring van Noord- en Zuid-Beveland laat in juli zien hoe die aan hun naam zijn geko men. Stoof is afgeleid van meestoof, een soort oven die werd gebruikt om verfstof te ma ken van meekrap. Voordat van de wortels van de plant verf kon worden gemaakt, moesten ze gedroogd worden in de mees toof. Die stond op het Stoofplein. Toen eind negentiende eeuw de chemische kleur stoffen hun intrede deden, was het al gauw gedaan met de meekrapteelt. En dus ook met de meestoof. De laatste tijd mag meekrap zich verheu gen in een vernieuwde belangstelling. In Tholen en West-Brabant staan weer een paar akkers vol met het gewas. De Weef- kring van Noord- en Zuid-Beveland, een groep van ongeveer dertig mensen die we ven als hobby hebben, gebruikt de oude verfmethode wel eens om stoffen te kleu ren. Toen voorzitter Anneke van Dijk een project moest verzinnen voor de jubileum viering van Goes, was de keuze snel ge maakt. „De Stoofstraat wordt de eerste week van juli versierd met rode wimpels, gekleurd met meekrap. Op het Stoofplein laten laten we zien hoe het verven met mee krap in zijn werk gaat." De demonstraties vinden alleen plaats op vrijdag 1 en zater dag 2 juli. Met gasflessen wordt water met gedroogde meekrap verwarmd tot net on der het kookpunt, zodat de stof in het wa ter de kleur goed opneemt. Dat de Stoofstraat wordt versierd met wim pels is bijzonder, want volgens de overleve ring heeft meekrap er persoonlijk voor ge zorgd dat ons land een oranje wimpel heeft. Van Dijk: „Oorspronkelijk waren de kleu ren oranje, blanje, bleu. Het oranje maakte men met de rode kleurstof van meekrap en geel een andere plant. Omdat het rood van meekrap zoveel sterker was dan het geel, kleurde het oranje in de vlag vaak naar rood. Toen heeft men besloten de oranje kleur maar in de wimpel te houden." Freek Janssen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2005 | | pagina 57